F1A wedstrijdmodellen

Naar aanleiding van enkele vragen/opmerkingen, zoals vrije vlucht zijn toch die KeilKraft modelletjes en wat heeft een servo te zoeken in een vrije vlucht model, een kleine poging, het een en ander in een hystorisch perspectief samen te vatten

F1A, ook bekent als A2, wordt in Nederland al heel lang als wedstrijdklasse gevlogen met het Roosendaalse Veld in de buurt van Arnhem als thuisbasis. Namen als Brinks, Fiks en Verbree vlogen de eerste competitieve modellen. Modellen die waren opgebouwd uit balsa en triplex en die waren voorzien van een eenvoudige starthaak om het model op 50 meter hoogte, de lengte van de startlijn, voorzichtig van de lijn te laten glijden. Natuurlijk werd pas ontkoppeld op het moment dat thermiek aanwezig was, wat een heel “spel” was. De vlucht werd beëindigd na een max(maximale tijd, meestal 3 minuten) gevlogen te hebben door middel van een “timer”. Dat waren eerst klokjes van Graupner, later opgevolgd door meer specialistische uurwerkjes van Seelig die ervoor zorgden dat na de vluchttijd het stabilo opklapte onder een hoek van 45 graden.

De stilair-tijd die modellen destijds haalden vanaf die 50 meter lag ergens tussen de 120 en 150 sekonden. Midden jaren zeventig starte een nieuwe ontwikkeling op zowel aerodynamisch als ook op het konstruktieve vlak. Modellen werden wat steviger en vaker werden modellen met oversnelheid van de startlijn los gelaten. Dit leverde hoogtewinsten tussen de 5 en 10 meter op. Dat betekent zo ongeveer iets van een 15 tot 20g belasting op een balsa/vurehouten vleugeltje met een spanwijdte van rond de twee meter en een profiel wat slechts 7-8% dik was ! Tevens deed een techniek zijn intrede waarbij het model gekoppeld aan de startlijn bochten kon vliegen. Het werd daardoor wel allemaal een flink stuk fysieker maar het toestel op die manier controlerend en aan de startlijn houdend kon wel beter naar thermiek gezocht worden.

Ondergetekende was in Nederland een van de eerste die koolstofvezel in een vleugelkonstruktie toepaste. Dat was in 1980 !!! (en die vleugel heb ik nog steeds ) Dit toestel was in ieder geval van een nieuwe generatie. Vleugelprofielen waren in samenwerking met Pieter de Boer tot stand gekomen en de lay-out was nogal afwijkend van de Hollandse school. Met dit toestel won ondergetekende de destijds fameuze “Pierre Trebod” wedstrijd in Frankrijk en werd op een andere wedstrijd een still air tijd geklokt van wel 222 seconden.

Hiermee had de kunststof dan ook zijn intrede gedaan en in de daarop volgende jaren werden constructies alsmaar sterker, stijver en zeker ook mooier, maar waren het nog altijd samengestelde constructies van hout en kunststof. Deze sterker wordende constructies zorgden voor 2 dingen bij de F1A modellen. Aerodynamisch veranderde het een en ander. De profielen werden nog dunner en de spanwijdte groter (hogere slankheid), wat beide ervoor zorgde dat de still air tijd verder groeide. Omdat de vleugels ook alsmaar sterker werden kon er ook telkenmale met meer oversnelheid gestart worden wat tot ca. een jaar of 5 geleden zorgde voor hoogtewinsten bij de start tot 25 meter (30-40G) Om deze start te kunnen controleren moest zowel het stabilo als het kielvlak tijdens de startfase min of meer aangestuurd worden. Dit gebeurde in eerste instantie puur mechanisch door middel van veertjes en hefboompjes waarbij die eerder genoemde mechanische timer alles regelde. Een super leuke tijd voor mechanica freaks.

Omdat de timing van deze stuurbewegingen precies moest zijn kwamen enkele “smart guys” al snel met elektronische oplossingen. Hierna verdwenen ook de veertjes en hefboompjes snel en werden opgevolgd door servo’s. Een beetje vrije vlucht model heeft dan ook 4 servo’s aan boord tegenwoordig alles pre-programmed. Tijdens de vlucht valt echter niets aan deze settings te veranderen en is het dus nog altijd vrije vlucht.

Wat doen dan deze 4 servo’s ? De eerste stuurt het stabilo aan wat van belang is tijdens de start maar zorgt er ook voor dat op het einde van de vliegtijd de vlucht beëindigd wordt. Het stabilo kan dat net als vroeger opklappen onder een hoek van 45 graden waardoor het model simpelweg naar de grond zakt. De tweede servo stuurt het richtingsroer aan, de derde servo verzorgt het invalshoekverschil tussen de beide vleugelhelften en de vierde servo controleert de starthaak zodat het model niet ongewild loskoppelt van de startlijn.

Het mag wel duidelijk zijn dat modellen van deze generatie niet meer zo heel simpel zijn maar veel eerder relatief dure toestellen zijn geworden. Tel de vele kunststof componenten en de elektronica componenten maar eens bij mekaar op …. Dit, de alsmaar beter wordende prestaties (deze toestellen vliegen still air iets van rond de 5 minuten) en het verdwijnen van voldoende grote vliegvelden zorgde voor nog een nieuwigheidje. Met alle elektronica, al aan boord, was het relatief simpel de vlucht te beëindigen door middel van een radio signaal. Het zogenaamde RCDT. Het was dus mogelijk (en intussen ook reglementair toegestaan) de duur van de vlucht te beïnvloeden. Vloog het model na 3 minuten boven een bosje dan laat je het model simpelweg wat langer vliegen als die 3 minuten totdat er “vrij veld” is. Aan de andere kant, is de thermiek zo sterk dat je toestel al na korte tijd op twee-drie honderd meter hoog zit (niets ongewoons) kun je ervoor kiezen de vlucht voortijdig te beëindigen om verlies of schade te voorkomen.

Een laatste ontwikkeling bij deze F1A toestellen is opnieuw aerodynamisch. Sinds enkele jaren hebben zgnd. LDA profielen hun intrede gedaan (low drag airfoils). Een moderne F1A uitgerust met een LDA profiel bereikt na de start een hoogte van >100 meter en de still air tijd die ooit eens rond de 150 seconden lag staat tegenwoordig ergens bij de 360 seconden….

Maar het is en blijft nog altijd vrije vlucht

 

Jou tekst heb ik met belangstelling gelezen.
Deze was verhelderend.
Van implementatie van high-tech toestanden in het vrijvlucht domein was ik niet zo op de hoogte.
Uit de tekst kan ik afleiden dat mijn VV periode (jaren 60) van voor dit tijdperk dateert.

Het was eerder nog van een vliegtuigje in elkaar te knutselen.
Je kent dat, vader was not amused dat zijn witte houtlijm zoek was.
Wanneer af, er mee naar buiten.
Dit met mooi weer en liefst wanneer de oogst van het veld was.
Het kwam dus goed van pas dat mijn broer goed kon lopen.
Het spel werd nog afgehandeld in korte broek.
Het had ook zijn charme.
Hier onder onze Viktory (foto uit oude doos).
Als ik me goed herinner van een Deense bouwdoos.
We hebben er dikwijls kilometers achter gefietst.
Het waren spannende toestanden.



Outerzone : 1953 World Championship Winner plan : download free vintage model aircraft plan

Begin jaren 70 heb ik mijn VV activiteiten stop gezet.
Wanneer mijn kleinzoon wat groter is zal ik me er nog eens aan zetten.
Dat ventje zal er plezier aan beleven.
Op outerzone krioelt het trouwens van de mooie werktekeningen.

Mvg,
Aurectar

 

In de jaren 70 was ik ook lid van de KSI te Sittard. Ik kwam daar via Kleikamp, de grootste modelbouwzaak in de regio Sittard. Van Arno en zijn ooms heb ik het bouwen en het vliegen met vrije vlucht modellen geleerd. Mijn doel was echter het rc-vliegen, maar dat kon ik toen niet bekostigen. Lijnvliegen en vrije vlucht was wel te bekostigen voor mij van mijn zakgeld. Elke vrijdagavond hadden we een bouwavond in de kelder van een oud klooster of zoiets, dat gebouw is inmiddels gesloopt. De club zelf is ergens in de loop der tijd geloof ik ook overleden. Voor mij was het een mooie tijd met goede herinneringen.

Binnenkort ben ik weer in het bezit van een van de modellen die ik in die periode gebouwd heb, De Saper ligt nu nog in België maar zal binnenkort de grens wel overkomen. Wel is het nu dan een rc model met vrije vlucht techniek.

Ik hoop ook dat Arno een ander draadje start waarin hij duidelijk gaat uitleggen welk balsa je moet hebben voor bepaalde doelen. De uitleg over A, B of C grade balsa kan ik helaas niet overbrengen. Wel weet ik het hout dusdanig te kiezen voor mijn modellen dat het werkt en meer dan sterk genoeg is.
Enkele van de mensen die samen met mij balsa hout gingen uitzoeken stonden altijd heel vreemd te kijken als ik de hele voorraad door ging om de voor mij beste en lichtste plankjes uit te zoeken.

 

Ik realiseer me heel goed dat de vrije vlucht zoals ik die bedreven heb een tikkie anders was ........... Fase 1 van circa 1970 tot 1995 en fase 2 van 2001 tot 2006.
Maar vergis je, in een ding niet. Ik heb heel wat malletjes uitgezaagd (uit 2 mm dural) om vleugel en stab ribjes te maken, heel wat achterlijstje uit de mooiste stukjes balsa op maat geschaafd en geschuurd, vleugeltjes bekleden met zijde of tissue en de daaraan onlosmakelijk verbonden geur van spanlak door het hele huis hmmmmmm, ik hoor ze thuis nog schelden

Voor mij is modelvliegen op deze manier altijd een gigantische uitdaging geweest, namelijk om binnen de regels van een bepaalde klasse proberen het best presterende vliegtuig te ontwerpen en te bouwen. Al mijn F1A toestellen zijn altijd eigen ontwerpen geweest !
Daarna in wedstrijden jouw toestellen en kunnen vergelijken geeft dan nog een extra kick (zeker als het goed gaat maar verliezen is ook een kunst)

En eigenlijk is dat ook de reden dat ik het vliegen met de (grote) schaalzwevers beeindigt heb. Mij lokt het wedstrijd/competatieve element veel meer (tegenwoordig in F5J) als het simpelweg vliegen van rondjes rond de kerktoren ( sorry voor deze uitdrukking uit het wielrencircuit ) Alhoewel ik moet zeggen dat deze grote schaalbakken in den beginne ook een grote uitdaging waren.

Dat kan ik niet toezeggen, Theo. Maar mocht er eens inspiratie zijn om wat te schrijven ...............

Een vrije vlucht kist met rc funktioneert niet. Hooguit wat dobberen bij 0 wind maar dat is ook het maximum wat je kunt; hoe ik dat weet ?? Mijn elektronica kon meer als alleen maar dt'n
Die nieuwe Saper ziet er wel beter uit als het origineel trouwens

 

Bedankt Arno dat je hier een behoorlijke introductie met betrekking tot het vrije vlucht wedstrijdvliegen heb geplaatst.
Enige kritiek mijnerzijds is dat jouw jaartelling kennelijk begint in 1970 (ofwel wanneer jouw entree in het A2 vliegen begint)
Ik reken het moderne wedstrijdzweven liever vanaf het begin der 50'tiger jaren met de opkomst en kampioenschappen van Gerry Lindner en Hacklinger.
Zij hielpen de area-rule om zeep en waren bij de eersten die bewuster op thermiek gingen vliegen door het ''hengelen''.
De ontwikkeling in de jaren 60: sterk verbeterde inzichten in thermiek en langzame transitie van hengelen met een open haak naar een klaphaak en slingerlaunch.
Ik vlij mij met de gedachte dat mijn club toendertijd (Delft modelvliegclub) en ook mensen als Theo van het Rood, Pieter de Boer, de Tilburgse en Arnhemse club hier een behoorlijke bijdrage hebben geleverd.
Tegen 1970 was een still-air tijd van 150sec echt de norm niet meer.
(Dat haalde ik al bijna met een A1)

Bijgaand, een typisch mid 60'tiger jaren model: de Scharrelbink van Ed Nicolaas en een stil-air tijd zonder overschoot van tegen de 3 minuten.



NB: let ook eens op de voor de vleugelneus gespannen turbulentiedraad.

 

Schitterend!!!!
En wat een toeval. Vanavond hebben we een clubavond en één van de thema's is vrijvlucht. Ik ga een klein woordje uitleg geven bij de verschillende types en neem een 20-tal kits mee om te tonen. Mijn oudste vrijvlucht-kit dateert uit 1921, de jongste uit 2013. Bijna 100 jaar vrijvluchtgeschiedenis. Ik heb nog een stuk of 4 A2 kits en samen met Theo ontvang ik binnenkort een fonkelnieuwe Saper 13 kit.
Bij ons in de club zijn we nog met een man of 5 die ook vrijvliegen. Niet met A2's want daar is geen ruimte meer voor. Het is niet te verwonderen dat ons groepje vrijvliegers eigenlijk ook min of meer hetzelfde groepje is dat lijnbesturing vliegt.
Een klein beetje off topic: Ik ben in het bezit gekomen van een A2 dewelke in 1963 o.a. heeft deelgenomen aan het "criterium der azen" in Genk. Heeft er iemand enig idee waar ik ergens de deelnemerslijst zou kunnen vinden zodat ik eens kan checken van wie dit toestel oorspronkelijk geweest is? Aan de hand van de FAI-stickers en de registratie kom ik niet verder dan dat het een Belgische deelnemer geweest is. Op de sticker "experimenteel luchtvaarttoestel" staat enkel dat het toestel dient binnengebracht te worden bij de rijkswacht (voormalige federale politie)...

 

LOL; dit is altijd al, onder vrije vlucht vliegers een hot item geweest, de "still-air" tijd.
Om het verschil aan te geven, tussen vrije vlucht modellen en RC zwevers, waarvan ik hier wel eens wat grafiekjes van daalsnelheden heb gezien, een uitleg.

De gevlogen tijd zonder thermiek inwerking kan nogal varieeren. s'Morgens vroeg, rond zonsopgang, geen wind lijkt dan het meest perfecte meetmoment. Maar vrije vlucht modellen zijn echt zo gevoelig dat de ene morgen de andere niet is en bovendien werd een still air tijd gevlogen boven een heide ondergrond al helemaal niet voor normaal aangezien. Boven heide blijven toestellen beter "hangen", wat veroorzaakt wordt door een in de heide opgesloten luchtkussen, wat een soort van inversielaag laat ontstaan.

Zelf had (en heb) ik de mazzel een behoorlijk groot vliegterrein in mijn achtertuin te hebben, waar ik afwisselend of boven gras, of boven akkerland kan vliegen. Ondergetekende heeft in de vrije vluchtperiode heel, heel erg vaak, voor dag en dauw in het veld gestaan, waarbij je de ene morgen makkelijk 4 minuten vloog en de dag erna, onder uiterlijk gelijke omstandigheden nauwelijks 3 minuten kon halen Nou heb ik zelf ook nog wel eens een potje F3J gevlogen, en ook met die kisten heb ik wel eens zo berevroeg in het veld gestaan. Verschillen in still air tijd zoals die optraden, bij mijn vrije vlucht modellen, heb ik bij F3J nooit vast kunnen stellen.

Dit geeft aan de ene kant aan hoe gevoelig een dergelijk VV toestel is en aan de andere kant hoe moeilijk het is het werkelijke prestatienivo van een model te bepalen. Maar zoals ik al memoreerde, vrije vlucht en wedstrijdvliegen zat vol uitdagingen

 

Zoals gewoonlijk: eens en niet eens met Arno
In clubverband hebben we systematisch geprobeerd de vinger onder stillair-tijd te krijgen door heel veel vluchten te maken voor zonsopgang.
Daaruit komt op een bepaald moment wel een aardig beeld naar voren met , eind jaren 60 een geschatte still-air tijd voor betere modellen van om en bij de 3 minuten.
Echter de soms vrij grote verschillen vragen ook om een verklaring.
En tevens zetten die verschillen ook het hele idee''still-air tijd'' een beetje onder druk.

Een faktor: luchtdichtheid Rho (waarin ook de luchtvochtigheid een rol speelt, dit wordt meestal in de eenvoudige lift-formule genegeerd maar als Rho toeneemt wordt de benodigde draagkracht (het gewicht) bij een lagere vliegsnelheid bereikt hetgeen een lagere weerstand betekend en een efficienter geheel.
Tevens is voor zover ik weet niet veel bekend over de invloed op de stroming van luchtvochtigheid bij lage snelheden.
Dit alleen kan al veel verklaren, zeker bij het s'morgens vroeg vliegen.

Andere faktor: restitutie: de overdag opgeslagen warmte in bossen en struiken (heide) wordt in principe vrijgegeven in de nacht, maar kan zich ook uitstrekken tot de ochtend als er bv al vroeg sprake was van inversie.
Het oplossen van de inversie in de ochtend laat dan de laatste restanten van deze warme lucht vrij en dat kan dan best het verschil maken.

Schermen met stil-air tijden van kist A tov kist B, maar ook van oude tov ''moderne'' (Waar ik overigens graag aan meedoe ) is dan ook een te relativeren zaak naar mijn oprechte mening.

 

En nog enkele andere VV-kitjes. Als het stoort dat ze hier staan verwijder ik ze op eenvoudig verzoek...

 

Mij is inmiddels duidelijk gemaakt dat mijn poging dit draadje iets meer perspectief te geven en te relativeren niet op prijs wordt gesteld.
Ik vind dit jammer omdat ik het als een gemis ervaar dat het vrije vlucht forum in het algemeen relatief weinig kennis neemt van het vrije vlucht wedstrijd-gebeuren en zijn klassen.
Ik denk dat nu juist voor de geinteresseerden van het vrije vlucht forum nog een interssante wereld te winnen is.
Een van de nadelen van het huidige vrije vlucht wedstrijdvliegen is denk ik dat het zo specialistisch geworden is dat dat een flinke barriere vormt voor beginnende geïnteresseerden.
Ik heb hier wel suggesties voor, maar ja, laat maar zitten: gemiste kans.

 

oh, dat is idd jammer.

Vrije vlucht is toch nog altijd de moeder van het modelvliegen.......... en die suggesties zie ik wel zitten. Jammer dat er schijnbaar mensen zijn die daar geen interesse in hebben of tegenwerken. En ach, met dat wat ik allemaal meegemaakt heb, heb ik een heel brede en sterke rug gekregen, ik kan dus wel iets hebben en durf mijn nek ook uit te steken.......

afgelopen zondag trouwens nog indoor vrijevlucht gevlogen met een rubbermotor modelletje...........

@classicracer, daar zit ook een doosje bij dat hier rond fladdert, namelijk die Pirol van Aeronaut, maar bij dat kleine doosje hoort ook nog een bundel vurenhout.......... en die welke onder de Letov S-239 ligt trekt heel erg mijn aandacht, daar zou ik wel een kopie van de tekening willen hebben.

 

ruimtelijk inzicht

Dat is een beetje het probleem van modelbouw in het algemeen.
Begin als jonge gast je op het terrein maar te manifesteren met een gewoon VV modelleke.
Ik vind dit persoonlijk een hiaat.
Er zou veel meer ruimte moeten zijn voor het low-cost, low-tech en ambachtelijke.
Jonge kerels hebben niet altijd de financiële mogelijkheden om zich in te werken in de modelbouw-hobby zoals deze nu aan de orde is.
Voor de jonge gasten betekent modelbouw in de eerste plaats ontwikkelen van vaardigheden zoals ruimtelijk inzicht en oog-hand coordinatie.
Dat is net de pedagogische waarde van modelbouw.
En die barriere van het specialistische waarover je het hebt is een realiteit geworden.
Peter, in die zin ben ik het volledig met je eens.

Mvg,
Aurectar

 

geenszins

Het stoort geenszins.
Integendeel.
Nog meer van dat,a.u.b.

Aurectar

 

Theo, je kan de tekening, samen met het doosje en de inhoud van de SK38 hebben van mij. Ik heb er ooit 2 van gebouwd, je moet er je niet te veel van voorstellen. Ik zal het samen met de Saper voor je aan de kant zetten als de Sapers tot bij mij geraken.
Ja, bji de Pirol van aeronaut zit inderdaad een hele bussel vuren latjes. De meeste ervan zijn goed om de kachel (moest ik die hebben) aan te maken... Krom, slechte stukken, scheef verzaagd....

 

Zelfs als oude rot merk ik nog steeds dat men vreemd staat te kijken als je met een vrije vlucht modelletje leuk staat te vliegen. Vooral als ik weer eens met chucks aan het klooien ben en dan redelijk lange vluchten ermee maak. Dan pas zijn enkele mensen geïnteresseerd en willen van alles weten, maar durven het toch niet aan om ook zoiets te maken.

De pedagogische waarde is nog veel groter kijk maar eens naar alle technieken die er gebruikt worden. Houtbewerking, metaalbewerking, kunststof verwerking, aerodynamica en noem maar op..........

 

Inderdaad Theo, die meewarigheid, meestal ontstaan uit onwetendheid, die ik opmerk bij omstaanders (meestal ook modelvliegers) als ik het over vrijvliegen heb, dat zal ik nooit gewoon worden. Afgelopen vrijdag had ik enkele vrijvluchtkitjes (vandaar de fotos hierboven) bij op onze clubavond en voor velen was dit het dichtste dat ze ooit bij vrijvliegen zullen komen. Ik stam nog uit de generatie dat ik samen met mijn vader vrijvluchtmodelletjes bouwde en van hem leerde hoe je moest trimmen en afstellen. En die kennis heb ik voor op vele andere clubleden die menen de waarheid in pacht te hebben omdat ze toestellen vliegen die vele duizenden euro's kosten. Elkeen die serieus met modelvliegen wilt bezig zijn is het aan zichzelf verplicht om de basis te leren met vrijvlucht zwevers. Vooral chuckies en indoortoestellen zijn hiervoor uitermate geschikt. Ik denk dat ik een heel beroerde modelvlieger zou zijn moest ik nooit vrijvlucht of lijnbesturing beoefend hebben... Ik heb het grote geluk dat ik in mijn club een vijftal gelijkgestemde zielen tot mijn vrienden mag rekenen.

 

Dat is wel raar. en jammer. kan het niet helpen om af te vragen wie jou dat te kennen heeft gegeven, ik lees er niets over. Inhoudelijk goed onderbouwde reacties, meningen en een ander perspectief op een thema, wordt door mij zeer zeker op prijs gesteld.

Ben eigenlijk wel behoorlijk met je eens dat het specialisme afschrikt, en zeer benieuwd naar je suggesties om beginners te interesseren . Jammer dat je met de laatste zin iedereen aanspreekt, ipv degene die je deze frustratie heeft bezorgd.

Keep posting!

 

Altijd weer die buitenlanders....:xmas: zeg ik dan.
Uitgekotst door velen, incluis vele DLG-ers.
Niks van aantrekken zeg ik dan ook.....

Loet

 

Buitenlanders... men moest dat verbieden!!!!

 

Mannen, ik heb al weer spijt van mijn lichte uiting van irritatie: Thnx voor de support maar toch liever geen bashing maar kerstsfeer aub! ntopic: