Prins Willem 17de eeuws VOC schip

‘Achterwerk’


Andy, als ik naar dat mooie ‘achterwerk’ kijk, vraag ik mij af; hoelang bleef die verf er in die tijd, met dergelijke prachtige beschildering, er goed opzitten?
Of werd er toen voortdurend onderhoud aan gebezigd?
Ik neem dan wel even aan dat de kwaliteit van de verf uit die tijd niet aan de huidige kwaliteit voldeed.

Oh, overigens, ik heb de afbeelding geleend en er een bureauachtergrond van gemaakt!
Ik hoop dat het niet strafbaar is.

 

Alle touwen naar de onderhoeken van de onderzeilen liggen nog los omdat ik die pas wil vastmaken als het werk aan de geschutpoorten klaar is (ze zitten me anders in de weg) Dit zijn de touwen die je bijvoorbeeld net boven de rollen touw van de ankerboeien op het fokkenwant ziet lopen. Deze touwen worden later iets opgespannen en moeten met een natuurlijke bocht vanaf het blok naar het belegpunt lopen.
De ankertalie (de touwen die naar het blok aan de ring van het anker lopen) moet nog op spanning gebracht worden (door een gewichtje aan de ankerstok te hangen) en wordt dan gefixeerd met sterk verdunde houtlijm (D2) . De ankerkabel zelf hangt te recht naar voren en wordt eerst nagemaakt en van gewichtjes voorzien, na het drogen kijk ik dan of de kabel in een voor zo'n zware kabel natuurlijke bocht hangt zo niet dan wordt de procedure herhaalt met verdunde houtlijm.

Op een enkele plaats zit een blok niet echt recht aan zijn touw dit komt door de verdunde houtlijm, dit problemen loop ik in een later stadium van de bouw nog langs maak dan met wat water de verbinding nat geef het blok de juiste richting en laat het dan opdrogen.

Zo zie je de tuigage lijkt wel af maar daar zitten echt nog wel meerdere dagen werk in.

Andy

 

Dank voor je antwoord. Daar kunnen we allemaal ons voordeel mee doen!!

 

Nee hoor Bouwer dat is zeker niet strafbaar

De kapitein van een schip kreeg in die tijd een geldbedrag voor het inkopen van drank/voeding van de bemanning en het in goede staat brengen van het schip (het versieren van het schip viel daar ook onder). De kapitein besteedde dit bedrag naar eigen goeddunken. De aangebrachte versieringen waren dan ook per schip verschillend, in het geval van de Prins Willem zijn dit de op de vertuining (=het bovenste deel van de romp van het achterschip aan BB en SB) aangebrachte wolken.
De schepen in de tijd van de Prins Willem (1650) waren bijzonder kleurrijk, een 20-30 tal jaren later vaardigde de VOC een richtlijn uit voor het schilderen van de beelden met gele oker die overschilderd werd met vernis zodat het net goud leek maar wel duidelijk goedkoper was als de kleurrijke beschildering.

De schepen werden voor de uitreis naar Indonesië geheel opgeknapt en van 30% zwaardeer touwwerk als in Europese wateren gebruikelijk was voorzien om de reis zonder groot onderhoud goed door te komen.
Klein onderhoud aan touwwerk en blokken zal dagelijks zijn gebeurd, zeilen werden om een aantal weken vervangen, gedroogd, hersteld en opgeborgen etc of zo'n roulatieschema voor blokken ook bestond is mij niet bekend.
Het grenen en vurenhout dat in de bovenbouw van het schip (o.a. vertuining) werd gebruikt kon slecht tegen de tropische omstandigheden en gaf vooral bij fluitschepen in de tropen problemen.

Ondanks alle kosten van bouw en onderhoud en bemanning was de reder al na 1 reis uit de kosten en werd er vanaf de tweede reis was echt (goed) verdiend aan de specerijhandel

Andy

 

Reactie

Andy,
Met een dergelijk uitgebreid geschiedkundig antwoord kunnen we weer ‘geleerd’ verder; dankjewel.

 

Ik ben begonnen met het op zijn plaats lijmen van de insteek lopen.

Corel plaatst achter de geschutpoorten een U vorming stukje hout waar een gaatje in geboord moet worden om de insteekloop in te lijmen.
Ik heb deze gaatjes in een veel eerder stadium van de bouw met een horizontaal gezetten Dremel kolomboor door de geschutspoorten in het U-vormige stukje geboord.



Tijdens het boren van de gaten bleek dat het mechanisme (plastic)van de kolomboor tijdens het boren onder de belasting verboog. Hierdoor zijn niet alle boorgaten op de juiste plek of onder de juiste hoek geboord. Ik heb de gaten toen wat grote opgeboord om de insteek lopen tijdens het lijmen bij te kunnen richten.
Hoe dat in zijn werk gaat zie je op onderstaande foto, gezien de zeeg van het dek moet er voor iedere geschutpoort een andere constructie gebouwd worden.



Ik lijm de insteek lopen met UHU power in het zwart geschilderde U vorige stukje hout. Omdat de ik de gaten heb opgeboord om de kanonnen te kunnen richten tijdens het lijmen duurt het uren voordat de lijm uitgehard is.

Andy

 

Hallo Andy
Bij deze wens ik je veel sterkte met het plaatsen van de lopen
Je zult er wel even mee bezig zijn
Groet Ton.

 

Dat gaat inderdaad nog wel wat tijd kosten Ton en dan heb je tijd om alles nog eens goed te overwegen naar aanleiding van een discussie op het Beagle forum over de grootte van de diverse ankers van de Prins Willem.

Bij het plaatsen van het dreganker ben ik ervan uitgegaan dat dat ¼ van de grootte van het dagelijks anker (= het grootste anker) zou moeten zijn en leek daarbij gesteund door deze foto van het model van H. Ketting in het Tropenmuseum in Amsterdam:



Echter het moet niet ¼ van de grootte maar eerder ¼ van het gewicht zijn en dan wordt de berekening heel anders:
(even iets wiskunde) als een anker de helft van de grootte heeft weegt het nog maar 1/8 van het originele anker (het is immers maar half zo lang, half zo breed en half zo dik en heeft dan dus maar 1/8 van de massa)
Een anker van ¼ van de grootte zou dan maar 1/ 64 van het gewicht hebben!

Ik zal de rekenmachine moeten bovenhalen om uit te rekenen hoe groot het anker zou moeten zijn maar ik vermoed dat het best wel in de buurt van wat V Yk (volgens H. Ketting Prins Willem blz 138 ) heeft berekend:
Dagelijks anker heeft een schacht van 5 meter
het werpanker heeft een schacht van 3,8 meter

Dus het anker op het model van Ketting klopt echt niet !
En ik zal mijn anker vervangen door een grotere moeten vervangen!

Andy

 

Ik kom dan op 0,63 (derdemachtswortel uit 0,25).

Groet, Ad

 

Dank je Ad,

Ik had de rekenmachine (of mijn logaritme tabellen) nog niet gevonden en op mijn telefoon kan die berekening niet uitvoeren

Andy

 

wordt mooi andy, en veel succes met de kanonslopen.


grt timberwolf

 

Dank je Timberwolf, het is een zaak van geduld want de lijm droogt erg langzaam

Andy

 

Nog een plaatje van de manier waarop de kanonnen tijdens het droegen van de lijm op hun plaats gehouden worden.



Tot zover gaat alles zonder problemen.

Ik ontkom niet langer aan het geven van een antwoord op de vraag: klopt de plaatsing van de kanonnen bij Corel wel?

De plaats van de jaagstukken onderaan in de spiegel is zonder twijfel juist.
In het hakkebord zitten onder en boven de ramen van de kajuit zitten bij Corel geschutpoorten of moeten dat ventilatieluiken zijn?

Ik ga er van uit dat de openingen onder de ramen geschutspoorten zijn. Hiervoor werd de bank onder de ramen (tijdelijk) verwijderd, een constructie die ik al eerder op afbeeldingen van andere schepen ben tegengekomen.

De luiken boven de ramen horen bij een erg laag dekje (zie de foto van het model in het Rijks Museum:



Is er dan wel voldoende ruimte (=hoogte) om de kanonnen te bedienen?
Is het antwoord hierop nee dan moeten aan BB en SB de kanonnen van dit dek dus ook vervallen.

De plaats van dit lage dek en de ventilatie luiken op het model van Corel is op de onderstaande foto met een stokje op het hakkebord aangegeven. De erbij behorende geschutpoorten zitten net onder de rust van de bezaansmast en daar net voor (op deze foto zijn het de geschutpoorten zonder kanon erin)



Eigenlijk is de vraag dus simpel kunnen er kanonnen hebben gestaan op dat lage dekje, mij lijken kanonnen dan niet te bedienen.
Maar klopt dat? Mogelijk weten jullie daar het antwoord op.

Andy

 

Nee:nooo:. Maar kan je het niet in het midden laten door deze luiken gewoon gesloten te houden? Of is aan de buitenkant (te) goed te zien of het geschutsluiken zijn of niet?

Groet, Ad

 

Ik heb de openingen zijn open en voorzien van een rood kozijn zoals dat bij een geschutpoort hoort.
Maar het is natuurlijk altijd nog mogelijk om een dicht luik te maken inclusief scharnieren en open trek touwtje en daarmee de vraag als het ware onbeantwoord te laten.

Groet
Andy

 

Dat bedoel ik. Er moeten altijd mysteries zijn!!!!

Groet, Ad

 

Ik laat de kanonnen op dat dekje inderdaad vervallen en beschouw die "geschutpoorten" maar als ventilatieluiken.
Ik zal netjes dicht kan maken

Andy

 

De benedendekse kanonnen zitten erin.
Zoals eerder geschreven komen er op het lage dekje boven de kajuit geen kanonnen en zal ik die geschutpoorten aan bakboor en stuurboord kant dichtmaken.

Het werk aan de geschutpoorten kan beginnen.
Ik begin met de poorten van de jaagstukken in de spiegel en werk dan naar boven naar de openingen in het hakkebord, 2 geschutpoorten en daarboven 2 ventilatieluiken.



Op de voorgrond de restjes afgeknipt tuigagetouw.
in het totaal heb ik 140m ! zwart touw gekocht voor het staande wand. Ik heb daar Mantua touw voor gekocht omdat die alle diameters kon leveren die ik nodig had. Ik ben bij het bepalen van de diameters uitgegaan van de diameters die Ketting noemt en die afwijken van wat Corel opgeeft. Het touw wordt verkocht in lengtes van 10 meter, van een aantal diameters is vrij veel overgebleven maar ik schat toch wel bijna 120 meter gebruikt te hebben, als je rekent met 15% af knip verlies dan zou er 100 meter op het schip zitten en dat in de schaal 1:100.
Voor het lopend want heb ik gebruik gemaakt van het door Corel leverde crème kleurige touw, omdat dit door Corel ook voorzien was voor het staande wand had ik hier ruim voldoende aan.

Naastte afgeknipte touw ligt het nieuwe dreganker, het kleinste anker van het schip, maar nu wel in de juiste grootte.

Andy

 

Het dreganker is vervangen door een exemplaar met de juiste maat.
Ik had eerst hetzelfde maat anker geplaatst als H. Ketting op zijn model in het Tropenmuseum.
Dat anker was als gevolg van een rekenfout veel te klein Ketting gebruikte een anker met ¼ van de lengte in plaats van ¼ van het gewicht waardoor zijn anker ongeveer 1/3 van de grootte had die het moest hebben.



Twee van de geschutpoorten die Corel in de zijkant van romp had getekend zijn dicht gemaakt omdat het hier zeer waarschijnlijk om ventilatieluiken gaat omdat het dek erachter veel te laag is om het geschut te kunnen bedienen.
(Het touwtje om het luik open te trekken moet nog geplaatst)



Ik ben met de bouw van de eerste luiken begonnen. Het luik gaat bestaan uit 2 lagen notenhout met een oogbout ertussenin gelijmd. Later wordt er net boven de geschutpoort een gaatje in de romp geboord waar het pennetje in gelijmd kan worden.
Het luik bestaat uit een buitenzijde van notenhout 1mm dik en een binnenkant van 0,1 mm notenhout. Corel schrijft 2 lagen van 1 mm dik voor maar de luiken worden van wel erg dik zeker met het tussen de 2 lagen notenhout gelijmde oogbout.



Andy

 

Anker ziet er goed uit.
Wat betreft de luiken: is het niet logischer om twee lagen van elk 0,5mm te maken; dat was indertijd ongeveer de verhouding?
Gr. Paul