Project Gran Canaria

Eerst wordt nu de rompbevestiging op z/n plaats bij de deling tussen de voor- en achterromp gelijmd, met 5 minuten epoxy. Wel met een velletje plastic ertussen zodat de boel naderhand weer te scheiden is! De delen van de romponderkant worden allemaal uit de zelfde plank 10 mm gesneden. Het voorste stuk is vol tegen de zijkanten van de motorkap gelijmd, de andere onderdelen moeten later worden uitgehold, dus die worden slechts puntgewijs gelijmd, met drupjes medium cyano. Dan ziet het er al gauw zo uit:

Het achterste deel is alvast voorzien van de bevestiging van de achterpoot, en het gat voor het aanbrengen van het boutje wat het stabilo vast moet schroeven. En omdat het bevestigingsplaatje van de achterromp boven op dat van de voorromp zit (wat tussen de rompzijkanten gelijmd is) is de onderkant ter plaatse 3mm dunner geschuurd en voorzien van de gaten voor de boutjes. De motorkap is in ruwe vorm klaar gemaakt met nog een stuk 100 balsa voor, onder tussen de zijkanten, en een viertal 10x10 latjes op strategische plaatsen. De bedoeling is om voldoende hout ingelijmd te hebben voor later, als de kap in vorm geschuurd gaat worden.

Dan komt de volgende grote stap: het model omdraaien zodat het stabilo kan worden geplaatst, en de rompbovenkant kan worden gebouwd. Het is natuurlijk weer spannend of het model weer netjes tussen alle uitlijnings driehoeken past. Gelukkig blijkt alles te kloppen.

De blokjes die de vleugel steeds hebben ondersteund, zijn nu te laag geworden. In plaats daarvan wordt de vleugel uitgelijnd, met behulp van de middellijnen op de voorlijst en de lijnen op de achterlijst. De romp wordt dan achteraan met een blokje ondersteund, en de vleugel links en rechts onder de indekking ondersteund met tapse of zelfs licht gebolde stukken 8 of 10 mm balsa. Met deze methode kun je zeer nauwkeurig uitlijnen door de balsa steunen te verschuiven. Dit geeft voor de verdere bouw een stabiel evenwicht.

Dan kan het stabilo uitgelijnd worden. De opening voor het stabilo achteraan in de rompzijkanten was al half uitgesneden voor het aanbrengen van het glasdoek, en dat maakt het gemakkelijk om die stukjes balsa er nu uit te snijden. De triplex bevestigingplaten voor het stabilo worden nauwkeurig pas geschuurd en met de bout aan elkaar en het stabilo gezet. De bout zit iets los zodat de platen wat kunnen bewegen. Zo kan het stabilo van bovenaf gezien uitgelijnd worden. Ik heb een klein, licht en kaarsrecht latje bovenop het stabilo gelegd zodat ik gemakkelijk kan meten of het wel op 0 graden ten opzichte van de vleugel staat. Als dat allemaal klopt, en de stabilozitting op de romp zonodig wat bijgeschuurd is, wordt het stabilo op zijn beurt ondersteund door blokken, zodat ik geen vergissingen ga maken bij het vastlijmen.

Tussen de blokken en de onderkant van het stabilo zitten balsa shims (op de foto niet te zien.) Aan de voorkant van het stabilo komt een bevestigingspen, van 3mm beuken rond, die in het triplex schot achterin de romp past. Ook weer vanwege de uitlijning is het gat in de schot tot 6mm opgeboord. Als de stabilobevestiging definitief op z'n plaats zit, wordt er een kleiner schotje met een 3 mm gat over de pen geschoven, en aan het grotere schot gelijmd.

 

Ondanks alle zorg tijdens de bouw wil bij mij het stabilo nog wel eens een graad uit het lood staan na het voltooien van de romp. Ik zet dan een gewichtje op de hoge kant en spuit met een plantenspuit de binnenkant een heel klein beetje vochtig. Meestal staat het stabilo dan na een dag of twee helemaal recht.

Op de foto lijkt het een bijzonder slank stabilo, heb je de smanwijdte groter gemaakt dan de vorige keer?

 

Stabilospanwijdte is zoals bij mij gebruikelijk 50 % van de vleugelspanwijdte, en oppervlakte 25% van de vleugel oppervlakte. Slankheid lijkt, denk ik, extra groot omdat de roeren nu afgekoppeld zijn.
Gewichtjes hier of daar tijdens de bouw, om de boel recht te krijgen, gebruik ik ook als nodig.
Het komt bij mij af en toe voor dat het stabilo tot en met het spanlakken netjes parallel met de vleugel staat, maar na het spuiten van de verf en de blanke lak, iets scheef staat. In dat geval gebruik ik één of twee laagjes papier aan de lage (of wel de hoge) kant van de stabilobevestiging om de boel weer op NUL te krijgen.

 

Volgende stap is het aanbrengen van het eindschot van de voorromp. Dit schot wordt eerst voorzien van de flaphoorn en de nodige driehoeklatjes voor een betere lijmverbinding.

Als dat schot op z'n plaats is gelijmd, met 5 minuten epoxy, kan de stootstang met de hoorn worden verbonden. De stootstang is van carbon buis, 6mm inwendig, waar een tweetal M3 RAMPA moeren in gelijmd zitten. Hierin wordt een haaks gebogen stukje bromfietsspaak, aan beide zijden voorzien van M3 schroefdraad, ingeschroefd. De hoorn bestaat uit een M3 bout, op een stuk bromfietsspaak bevestigd met zilversoldeer, en een nylon blokje waar de stootstangeinden in worden geschoven. Zo zijn zowel hoornlengte als stootstanglengte instelbaar. Het uiteinde van de stootstang in het nylon blokje wordt later met een nylock moertje gezekerd.

Dan kan het voorste schot van de achterromp op z'n plaats worden gelijmd, weer met driehoeklatjes ter versteviging. Als de lijm is uitgehard, wordt het stabilo op z'n plaats gelijmd. Omdat het stabilo nog moet worden bekleed en afgewerkt, waar het dikker van zal worden, zijn twee dunne plaatjes plastic tussen de triplex bevestigingsschotjes geplaatst. Zo komt er genoeg ruimte in het 'kastje' voor de stabilo ophanging zodat het later ook nog past.

Om de achterromp voldoende torsiestijf te maken, voeg ik 5x5 balsa verstevigingslatjes toe, in een geodetisch patroon.

Voor de zekerheid, nu dat het stabilo voor extra gewicht op de achterromp zorgt, klem ik de rompschotten in het midden op elkaar. Dat voorkomt 'krak, oeps' als ik het model eens van de tafel zou halen zonder er op te letten. Vervolgens kon ik het niet laten om even te kijken hoe het er uiteindelijk uit zou komen te zien....

 

Laten we hopen dat dat dit keer achterwege blijft. Een goede stunt kist hoef je maar een keer te bouwen.

 

Het is inmiddels tijd voor het maken van een cockpitkap. Ik had nog even gekeken of het voorste deel van een 8 inch SIG bubble canopy zou passen, maar toen vond ik bij mijn voorraad mallen er eentje die perfect bij de voorgebogen achterste romprug paste, dus was het besluit snel genomen om zelf een cockpitkap te maken. Ik gebruik hiervoor de zgn. Maikis methode; deze bestaat er uit dat je een mal maakt (of nog hebt, zoals in mijn geval), deze stevig op een lat in een machineklem zet, en een passend stuk plastic voorziet van een stel vuren latjes langs de twee zijkanten, die als handvatten tijdens de vormgeving dienst gaan doen.

Het plastic wordt opgehangen in een ijzerdraad framepje wat van een kleerhanger is gebogen. De motorhandschoenen zijn bedoeld om brandblaren te voorkomen!
De oven wordt voorverwarmd, maar ik wist niet meer welke temperatuur er nodig was. Ik ben wat voorzichtig begonnen, maar kwam uiteindelijk uit op 200 graden Celsius. Als je dit ook probeert, en ander plastic gebruikt als ik zou je best wel een lagere temperatuur nodig hebben! Dus wees gewaarschuwd, en ik behandel geen klachten!
Uiteindelijk is het gelukt om het plastic om de mal te vormen. Enige indicatie voor de temperatuur: De keuken gaat al naar heet plastic ruiken, en het vel plastic begint in het ijzerdraad frame uit te zakken. Als het plastic bruin wordt, is de oven te heet. Als het vlam vat, ben je op jezelf aangewezen! Voor de juiste verhitting heeft het plastic ongeveer 3 minuten in de oven nodig. De motorhandschoenen (wintertype, nog wel!) boden maar net genoeg bescherming.

Bij mij zag het er uiteindelijk zo uit. Nadat de boel is afgekoeld, kun je het overtollige plastic wegknippen (ik gebruik hiervoor een blikschaar) en de houten latjes verwijderen. Vervolgens is het een kwestie om de canopy op maat te maken. Dit gaat het beste met grof schuurpapier, korrel 80, op een schuurblok.
Voor het cockpit interieur ga ik dit keer uit van de minimalistische aanpak. Gewoon een pilootje, ook weer uit een eerder gesloopt model. Het balsa wat onder de canopy komt, krijgt 3 laagjes spanlak, en een zwart kleurtje.


De canopy lijkt te passen! De volgende stappen zijn om de voor- en achterromp aan elkaar te maken, nadat het stabilo goed uit is gelijnd. Eerst wordt de voorgebogen rompbovenkant op maat gemaakt. Dat is even zorgvuldig werken, vaak proefpassen, je moet er niet aan denken dat je teveel hout verwijdert. Toen alles paste, was het zaaks om de romprug in tweeën te snijden, omdat de romprug doorloopt van de achterromp naar de voorromp. Ik heb dit gedaan door de romprug op z'n plaats te houden op de achterromp, en met een speld langs het rompschot door het balsa te prikken. Daarna kon ik de speldeprikken aan de buitenkant van de romprug met een scalpel met elkaar verbinden, en de twee delen scheiden.
Daarna heb ik een rompbevestiging gemaakt. Voor de achterkant is dat een 3mm multiplex tong, 12 mm breed en 5 cm lang. Aan de kant van de voorromp heb ik veel minder ruimte, omdat de cockpit in de weg zit, dus daar heb ik een in de juiste kromming geschuurde sandwich van twee lagen 3 mm multiplex gemaakt. Deze unit is in zijn geheel eerst met 5 minuten epoxy aan de achterromp gelijmd.

De bedoeling is in ieder geval dat de krachten door de dragende huid van de romp worden opgevangen. Bij de Nairana had ik de krachten op het achterste schot van de voorromp afgesteund, wat prompt brak! Dit is overigens ook de reden dat ik een canopy van wat dikker plastic gebruik, die biedt de romp enige stevigheid.
De bovenkant van de achterromp is vervolgens op z'n plaats gelijmd. Vooraan, tegen het rompschot, met epoxy, maar verder met cyano. Het is altijd weer spannend om zo'n groot onderdeel met cyano vast te lijmen, omdat de boel gemakkelijk scheef komt te zitten. Toen het gelukt is heb ik ook het kortere voorstukje met epoxy op z'n plaats gelijmd.

Op de foto is de voorste romprug droog op de romp gezet, maar nog niet vastgelijmd.
Op dit punt aangekomen, zijn eigenlijk alle belangrijke onderdelen van de kist gebouwd, en aan elkaar verbonden. Vanaf nu kan ik het model uit elkaar schroeven, de onderdelen bewerken en de boel weer in elkaar schroeven zonder dat de uitlijning van romp, vleugel en staart in gevaar komt. En er blijft nog één onderdeel: het kielvlak! Maar eerst heb ik nog een laatste onderdeel nodig, en dat is het stukje romp tussen de achterromp en het 'richtingsroer' ofwel het deel van de verticale staart die achteraan de romp komt. Dit stukje romp moet losneembaar zijn om het stabilo los te kunnen nemen. Het kielvlak wordt bovenop de romprug gezet, waar het ook helpt om stevigheid aan de stabilobevestiging te geven.

Het kielvlak is gemaakt van 5mm kwartiers gezaagd balsa, en in asymmetrisch profiel geschuurd: de rechterkant (van boven gezien) is vlak, de linkerkant gebogen.
Het volgende stadium in de bouw is het zogenaamde 'krul en nies' stadium, waarin de hele bouwkamer vol komt te zitten met schaafkrullen en balsastof.

 

En wat blijft er over aan gewicht na de schuurbeurt waarmee alles wat geen vliegtuig is er af gehaald is? Houtbouw met wielpootjes en wielen maar zonder zijde, papier, verf en motor.

 

Nadat ik een paar weken de bouw heb moeten stilleggen vanwege een ander project, is het vandaag zulk perfect bouwweer dat er geen ander alternatief was dan om weer te beginnen. Ik was in de tussentijd ontevreden geraakt over mijn cockpitkapje, dus was vanmorgen het eerste project om een nieuwe te maken. Die werd inderdaad beter. Dus kon de bovenkant op de voorromp worden gelijmd, en de canopy worden vastgelijmd, met 5 minuten epoxy.

Ik ben bij dit model vanwege het gewicht uitgegaan van een minimalistisch cockpitje, dus klein pilootje, geen verder interieur en een kleine kap. Ik had wat aangemaakte lijm over, dus heb ik dat meteen gebruikt om aan het achterste uiteinde van de romp het kielvlak vast te lijmen. Natuurlijk wel met een controle methode om te kijken of het ding wel verticaal stond.

Nu kon de romponderkant met davidschaafje en grof schuurpapier worden afgerond. Met het grof schuren moet je niet al te ver gaan, want je moet voldoende vlees overhouden voor de latere schuurbeurten met steeds fijner schuurpapier. Vervolgens konden de twee delen van de romponderkant losgemaakt worden, en uitgehold. Deze delen waren met een drupje cyano per 5 cm. vastgezet, en konden dus gemakkelijk weer losgemaakt worden door met een -niet al te scherp, want dan snij je in je rompzijkanten- mes door de naad te gaan. Ik heb de binnenkant met een guts en een grof schuurblok uitgehold. Houd bij dit karweitje regelmatig het balsa tegen een TL buis, zodat je aan de mate van doorschijnendheid kunt zien hoe ver je bent. Mik op licht roze, dan is de wanddikte van zacht balsa rond te 3 mm. Als je geel licht door ziet schijnen, ben je wel heel ver gegaan!

Nadat ook het voorste deel was uitgehold, konden de beide delen met cyano definitief op hun plek worden gelijmd, en kon ik het motorkapje vorm gaan geven. Weer met guts, groffe schuurklos en een eigengemaakt schuurdingetje gemaakt van een stukje 10 mm balsa wat aan één lange kant halfrond is geschuurd.

Hier op de foto is het kapje nog in behoorlijk ruwe staat, maar het is wel mooi voor vandaag. Het gevolg van al dit werk is dat het op de vloer van mijn bouwkamer ook behoorlijk heeft gesneeuwd.....

 

Aangezien het nog steeds prima bouwweer is, heb ik de laatste items aan de kist toegevoegd. Een loodkastje voor in de buitentip:

De vleugelindekking aan de onderkant ingesneden voor het onderstel, en twee stubjes geplaatst van 1,5 mm aluminium. Deze had ik nog van een eerder model en hoefde ik alleen maar wat op maat te maken. Hier worden later de onderstelpoten aan vast geschroefd.

Verder heb ik bevestiging van de motorkap verbeterd, en van het luikje in de romp, achteraan, wat het mogelijk moet maken dat het stabilo geplaatst wordt. Toen bleven er maar twee onderdelen over om het model te completeren: de sloffen! Ofwel de stroomlijnkappen voor de wielen. Ze zijn gemaakt van een kerm van 2 lagen 10 mm balsa, met een uitsparing voor het wiel. Aan de binnenkant (dus de kant naar de romp gericht) zit een laag 2mm balsa met daarin het triplex schot voor de bevestiging aan de onderstelpoot, en aan de buitenkant een laag 3 mm balsa. Deze sandwiches zijn weer in de gewenste vorm geschuurd, open gesneden en uitgehold.

Ik heb voor de aardigheid eens gekeken wat al dit werk oplevert qua gewicht. De onbewerkte sandwiches wogen 18 gram per stuk. Elke slof woog in vorm geschuurd 15 gram, en uitgehold 12 gram. Dat zijn in ieder geval weer 6 gram die straks niet mee de lucht in hoeven!
Na een fijnschuurbeurt, waarbij alle onderdelen nog een kritisch werden bekeken, was het tijd om alle onderdelen eens op de weegschaal te leggen. Ik kwam op de volgende gewichten: Voorromp 246 gram, achterromp 84, stabilo 49, hoogteroeren met hoorn en scharnieren 45 gram, binnenvleugel 113, buitenvleugel 120, flaps met scharnieren 52, sloffen 25, en stootstang 22 gram, voor een totaalgewicht in dit stadium van 756 gram. Niet gek voor zo'n kist, moet ik zeggen. Natuurlijk komt daar, nog los van bekleding en afwerking, nog het één en ander bij: een handvol boutjes, onderstelpoten, tiplood en leadouts, en natuurlijk de hele aandrijflijn. Maar het lijkt er op dat ik op koers zit voor het geplande vliegklaargewicht van 1600 gram.

 

Dat is voor een volledig uitneembaar G51 model een keurig gewicht.

 

Ik kreeg een vraag over het maken van wielkapjes. Wellicht ben ik in mijn verhaal iets te snel geweest! Daarom hier een wat uitgebreidere uitleg.
Wielkapjes maken is gelukkig erg eenvoudig. Je begint met een zijaanzicht tekening te maken van hoe ze er uit moeten zien, er rekening mee houdend wat de diameter van het wiel van het wiel is wat je wilt gebruiken, en hoe dik dat is. In mijn geval gebruik ik 45 mm wieltjes, van 18 mm dik. De binnenkant van mijn sloffen moeten dus 20 mm zijn. Ik snij en schuur daarom 2 lagen 10 mm balsa uit, in de gewenste vorm en met een opening voor het wiel. Deze twee stukken balsa worden met een paar drupjes cyano langs de randen op elkaar gelijmd omdat ze later weer gescheiden moeten worden om de slof te kunnen uithollen. Het wielkapje wordt later met de bout die ook dienst doet als wiel as, aan een aluminium onderstelpoot gebout. Daarom gebruik ik een stuk 2mm triplex in de binnenwand (de wand die tegen de onderstelpoot komt) om voldoende stevigheid te geven (zie foto hierboven). Dit stuk triplex krijgt een 3 mm gat voor de as, en wordt op de wielopening van de balsa kern gelijmd. Het triplex is rondom ongeveer 8 mm groter van het gat in het balsa. Daarna wordt een laagje 2mm balsa, waar een opening in is gesneden voor het triplex, aan de zelfde kant op het balsa gelijmd. Aan de andere kant wordt een laag 3mm balsa op de 2x 10 mm balsa sandwich gelijmd. Je hebt dan een blok wat van de zijkant gezien al de vorm van de slof heeft, maar van bovenaf een recht, 35 mm dik blok is. Ik ga dan met een davidschaafje, en een blok grof schuurpapier aan de gang om de uiteindelijke afgeronde vorm in de sloffen te krijgen. Als dat gelukt is, snij ik de 10 mm balsa kernen weer van elkaar en hol ze uit met een guts. Vervolgens wordt de helften weer op elkaar gelijmd, en de naad met een fijner schuurblok weggewerkt. Elke slof wordt dan met dit fijnere schuurblok gefatsoeneerd. De rondingen aan de neus kun je niet goed met een blok vormgeven, dus daarvoor gebruik ik ten slotte een stukje los schuurpapier in de hand voor. Als ik tevreden ben over de vorm, worden de sloffen bekleed met 25 grams glasdoek en epoxy, voor de stevigheid. Maar daarover later meer.

 

Doet ud dat altijd op deze manier voor al uw vliegtuigen, heeft u misschien stap voor stap beeldmateriaal over dit onderwerp

 

http://lijnbesturing.nl/index.php/werkplaats/bouw-verslagen

 

Robert Jan, je doelt op het bouwverslag van mijn Thundercat II. Maar, dat was een directe vervanging voor de gecrashte Thundercat I, en daarvan had ik de sloffen nog! Dus die heb ik toen niet opnieuw gemaakt, en ze staan dus ook niet in het bouwverslag. En Patrick, ik zal eens kijken, maar sloffen maken op de manier die ik hierboven heb beschreven is zo gemakkelijk, dat ik denk dat ik er nooit gedetailleerde foto's van heb gemaakt. Het voornaamste punt is dat je het aan moet durven om met davidschaafje en schuurklos aan de gang te gaan om een blok balsa vorm te geven. Als je dat een paar maal gedaan hebt, weet je niet anders meer. En mislukt het de eerste keer, dan snij je gewoon nieuwe onderdelen uit je plank balsa en begint opnieuw.

 

Hier -als dat het inzicht wat vergroot- wat plaatjes van mijn werk aan op volstrekt gelijke wijze gemaakte sloffen:

 

Oplettende lezertjes zien gelijk waar de foto's (en de sloffen!) gemaakt zijn.....

 

Ze zijn gemaakt in Almere, maar dit was de laatste schuurbeurt voor het glassen... vandaar dat ze waren waar ze waren.
Henk heeft een plek waar je om het model in aanbouw heen kunt lopen. Essentieel om bij demontabele modellen alles goed uitgelijnd te krijgen.
Jut en Jul zijn daar dus reeds eerder samen gespot (hier trots op hun WK 2016 modellen, met de inmiddels geglaste sloffen op tafel):


Wie goed heeft meegerekend weet dat ik inmiddels een model achterlig. Het zit er nu even niet in. Komt wel weer.

 

Gelukkig gaat een electro model 2x zo lang mee

 

Dat scheelde anders niks, in mei