Biereco verherbouwt: Wouter Goedkoop, Brutus Style

Holymolycote! Waanzinnig!
Klinkt uitermate civiel en gretig op het gas!
Heb je eveneens RPM gegevens?
Gr Bas

 

Dat is een mooi succes een zo leuk werkend motortje.
Je hebt nu een uitlaat van een vliegtuig gebruikt.
Heb je al en idee hoe dit in het schip uit te voeren?

 

Proficiat, Bert!

 

Dat was inderdaad erg opvallend...
De starter is nogal rauw, en rondtornend op de starter maakt het ding zo op dat klankbord gemonteerd een afschuwelijk geluid. Maar toen hij liep, was dat eigenlijk "zijdezacht" en zonder noemenswaardige trillingen.
En hij hapt inderdaad nogal op het gas. Dat is goed, want dat zou KUNNEN betekenen dat de governor er weinig moeite mee gaat krijgen???

Een ander ding wat ik behoorlijk opvallend vond, was dat eigenlijk vanaf de allereerste minuten het ding zelfs bij deze lage toerentallen een behoorlijk koppel weet op te wekken. De motor van pokkebootje kan ik relatief makkelijk tot stoppen dwingen door gewoon de as tussen de vingers te nemen en dan HARD te knijpen.
Dit ding sleurt zo hard door dat ik binnen 10 seconden mijn vingers brandde aan de as. Zelfs op de omtrek van het vliegwiel (wat gelukkig spiegelglad afgedraaid is, moet ik fors hard drukken om hem door de knieën te dwingen, en hij reageert onder die belasting ook tamelijk goed op het gas: Afremmen en een haartje gas bij geven resulteert in dat de motor bij hetzelfde toerental (ongeveer) fors meer koppel opwekt.

Ik heb er alle vertrouwen in, dat dit goed gaat komen.

Helaas nog niet, en de ontsteking heeft geen tach aansluiting, dus daarvoor moet ik wachten tot ik de governor geïnstalleerd heb, maar dát kan nog even duren. Want daarvoor moet ik o.a. een sensor maken, plus beugeltje, en een servo-frame.
Komt goed, maar kost tijd.

Ik was ook aangenaam verrast... Ik had, vanwege het teleurstellend simpele carburateurontwerp, en het eveneens kipsimpele inlaatmanifold, verwacht ERG lang bezig te gaan zijn voordat het ding op alle cylinders zou willen lopen, maar eigenlijk deed ie dat bijna vanaf het allereerste begin. Dat verbaasde me eigenlijk behoorlijk...

ja... ik had zo het vermoeden dat de buren niet op het (naar andere video's te oordelen) tamelijk agressief klinkende gerochel uit de open pijp zouden zitten te wachten...
Om eerlijk te zijn, heb ik, alweer oordelend naar hoe de motoren lopen die ik op YouTube gezien heb, sterk de indruk dat die uitlaat het loopgedrag positief beïnvloed.

Alleen vage ideeën tot nog toe. Wat ik weet is dat ik er een vuil-aftap onder wil hebben, en dat de afvoer door de originele schoorsteen moet gaan lopen, maar hoe ik e.e.a. in de praktijk ga oplossen weet ik nog niet.

Dank, Roel!

 

En dan verder met de orde van de dag:
Het viel me na een minuut of twee looptijd op dat de olie "raar" stroomde: langzaam en met luchtbellen...

Filter er tussenuit gehaald, en de olie ververst.

Het filter zag er zo uit:



Dat was toch wel even wat sneller dan ik verwacht had...

 

Heeft ie wel carter ventilatie?
Vocht in de atmosfeer. Is en blijft een compressortje…

 

Gefeliciteerd Bert! Nog even en dan ben je concurrent van je werkgever. Bas is benieuwd naar de toeren en ik naar de bollardpull. En die zwarte schilfers op het oliefilter, enig idee wat dat is? Gr. Klaas.

 

Jazeker!

Ik ook, Klaas... Maar ik weet wel dat (zo op de eerste schatting) die motor een héél eind komt.

Ik heb het filter boven een koffiefilter uitgeblazen met remmenreiniger. Ik zie wat heel fijn metaalgruis (lijkt mij inloopgruis toe) en een paar héél kleine spaantjes, vermoedelijk uit draadgaten afkomstig. Het lukt me niet om dat op de foto te krijgen.
Er zal ook wat "fluff" tussen gezeten hebben (gewoon huisstof van toen de motor open en loot op de bouwtafel lag), want het filtertje zag er wat "klonterig" uit.

Intussen heb ik vanwege dat ik met de warmtecapaciteit van het 250 ml koelwaterreservoir hooguit een minuut of twee kon draaien, toch maar het radiator en fannetje in de kringloop gezet. Dat setje is echt marginaal berekend op onbelast draaien: Met de radiator in de zuigleiding krijg je een zelfregelend effect: Met koude motor doet de radiator niks, en met toenemen van de expansietank temperatuur neemt de warmteafgifte ook toe.
Onbelast lopend op gematigd toerental stabiliseert de temperatuur dan op ergens tussen de 60 en 70 graden in de tank, met heel ruw gemeten ongeveer 20 graden verschil tussen inlaat en uitlaat.
Als je dan de motor stopt, blijkt dat er IN de motor toch wel hogere temperaturen aanwezig zijn want dan begint de uitlaatslang te sputteren. Maar dat is maar marginaal, want twee a drie keer 2 seconden de starter er op zonder vonk pompt al genoeg water door de motor om dat te laten stoppen.

Ik zag dat de waterpomp een hééél bescheiden lekkage vertoonde, en voor zover ik kon zien kwam dat van de deelpakking af.
Dus ik heb bij draaiende motor die boutjes wat nagetrokken, pomp weer lekvrij gedurende de rest van de run, en dat leverde verder geen problemen op, totdat...

Tsja... ik had de voeding van de koelfan niet zo heel erg zorgvuldig gedaan, dus die viel stil en toen werd de boel toch wel wat te heet. Ik heb vast kunnen stellen dat onbelast lopend de inlaat van het koelwater met de flow die deze pomp genereert, NIET boven de 75 graden moet komen, want dan begint er stoom met de afvoer mee te komen en da's niet de bedoeling.

Het tankje was toch nagenoeg leeg dus, motor uit, olie ververst (was in 10 minuten vrij donker geworden, maar absoluut niet pikzwart of zo. Geen probleem, mooi op tijd bij, en die 25 ml per wissel, met een liter olie kun je 40 keer olie verversen. Dus dat is ook geen echt dingetje.

Maar toen... Bij de start van de derde run, liep de koelwaterpomp niet mee. Zat niet vast, mogelijk gewoon de snaren niet strak genoeg (de spanner staat nog op de meest "losse" stand en dat GING goed...
Mischien is het ook wel mijn eigen schuld omdat ik vóór de tweede run de poelies (en dus ook die O-ringen) met remmenreiniger schoongemaakt had, maar hoe dan ook, pogingen de pomp een zetje te geven, werkten niet, en binnen 30 seconden prutsen lagen beide O-ringen in stukken. Dus de pret is even over.
Nu is dat niet zo'n heel grote ramp, volgens mij zijn het gewone NBR ringen, en die kun je bij Technirub zó bestellen.
Naar beste meting zijn ze 1,5 mm x 33 mm en daar heb ik er dan maar 50 van besteld.

En dáár houdt het avontuur dus even op...

 

Mooi relaas! Jammer van die O ringen.
Nog niet helemaal 'Autobahnfest' dus... maar dat gaat wel komen.
Koken? Koelvloeistof verschuift kookpunt naar zo een 120 graad meen ik.
In theorie wordt er dan altijd gekoeld.
Maar dan wordt het op plekken dus heter. Open systeem, geen druk opbouw.

Dus geen slurrie in het filter, maar metaal. Goed dat het filter er tussen zat.
Carterventilatie zit er op. Smooi!
Hoe groot zijn die splinters? Wat is de aard?

Gr Bas

 

Inderdaad, maar er zijn er 50 onderweg...

Nee... maar ik ga dat electrisch oplossen. Die snaren, die gaan er uit als de boel in Woutertje ingebouwd wordt, dan komen er twee kleine electromotoren op die gewoon continue draaien en middels askoppelingetjes de pompen aandrijven.
Op die manier kan ik middels selectie van de electromotoren de toerentallen van de pompen naar eigen keus bepalen.

Ja, zoiets, al heb ik dit sapje aardig aangelengd met gedestilleerd water, hoofdzakelijk om de warmtecapaciteit te verbeteren (verschuiven van vries en kookpunten kost ook J/g.K, en dat betekent dat je méér water rond moet pompen voor hetzelfde resultaat. Ik heb voor deze installatie geen -20 vriespunt nodig, alleen de smerende werking.

Het koken is slechts een héél klein puntje in het systeem: De kop is volledig ongekoeld, slechts het water uitlaatkanaal loopt over een lengte van ongeveer 5 mm door de kop. Dus die kop, die wordt heet en ALS er dampvorming optreedt, dan is het daar, en dat kan heel weinig kwaad.

Ik denk niet dat de pompsealtjes tegen drukopbouw kunnen...

Vermoedelijk wel iets, maar een hoeveelheid ter grootte van een speldeknop.

Op één deeltje na, wat mij een stukje spaan van het tappen van boorgaten toeleek, de rest echt minimaal spul. Slijtage deeltjes, "inloopgruis", met het blote oog nauwelijks te zien, maar met een zaklamp zie je wat schitteringen in het papier.

Is zeker mooi...

Ik was begonnen met 35 ml olie in het carter, maar dat bleek te veel, en dat teveel werd er via de carterventilatie uitgegooid.
Bij de eerste oliewissel bleek er nog ongeveer 25 ml in te zitten, en zo ver heb ik hem dus ook weer opgevuld. Bij de tweede oliewissel kon ik niet echt vaststellen dat ik olie kwijtgeraakt was.
Hij rookt ook al zichtbaar minder.

 

En uiteraard loop ik om de haverklap even naar de garage (soort van ontwenningsverschijnselen) om wat te tutten en te frutten...
Beetje kijken, beetje voelen, en... het ding heeft in die, wat zal het zijn, 20 minuten looptijd? werkelijk al een bééstachtige compressie ontwikkeld. Het vliegwiel is 60 mm diameter maar je moet het FLINK stevig beetpakken wil je hem door de compressie draaien, en wat meer is: alle vier de cylinders voelen ongeveer even "dicht" aan.
Dus hoewel er genoeg op aan te merken valt (in technisch opzicht) aan deze motor, het ontwerp, materiaalkeuze en afwerking van cylindervoeringen, zuigers en zuigerveren zijn in ieder geval dik in orde. En de kleppen dichten blijkbaar óók prima af.

Het koelwaterpompje draait toch echt stroef en ik heb al wat met de boutjes zitten pielen (voorzichtig beetje strakker of losser, maar dat doet helaas niks. Ik ga er een paar riempjes aan wagen om te kijken of die nog weer losser gaat draaien, en anders is de oplossing simpel: de electromotoren zijn al besteld. Simpele borstelmotortjes die op 6V ongeveer 9000 toeren zouden moeten draaien. Beide pompjes hebben gewoon een gladde 3 mm as, dus een dubbele motorsteun is gauw gemaakt en twee flexibele koppelingen zitten ook al in de post.
En als DAT óók niet werkt, dan heb ik ook nog een perfecte electrische pomp liggen, die op 6 volt makkelijk goed is voor 1 liter per minuut. Betekent wel dat ik handmatig een aansluiting moet zien te verzinnen...

 

Heb je wel geslapen Bert? Haha…
Het wordt reuze leut.

Mooi dat je toch kiest voor losgekoppelde intensive care per e-motorpomp.
Bijna ‘dry sump’ systeem voor de motor?
Stel, oliereservoir? Reservoir koelt al deels, en tevens bezinkbak voor allerhande motortermieten… die ik niet verwacht?

Je had het over warmte doorgifte van inlaatspruitstuk naar carb.
‘Moet’ je voor de carb alleen weer een steuntje gaan bouwen? Ik verwacht dan ook iets neo-gothisch aan oplossing. Haha!
Het wordt zo nog een donders volwassen generatorunit.

Gr Bas

 

Laat ik daar nu inderdaad al over nagedacht hebben? Ik zie alleen nog niet HOE ik dat uit moet voeren in een practische vorm, want het brengt een paar gevaren met zich mee.

Ik heb warmtedoorgifte gezien bij stilstand (brandstofslang vulde zich met damp) maar om een of andere reden leverde het totaal geen problemen op.
Tenminste, NOG niet, niet zoals met de ombouwsels uit het verleden.
Maar als het de kop op steekt is en kort Terflon pijpje tussen manifold en carb voldoende om dat op te lossen, stelt niks voor.
Manifold laat ik gewoon warm, want dat bevordert de verdamping en dus gelijkmatigere mengselverdeling,

 

Messing tankje solderen?
Of gewoon een vierkant kruidenblikje uit het schap?
Vullen en peilen via het dek?
Dopje met heus pijlstoktje. Nifty!
Wordt dan ‘live-fuel ipv ‘live-steam’ qua complexiteit.
Want dit wordt geweldig mooi, zoals het groeit.

Gr Bas

 

Dat is het probleem niet...

Hoe hou je de niveaus onder controle...

Een dry-sump systeem kan op twee manieren: Met een dubbele pomp, of door zwaartekracht.
Zwaartekracht betekent een tank onder de motor, en dat kan op zich wel maar dan is de consequentie dat de as uit lijn gaat staan, en dat wil ik liever niet.
Het betekent ook een "heel groot" gat in de bestaande carterpan.
De andere optie is een pomp met grotere volumetrische capaciteit dan de smeeroliepomp, om de krukkast continue af te zuigen. Die tweede pomp, dat is dan de uitdaging.

Een tankje in de persleiding zou wel gaan, maar daar bezinkt niks. Dan zou dat tankje een groot uitgevallen filter moeten worden.
Een tankje in de zuigleiding zou een optie kunnen zijn, maar het probleem daarmee is dat als er wat lucht meekomt vanuit het carter, dan verzamelt zich dat in dat tankje en blijft daar staan. Dat drukt de olie er uit en die olie gaat dan naar het carter. Daar loopt het niveau op, de krukas gaat de olie enorm opkloppen, waardoor die olie bij de ontluchting terecht komt en door de gaslekkage (langs de zuigerveren komt altijd iets gas in het carter terecht, wat afgevoerd moet worden) naar buiten gedrukt.

Er moet wel wat op te vinden zijn hoor, maar vooralsnog heeft het geen prioriteit: Mijn undercover informatiebronnen op YouTube melden dat deze motor, als hij eenmaal ingelopen is, makkelijk een paar draaiuren doet met een sumpvulling.

Waar ik al wel over na heb zitten denken: Op de testbank lijkt de olietemperatuur vrij redelijke waarden aan te houden, tenminste, ik kon aan het einde van een "rit" de vingertoppen nét tegen de carterdeuren houden, op het randje van de terugtrek reflex. Dat is voor mijn gekalibreerde vingertopjes ongeveer 60 graden, en is op zich een hele mooie waarde. Maar wat als de motor moet werken, en in plaats van in een open garage, in een afgesloten machinekamer staat?
Ik weet dat de motor een koelwater inlaattemperatuur van zo rond de 50~60 graden nodig gaat hebben.
Als ik een oliekoeler op ga nemen in de koelwaterkringloop, bij koude motor gaat die kringloop maar heel klein zijn (motor=>expansitank=>regelklep=>oliekoeler=>motor) en dus heel snel opwarmen, en daarmee de olie ook meenemen. Vanaf dat de expansietank een bepaalde temperatuur bereikt gaat de regelklep water door de koelers sturen, en daarmee daalt de inlaattemperatuur (en dus de watertemperatuur door de oliekoeler) weer.
Alle warmte die de olie afstaat aan het water komt uiteindelijk in die expansietank, en dat drukt dus de watertemperatuur na de regelklep (en dus vóór de koeler) en daarmee is er ook een vorm van stabiliteit in de olietemperatuur.

Over draaiuren gesproken: Ik ben om een of andere reden nogal van de cijfertjes en op dit moment weet ik eigenlijk nog maar weinig. Van het eerste tankje (maar 25 ml ongeveer) weet ik dat het er vrij vlot doorheen ging. Het tweede tankje van iets minder dan 100 ml, daar deed de motor gevoelsmatig ongeveer 10 minuten over, het derde tankje van "ongeveer 100 ml" leek de motor al merkbaar langer over te doen (als ik het schatten moet, eerder richting het kwartier).
Het viel me ook op dat de motor eigenlijk continue uit zichzelf in toeren opliep. Vrij geleidelijk maar het is in het tweede filmpje goed te zien.
Het lijkt zich ook te uiten in het feit dat in het begin de starter de motor rond moest duwen gedurende de volledige omwentelingen, maar zo rond de laatste run begon dat te veranderen in een moor stotterend geluid, waarbij de zuiger in compressieslag, eenmaal door het BDP heen op de expansie sneller naar beneden gaat dan de startmotor kan volgen, en de startvrijloop dus constant in en uit aangrijping klappert. Dat vind ik eigenlijk niet heel erg mooi, maar ik denk dat dat, eenmaal in de boot, als de weerstand van schroef en schroefas er bij komt, wel weer weg gaat...

Een ander ding wat naar voren kwam: Het peilstokje was in originele vorm lastig af te lezen, want het was een messingkleurig stukje M3, en nadat ik de schroefdraad er af geslepen heb, en er een vlak kantje aan maakte is dat wel wat verbeterd, maar niet heel erg.
Dat was nog vóór dat de motor gedraaid had, en ik er nog 35 ml olie in had zitten (want ik wist niet beter). Dat was teveel, en alles wat teveel is keilt de motor er uit. Met 25 ml olie (waarmee de ontluchting min of meer droog blijft) blijkt het meer een "ja of nee" kwestie te zijn. Bij die inhoud raakt de peilstok nét het oppervlak en is het dus gewoon een kwestie van als het uiteinde nat is, is het oliepeil goed, als hij droog blijft, zit er te weinig in, en keil je er 5 ml bij.
Waarbij opgemerkt: Geschroefde peilstokken zijn normaliter gecalibreerd voor "losse stok" ofwel NIET inschroeven. Uitschroeven, schoonvegen, dippen en aflezen.

Ik realiseer me opeens wel dat ik op zoek moet naar oude poppekleertjes, want de poetslappen in de machinekamer moeten natuurlijk wel op schaal zijn... Is er eigenlijk zoiets als een poppen-Leger des Heils??? Barbie-kringloop winkels?

 

Bij mijn eerste stoombootje, de Otto Lauffer van Grauper, zat ik met hetzelfde probleem.
De complete machinekamer zat onderdeks. Uiteindelijk opgelost door 2 ouwe PC-ventilatoren in te bouwen: eentje in het vooronder, onder een koekoek en eentje aan de achterzijde van de machinekameropbouw, verstopt achter een luchtrooster met van die horizontale lamellen. De luchtstroom liep dus van voor naar achter, over en langs de machine. Voor een stoomschip natuurlijk zonde van de warmte, maar de hele machinekamer was geïsoleerd met schuim. Warmte kon bijna nergens heen.
Met die twee ventilatoren aan, kon je de opbouw er af halen en kreeg je niet meteen een puist warmte in je giechel, wat zonder die ventilatoren wél het geval was.

Pak een ouwe overall van jezelf en was die een aantal keren té heet.
Dan komt er weer een ouwe Defensie-wijsheid op de proppen:
"Wat te groot is: dat krimpt, wat te klein is: dat rekt."
(Bijkomend voordeel: jij bent sowieso al niet zo groot... )

 

Ik heb sowieso machinekamerventilatie nodig, want het risico op ophoping van explosieve dampen is niet denkbeeldig en die startmotor vonkt behoorlijk.
Gelukkig heb ik straks een echt achterlijke bult aan accucapaciteit in het schip staan (equivalent aan 12V 21 Ah) dus op zich gaat dat geen enkel probleem zijn.
Ik zou die accucapaciteit niet nodig hebben want zoals het zich nu laat aanzien, is er ruimschoots voldoende motorvermogen aanwezig om alle hulpsystemen rechtsstreeks vanaf de motor aan te laten drijven, maar ten eerste komt dat allemaal op het bordje van de starter, ten tweede is per kilo "lood" nauwelijks goedkoper dan "loodaccu" en of ik nou lood in die boot leg, of accu, is dus in dat opzicht nagenoeg om het even. En dan geeft electriciteit wel veel meer mogelijkheden om te "tunen"... Een beetje meer of minder waterflow of olieflow is dan niet meer afhankelijk van het motortoerental.
Want er gaat wel een behoorlijke puist warmte in die boot ontwikkeld worden, EN er gaat een tank met benzine aanwezig zijn...

 

Knap gemaakt! Heb je tenminste geen sound module nodig

 

Dat was eigenlijk het hele idee er achter...

Dat en het feit dat ik brandstofmotoren nu eenmaal ongeloofelijk fascinerend vind...

 

Bert, Is het een optie om de vul- en beluchtingspijpjes van de brandstoftank aan dek te houden? In ieder geval minder dampen in de MK. Gr. Klaas.