Speedboot, noname.

Vraag me af of iemand mij kan helpen. Heb een speedboot gebouwd. Om mij niet duidelijke redenen springt de boot spontaan. Wipt van de eene zijde naar de andere zonder dat ik daar een aanleiding voor zie. Ligt dit aan de schroef, de vorm van de onderzijde of iets anders? Kan het zelf niet verklaren. Boot heb ik zelf ontworpen, maar is in basis op hoofdlijnen gelijk aan een Basic-Jolle. Heb de achterzijde uiteraard wel aangepast. Motor is een Graupner 600 en momenteel zit er een drieblads schroef onder.

 

Ten eerste komt de boot niet genoeg uit het water.
Hij planeert niet goed.
Dit heeft waarschijnlijk, als ik het zo bekijk, te maken met de hoek van de schroef en de romp, die is te groot.
En dat kantelen komt doordat de boot niet "los" genoeg komt.
Ik heb het met een echte speedboot gehad die net niet hard genoeg liep.
Met een andere schroef en het op een bepaald moment eruit sturen werd hij weer rustig, maar dat was een echte boot dus dan kan je, als je durft, het eruit sturen.
Maar in basis was het eigenlijk gewoon een fout ontwerp en niet gemaakt voor die snelheden.
Ik denk dat dat bij jou helaas ook het geval is en je de schroefas waarschijnlijk ook niet meer kan verstellen zodat de hoek wat kleiner wordt zodat de stuwkracht wat rechter naar achteren gaat.

GJ

 

Hallo Saillord,

Je romp is te smal om als speedboot te kunnen varen; met de prop onder de romp heeft de aandrijving zoveel moment, dat de boot op één zijkant en de helft van de bodem wil gaat varen, dit is natuurlijk schrikken als het je voor de eerste keer overkomt.
Ook loopt de boeggolf langs de romp omhoog tot aan/over het dek, dat 'trekt' de boot ook op één oor en helpt niet echt. Sprayrails om dit te voorkomen helpen in dit geval, maar de romp wordt er niet echt breder van...

Iets anders is het stuk schroefas dat vrij loopt onder de romp; de stuwdruk van de prop wordt nu opgevangen door de lagers van je motor, die zijn daar niet op berekend en zullen snel slijten, met name de collectorzijde, waar maar een miniem vulringetje zit, krijgt het voor z'n kiezen.

Een langere schroefaskoker, of een uithouden met lager vlak vóór de prop, zodat daar de stuwdruk op komt, is beter.
De hoek van de schroefas met de waterlijn is ook, omdat 'ie te kort is, te steil, vuistregel is minder dan 8°, een steilere hoek komt het vaargedrag niet ten goede.

Je roerblad is erg groot en zit vlak bij de prop, dit zorgt voor een enorm agressief stuurgedrag en de waterstroom van de prop wordt bijna in z'n geheel naar links of rechts geleid, die hefboomwerking zorgt ook voor het hellen van de romp op snelheid.

Je schroef is een oppervlakte schroef, die werkt wel, maar is sub-optimaal voor deze toepassing.

Oftewel; een zeilbootromp is niet geschikt als speedboot, als verdringer varend geen probleem...

Groeten, Jan.

 

Hé bedankt GJ en Jan,

Vrees dat jullie wel iets bevestigen waar ik al bang voor was. Hoek is groter dat in het algemeen geadviseerd, ca. 16 grd. Kan het wel aanpassen, heb de motor vrij hoog geplaatst om lekkage van water langs de as te voorkomen. Verkeerde beslissing… Maar goed, dit project is een beetje een studie voorafgaand aan een wat minder eenvoudig model. Dat wordt een Riva-achtig iets, maar die zijn volgens mij nog smaller. Het bootje hoeft geen snelheidsmonster te zijn, maar het vaargedrag kan (en heb ik liefst ook) fraaier.

Voor mij voorlopig nog even wat te doen, zie een paar belangrijke tips. Nu zat er bij de as wel een borgring, tenminste dat dacht ik. Nu zo gemonteerd dat ik de as niet kan verliezen, maar is dit het noodzakelijke taatslager dan? Wil de motor uiteraard wel heel houden. Had op het forum ook gelezen dat je de uitgaande as moet ondersteunen, maar veel ruimte was er niet meer, in plaats daarvan in de boot een stevig blok gemaakt (staat niet op de tekening, maar de as zit muurvast).

Met de sprayrails ga ik experimenteren. Zie dat ze onder als naast de boot kunnen. Welke schroef zou beter zijn, bij de winkel kreeg ik geen goed advies, maar zoekende op internet kom ik ook niet verder. Laatst zelf ervaren met waterskiën wat een kleine spoedhoek verandering doet, maar hier kan ik moeilijk achter gaan hangen ; ). Welke schroef is gevoelsmatig beter?

Bijgaande tekening geeft wellicht nog wat meer inzicht.


Groeten, Henk

 

Ter overweging. Vier overzichten van modelbootclubs.

• Haagse Modelboot Club → andere clubs
  
• Algemene Nederlandse Scheepsmodelbouw Federatie - ANSF
• Nederlandse Vereniging van Modelbouwers
  
• Mini Marine International

 

Hallo Henk,

De boot heeft iets te veel V achter ten opzichte van het midden, bij een speedboat moet de V steeds vlakker worden anders gaat (1 kant om de beurt) zuigen. Het zwaartepunt wat naar voren brengen en aan de spiegel trimvlakken monteren gaat al eens stuk helpen. Sprayrails werken ook, maar zijn op deze schaal heel moeilijk goed te krijgen. De schroef naar ca 8 graden en 15% van de schroefdiameter vrij van de romp, roer de helft kleiner.

Gr,
Arthur

 

Hallo Henk,

Bijgaand een plaatje van de ashoek van mijn M.A.S., een gestepte romp van 110 cm, niet helemaal vergelijkbaar, maar het gaat om het idee:

Zoals je ziet loopt bij mij de schroefaskoker tot aan de prop, hier is later nog een uithouder aan gemonteerd:


Dit is meer een kwestie van wat ik destijds voorhanden had, er is niks mis met een vrij lopende as, zolang er maar een uithouder met lagering op het eind zit.

De motor ligt nét vrij van de bodem, anders kun je onmogelijk een gunstige ashoek realiseren, de schroefaskoker vul je met uierzalf, dan is 'ie waterdicht, ongeacht of het binnenlager onder of boven de waterlijn ligt.

De sprayrails zou ik aan de zijden plakken, uitgaand van een haakse hoek tegen de romp aan wijst de sprayrail dan het water naar de zijden af en zal het niet tot aan het dek omhoog kunnen kruipen, iets dat ook ongemeen remt.

Prop: de CNC alu prop om mijn foto is er eentje ontworpen voor een boot met verbrandingsmotor, diameter 56mm, maar daar hangt ook een 4250-800Kv buitenloper aan.

Voor een speed 600 zou ik bij een onderwaterprop niet groter gaan dan 30 mm (de diameter van de motor, vuistregel bij borstelmotoren) als de boel (te)heet wordt nog een maatje kleiner, afhankelijk van de gekozen spoed.
De Graupner 2303 serie is geschikt voor gebruik onder water:
https://rc-point.nl/index.php?item=...-m4--envelop&action=article&aid=67946&lang=nl
De link is naar een 32 mm exemplaar, maar omdat de spoed laag is, kan dit met een 600 motor prima.

De lagere spoed zorgt natuurlijk voor een lagere topsnelheid, maar ook een weker stuurgedrag.

Het formaat van het roer is al ter sprake gekomen, op de foto zie je nog nét de voorrand van mijn roerblad (messing plaat, balansroer), de afstand tussen prop en roerblad is bewust ruim genomen om een weker stuurgedrag te krijgen. Ondanks dat heb ik dual rate op het roer, zodat ik op snelheid geen grote stuuruitslag kan maken, want dan vaar ik de boot op z'n dak, met het vermogen dat er in zit....

Een Riva-achtige boot is een halfglijder, wil je die (kunnen) laten planeren dan moet de ashoek zo klein mogelijk zijn, anders zal de neus in het water gedrukt worden, en die heeft bij deze rompvorm sowieso al weinig opdrijvend vermogen.
Dat betekent extreem lange assen (ik ga uit van een tweemotorige Riva) en de motoren zover mogelijk als het zwaartepunt het toelaat naar voren, onder het voordek, óf de motor met een getande riemoverbrenging 'Huckepack' parallel aan de as.
Een laag motorgewicht is dan belangrijk, ik zou voor twee buitenlopers gaan op een watergekoeld motorspant.
De meeste volgens tekening gebouwde Riva's, met de steile ashoek en zonder aangepaste romp, (sprayrails!) varen voor geen meter...

Groeten, Jan.

 

Dubbelpost, sorry.

 

Henk, een aanvulling:
voor water in je boot via de schroefaskoker hoef je niet zo bang te zijn als je de koker met uierzalf vult.
Probeer bij je volgende modelboot de motoren ze laag mogelijk in de boot te bouwen, dan is de hoek van je schroefas tenminste zo klein mogelijk.
En ja, dat houdt in: lange schroefas en schroefaskoker, en die zijn vrij zeldzaam in de winkels.
Zelf maken is ook een optie; ik heb in diverse schepen van mij zelf schroefaskokers moeten maken omdat er simpelweg geen kokers te koop waren op die lengte en met de door mij gewenste diameter. En nee, ik heb geen draaibank of vreselijk uitgebreide gereedschapskist.
Als je er interesse in hebt: laat maar weten.

 

Ik zou het zwaartepunt verder naar voren brengen, dan ligt deze wat vlakker.
Dus een beetje experimenteren met de positie van je accu's

 

Ik denk dat de boot zonder (noemenswaardige) vaart keurig op z'n waterlijn ligt, schuif je het zwaartepunt naar voren, zodat de kop dieper ligt, haal je jezelf allerlei ellende wat betreft het vaargedrag op de hals.

Zelfs met de schroefas in de huidige 'helikopterstand' zie je dat de rompvorm niet echt geschikt is om sneller dan rompsnelheid te varen, de kont wordt er buitenproportioneel onder getrokken, en de romp glijdt niet echt op, zoals een planerende romp zou doen.

Groeten, Jan.

 

Eens, de vlakke vorm van de bodem geeft geen rechte lijn stabiliteit. Wellicht op te lossen door wat langwerpige , in lengterichting te plaatsen.

 

"Ligt dit aan de schroef... etc."

Antwoord:
Maak er een canard van met oppervlakte aandrijving en dito prop (als het nog geen oppervlakte prop is) en je wordt happy. Alles aan wat je nu gebouwd hebt, gaat niet werken. As eruit slopen, drijvers aan de zijkant plaatsen en as horizontaler terugplaatsen met prop verder naar achter. Roerblad naast de prop, niet erachter Trunfin... etc. Oh ja, ik heb ook nog een PB gestuurd met een andere suggestie

 

Ha Jan, allemaal,

Was ik inderdaad ook niet van plan, er zit al aardig wat lood in de neus. Nog meer maakt er eerder een duikboot van. Ik ga eens spelen met sprayrails en schroeven, dat is het minst ingrijpend op het ontwerp. Mocht het niks worden, dan zal ik de aandrijfas moeten laten zakken. Ruimte genoeg, maar wel bewerkelijk. Zal t.z.t. laten weten wat het resultaat is, maar met mijn bouwsnelheid kan dat even duren.

Bedankt voor alle adviesen vanuit de verschillende reacties, staat genoteerd. Denk nu wel anders over een Riva. Ga dat nog eens heroverwegen...

Groeten,

Henk

@jan, meen dat ik filmpjes van jouw boot heb bestudeerd. De motorophanging die een geruisloze vaart mogelijk maakt toch, met Tec, dat heb ik ook gedaan (met schuim). Lekker stil!

 

Hallo Henk,

De enige boot met een motor op een bedje kit is mijn 60 cm slepertje, die motor hoor je inderdaad niet, maar dat draait ook maar 5000 toeren maximaal.
Mijn snellere modellen zoals de 80 cm Arowana hebben een motorspant dat in de romp gelamineerd zit, bij 29.000 toeren onder last is dat niet stil te noemen.
De 4250-800Kv buitenloper in mijn 110 cm M.A.S. staat wel met de motorsteun in een kit bedje, maar daar is de romp als klankkast een beetje spelbreker wat het lawaai betreft, de koppeling met de schroefas, die ingelamineerd is, geeft ook de nodige herrie door aan de romp bij 10.000 toeren onder last...
Op wandelsnelheid hoor je inderdaad amper wat, dan is het omgevingslawaai luider.

Groeten, Jan.

 

Een drastische aanpassing kan zijn een flexibele as gebruiken, dat kan de schroef vrijwel horizontaal onder de boot.
Dan ben je van dat probleem af.
Als ik jou was zou ik voordat je een Riva achtige gaat bouwen eens bij een echte Riva of Boesch gaan kijken.
Foto's maken en dingen opmeten.
Er staan ook wel tekeningen ergens die je kan downloaden maar kijken bij een echte is leerzamer.
Ik heb jaren tussen de Riva's en Boesches gelegen, in de haven waar ik lag zat een reperateur van die boten.
Daarna ben ik naar het IJmeer gegaan want mijn boten gingen te hard voor het Nieuwe Meer.
En daar was het allemaal raceboten en tupperware Bayliners.
Een Runabout (dat is een Riva) is totaal anders opgebouwd dan een echt snelle speedboot.
Zoals al geschreven is, het zijn halfglijders, ideaal om te waterskieen maar niet echt supersnel.
En ze hebben achter heel weinig V-vorm, sommige types hebben zelfs een soort ronde bodem.
Maar ze zijn in verhouding ook erg breed, veel breder dan je bovenstaande ontwerp.
Een Riva is bijvoorbeeld 6,5 meter lang en 2,5 meter breed, zo'n soort verhouding.
Mijn T850 racertje had meer de verhouding die jij hebt gemaakt, 450cm lang en 150cm breed en dat is niet heel stabiel, bij 100 km/u gaat ie van kant naar kant, dan moet je gewoon gas houden en het eruit sturen tot ie weer rustig wordt.
Mijn Piranha speedboot was 500 cm lang en 185cm breed en had een V-vorm maar de laatste 50cm van de bodem was in het midden vlak, zo'n 8cm breed en daar planeerde hij op ik echt vol gas ging (+/- 125 km/u).

Maar voordat je gaat tekenen en bouwen, goed naar echte boten kijken en foto's maken.
Bij jou in de buurt ken ik maar 1 dealer die echt snelle boten had, Bonestroo in Harderwijk.
En houten boten kan je zien in Amsterdam.
https://www.classicboatsamsterdam.com/

GJ

 

@Saillord, @Sailord
Wat meer forum-uitleg, en om te voorkomen dat je PBs/conversaties/discussieberichten e.d. over het hoofd ziet
discussies volgen/abonneren, locatie, e-mail & pop-up notificaties, conversaties/PBs & profielposts.