AM Zender met FM ontvanger

Zo is het en niet anders ! Kudos

 

ergo conclusio (Kees van Kooten) nunc est bibendum .... doet mjn maar een grote pils ;-)

 

Bibo, ergo sum (Timosha), voor mij dan ook een grote pils

 

Om hier nog wat aan toe te voegen:

Men kan kristallen maken t/m circa 35 MHz. Bij nog hogere waarden wordt het schijfje silicium te dun, is het dus ook vrijwel niet meer te slijpen en zou het kristal ook te snel verouderen. Om hogere waarden te bereiken gebruikt men in de modelbouw een oscillatorkring, die het kristal op een boventoon dwingt of men werkt met frequentieverdubbeling. Er zijn overigens uitsluitend oneven boventonen. Zowel bij zenderkristallen als ontvangerkristallen werkt men op deze manier. Het voordeel daarvan is ook nog, dat de kristallen minder kwetsbaar zijn. Daarnaast zijn er tussen kristallen ook nog verschillen in de zgn. CL, oftewel de (capacitatieve) belastingswaarde. We werken overigens uitsluitend met parallel resonantie, dus we bemoeien ons niet met kristallen met serieresonantie.

Om het voor mij zelf even op een rijtje te zetten, heb ik hier een lijstje met Futaba kristallen:
Zenderkristallen:
- AM kristallen 27, 35 en 40 MHz werken alle op de 3e boventoon.
- FM kristallen 27, 30 en 35 MHz werken met frequentieverdubbeling, 40 MHz werkt op 3e boventoon, 72 MHz op 5e boventoon.
Ontvangerkristallen:
- AM en FM t/m 40 MHz werkt op 3e boventoon, 72 MHz werkt op 5e boventoon. Ook dual conversion kristallen t/m 40 MHz werken op de 3e boventoon.

Bij de ontvangerkristallen t/m 40 MHz zijn er dus geen echte verschillen. Alleen werden vroeger AM-kristallen met een geringere nauwkeurigheid geslepen dan FM-kristallen. Bij de eerste Robbe-Futaba smalband AM-ontvanger (de AMSS R8 ) moest je daarom een FM-ontvangerkristal monteren.

V.w.b. de belastingswaarde weet ik alleen met zekerheid, dat deze voor 35 MHz Futaba zenderkristallen 20pF bedraagt. Hierin zit 'm bij zenderkristallen dan ook als regel het verschil tussen de diverse fabrikanten.

 

Dat is tenminste een antwoord op de vragen Nog een Duvel op mijn kosten

Maar ik vind die HC-25 xtalletjes toch niet leuk. Ik kan die niet open solderen en het plaatje silicium op een glasplaat met Vim (Belsj schuurpoeder) bijslijpen als ik een nieuwe frequentie nodig heb. Dat ging vroeger wel met die grote Sabena kristallen

 

Misschien wel een paar leuke gerelateerde vragen van mijn zijde over dit onderwerp om het topic maar even compleet te maken.

Hoe ziet de “opbouw” van de PLL gestuurde zenders en ontvangers eruit, hier zijn natuurlijk wat meer mogelijkheden wbt de volgorde van verdubbellaars, mixers 1 of meerdere oscillatoren om op de eindfrequentie uit te komen. Is die evt opbouw gelijk/hetzelfde bij verschillende merken leveranciers? Zit er nog verschil in opbouw naar hogere frequenties (72Mhz) indien ook daar toegestaan (weet ik eigenlijk niet)? Ik ken alleen (FM) 40Mhz setjes die gebruikt worden bij de modelauto’s, maar maken nog meer modelbouwers hiervan gebruik op andere frequenties (bv vliegers?), zijn ze ook in AM verkrijgbaar (binnen of buitenland)?

Bvd

 

Dat wordt een beetje té, Per. Ik ben ooit van plan geweest om een faq over kristallen te schrijven en ben steeds bij de PLL blijven steken. In principe werkt zoiets ook met een boventoon kristal, waarbij met behulp van een varicap de frequentie wordt ingesteld (en bij modulatie wordt gewijzigd). Eigenlijk precies net zoals bij frequentie-modulatie wordt toegepast, waar continu de frequentie m.b.v. een varicap tussen twee waarden wordt gewijzigd (of tussen vier waarden, zoals het G3-pcm systeem van Futaba doet). Wikipedia geeft een redelijk begrijpbare uitleg over de PLL: http://nl.wikipedia.org/wiki/Phase-locked_loop

 

Jan, ik ben een beetje bekend met het PLL based frequency synthesizer systeem vandaar mijn vraag, maar misschien ooit nog eens een summiere uitleg/vergelijking in blockdiagram vorm tussen alle systemen, bij je kristallen faq!

Mogelijk kan je de onderstaande vragen alsnog beantwoorden!

 

Uiteraard worden synthesizer zenders en ontvangers voor elke frequentie geproduceerd. Daarover is hier op het forum ook al genoeg geschreven. De fabrikanten van radiobesturingsapparatuur waren juist aan het omschakelen toen opeens de 2,4 GHz populair werd. Momenteel ligt met nieuwe produktie daar het accent . Blijkbaar klinkt de term PLL minder interessant dan synthesizer, want in de modelbouw spreekt men vrijwel uitsluitend over synthesizer.

 

Om nog maar eens een vraag over kristallen te stellen.
Ik heb twee oude 8 kanaals Graupner Variophones liggen (tip-tip). Een met een breedbandontvanger zonder kristal, en de andere met een "superhet" met kristal.
Echter de zender en ontvanger kristallen zitten niet op hetzelde kanaal.

Wat is de best optie? Verder zoeken op Ebay naar orginele? Of een setje nieuwe kristallen plaatsen, maar welke dan?
En ja, ik wil uiteindelijk met dat ding gaan vliegen in een volledige vintage combinatie.
Compleet met OS 30RC uit 1966. Even oud als de zenders zijn.
Niet met de orginele ronde Varta Deac's, maar als ik nieuwe kan vinden, waarom niet.
Nog mooier zou het zijn als de zender en ontvanger omgebouwd kunnen worden naar 35MHz.
Wat denken jullie laten de filters zo'n grote verandering toe?
Is het te doen? of hopeloos?

 

Die superregeneratieve ontvanger die zou ik maar niet meer gebruiken.

Mooie sets heeft U daar met die "blokkendoos" ontvanger.

Ombouwen naar 35 Mhz kan maar is moeilijk, maar misschien hebben andere leden daar een andere mening/ervaring over. Ombouwen naar 30 Mhz is geen groot probleem.

Als U de geschikte kristallen niet kan vinden kan U ze nog altijd laten slijpen. In Westerlo (Belgie) zit nog zo'n bedrijfje: Maar waarschijnlijk zijn er zulke bedrijven ook in Nederland.

 

Hier een link naar een homepage die ombouw van oude sets beschrijft: http://www.mindspring.com/~rellis2/rcpattrn/retro.htm

Maar in het Nederlandse geval vrij zinloos, want ik zou niet weten hoe je er je ooit een typekeuring (CE-nr.) voor zou moeten krijgen.

Wel jammer, want piloten die met tip tip kunnen sturen zijn er volgens mij niet zoveel (meer). Zou ik het zelf nog kunnen? Denk het wel....

Superreg is een NO-GO, heeft 100 tot 200kHz bandbreedte, wel makkelijk, je ontvangt in een keer de hele band. Met sturen daardoor wat lastiger, dat wel.

 

De breedband ontvanger bekijkt de hele 27 MHz band, dus die zou ik niet meer gebruiken. Hij is echter wel goed genoeg om e.e.a. te testen. Doen bijvoorbeeld de escapements van de servo's het nog? En nog belangrijker: is er nog iemand, die er mee overweg kan? Het is namelijk geen sinecure om met zo'n set te vliegen. Vroeger waren modelvliegers namelijk al heel erg tevreden als ze op een hele vliegdag welgeteld één crashvrije vlucht konden maken.

De kristallen van de set zullen vrijwel zeker dezelfde karakteristieken hebben als de huidige AM-kristallen. Het lijkt me daarbij zinvol het ontvangerkristal te wisselen. Deze sets zijn van voor mijn tijd, maar ik verwacht in de zender zo'n grote knol van een kristal en in de ontvanger een vastgesoldeerd exemplaar. De laatste is dan het gemakkelijkst te verkrijgen en te vervangen.

Zoeken naar deacs kun je vergeten. Die zijn gelukkig al heel veel jaren niet meer leverbaar. Die dingen deden veel te vaak boem.

Ombouwen kun je vergeten. Dat is geen haalbare kaart en is verre van origineel. De kans op storingen op 27 MHz op een modelvliegveld is trouwens uiterst klein en heel erg lang en ver zullen je vluchten toch nooit worden.

 

In Nederland mag je "gewoon" nog steeds RC zenders (om)bouwen ... maaaaaar .... uitsluitend voor eigen gebruik ... en je blijft wel 100% verantwoordelijk dat hij aan de geldende nomen (blijft) voldoen .... een CE verklaring is in dit geval uitsluitend van toepassing als je de zender wilt verkopen (weggeven is ook "verkopen) of de modificatie voor derden uitvoert .... of uitleend aan derde, de meeste CE normen zijn dan ook uitsluitend bedoeld voor het in de handel brengen van producten (dus zolang je dat niet doet) .... (Zelfs de CE veiligheidskeuren zijn niet van toepassing voor strikt privé gebruik van bijvoorbeeld "gevaarlijke" machines .... maar ook daar blijf je zelf 100% verantwoordelijk).

Overigens geld voor de meeste producten dat de fabrikant of importeur een "eigen verklaring" opstelt waarbij géén moeilijke keurende instantie aan te pas hoeft te komen .....

 

Sinds wanneer mag dat weer Dirk? Ik zal eens gaan zoeken naar mijn nooit (want toen kon zelfbouwgoedkeurig opeens niet meer) gebruikte Digit5. DEACs zullen na 30 jaar wel het loodje hebben gelegd.

 

Ron voor zover ik weet toen het RCD stikkertje vervangen werd door het CE teken .... de wet en de regelgeving heeft geen voorziening voor "zelfbouw" in de niet vergunning gebonden frequentie banden .... CE markering is alleen verplicht bij het in de handel brengen van .... het is niet expliciet toegestaan maar ook nergens verboden of aan regels gebonden .... ;-)

 

Dirk, voor zover het mij destijds door iemand van de (toen nog) RCD is verteld is zelfbouw wel degelijk verboden. Alleen radio ammateurs met bepaalde machtiging(en) mogen zelf zenders bouwen en in gebruik nemen. MAAR niet op alle frequentie banden (niet op de modelbesturings frequenties) en niet met onbeperkt vermogen. Er zijn zelfs beperkingen gesteld aan de duur van de uitzendingen en de uitzendtijden. Ik weet het, ik schrijft het niet 100% juist maar ik weet ook niet zo precies hoe dat nu allemaal heet.

Voor de modelbouw is het tot in het begin van de jaren 80 toegestaan geweest om je eigen (let op EIGEN) apparatuur te bouwen en gebruiken. Je was wel verplicht om de zender en ontvanger voor keuring naar de RCD op te sturen. Ik heb nog een digit 5 gebouw (dat wilde ik ook een keer doen ) in 1984 of 85 maar die kon ik al niet meer laten keuren, daar waren ze al mee gestopt. Die zender heb ik wel kortstondig gebruikt maar hij is in 1986 naar een vriend in Engeland gegaan. Daar is hij toen nog wel gekeurd (en goedgekeurd) en is hij tot het einde van de tachtiger jaren in gebruik geweest.
Toen zelfbouw zenders niet meer gekeurd werden mochten ze ook niet meer gebruikt worden, je kreeg er simpelweg geen zendmachtiging voor, die hadden we toen nog. Die zenders die wel gekeurd waren mochten nog gebruikt worden. Voor deze zenders werd de zendmachtiging ieder jaar nog verlengt. Maar of je deze zenders ook nu nog mag gebruiken betwijfel ik.

Ik heb in 1978 een besturingsset gekocht, de Microprop 4/6FMQ op de 27MHz. Die set met nog enkele extra ontvangers heb ik tot in de negentiger jaren gebruikt en hij werkt nog steeds. Enkele van de ontvangers gebruik ik zelfs nu nog. Ja echt, ze zijn echter wel omgebouwd naar de 35MHz band.
M'n zender heb ik ergens in 1987 ook omgebouwd naar de 35MHz. Officieel mocht dat niet maar ik heb het toen toch gedaan. Ik heb daarvoor contact gehad met iemand in het oosten van het land die toen de "service dienst" van Microprop was. Hij heeft me precies verteld wat er veranderd moest worden en dat je daarna niet meer kon zien dat het ooit een 27MHz zender is geweest. Ik had toen de beschikking over alle benodigde apparatuur om de zender en de ontvanger optimaal af te regelen dus ik durfde dat wel aan.
Maar zoals ik al schreef officieel mocht het dus niet!

Het CE teken heeft met dit hele verhaal niets te maken. Het is een soort van garantieteken waarmee de fabrikant (of importeur) garandeerd dat de apparatuur aan de in de EU geldende regels voldoet. Het is dus GEEN keurmerk dat door de ene of ander instantie wordt uitgegeven. De fabrikanten of importeurs plakken dat teken zelf op hun apparatuur.
Veel fabrikanten laten dit door een onafhankelijke testinstantie controleren. Grote fabrikanten (á la Philips of Sony) laten hun apparatuur in het prototype stadium controleren door een eigen testafdeling. Wanneer het daar "goedgekeurd" wordt gaat het in productie.
Hier in Europa zal die apparatuur op een gegeven moment door één van de keuringsinstellingen getest worden. Alle apparatuur wordt ooit ergens in Europa getest! Meestal horen of merken we daar niets van omdat het allemaal in orde is. Alleen als er een echte fout wordt ontdekt zal er "werk" van gemaakt worden. In het ergste geval moet het uit de winkels gehaald worden en wat er al verkocht is moet teruggebracht worden. Dat is voor de fabrikant van die apparatuur een ramp want het kost kapitalen en is ook niet echt goed voor de verkopen van dat merk.
Hiermee wil ik zeggen dat ook onze besturings apparatuur ooit ergens getest is of zal worden. Zolang we er niets van horen is er niets aan de hand maar als er apparatuur ontdekt wordt waar ten onrechte de CE markering op zit, apparatuur die dus niet aan de gestelde eisen voldoet, dan is er een probleem! Is het een kleine afwijking die door bijvoorbeeld (beter) afstellen verholpen kan worden dan valt het nog mee. Maar als er echt duidelijke afwijkingen zijn dan moet die apparatuur van de markt gehaald worden.

 

Toen d RCD nog stikkertjes plakte was het duidelijk, maar dat geld niet meer .... de RCD bestaat niet meer en heet nu "Agentschap Telecom" ..... de regelgeving is nu volgens Europese normen (CE dus) ..... alleen hierin is zelfbouw niet voorzien.

Zelfbouw valt onder het zelfde regiem als prototyping .... en zolang je maar binnen de eisen van het product blijft mag alles .... .....

 

Eerlijk gezegd weten ze bij Agentschap Telecom zelf ook niet wat precies is toegestaan. Ik heb een aantal jaren geleden in Groningen nagevraagd of bestaande en indertijd gekeurde zelfbouwzenders nog waren toegestaan. In eerste instantie was het antwoord natuurlijk nee, maar bij doorzeuren kwam men ook op de proppen met het antwoord, dat zo lang het apparaat voldoet aan de huidige Europese eisen het vermoedelijk gewoon is toegestaan voor eigen gebruik. Zekerheid heeft men mij echter nooit kunnen geven.

Bij de CE certificering is het slechts voor produkten met een verhoogd risico een eis, dat een keuringsinstituut (een zgn. notified body) in de arm wordt genomen. Dit geldt o.a. voor onze radiobesturingsapparatuur. Je ziet dan ook als regel op de CE sticker een nummer staan, waaraan je kunt zien welk keuringsinstituut is gebruikt.

 

Die CE certificering heeft zeer goede kanten, maar ook mindere kanten. Als het een verhoogd risico voor radioappartuur betreft waarom erkend men dan niet gewoon de de Amerikaanse FCC certificering? De veiligheidseisen, gelet op de zeer hoge schadeclaims in de USA, zijn zeer hoog misschien wel hoger dan die van de CE certificering.

Ik heb jarenlang geimporteerde Amerikaanse satelliet telecommunicatie apparatuur van befaamde Amerikaanse producenten zoals Scientific Atlanta, Lockheed-Martin, Prodelin, etc.. met FCC certificaat moeten laten CE certificeren. Die apparatuur ging met vlag en wimpel door het CE goedkeuringsproces maar het moest wel gebeuren en er moest wel betaald worden. En het verhoogde de gebruikskosten voor de eindgebruikers.

Europese landen anden buiten de EU, sommige lid van de EFTA, accepteren wel FCC certificaten.

Ik zie dat als een soort van product protectie in de EU.