Ad Bakker
In Memoriam
Ik heb even geaarzeld waar ik dit zou plaatsen, in de kroeg of hier. Uiteindelijk toch maar voor hier gekozen, het gaat tenslotte over wetenschap....
De laatste tijd is er nogal wat beroering ontstaan door het feit dat ontdekt werd dat hoogleraren gesjoemeld hadden met onderzoeksresultaten, Diederik Stapel uit Nijmegen en Don Poldermans van het Erasmus MC. Over die eerste kan ik niet echt wakker liggen, hoewel het natuurlijk wel ernstig is. Maar het gaat daar toch meestal om onderzoeken waarbij je vraagtekens kan zetten bij de wetemschappelijke betekenis. Maar dergelijke praktijken bij medisch onderzoek is natuurlijk wel van een andere orde, dit raakt de samenleving echt.
Het is een uiterst trieste zaak dat de wetenschap door dit soort praktijken in diskrediet wordt gebracht. Eerder hadden we ook al het gesjoemel met cijfers bij klimaatveranderingsonderzoek, dat als een boemerang heeft gewerkt en door velen wordt aangegrepen om te doen alsof er niets aan de hand is.
De vraag is wel of het nu zo vreemd is dat leden van een beroepsgroep waarvan de integriteit niet ter discussie stond, nu opeens dit soort vreemde dingen gaan doen. Wat mij betreft is het antwoord: nee, het is zonder meer te verklaren.
In beide genoemde gevallen werd de grote druk om te scoren als reden aangevoerd. Die druk bestond er vroeger ook, maar toen ging het vrijwel uitsluitend om de reputatie die men wilde opbouwen in wetenschappelijke kringen. De laatste decennia (ik kan het me niet precies meer herinneren, maar ik dacht dat het eind jaren '80, begin jaren '90 was begonnen) is er een andere "drukfactor" bijgekomen, en dat is geld. En dan heb ik het niet in de eerste plaats over privé geld (hoewel ook dat kan in sommige gevallen een rol kan spelen), maar over de budgetten die onderzoeksgroepen krijgen toegewezen.
Een paar decennia geleden ontstond in de politiek de gedachte dat je de geldstromen naar onder meer onderwijsinstellingen moest gaan beheersen door die te koppelen aan de kwaliteit en de omvang van de "produktie". Zo ontstond de "outputfinanciering", en er lopen nog zat politici rond die dat een geweldige ontwikkeling vonden. Je ziet tenslotte een aanzienlijke stijging van het aantal afgestudeerden, zowel bij het HBO als bij de universiteiten, en ook een enorme groei van het aantal promoties bij universiteiten. Wat ze echter volledig uit het oog hebben verloren is dat kwantiteit op een redelijke manier gemeten kan worden, maar dat dit bij kwaliteit een gradatie moeilijker ligt.
Soms zijn de kwalijke gevolgen van outputfinanciering direct zichtbaar geworden. Kijk maar eens naar de verbouwing van een cluster HBO opleidingen, die onder de naam Inholland zichzelf omgebouwd hebben tot diplomadrukkerij. Tot mijn schrik zag ik dat dit soort HBO instellingen zichzelf in het buitenland als "University College" mogen profileren (en dikwijls het "College" maar even vergeten te vermelden....).
In andere gevallen is het veel moeilijker direct aan te tonen. Maar wat te denken van het enorm gestegen aantal promoties de laatste decennia. Zou het echt zo zijn dat er tegenwoordig een veel grotere groep academici het niveau halen om te kunnen promoveren dan vroeger? Sommige naïeve politice mogen dat misschien denken, maar ik geloof daar niets van. Vergeet niet dat aan elke promotie bij een onderzoeksgroep een behoorlijke buidel geld (meer dan een ton) gekoppeld is......
Samengevat: het verbaast mij niets dat dit soort frauduleuze zaken nu aan het licht komen. Ik vrees dat het maar het topje van de ijsberg is.
Een lang verhaal, maar ik wilde het toch even kwijt!!
Groet,
Ad
De laatste tijd is er nogal wat beroering ontstaan door het feit dat ontdekt werd dat hoogleraren gesjoemeld hadden met onderzoeksresultaten, Diederik Stapel uit Nijmegen en Don Poldermans van het Erasmus MC. Over die eerste kan ik niet echt wakker liggen, hoewel het natuurlijk wel ernstig is. Maar het gaat daar toch meestal om onderzoeken waarbij je vraagtekens kan zetten bij de wetemschappelijke betekenis. Maar dergelijke praktijken bij medisch onderzoek is natuurlijk wel van een andere orde, dit raakt de samenleving echt.
Het is een uiterst trieste zaak dat de wetenschap door dit soort praktijken in diskrediet wordt gebracht. Eerder hadden we ook al het gesjoemel met cijfers bij klimaatveranderingsonderzoek, dat als een boemerang heeft gewerkt en door velen wordt aangegrepen om te doen alsof er niets aan de hand is.
De vraag is wel of het nu zo vreemd is dat leden van een beroepsgroep waarvan de integriteit niet ter discussie stond, nu opeens dit soort vreemde dingen gaan doen. Wat mij betreft is het antwoord: nee, het is zonder meer te verklaren.
In beide genoemde gevallen werd de grote druk om te scoren als reden aangevoerd. Die druk bestond er vroeger ook, maar toen ging het vrijwel uitsluitend om de reputatie die men wilde opbouwen in wetenschappelijke kringen. De laatste decennia (ik kan het me niet precies meer herinneren, maar ik dacht dat het eind jaren '80, begin jaren '90 was begonnen) is er een andere "drukfactor" bijgekomen, en dat is geld. En dan heb ik het niet in de eerste plaats over privé geld (hoewel ook dat kan in sommige gevallen een rol kan spelen), maar over de budgetten die onderzoeksgroepen krijgen toegewezen.
Een paar decennia geleden ontstond in de politiek de gedachte dat je de geldstromen naar onder meer onderwijsinstellingen moest gaan beheersen door die te koppelen aan de kwaliteit en de omvang van de "produktie". Zo ontstond de "outputfinanciering", en er lopen nog zat politici rond die dat een geweldige ontwikkeling vonden. Je ziet tenslotte een aanzienlijke stijging van het aantal afgestudeerden, zowel bij het HBO als bij de universiteiten, en ook een enorme groei van het aantal promoties bij universiteiten. Wat ze echter volledig uit het oog hebben verloren is dat kwantiteit op een redelijke manier gemeten kan worden, maar dat dit bij kwaliteit een gradatie moeilijker ligt.
Soms zijn de kwalijke gevolgen van outputfinanciering direct zichtbaar geworden. Kijk maar eens naar de verbouwing van een cluster HBO opleidingen, die onder de naam Inholland zichzelf omgebouwd hebben tot diplomadrukkerij. Tot mijn schrik zag ik dat dit soort HBO instellingen zichzelf in het buitenland als "University College" mogen profileren (en dikwijls het "College" maar even vergeten te vermelden....).
In andere gevallen is het veel moeilijker direct aan te tonen. Maar wat te denken van het enorm gestegen aantal promoties de laatste decennia. Zou het echt zo zijn dat er tegenwoordig een veel grotere groep academici het niveau halen om te kunnen promoveren dan vroeger? Sommige naïeve politice mogen dat misschien denken, maar ik geloof daar niets van. Vergeet niet dat aan elke promotie bij een onderzoeksgroep een behoorlijke buidel geld (meer dan een ton) gekoppeld is......
Samengevat: het verbaast mij niets dat dit soort frauduleuze zaken nu aan het licht komen. Ik vrees dat het maar het topje van de ijsberg is.
Een lang verhaal, maar ik wilde het toch even kwijt!!
Groet,
Ad
.