Een stukje nostalgie op de kop kunnen tikken...

Een zekere modelbouwwinkel in Ede handelt voornamelijk in plastic, statische modelbouw, treinen, scenery en auto's. Maar de eigenaar weet dat ik schepen bouw. En soms haalt hij dingen uit zijn opslagplaats die hij "ook maar heeft overgenomen" waarvan hij weet dat ik er iets mee kan.
Zo ook kort geleden. Haalde hij twee spiksplinternieuwe verstelbare schroeven van Marx, nog in de originele doosjes, uit zijn opslag. Kon ik niet laten liggen.

Jeugdsentiment.
In de jaren '80 vaak likkebaardend naar gekeken, maar was toen véél te kostbaar, laat staan twee van die dingen.
Nu heb ik er twee.
Moet je geen brushlessgeweld op loslaten, want daar kunnen ze (denk ik) niet tegen, maar met een rustig draaiende torquemotor zou dat best wel eens een leuke aandrijving zijn. Geen regelaar nodig, alleen een servo per schroef om de bladen te verstellen.


Nu nog een schip er omheen bouwen...

 

Roel, In theorie klopt het en kan de motor op een vast toerental draaien. Toch hebben de meeste motoren aan een verstelbare schroef ook een regulateur om het toerental te regelen. Omdat de schroef maar één kant op hoeft te draaien kan dat met een vliegtuigregelaar. Heb in mijn jonge jaren met zo'n (echte) installatie gevaren. Stond een 150 PK diesel aan. Geladen ztten we iets minder spoed dan met het lege schip. Nadeel van de in één richting draaiende schroef was dat je met vuil in de schroef je de draairichting niet even om kon keren. Toch mooi spul, die Marx dingen. Ideaal achter een stoommachientje. Gr. Klaas.

 

Mooi spul inderdaad, ik heb alleen nooit begrepen hoe het nou precies werkt intern. Ik ben benieuwd wat je er om heen gaat bouwen, Roel!

 

Elektromotoren (zowel brushed als brushless) hebben in principe al een constant toerental:

tpm = Kv × (Ubat - Im × Rm)​

In principe, want met toenemende motorstroom Im, zal het toerental toch wat afnemen t.g.v. de inwendige weerstand Rm van de motor (en bedrading, regelaar,accu). Mocht het toerental toch te veel veranderen met belasting dan kan alsnog elektronica ingezet worden.
Zou de weerstand 0 zijn, een heeeeeel goede motor, dan zou het toerental zeer constant blijven. De natte droom van helivliegers.

 

Weet ik, Klaas. De grap is alleen dat Marx in de jaren '70 adverteerde met de kreet dat de modelschipper geen (dure!!) regelaars meer nodig zou hebben als hij deze schroeven zou gebruiken.
Nu zat op een van de doosjes nog de originele prijssticker...(die ik niet ga verklappen) maar meneer Marx had behoorlijk boter op z'n hoofd, dat weet ik wel!

En hoe het intern werkt? Vrij simpel. De schroefas kan niet alleen draaien, maar ook lateraal bewegen. Daarom moest je die Graupner koppelingen er bij gebruiken met zo'n tussenstuk wat kon schuiven.
Op de as zit het rode stuk (foto2) wat de as lateraal (in de lengterichting van de scvhroefaskoker) laat bewegen. Hiermee druk je (tegen een licht veerdruk in) de as naar binnen.
Bij de scvhroefkop zit op de as (waarschijnlijk) een gleuf, waarin drie meenemers glijden.
Die meenemers zitten vast aan de schroefbladen.
Als je de as naar dus lateraal verplaatst, worden die meenemers meegenomen (logisch he?) en de schroefbladen veranderen van hoek.

Ik denk alleen dat het geheel duidelijk wat minder effcient werkt dan een goeie schroef van Baboesch.. want de schroefbladen zijn zo plat als een panne(n)koek....

 

Bedankt voor de uitleg Roel. Had al zo'n idee dat de hele as heen en weer schoof. Vraag me alleen af (ja, daar is hij weer) hoe het achterste (plastic) deel gelagerd is t.o.v. de askoker. Vindt het toch wel slim bedacht van Marx. Kan één van de einden eraf om in te bouwen? Bij bladen van een verstelbare schroef blijft het qua vorm altijd een compromis. Voordeel is wel dat je op achteruit evenveel kracht hebt als op vooruit. En je bestrijkt met een verstelbare schroef een iets breder vermogensgebied. Het scheepje waar ik in 1966 mee voer had een verstelbare schroef waar van origine een 90 PK Brons aan stond. In mijn tijd stond er een 150 PK Bolnes aan. Die draaide wel wat meer toeren, maar met dezelfde schroef. Die installatie had een holle as met een trekstang om de schroefbladen te verstellen. Omdat alles met de hand moest worden ingesteld was je met het manoeuvreren net een kraanmachinist. Een groot handel voor de frictie tussen motor en as, een zelfde model (met borg) voor de spoed en een kleintje voor de regulateur. Mooi om het te hebben meegemaakt en er zo nog eens aan te worden herinnerd. Gr. Klaas.

 

Volgens meneer Marx is de as drie maal gelagerd: Voorin (bij de motor) in het midden en achterin, bij de schroef.
De schroefas loopt iets voorbij het deel waar de meenemers in draaien, zodat de as, ook als hij helemaal "voorin staat" toch nog in het lager draait. Tenminste... dat leid ik uit de tekening af.

 

Nu heb ik een compleet beeld Roel. Bedankt! Gr. Klaas.

 

Prachtige schroeven, het principe berust op propellers van vliegtuigen (CSU) dit werd reeds voor WO II gebruikt, ook hier voor een constant toerental te lopen (anders gingen de tippen door de geluidssnelheid) en zo toch het vermogen te kunnen opvoeren door de Pitch (helicoidale pas) te vergroten en zodus de snelheid, het zoveelste ideetje van de Engelsen (geniaal!!!!), veel scheepsschroeven hadden dit systeem ook bvb de Smit Nederland die iedereen hier wel kent.

Ik ben heel erg benieuwd waarvoor je ze gaat gebruiken

 

Om fijngevoelig en snel reageren om positie te houden?

 

Maar nu ben ik eigenlijk toch wel heel nieuwsgierig wat ze toen kosten en wat je er nu voor betaald hebt!

 

Oeps 1 keer teveel op het knopje gedrukt.

 

Je kan nog diverse vraagprijzen lezen.
€19,70
£49,00
€33,50
€57,44

 

En de schroefbladen draaien in de kop met kleine losse kogeltjes.
Hoe weet ik dat?
Oeps, ooit een foutje gemaakt.

 

Cargo plane met een grote spanwijdte

 

Oeps verkeerde