Bouwverslag "De Kameleon" (turbo)

[jsderuiter]

Beste forum leden,

Mijn naam is Jurjen de Ruiter en ik ben al geruime tijd lid van dit forum, maar heb eigenlijk nog nooit een bouwverslag aangemaakt. Nu heb ik zo'n twee jaar geleden voor mijn oudste zoon de Kameleon nagebouwd, volgens tekeningen van het NVM. Dit was de eerste (en tot nu toe ook de enige) keer dat ik een zelf een modelboot heb gebouwd. Maar het resultaat is uiteindelijk wel erg goed gelukt. Van de bouw heb ik wel veel foto's gemaakt, maar heb eigenlijk nooit de tijd genomen om ook een bouwverslag op dit forum aan te maken.
En dat terwijl ik zelf wel altijd een hoop inspiratie in andere bouwverslagen heb opgedaan. Ik heb besloten om nu alsnog met alle foto's een bouwverslag te gaan schrijven om anderen ook weer te kunnen inspireren. De reden dat ik dat nu alsnog wil doen zal ik hieronder kort toelichten.

Tot kort geleden heeft mijn zoon eigenlijk alleen maar bij ons in de buurt gevaren met zijn Kameleon, of op vakantie toen we de Kameleon mee hadden genomen. Maar het leek mij ook wel een leuk idee om samen met mijn zoon eens een open vaardag van een andere modelbouwvereniging te bezoeken. Niet alleen om de Kameleon ook aan mede modelbouwers te tonen (enige trots kan ik hier toch niet onderdrukken) maar ook omdat het leuker is om tegelijkertijd met allerlei andere modelboten samen te varen.

Zo gezegd zo gedaan. Op 14 april 2019 heb ik samen met mijn beide zoons én de Kameleon de open vaardag bij S.M.G. IJmond bezocht. Dit was echt een hele leuke dag, en ze hebben bij die vereniging ook een geweldig mooie vaarlocatie. We werden heel hartelijk en gastvrij ontvangen, en ook was er de nodige belangstelling voor het eindresultaat van mijn knutsel werkzaamheden. Maar ook merkte ik hoe leuk het is om alle verhalen en ervaringen uit te wisselen met andere modelbouw liefhebbers, en dat heeft mij aangespoord om alsnog een bouwverslag van de Kameleon te gaan maken. (En ook van toekomstige bouwprojecten!)

Het uitgangspunt voor de bouw van de Kameleon was:

In de boeken was het een geweldig sterke boot, dan gaan we ervoor zorgen dat onze Kameleon die reputatie ook zeker waar maakt. En hier ben ik als enthousiaste modelbouwer en vader denk ik een beetje in doorgeschoten....(ahem)… Met het gevolg dat ik als een soort "mad scientist" alles uit de kast getrokken om er ook echt een ruige boot van te maken. (tot groot plezier van mijn oudste zoon). Dit zal verder blijken uit de volgende posts die ik aan dit verslag zal toevoegen. Alvast veel leesplezier met mijn eerste bouwverslag....

 

[jsderuiter]

Als eerste ben ik begonnen om de bouwtekening goed te bestuderen, en zoveel mogelijk informatie te verzamelen over hoe de echte Kameleon er uit ziet. Daarnaast heb ik dankbaar gebruik gemaakt van het bouwverslag van mede forum lid "Thor" die deze Kameleon ook al eens gebouwd heeft. (linkje) Daar heb ik veel inspiratie opgedaan, o.a. de bouwmethode voor de romp afgekeken waarbij spanten omgekeerd op een plank worden geplaatst. Dus alsnog mijn dank daarvoor.

Vervolgens ben ik aan de slag gegaan met het tekenpakket FreeCad. Nu ben ik niet zo handig met CAD-tekenen, maar na veel gepruts is het me toch gelukt om in FreeCad de spanten te tekenen op basis van de lijnen op de bouwtekening.

Deze heb ik toen allemaal uitgeprint en daarna kon het figuurzagen beginnen....

 

[jsderuiter]

Even weer een sprongetje vooruit. Hier staan de uitgezaagde spanten op de plank.

Hier zit de bodem en achterspiegel er aan. Met behulp van een stoomstrijkijzer heb ik de boeg mooi rond kunnen buigen en kunnen opspannen. Strijkijzer was iets te heet denk ik....

Met een fijn David schaafje heb ik allemaal latjes in een scherpe punt geschaafd om zo de schroefwater tunnel te kunnen maken.

 

[jsderuiter]

En weer een sprongetje vooruit. Hier is de romp klaar en zit de romp in de plamuur. Hier had ik de romp nog niet "van de plank af gezaagd"...

Op deze foto is de schroefas ook al gemonteerd.

Ik heb van messing zelf een steun voor de schroefas gebogen. Deze zit om de hele schroefas heen gevouwen, gaat vervolgens door de romp, en daarbinnen heb ik de twee helften (messing lipjes) weer open gevouwen voor stevige bevestiging. Dit heb ik later met epoxy verstevigd. Ik moest wel even puzzelen om alle hoeken er goed in te krijgen (hoek van de schroefas t.o.v. de hoek van de bovenkant van de schroefwatertunnel) zodat het staande gedeelte van de steun mooi recht zou staan.

Hier is de steun gemonteerd. Zoals ik in de eerste post al aangaf moest de Kameleon een ruige maar vooral sterke boot worden. Daarom heb ik ook voor een goede kwaliteit schroefas van Raboesch gekozen, samen met een zo groot mogelijke 4-blads schroef. (55 mm) Power!!!!!

 

[jsderuiter]

Hier is de romp zo goed als klaar, en zitten de ronde randen er ook op gelijmd. Het U-bochtje in de achterspiegel heb ik uit hout gefiguurzaagd en rond geschuurd. Ik had nog geprobeerd of je een rond houten stokje met stoom zo ver kon buigen maar die poging was helaas glansrijk mislukt.

Hee, wat is dit? Wordt de Kameleon misschien toch een ark van Noach?

 

[jsderuiter]

Goed, de volgende stap was nadenken over de aandrijving. Het moest dus een sterke boot worden, maar ik kan mij herinneren dat dit ook het moment was waarop ik het budget nog "enigszins" binnen de perken probeerde te houden. (Verderop in dit project is dit helaas toch niet gelukt...) Daarom had ik in China een sterke maar relatief goedkope 150 watt 12v boormachine motor gekocht. Deze motor is van zichzelf al beresterk (je kan er direct een boorkop op zetten), maar zoals al eerder vermeld begon ik hier als "mad scientist" pas écht met overdrijven. Ik heb ervoor gekozen om ook nog eens een flinke riemvertraging van 1:3 achter deze motor te zetten. Pas toen wist ik zeker dat er geen enkele twijfel meer kon bestaan of deze Kameleon wel echt zo sterk zou worden. (sarcastisch bedoeld). Zie hieronder de foto's van de geplande aandrijving. Ik wist waar alles ongeveer moest komen te zitten, maar er moest nog wel het een en ander omheen verzonnen worden om het ook daadwerkelijk ingebouwd te krijgen.

Ja ja, deze riem moet de trekkracht van de motor wel aan kunnen...(15mm)

 

[jsderuiter]

Ondertussen was ik ook aan het nadenken over het roer dat achter al dit geweld geplaatst moest worden. Na allerlei zoektochten op internet las ik iets over een "Schillingroer". (zie dit artikel). Dat roer heeft een druppelvorm en zorgt daarmee voor een flinke verbetering in de wendbaarheid, vooral bij lage snelheden. Dat is gaaf dacht ik, zou ik dat zelf kunnen maken? Wat je niet probeert mislukt altijd, dus gewoon eens kijken hoever ik kom.

Eerst heb ik het ontwerp van het Schilling roer verkleind naar de juiste schaal en toen uitgeprint. Vervolgens heb ik met een figuurzaag 3 "visjes" uitgezaagd uit een platstaf koper die ik nog had liggen. Tot slot heb ik deze met de roer-as en een koperen buisje aan de voorkant aan elkaar gesoldeerd. Ook de messing buitenkant van het roer is al op maat uitgezaagd. Beetje geklieder met tin, maar dat zie je straks toch niet meer.

Daarna de binnenkant in de buitenwand gesoldeerd, en ook een tweede messing buisje aan de achterkant eraan gesoldeerd. Dit buisje heb ik daarna in de lengte grotendeels weer weggeschuurd, zodat een mooie v-naad ontstond.

Als laatste heb ik aan de boven- en onderkant van het roer nog een brede strook gesoldeerd om het schroefwater goed te geleiden. Het eindresultaat is niet perfect (roer is helaas niet 100% symmetrisch recht geworden) maar naar mijn idee was het toch best goed gelukt.

En hier is het roer onder de boot gemonteerd. Op de foto is nog de ongeschuurde laag epoxy+glasvezel matjes te zien. Die waren er helaas niet helemaal mooi glad op gekomen.

 

[jsderuiter]

Was nog een andere foto van het Schilling roer vergeten te plaatsen. Inmiddels kan ik jullie vertellen dat het effect van een Schilling roer óók op kleine schaal zeker aanwezig is! De Kameleon stuurt echt als een malle....maar dat laat ik later nog wel zien.

 

[brutus]

Oh, dat roertje vind ik toch wel een ÉRG knap stukje werk....

 

[k-k]

Om het op z'n Gronings te zeggen: De rest kon ook minder! Dik compliment tot zo ver. Belooft wat. Gr. Klaas.

 

[jsderuiter]

Daarna ben ik begonnen met maken van de motorkap. Ik heb me destijds suf zitten prakkiseren hoe ik die lamellen aan de zijkant van de motorkap moest maken. Daar had ik namelijk geen middelen voor. Misschien zelf een stansmal maken?Toen kwam ik in een bouwmarkt twee aluminium lamellenroosters tegen die precies de juiste maat en schaal hadden voor de motorkap van de Kameleon. Wat een vondst. Dit zou er gaaf uit komen te zien.

Vervolgens de rest van de motorkap ook gemaakt. De vorm en schuinte van het achterste deel had ik eerst even in FreeCad opgetekend. Ondertussen was ik ook al bezig met kartonnen mallen voor de vloer en de bankjes.

 

[jsderuiter]

En hier nog een foto van de voorkant.

 

[jsderuiter]

Hieronder nog een foto van het batterijen compartiment. Deze zit onder het voorste bankje. Hier zitten twee 6V NiMH accu pakketten van 5000 mAh. Deze accu's hebben het helaas toch niet zo lang volgehouden. Misschien verkeerd geladen? Met te hoge laadstroom? Of is de Kameleon dan toch écht te gretig geworden qua stroomverbruik? Kort geleden heb ik deze vervangen door een 3S LiPo accu van 5200 mAh. Die lijkt het veel beter vol te houden, maar de tijd zal het leren.

 

[jsderuiter]

Hier zit de motorkap voor de eerste keer in de verf. Ik heb niet gekozen voor een gifgroene kleur zoals op de echte Kameleon, maar voor een iets subtielere kleur groen die wat meer bij een antieke auto past. (zoals op de auto van de dokter uit de boekenreeks, ja ja ik heb me ingelezen...) Dat vonden wij wat mooier staan. De verflaag was de eerste keer nog niet helemaal mooi strak geworden, maar dat is later wel beter gelukt.

 

[jsderuiter]

Even weer een sprongetje vooruit in de tijd. Hier wordt de Kameleon geschilderd. De romp is zowel aan de binnenkant als de buitenkant in de epoxy gezet (buitenkant en schroefwatertunnel met glasvezelmatjes). Ook de motorkap heeft een laag epoxy hars gehad voordat deze werd geschilderd. De vloerdelen en bovenkant van de bankjes zijn ook uitgezaagd en zwart geschilderd.

 

[jsderuiter]

Hier zit de romp al aardig in de verf.

 

[jsderuiter]

Eens even kijken....blijkbaar werd mijn foto archief van de bouw in een later stadium toch wat schaarser.... Op deze foto is te zien dat de houten latjes op de vloer er al grotendeels in zitten. Weliswaar nog niet gelakt.... De groene rand kon hier ook nog wel een nieuw laagje verf gebruiken. Weet niet precies meer wat ik daar toen mee had gedaan.

 

[jsderuiter]

Het verslag wordt nu wel een beetje een samenraapsel van momentopnames, maar goed. Ik heb blijkbaar maar enkele foto's van de aandrijving gemaakt. Op deze foto is te zien dat ik de motorsteun van een aluminium kokerprofiel heb gemaakt. Aan de schroefas zit een kruiskoppeling met daaraan een tweede as. Op deze as is het grote tandriem wiel bevestigd. De regelaar en ontvanger zitten ook onder de motorkap bevestigd.

In eerste instantie hoopte ik dat de ventilator van de motor een beetje warme lucht bij de koelvinnen van de regelaar weg zou blazen. Vandaar dat ik de regelaar recht boven de motor had geplaatst. Maar later bleek dat dat niet veel uithaalde, en heb ik er nog een paar extra ventilatoren in gebouwd om motor en regelaar te koelen. (Dit bleek echt nodig....)

 

[jsderuiter]

Dit is ook nog een foto van één van mijn probeersels. Ik heb geprobeerd om zelf een lager houder te maken. Omdat ik helaas niet de kennis noch de middelen heb om metaal te frezen, had ik dit met de hand uitgezaagd en het grote gat rond gevijld. Het lager op de foto is een oud versleten lager, heb ik alleen voor de maat gebruikt. De zelfgemaakte lager houder bleek toch lang niet nauwkeurig genoeg. Maar ja, wie niet probeert die bereikt ook niks. Uiteindelijk had ik via internet in China (ja alweer, ben vaste klant daar) nieuwe kogellagers inclusief houders gekocht. Die Chinezen kunnen een hoop mooie spullen maken, maar uiteindelijk bleek toch weer dat wie goedkoop wil kopen, geen kwaliteit hoeft te verwachten. Die lagers waren dus niet zo best. Ik heb deze toen vervangen door SKF kogellagers die ik dan wel weer in de Chinese houders heb gedrukt. Die waren op zich prima. Er zitten twee SKF kogellagers op de as waar het grote tandriem wiel op zit, elk aan een kant. Deze zitten (onder de vloer en onder de motor) met bouten direct op de spanten vastgemaakt. Het precies uitlijnen van de tweede as en bijbehorende kogellagers bleek uiteindelijk een heel lastig klusje. Maar ook dat is gelukt. Alles loopt heel soepeltjes.

 

[jsderuiter]

Nu maak ik weer een hele sprong in de tijd. Hier is de Kameleon wel helemaal in de goede kleuren geverfd. Ook de latjes op de vloer zijn gelakt. Op de bankjes heb ik schroefoogjes met ringetjes eraan geplaatst. Verder zit de uitlaat erop, en onder de schroefas is een messing strip gemaakt met messing V-steun, ter bescherming van schroef en roer. Een mooi detail is dat dit onderdeel geheel demontabel is. Ik had namelijk gaatjes in de bodem van de boot geboord, en daar met epoxy kleine messing schroefbusjes in gelijmd. Zo is de messing beugel met 3 schroefjes te bevestigen of te verwijderen. Op andere foto's die ik nog zal plaatsen is dit beter te zien.

Verder zijn nog een paar andere details te zien. Hoewel de Kameleon op zich een vrij eenvoudige boot is, leek het mij wel mooi om deze toch van realistische details te voorzien. Zodoende heb ik er een (werkend) contactslotje in gemaakt, en heb ik bij een collega van me met een 3D-printer de houder van de gashendel in plastic laten printen. Het pookje zelf heb ik van een ijzeren staafje en een kraaltje gemaakt. In het staafje heb ik een klein gaatje geboord waar weer een piepklein asje doorheen loopt. Zodoende kan de gashendel namelijk écht schanieren. Het was namelijk mijn bedoeling dat deze met een servo ook écht zou gaan meebewegen met de regelaar. Daarnaast heb ik een toerenteller gemaakt met achtergrondverlichting die aan gaat zodra je de contactsleutel omdraait. En als je het dan toch over realistische details hebt, het naaldje van de toerenteller moest natuurlijk ook écht meedraaien....

Spoiler alert: beide doelstellingen zijn gelukt!