Afbouw Ghanjah, schaal HO, skratch.

5

De blokken maak ik allemaal zelf van perenhout. De methode is de bekende zoals al vaker is beschreven.

Het benodigde touw komt niet uit de modelbouwhandel, maar maak ik gedeeltelijk zelf. Vanwege de kleine schaal is het niet doenlijk om exact de dikten aan te houden die je wel volgt bij modellen op veel grotere schaal. Ik beperk me eigenlijk tot dun en heel dun.
Zoals ik al eerder beschreef op het forum gebruik ik hier voor zwart en wit garen dat op grote klossen zit met een dikte van 1,5 mm. En dat te koop is in winkels voor vissersbenodigdheden. Het bestaat uit 12 strengen.
Een stuk van ca 1,5 meter knip ik af en alleen al dat stukje is ruim voldoende voor al het tuig van de Ghanjah.
Ik pluis het uit tot ik touw heb van 2 en 3 strengen. Voor iets dikker gebruik ik dan 4 strengen.

Dat maak ik nat in lijmwater, ongeveer eenderde houtlijm rest water. Ik zet op een boormachine een schroefoogje en knoop bijvoorbeeld het touw van 2 strengen daar aan vast, terwijl het nog nat is van het lijmwater. Het andere eind knoop ik aan een oogje bevestigd in een vast punt. Dan laat ik de boormachine net zo lang draaien totdat ik het resultaat goed vind. Je hebt dan een gedraaid stukje touw dat ik daarna nog even opnieuw nat maak en dat hang ik op om te drogen. Oppassen dat het niet uit zichzelf terug draait. Na droging heb je een mooi stukje katoentouw, zonder nylon, in een dikte van minder dan een mm. Door het lijmwateren draait het niet meer teug.

Het voordeel is ook dat door het lijmwateren er geen stukjes draad haaks op het touw gaan staan. Iets wat ik erg storend vind bij draad dat in de modelbouwhandel is te krijgen. Die touwen trekken dan enorm veel stof aan dat aan die uitsteekseltjes gaat zitten. Als het dan ook nog nylon bevat is het touw moeilijk te lijmwateren. Het touw dat ik zo maak is zonder enige moeite vast te zetten met houtlijm.
Omdat het witte touw dan nog erg wit is neem ik een beetje modder uit de tuin en wrijf hier het touw mee in. Daardoor wordt het wat smoezelig, dat het vele gebruik op een schip goed imiteert.

Het “witte” touw gebruik ik voor het lopende want, het zwarte gebruik ik voor het staande want. Het zal duidelijk zijn dat voor de Ghanjah nauwelijks zwart touw nodig is, eigenlijk is alles lopend want. Dat wordt bij het optuigen van het schip van Barents wel anders.



Links en rechts touw uit de modelbouwhandel (Artesania Latina) midden het touw dat ik zelf maakte en behandelde met lijmwater. Het afgebeelde touw uit de handel bevat geen nylon, dus het is evenzogoed te lijmwateren en dan krijg je een mooi strak resultaat.

Rechts de methode die ik gebruik voor lijmwateren. Een oud doosje voor fotorolletjes voorzie ik van lijm en water. Dekseltje er op en goed schudden. Daarna leid ik het touw er langzaam door, onder water gehouden door een gevorkt latje.
Constant

 

6

Het maken van het want aan de loefzijde voor de grote mast.





Aan bakboord komen geen wanten, wat nu een beetje een raar gezicht is. Verder zijn de dekluiken nu aangebracht en is een ladder geplaatst in het ruim. Ook de kaapstander is geplaatst. De wanten zitten bevestigd met knevels. Het kardeelblok hangt er een beetje bij maar dat wordt na het bevestigen van de roede veel strakker. De grote mast zit met een woeling vast aan een kleine paal die voor de mast staat.

Constant

 

Het is nu een flink stuk inzichtelijker dat de bemanning het aardig druk had als men overstag ging Constant.
Dit wordt een mooi scheepje.

 

Voorlopig voorzien van een papieren zeil. De roeden zijn al wel klaar. Ik ga er een aantal dagen tegen aan kijken en beslis dan of er nog wat moet worden veranderd aan het grootzeil. Vermoedelijk moet het aan de onderkant nog wat breder worden en moet de roede nog wat hoger worden opgehesen en wat meer horizontaler komen. Als dat uiteindelijk naar tevredenheid is dan komt het latijnzeil met roede aan de bezaanmast.



Om de kleur van het hout van de roeden in overeenstemming te krijgen met de rest van het schip maakte ik dat uit perenhout. Toen ze klaar waren brak door een onverwachte beweging de roede. In de kliko er mee en opnieuw begonnen met beukenhout dat veel sterker is in de lengterichting. Voor het aan elkaar lijmen van de onderdelen heb ik het met bruine waterverf wat op kleur gebracht.

Constant

 

Na heel veel knippen plakken en weer opnieuw proberen werd dit het resultaat voor de zeilen. Er zijn niet echt goede tekeningen voor de zeilen. Deze vorm heb ik verkregen na het bestuderen alles wat ik aan fotomateriaal te pakken kon krijgen over zeilende Ghanjah's.
Het ziet er wat statisch uit allemaal omdat het stug papier is.
De roede van de grote mast is net zo lang als het schip, wat normaal is bij die schepen. De bezaansroede is niet veel korter. Ze moeten ook nog wat door gaan buigen.



Hoe enorm lang zo’n roede kan zijn laat deze foto zien, waarbij je je afvraagt waarom dat ding niet breekt. Ik denk niet dat Hollandse scheepsbouwers dit aandurfden.




Constant

 

Je zou denken dat het gaat breken inderdaad.

 

Dergelijke schepen vervoerden vaak een aanzienlijke hoeveelheid lading op het dek. Als het model helemaal is opgetuigd ga ik een plaatsje zoeken voor deze kratten en vaten. Tot die tijd heb ik die Arabier vriendelijk gevraagd op de lading te letten.



Constant

 

Het is niet heel goed te zien op de foto, maar is dat nu 1 roede, of is hij in de buurt van de mast nu verlengt??
In elk geval een rondhout met een bijzonder taai karakter.

 

Op deze foto kun je zien hoe het in zijn algemeenheid zat. Deze Ghanjah ligt tentoon gesteld bij een museum in Sur (Oman).

De grote mast heeft dus een roede in drie lengtedelen die in het midden nog is versterkt met een apart stuk er boven op.









Het stuk rondhout links is er onder aan vastgebonden met een stuk touw en heeft met de roede niets te maken maar dient waarschijnlijk om er een soort zonnetent overheen te hangen.
Die verdeling zoals je hier ziet maak ik ook voor de roede van de grote mast. De bezaansroede is korter en daar is de verlenging aan een van de uiteinden niet nodig.

Wat ik er tot nu toe van begrepen heb is het hout van de dadelpalm.

Constant

 

Dat laatste moet ik even bijstellen. De mast is doorgaans niet van palmhout (wel voor kleine scheepjes) maar van teakhout. Overigens is al het hout dat voor de bouw wordt gebruikt teakhout.
Constant

 

bedankt voor deze verdere uitleg Constant, en inderdaad, op deze foto is het veel duidelijker zichtbaar.

 

Mooi gemaakt Constant!

 

Aan het maken van de zeilen ga ik nu beginnen. Er was echter een moeilijkheid. De enige zaak in mijn stad die de juiste soort katoen verkocht voor de zeilen, ik ben daar erg kritisch in, heeft het materiaal niet meer in zijn assortiment. Ik probeerde het eens bij een kringloopwinkel en begaf mij tussen een grote collectie schattige damesbloesjes. En jawel hoor er was er een die gemaakt was uit 100% katoen en in de juiste dikte en fijnmazigheid. Voor 1,5 euro heb ik dat gekocht en uitgelegd aan verbaasde dames die daar ook aan het zoeken waren, maar om een heel andere reden, waar ik het voor nodig had.
Ik ga nu de stof behandelen, en de zeilen maken, helemaal volgens de procedure die ik heb uitgelegd op mijn website; www.constantwillems.nl
Intussen heb ik de roeden licht gebogen. ik heb ze in de vorm vastgezet op een plankje en dat gestoomd door middel van het stoompijpje uit ons cappuccino-apparaat, en zo liet ik het twee dagen zitten. Nu zien ze er prima uit.
Constant

 

Oude herenzakdoeken zijn ook vaak mooi dun katoen. Maar die hebben dan weer een print erop

 

maken van het grootzijl
Nadat de stof door een verfbad was gehaald en gedroogd heb ik het voorzichtig opgespannen op een stuk multiplex. Daarop als ondergrond een stuk papier waarop ik het hele zeil heb getekend. Kennelijk komen er in de hoeken geen verdubbelingen zoals bij Hollandse zeilen gebruikelijk en ook is er geen reefband. De zeilen werden niet gereefd. Bij zwaar weer werd er eenvoudig een kleiner zeil opgebracht.
De lijken heb ik ingesmeerd met heel iets verdunde houtlijm. Zo weinig mogelijk zodat de lijm niet gaat glimmen na het drogen. Rondom heb ik ingesmeerd en ik begon onderaan en werkte met de klok mee. Zoals je ziet is ongeveer de helft al volledig opgedroogd en glimt niet.

Hierna knip ik het zeil uit en bevestig, weer met houtlijm, tegen de rand rondom, het lijktouw. In de hoeken komen dan kleine lussen.

Boven het zeil heb ik de roede neergelegd die ik iets heb gebogen. Het staat een beetje raar als die op het model kaarsrecht is te zien.



Ik kan iedereen deze methode aanbevelen. Vooral als je op een zo kleine schaal als HO (1 : 87) bouwt. Het blijft allemaal stevig zitten en door de lijmrand rafelt het niet uit en die rand is reeds voorgelijmd bij het bevestigen van het lijktouw.
Constant


Constant

 

De Zeilen gereed om te bevestigen aan de roeden.

 

Prachtig om te zien en het stuk over de touwen zie ik als een hele goede tip.

 

Ziet er goed uit Constant, ik ben heel benieuwd hoe dat straks op het schip staat.

 

Het in vorm brengen van de zeilen.
Eerst tuigde ik het model op met alleen het grootzeil. Omdat het zeil dan wat slapjes neerhangt besloot ik het blijvend in vorm te brengen.
Ik zette achter het schip een kleine handventilator neer (zo ding dat je op hete zomerse dagen nodig hebt als je toerist bent).
Ik liet hem blazen en positioneerde hem net zo lang totdat ik de natuurlijke bolling van het zeil zag.
Vervolgens spoot ik voorzichtig met haarlak een aantal wolkjes op het zeil van een afstand van ongeveer 30 cm (gebruiksaanwijzing).
Na een stuk of vijf keer spuiten zette ik de ventilator af en de vorm bleef staan zoals ik het wilde.
Ik tekende op het zeil met zwarte ballpoint, dus dat is nog even een dingetje om te voorkomen dat dat uitloopt op de stof. Maar het lukte prima. En het ruikt voorlopig lekker in huis.

Vervolgens ga ik de bezaan aanbrengen en als die bevestigd is ga ik het weer doen.

Constant

 

Dit vindt ik echt mooi geslaagd zo!