Restauratie van een Schluter Bell222 trainer uit 1980

[bruteforce]

Ja hoor, het ene oldie project is nog maar net klaar (Heli-Baby net deze week afgekomen) en het andere start alweer.

Op MFB een leuke oldie tegengekomen en meteen opgehaald. Een Schluter Bell 222 trainer van ca 1980.

Zoals iedereen heb ook ik last van de rose bril als je iets graag wilt hebben, maar deze keer zit er achter het vervuilde uiterlijk werkelijk een heli die eigenlijk helemaal niet verkeerd blijkt te zijn. De motor (Webra 61speed met schuifcarb) is helemaal vrij, en heeft recent gedraaid volgens de vorige eigenaar. De rest van de heli is vuil (lang in de sigarettenrook gestaan?) en verstoft maar volledig gangbaar en niet verroest of verrot. Zelfs de kap is nog bruikbaar en de bladen zijn nog recht en dat bewijst dat de bewering van de eigenaar klopt dat hij ca 30 jaar ergens op een zolder donker & droog heeft gestaan.

De kop is niet geheel origineel, er missen een paar stangen en 1 mixarm, maar voor de rest prima in orde.

Aan de staartrotor is echt iets vreemds gehobbied, maar gelukkig heb ik daar de originele zaken nog gewoon voor liggen.

Het plan is nu om de meest vitale onderdelen (tandwielen, lagers en assen) te gaan controleren en dan een beslissing te nemen. Als alles binnen de perken blijft dan wordt het een "quick&dirty" rebuild waarbij ik niet alles uit elkaar ga halen en stralen/spuiten maar slechts in huidige staat weer werkend ga maken. Het geheel wordt dan wel met een moderne 2.4GHz besturing, 401 gyro en digitale servo's weer vliegend gemaakt.
Dan kan ik evt. altijd later nog een complete overhaul doen mocht ik echt niks te doen hebben.

Het is de bedoeling dat hij gebruikt wordt waar hij voor gemaakt is, loopen en rollen en rondscheuren.

Hier nog een fotootje van een mooie.

 

[bruteforce]

Na overweging toch maar besloten de heli niet "quick en dirty" op te bouwen maar volledig te strippen en dan weer "goed" opbouwen. Er is maar 1 goed en dat is heel goed zeg ik altijd maar. Hij ligt inmiddels binnen een uurtje werk volledig tot de laatste bout en moer uit elkaar, het is net meccano (wie kent dan nog?).
De assen zijn recht, kogellagers nog allemaal gangbaar en tandwielen als nieuw. Dit ding is volledig geolied en ingevet weggezet en dat betaalt zich nu terug. Zelfs de bladen zijn nog bruikbaar (met een nieuwe bespanning) maar zullen eerst onder het vergrootglas gelegd worden om zeker te zijn.

Vandaag rotweer dus begonnen met inventariseren van de werkzaamheden. Eerst maar eens een pot verfstripper halen om de onderdelen van die smerige blauwe laag te ontdoen.

Het is dus de bedoeling hem met een moderne besturing uit te rusten en ik mis daarvoor eigenlijk alleen nog maar 1 (pitch) servo en een futaba 401gyro + 2.4GHz ontvanger. Niet onoverkomelijk en dit kan evt tijdelijk van een andere heli geleend worden.
De voorbouw is niet ingewikkeld en in plaats van verloop-plaatjes te maken waar de kleinere servo's in gaan passen heb ik besloten een hele nieuwe voorbouw te gaan maken. Er is wel wat gehobbied met houten klossen ipv de alu profielen en dit wordt ook weer netjes origineel.

Albertino van RCH heeft laatst ook een 222 gereviseerd maar daar zitten nog de oude RS60 servo's in en een tolgyro op 35MHz PCM. Dit is wel een iets latere versie van de Bell222 dan de mijne.

Hier is goed te zien hoe een en ander net even iets moderner is opgelost o.a. betere koeling en geleiding voor de staart aansturing. Tailstruts is ook geen slecht idee. Ook is er een autorotatie vrijloop toegepast.

 

[ron van sommeren]

De pitch -> yaw mixer laat je origineel?

 

[bruteforce]

Hoi Ron, neen alles wordt electronisch gemixt straks.

Smerig werkje met die afbijt, je wordt high van de reuk alleen al. Maar er komt een mooi setje aluminium vanonder.

De pitch -> yaw mixer laat je origineel?

 

[ron van sommeren]

Ga je nog iets doen aan de opsluiting van de staartrotorpijp? Voor de Mini-Boy zijn er later kunststof klemstukjes beschikbaar gekomen, voor een veel betere opsluiting/klemming van de pijp. Vier zwarte halve maantjes met een rechte rug die om de vier bouten vielen en tevens vervorming van de buis t.g.v. te strak aan willen draaien voorkwamen.

 

[bruteforce]

Omdat er vorst verwacht wordt heb ik de schoonmaak van de 222 wat naar voren gehaald, anders moet ik mijn schuurtje te veel verwarmen en met vorst werkt de afbijt niet. Als het komende week weer volop gaat vriezen dan heb ik lekker alleen binnenshuis werk.

Als je eenmaal de bagger eraf hebt (stinkzooi!) en de zaak netjes opgeschuurd dan kan er weeral snel een beetje op een heli gelijkend stuk metaal opgebouwd worden. Ik heb zoveel mogelijk verse boutjes en nieuwe lockmoeren gebruikt. Uiteraard is alles schoongemaakt, opgepoetst en waar nodig opnieuw in het titaniumvet gezet. Wie ziet welke onderdelen ik eerst had moeten monteren?

Wie wat bewaart die heeft wat. Op mijn 222 zat een gewone Webra lawaai-uitlaat die recht naar beneden wees. Daarvoor was de heli opgehoogd met 4 rubber dempers tussen het landingsgestel. Geen gezicht, en ik had deze speciale Schluter demper al van heel lang geleden liggen. Nog een beetje oppoetsen en nu alleen nog de bijbehorende Webra bocht zien te vinden :roll: .
Daanaast heb ik de originele plastic stuur"paddels" opgesnord, de dikke zware alu dingen die erbij zaten zijn alleen om te leren hoveren geschikt. Met een vooruitziende blik heb ik ook de plastic klemmen voor de staartvinnen en spacers voor de staartboom van Minicopter al een tijdje liggen. Die spacers zijn belangrijk omdat de staartboom geplet dreigt te worden als je de schroeven in het frame te hard aandraait. En dat moet goed vastzitten anders draait de hele boom weg. Daar doelde jij op he Ron?
De staartrotor-arm heb ik nodig omdat de huidige vernacheld is omdat de zaak naar 3mm is opgeboord. Daarvoor moet ik ook een nieuwe staartrotoras monteren, die heb ik ook liggen.

 

[ron van sommeren]

... En dat moet goed vastzitten anders draait de hele boom weg. Daar doelde jij op he Ron? ...

Inderdaad Je zou eventueel tegen verdraaiing ook alleen een schroefje door boom en zijplaat kunnen schroeven. Maar daarmee blijft de opsluiting van de boom toch ... eeeh ... hoe zeg ik dat netjes ...brandhout, met name in de verticale richting.

 

[Rob Tweak]

Hoi marco,
Nou dat is weer een leuk project wat precies in jouw straatje past.

Dan binnenkort als het goed weer is toch maar eens afspreken om dat
machien te zien vliegen.

Gr.Rob

 

[bruteforce]

Thanks Rob!

Hier zie je dat geen geen onzin is wat ik een paar keer opmerkte, in 1980 vlogen we ook gewoon inverted. De foto komt uit de catalogus van 1981. De heli in de video heeft wel een headingHold gyro, anders kun je niet zo mooi achteruit vliegen.

Ron, in de manual geeft Dieter Schluter met klem aan dat je het rotorblad ter hoogte van de 3 bouten moet versterken met epoxy-glasweefsel voor "kunstflug". Wat zegt jouw ervaring daarvan?

 

[brutus]

De heli in de video heeft wel een headingHold gyro, anders kun je niet zo mooi achteruit vliegen.

Nee, heeft ie niet.... word in het intro van de video aangekondigd: Ball Bearing Gyro, ofwel mechanische tol: die waren nog geen heading hold.

Ofwel, nóg indrukwekkender....

Groet, Bert

 

[heimhelicopters]

Nou het zou me ook niks verbazen als de gyro gemodificeerd is. Ik meen ooit es gehoord of gelezen te hebben dat Curtis dat in den beginne ook deed.

Steven

 

[ron van sommeren]

... Ron, in de manual geeft Dieter Schluter met klem aan dat je het rotorblad ter hoogte van de 3 bouten moet versterken met epoxy-glasweefsel voor "kunstflug". Wat zegt jouw ervaring daarvan?

Nul komma nul ervaring met Kunstflug. Desondanks bij mijn MiniBoy die modificatie uitgevoerd én de aansluitstrips onder en boven dubbel uitgevoerd.

 

[brutus]

Nou het zou me ook niks verbazen als de gyro gemodificeerd is. Ik meen ooit es gehoord of gelezen te hebben dat Curtis dat in den beginne ook deed.

Steven

Zou kunnen, maar een mechanische tolgyro is alleen theoretisch om te bouwen naar HH. In de praktijk werkt dat niet (ik ben daarmee bezig geweest in het kader van een opdracht voor het vak meet-en-regel-techniek op school, werkte alleen op de draaitafel, niet eens in de lucht geprobeerd): men had toen gewoon nog niet voldoende snelle servo's, en sowieso is het werkingsprincipe van het "sensing element" bij een mechanische gyro te traag om een goede HH te bereiken...

Maar ik bereik met mijn eigen heli's in rechte lijn vergelijkbare snelheden achteruit, met een G400 gyro en een S3001 op de staart. Ik kan alleen niet zo goed bochtjes achteruit vliegen.... (en inverted gaat "ook nog niet zo goed" ).
Een G400 in Rate-mode is vergelijkbaar met de betere mechanische tolgyro's.

Groet, Bert

 

[bruteforce]

We zijn nu een week bezig en het gaat best lekker snel.

De staartrotor is weer helemaal nagekeken, schoongemaakt, gesmeerd en gemonteerd.

Nog een staartvinnetje monteren, ligt al klaar.

Druk bezig met de nieuwe voorbouw, inmiddels servo's bijgehaald want dan kun je pas de gaten in het servo-board op maat maken he.

De staartbuisantiverpletterdingessen zijn ook gemonteerd...

Dankzij het RCheliparts museum en in het bijzonder Albertino heb ik een perfecte complete kop over kunnen nemen!

En dankzij maatje Han heb ik nu ook een leuke oude elektronische gyro!

We gaan lekker door, ik heb vanmiddag alles in huis gekregen om de zaak te kunnen voltooien. Nog een paar dingen opzoeken en dan uitgebreid afstellen, dat wel.

 

[Anko]

Wat n ontiegelijk stevige tailbox! wou dat ze dat weer zo maakte...

 

[brutus]

Typische "Schlüteriaanse" no-nonsense oplossing, met die slangklem

Hele fijne gyrootjes, die.... Ik gebruik ze nog overal waar dat kan.
Vind ze beter dan de latere G400 die een (matig werkende) heading hold er bij in had.
Met een simpele S3001 als servo al heel acceptabele resultaten, en een prettige feedback.

Groet, Bert

 

[bruteforce]

Mijn maatje Han merkte al op: "Ik heb daar nog wel een mooi klemblok voor liggen in plaats van die slangklem". Maar dat hoort natuurlijk gewoon origineel zo. Ik heb ook even afgezien van tailstruts die ik had liggen omdat deze allemaal minimaal 20 jaar jonger zijn dan de heli zelf.

Rotorkoppie geheel gedemonteerd, schoongemaakt en weer netjes ingevet gemonteerd. WD40 doet wonderen hier. De boutjes zaten zo knettervast dat de lagers erdoor klem liepen. Normaal vast is hier goed genoeg. Ik wordt hier blij van!

Voorbouwtje in elkaar gelijmd, is niet zo erg spectaculair maar wel naar model van het origineel. Ik heb zowel onder als boven 3 servoplaatsen gemaakt omdat ik nog niet precies weet waar de staartservo moet komen. De bevestiging is a la Heli-Baby direct op het frame gemonteerd omdat de standaard bevestigings"blokken" missen. Zo wie zo snap ik niet waarom ze dit zo wilden monteren, was een soort snelsluiting. Daardoor was er een vrij groot rechthoekig gat dat direct achter de motor uitkwam met alle oliezooi van dien. Wilde ik niet. Het gat voor de gloeiplugwissel langs voren moet ik nog maken.

 

[ron van sommeren]

... De staartbuisantiverpletterdingessen zijn ook gemonteerd...

De kunsttof MiniBoy dingetjes waren m.i. beter, sloten de buis beter op, groter contactvlak.

Typische "Schlüteriaanse" no-nonsense oplossing, met die slangklem ...

Ook gebruikt bij Graupner Helimax 40 en 60.

 

[brutus]

Ook gebruikt bij Graupner Helimax 40 en 60.

Die twee types kwamen geloof ik nog bij Helmut Bernhardt vandaan toch?

Niet zo vreemd, als je kijkt dat HB meestal erg "mooi" ontwierp, maar toch wel behoorlijk de constructie kenmerken van Schlüter overnam, en als je de tijdlijn bekijkt, was Schlüter meestal net iets eerder....
(leg de motorplaat van een Schlüter Cobra en die van een Graupner Bell Twinjet maar eens naast elkaar..... HB had de motor ondersteboven hangen, maar het uitgangspunt is gelijk. Idem voor de rotorkop van die TwinJet en de Schlüter collective koppen: twee verticale schetsplaten met lagerblokken voor de bladhouders er tussen en een kantelpunt op de naaf, een paddelstang die via listige constructies collective en cyclisch apart bedienden)

Moet ik wel zeggen, dat de constructies van HB mij altijd wat degelijker overkwamen, Schlüter heeft in de begintijd altijd een beetje het uiterlijk van een vliegende "temporary fix" gehad....

Groet, Bert

 

[bruteforce]

2 Weken sinds de start, en we zijn eigenlijk bijna klaar. De RC componenten zijn geplaatst, voorzien van nieuwe RVS 2,5mm stangen en mechanisch afgesteld. Ook de belangrijkste stangen van de kop zijn nu 2,5mm want die gingen wel erg snel krom. De staartrotor wordt in een rechte lijn door een nieuwe Sullivan Gold'nRod aangestuurd zoals dat vroeger ook vaak gedaan werd.

Ik heb het staartvinnetje klein gehouden omdat de staartrotor aan de "verkeerde kant" zit, en tegen de vin in blaast. Ik ben nog niet helemaal tevreden over hoe soepel dit (nog niet) loopt.

Nog doen: Uitlaat, brandstofvoorziening, zender verder inregelen.
Ik zit nog wel met de vraag hoe ik mijn startmotor aan moet passen met een langere as ofzo, want dat gaat zo niet passen. Ideeën?