Toewijzing bedieningselementen zender voor een grote schaalzwever

Welke bedieningselementen op de zender toewijzen voor een grote (elektrisch gemotoriseerde) zwever?

Aangezien de complexiteit van mijn modellen samen met de grootte nogal toeneemt, ben ik benieuwd welke besturingselementen jullie op de zender toewijzen aan de verschillende handelingen.

Ik zal al even meegeven hoe ik het zelf doe. Ik vlieg trouwens met de duimen op de sticks (ooit begonnen met radiogeleide auto's met een 2-kanaals Robbe Compact-zender, daarom ook mode 1)

Voor mij is belangrijk om zoveel mogelijk analogie te houden tussen de verschillende toestellen, schakelaars bereikbaar te hebben zonder de knuppels te lossen en telkens maar één handeling te moeten doen en geen combinatie van switches bijvoorbeeld. Wat sowieso samen moet lopen, zie ik liever over een mixer of zo automatisch meelopen.

Om het visueel wat te ondersteunen, geef ik even een overzicht mee van mijn MZ24. De meeste zenders zullen vermoedelijk wel enigszins vergelijkbaar voorziene en geplaatste bedieningselementen hebben.



Hoogte, richting en rol gewoon op de knuppels

Remkleppen op de rechtse knuppel (naar achter trekken is remmen). Ik heb de remkleppen graag proportioneel en niet op een alles-niets of alles-half-niets schakelaar. als ik motortoestellen vlieg zit hier de gas.

Wielrem wil ik programmeren op het achterste deel van de remkleppen, dus bijv. laatste 20 % of zo en dan proberen dat toch nog wat proportioneel te laten lopen.

Rechtsboven (S4) een driestandenschakelaar voor de vliegfases. Vooruit is speed, midden is normaal, naar me toe trekken is thermiek. Als ik kon zette ik nog een vierde stand op die schakelaar voor landen, maar het is maar een driestandenschakelaar en ik wil niet twee schakelaars moeten omzetten om alle vliegfases op te kunnen roepen.

Linksboven S1 is de sleephaak
Op S2 wil ik de vario zetten, boven uit met enkel stroomverwittigingen, midden gewoon vario, onder (impuls) hoogte afroepen.

Wiel zou ik op S5 zetten (helemaal linksboven) maar daar ben ik nog niet zo gelukkig mee.

Op de schuiver rechts achteraan de zender (valt mooi onder de middenvinger) wil ik de flaps zetten zodat ik die mooi en wat schuivend naar landingsstand kan zetten. Daar heb ik op een ander toestel (Dimona, waar ik veel touch-and-go's mee doe) wel eens de remkleppen gezet (en dan motor op de rechterknuppel) . Ik heb wat schrik om hier de motor te zetten.

Maar dan: waar plaats ik de motorsturing. Ik heb die graag proportioneel, ook al om te vermijden dat de machine op de neus zou gaan (klapptriebwerk). De twee draaiknoppen (DV2 en DV4 denk ik) kan ik niet bedienen terwijl ik de knuppels vast heb. Voor de motorsturing moet ik mogelijk eerst nog een schakelaar bedienen om het klapptriebwerk uit te klappen of bij mijn Stemme om de neuscone naar voren te schuiven.

Voila.. benieuwd naar jullie configuratie...

 

Zo, flink verhaal

Ik ga niet opsommen hoe ik mijn MZ-24 heb ingesteld.
Maar wil enkel meegeven dat ik hier voor mezelf wel een soort standaard van maak zodat ik niet bij elke kist iets anders heb.
Verder lijkt het me vrij persoonlijk?!

 

Standaardisering is idd wenselijk. Belangrijk is dan weten welke functies je proportioneel wil en andere schakelbaar en wat er gecombineerd kan. Dat heb je al bedacht.

Ik heb alleen modellen met flaps (geen verstoorders/remkleppen) Ik kan (wil) dan geen wielrem functie op de laatste 20 % flaps omdat ik die op het laatste moment (als je juist wilt gaan remmen) kunnen intrekken om mechanische schade aan de flaps en servo's te voorkomen. Dit probleem heb jij niet (zowel flaps als remkleppen).

Ik heb mijn vliegfases wel op twee schakelaars: Op de 1e driestanden schakelaar heb ik: midden normaal. van mij af: speed, naar mij toe: thermiek. De 2e driestanden schakelaar geeft: van mij af: normaal, midden: landing 1, naar mij toe: landing 2. Aanvullend heeft deze laatste schakelaar altijd voorrang. Dus onafhankelijk van normaal/speed/thermiek, zodra ik landing 1 activeer heb ik landing1.

In de stand landing 1 (en landing 2) heb ik op mijn gasknuppel mijn flaps. Staat deze schakelaar in normaal (van mij af) dan kan ik gas geven en doen mijn flaps het niet. Als ik bij een landing toch wil doorstarten MOET ik van landingsfase af om gas te kunnen geven. Dat vraagt routine om dat aan te leren. In het beging is dat dus wel een keer fout gegaan. Wilde een doorstart maken, bedoelde gas te geven, maar trok juist kleppen. Tja, dat heet dan ervaringsleren.

Inmiddels bevalt het mij goed. Resultaat van de recente computer zenders is wel dat je op het veld steeds minder andermans zender even kunt overnemen om bv. te landen. De batterij aan schakelaars en mix mogelijkheden maakt dat steeds onwaarschijnlijker.

 

Dag erik

Dank voor je reactie. Vind het wel een goed concept met de twee keer drie vliegstanden.

Wat is het verschil tussen landing1 en landing2?

Wat is bij jou de knuppelstand voor respectievelijk gas dicht en kleppen of butterfly dicht? Bij mij telkens knuppel naar achter...

Stel dat ik gas dicht vlieg, zou ik ineens met het omhalen van die schakelaar naar volle kleppen/butterfly schakelen --> ongewenst?
en als ik gas open vlieg zou ik ineens naar kleppen dicht schakelen --> goed
En als ik kleppen open vlieg, zou ik meteen naar gas af schakelen --> goed
En als ik kleppen dicht vlieg, zou ik meteen naar volle gas schakelen --> ongewenst?
Want anders zit je bij de omschakeling van vol kleppen ineens op vol gas?

Of zie ik dat nu helemaal verkeerd?

Ik heb als standaard trouwens dat alles wat sneller maakt stick of switch naar voor is en alles wat trager maakt het omgekeerde.

Dus naar voor: sleepkoppeling los, speed-stand, wiel in, vol gas, kleppen weg, aanduiken, ....

 

Ben nu aan het fietsen door het Brabantse land. Later aanvulling

 

Ik heb mijn Jeti DS-16 voor mijn JS-1 als volgt ingedeeld:

Mode 1 (Hoogte en rudder op linker knuppel, rechts aileron en gas/spoiler.)
Gebruik van 4 vliegfasen. (start/thermal/cruise/speed)
3 standen schakelaar voor thermiek/cruise/speed. (thermiek is schakelaar naar mij toe, hoe sneller hoe 'verder weg" de schakelaar staat)
Schakelaar voor koppeling (zit links vlak bij de linker "schuif'.) is tevens de schakelaar voor de vliegfase start. Geen koppeling rudder/aileron tijdens de sleep. Ook de flap heeft minder uitslag dan benodigd voor de landing.
Linker 'schuif' aan de zijkant van de zender is voor de flaps tijdens start en landing.
Rechter knuppel voor de spoiler. De spoilers dicht is de knuppel richting buik. Zo kan ik ook mijn elektrozwevers vliegen. Die hebben allemaal butterfly om te landen.
Het landingsgestel zit op een schakelaar rechts op de zender. Schakelaar omhoog is wiel omhoog. De rechter 'schuif' aan de zijkant van de zender is voor de wielrem. Naar beneden bewegen is remmen.

Landen kan in alle fases behalve start. Dan hangtíe toch aan de sleeplijn...

Overigens heb ik een akoestisch signaal geprogrammeerd als de startfase actief is. Op die manier weet ik zeker dat de koppeling open staat. Heb namelijk één keer meegemaakt dat de lijn bleef hangen en dan is het fijn dat je in die consternatie bevestigd krijgt dat de koppeling echt open is en daarmee de kans op een goede landing met zo min mogelijk kans op haken zo groot mogelijk is. (de sleepkist waar ik achter hing schoot in de fail save waardoor de lijn los ging. Die hing vervolgens achter mijn JS1 en daarmee onder een gekke hoek in de koppeling....)

Verder gebruik ik nog een schakelaar voor Dual rate, vooral tijdens de afstelfase. Na verloop van tijd zouden de uitslagen per vliegfase moeten kloppen en is de dual rate op een schakelaar niet meer nodig. Hoe minder te bedienen tijdens het vliegen hoe beter wat mij betreft.

De vario zit op een schakelaar, en ik speel ook muziek af via een schakelaar. Hoogte hoor ik om de 10seconden. Een verende schakelaar gebruik ik om de afstand zichtlijn op te vragen.

 

Wil een setup voor de taranis maken, maar weet niet goed waar te beginnen. Dit draadje is misschien een goed begin.

Heb zelf een opgeknapte 'warmliner'. Motor, flaps, ailerons, en stab en roer natuurlijk.

Nu kunnen zowel de flaps als de ailerons als flaperons ingezet worden.

Mijn vraag is of dit gebruikelijk is: flaps mee laten sturen op ailerons en ailerons laten meesturen op flaps? Of dat laatste alleen in butterfly? Of een switch die de functie omdraait?

En heb je dan in iedere modus een Curve op pitch om de boel steeds mooi vlak te laten vliegen?

Veel vragen, maar wellicht heeft iemand tijd ze te beantwoorden.

Thanks.

 

Typische F5B instelling is:
Minimaal 2 vliegfasen: rakken (speed) en thermiek en eventueel een derde als landinginstelling.
Gas op een verende schakelaar.
Remkleppen (Butterfly) op de gasknuppel, (gas dicht is remmen)
In speedstand:
Rolroeren en remkleppen gekoppeld aan het hoogteroer.
Als je up geeft gaan de remkleppen en rolroeren een paar millimeter naar beneden, dit heet snapflap en kan het model heel snel laten keren bij hoge snelheden.
Het werkt alleen als je up geeft, dus niet bij down en het rolroer moet altijd (ook in vliegstand) ietsje hoger staan dan de remkleppen, dit om overtrekken tegen te gaan.
Thermiekstand:
Ligt aan het profiel maar probeer de remkleppen 2mm down te zetten en de rolroeren 1mm.
Zo krijg je wat meer welfing en zou het model beter kunnen zweven.
Geen snapflap, alleen de rolroeren sturen.
Eventueel als je aan de gasknuppel trekt (remmen) een butterfly (als je geen landingsfase hebt).

Landingfase:
Alles als thermiek, met als extra meesturende remkleppen en als je aan de rem trekt volle butterfly.

Verder zou ik er nog een motortimer opzetten die aftelt, dat je niet je accu om zeep helpt door te lang door te vliegen.
En hou rekening dat als je butterfly trekt je down mee moet mixen.
In speedstand staan de meeste modellen een tikje down getrimd en in thermiekstand ligt het deels aan het profiel.

Ik ken niemand die F5B vliegt met een Taranis anders kon je de file kopieren.

Misschien een tip, 9 september in Dalfsen langskomen, daar vliegen ze dan F5B.
Is wel een tikje heftiger dan een gemiddelde hotliner maar je kan er veel zien, vragen en leren.
Eventueel onder begeleiding van een coach een rondje meevliegen, altijd leuk.

https://f5b.nl/calendar/

Gert-Jan

 

Thanks. Lijkt genoeg op mijn f3k setup om aan de praat te krijgen!

 

Haha, ja, zie het als een F3K met een motortje...
En gas op een schakelaar kan wennen zijn maar is in de praktijk erg fijn, ook met opgooien.
Ik trok met mijn linker wijsvinger het gas aan en kon dan met de duim nog hoogte bedienen.
De kist gooide ik met rechts en als hij uit de hand was kon ik meteen met de rechterhand naar de ailerons om bij te sturen.
Bij heel veel vermogen hebben sommige mensen een 3 standen schakelaar, dan starten ze halfgas.
Zelf had ik meteen het gas erop en in de zender een ramping (curve) geprogrammeerd om de prop niet te laten overtrekken.

GJ

 

Gaat goedkomen.

 

@ Berrie

Dank voor de heldere uitleg (sommige zaken herkenbaar zoals geen mix ail -->rud in sleep. Ik weet even niet of jouw js1 (droommachine ) uitgerust is met een klapptriebwerk. Hoe zou jij dat aansturen vanaf je zender?

Mvg

Bart

 

Ik heb toen zitten kijken voor een klapptriebwerk voor de JS1 en de mooiste oplossing (die Berrie ook heeft) is een Powerbox.
Daar zit ook de schakeling in voor een klaptriebwerk met eventueel een servo-aansturing om de luikjes te openen.
Ook de dubbele voedingaansluiting en beveiligingen zijn in dat soort modellen zeer aan te bevelen.
Het kost je 250 Euro aan een Powerbox maar je zwever van 4-5000 euro zit dan wel degelijk en betrouwbaar in elkaar.

GJ

 

Mij JS1 heeft geen klapptriebwerk of FES. Ik weet eerlijk gezegd niet wat voor kanaalbezetting een klapptriebwerk vraagt. Maar de DS-16 heeft een "sequencer" en de powerbox die aan boord van de JS1 is óók. In ieder geval zou ik zorgen dat de rechterknuppel voor het gas is. Met één schakelaar switch ik van spoiler/butterfly op de knuppel naar gas op de knuppel. (nog dieper in de programmering: ik zou een logische schakelaar programmeren waardoor de motor pas op scherp staat als de schakelaar om is én de knuppel naar beneden staat.)

 

Ok. Bedankt voor de tip met de logische schakelaar!

 

Update: ben er bijna.

Ik heb het nu zo opgezet dat ik een ailerons->flaps en een flaps->ailerons mix kan instellen, evenals de maximum uitslag voor ailerons en flaps. Voor butterfly kan ik de richting van de flaps op de ailerons omdraaien door een negatieve maximum uitslag in te stellen. Ik heb 8 flightmodes die ik kan gebruiken, naast een flightmode om het trimmen te vergemakkelijken, waarin ik al deze mixes apart kan instellen.

Flaps zitten op de throttle stick.
Per flightmode kan ik nog een standaard offset toevoegen voor de flaps en/of de flaperons, om de welving te veranderen, gekoppeld aan een offset voor de elevator, om het uitgetrimt te kunnen houden.

Ik heb nu de motor safety op een verende schakelaar links, die bij trekken de motor aanzet en flightmode 'launch' activeert. Het motorvermogen zit op een 3-standenschakelaar: uit, half en aan. Zou ik nog op 33, 66 en vol kunnen zetten, omdat de SF de motor al uit zet.

Als ik de verende schakelaar loslaat, heb ik twee driestandenschakelaars, waarvan ik iedere combinatie aan één van de andere 7 vluchtfases kan koppelen. Ik heb alleen de eerste schakelaar benut, en dus de vluchtfases 'cruise', 'speed' en 'thermal' gekoppeld op schakelaar 1, ongeacht de positie schakelaar 2. Later kan ik op schakelaar 2 nog andere instellingen op zetten in een nog vrije flightmode.

In 'launch' heb ik de mix ailerons->flaps en flaps->ailerons alletwee op 0, dus ailerons bedienen ailerons en throttle de flaps. Voor de flaps staat de maximum uitslag op 0, zodat ik niet kan remmen tijdens de launch, of per ongeluk de flaps trekken.

In 'cruise' staat de camber op neutraal, en zijn de mixes ailerons->flaps en flaps->ailerons alletwee op 100 procent gezet. flaps en ailerons op 100% uitslag.
In 'speed' is de flaps uitslag voor de ailerons op -100% gezet, dus butterfly bij het trekken van de flaps. Snapflap is geactiveerd, en er is een klein beetje reflex op flaps en ailerons gezet.
in 'thermal' staat alles als cruise, met een klein beetje camber, en geen mix ailerons->flaps.

Zoals je ziet heb ik dus géén aparte bediening voor butterfly (of breaks, verstoorders), maar zit die, afhankelijk van de flightmode, gewoon op de flaps ingemixed.

Ik heb de flightmodes op cruise-speed-thermal gezet, zodat alle switches naar boven de standaard vliegsituatie is (paniekmodus , gewoon alle swiches naar boven).
Ik overweeg butterfy ook op de cruisemoide te zetten, zodat ik kan landen in cruise.

Wat ik me nu nog afvraag is het volgende:
- Als je vol flaps trekt op zowel flaps als ailerons, dan rem je toch ook als een gek? Met de juiste elevator compensatie automatisch ingemixed met een curve moet je in alle flapstanden eigenlijk nog kunnen vliegen zonder te overtrekken? Althans, dat lukt bij mijn DLG uitstekend. Gaat dat ook goed bij een 2 meter elektro zwever van 1,7 kilo??
- Hoeveel procent uitslag is flaps ten opzichte van rolroeruitslag? Ik heb een inverse differentieel ingesteld, die actief wordt bij het trekken van de flaps. Dus vanwege de bestuurbaarheid hoef ik me niet te beperken. Zijn er andere redenen om te beperken?
- Hoe ga je om met butterfly op een aparte schakelaar of schuif, als je ook flaps op de throttle stick hebt, als je alleen flaps en rolroeren hebt en geen verstoorders??

Thanks voor eventuele reacties, en verbetervoorstellen voor mijn opzet.

Guido

 

Dat zou ik anders doen! Maar dat veronderstelt wel dat de mix Aileron --> rudder goed is afgesteld.

Wat bedoel ik daarmee:
Symmetrische aileron-uitslagen veroorzaken een negatief haak effect. En dat wil je niet, ook niet tijdens een sleep.
Vroeguh werd dat haakeffect gecorrigeerd door het naar onderen uitslaande aileron qua uitslag fors te reduceren (1/3 tot 1/2 eraf). Dat gaat echter heftig ten koste van de effectiviteit van aileron-uitslag. Nu zou ik een veel kleinere reductie van 'aileron naar beneden' programmeren (15%-20%), waardoor je een veel effectievere rol krijgt, en het negatieve haak-effect met rudder compenseren. Het negateve haak-effect moet weg zijn, zonder dat er een positief haak-effect verschijnt. Rol moet neutraal zijn.
Dat kost even afstellen en uitproberen tot je de juiste hoeveelheid hebt gevonden, maar dan heb je een fijn vliegende kist die neutraal rolt. En daarmee kun je perfect en rustig achter een sleper hangen en de boel met 'alleen' rol netjes vlak houden.

Just my two cents ...

 

Wat ik mij altijd afvraag met die aileron differentieel, is wat het effect op de pitch is. Als ik de downkant beperk, komt dat toch effectief neer op reflex geven met een kleinere rolroer uitslag.

Hij gaat dan toch ook naar beneden duiken?

 

Die invloed is minimaal vergeleken bij alle andere effecten die bij rollen en bochten optreden.
Iedere rol of richting input zal een hoog correctie nodig maken om bij (ongeveer) de zelfde snelheid te blijven vliegen.

Het meesturen met richting levert ook wat minder weerstand op dan wanneer het negatieve giermoment alleen met differentiaal wordt opgevangen.

 

Philip Kolb heeft ooit een presentatie gegeven over het verbeteren van prestaties bij (model)zwevers/-wedstrijden (zie filmpje).
Hierop is mijn verhaal gebaseerd.

Een van de onderwerpen is dat afstellen van aileron --> rudder mixer.
Daar bespreekt hij ook het effect van up-/down-effecten.
In mijn ogen valt dat ook onder "dat de mix Aileron --> rudder goed is afgesteld".

Mijn samenvatting v.w.b. de afstelling van roeren vindt je hier.