Wisboom stoomgemaal

Jan, Wat staat er op deze tekening ongelofelijk veel informatie.
Bovenvat, van L - R, de stoomdom met de stoomafsluiter, waarschijnlijk klepafsluiter, de Y aansluiting voor een dubbele veiligheid en de voedingkraanklepkast.
Op de tekening te zien, dat deze m.b.v. een duikpijp het water in het onderste vat laat uitlopen.
Aan de voorkant van het ondervat, de hand geregelde voedingswater toevoer afsluiter, De volgende kolom ter ondersteuning van het bovenvat en rechts de aansluitpijp naar het bovenvat, waardoor de duikpijp gaat.
Op het ondervat, aan de linkerkant, de dode kant is de spuiaansluiter geplaatst.
Onder de ketel de toevoerleiding van het voedingswater met afsluiter, hieronder de spuileiding aangesloten op het T-stuk voor de voedingkraanklepkast om bij reparatie/storing de druk op de leiding te kunnen aflaten.
Misschien, als ik langer lees, dat ik nog meer tegen kom.
Nogmaals: Hier is over nagedacht.
Groet, Henk.

 

Toen wij besloten om van de bouw van deze maquette een verslag te maken wisten we dat op sommige details een de discussie over de uitvoering daarvan zou komen. En eigenlijk is dat ook wat we willen, want wat de bouwers van deze installaties destijds hebben gemaakt zijn gewoon pareltjes van techniek.
Als je ook bedenkt welke gereedschappen destijds beschikbaar waren, en dat ook het vervoer van de onderdelen naar de bouwplaats (ergens in een polder...) niet makkelijk moet zijn geweest, dan kunnen we daar alleen maar heel veel respect voor hebben.
Aan ons nu de taak om dat moois te laten zien in klein formaat, en met de reacties op dit draadje wordt voor ons het totaalbeeld van de installatie alleen maar completer.
Dus hou dit aub ook vol.

Zoals al aangegeven gaat de machine wel draaien, maar dat gaan we doen met een (verborgen) elektromotor.
Dat betekent ook dat de ketels niet functioneel moeten zijn. Inwendige delen en ook alle onderdelen die uit het zicht zullen zijn, niet zullen worden toegevoegd.
Dat betekent dat de ketels worden voorzien van afsluiters, pijpwerk, beveiligingen, mangaten enz. die alleen maar voor het totaalplaatje zijn toegevoegd. Waarbij opgemerkt dat sommige onderdeeltjes voor ons te klein zijn om te maken.
Maar uiteindelijk worden de ketels zwart geschilderd en daardoor zulllen de hele kleine details toch al niet echt zichtbaar zijn.

Om daarbij de schaal van 1:32 zoveel mogelijk aan te kunnen houden zullen we ook 3D geprinte onderdelen moeten toepassen zoals bijv de vele korte bochten met flenzen.
Intussen zijn de 4 ketels gebouwd en in de grondverf gezet.
Alleen de aansluiting met klep voor de stoompijpen zit vast gemonteerd. Alle andere appendages zullen later worden aangebracht wanneer de definitieve opstelling wordt bepaald.
Hier de 4 ketels netjes naast elkaar op mijn werkbank in slagorde van de opstelling in het gebouw. Ook de dummy mangaten liggen er (nog los) op.
Omdat we delen van de ombouw zullen weglaten zal de voorste, en misschien nog een groot deel van de tweede ketel zal straks helemaal zichtbaar zijn. De achterste ketel wordt wel zeker volledig ingebouwd en daarom zijn de twee onderliggende warmbuizen daarvan weggelaten.

Door een deel van de isolerende gemetselde ombouw straks weg te laten zien we dan de vuurplaat en de “route” van de warmte/rookgassen. Van de laatste ketel ( en waarschijnlijk ook van de derde ketel) zal alleen een bovenste strook, waarin alle aansluitingen en het mangat zitten, zichtbaar blijven.
Die ketels zijn dan volledig ingebouwd zoals dat ook werkelijk is geweest.
Hierbij moeten we een kleine consessie doen.
De oplettende volgers zal op de tekening zijn opgevallen dat de warmbuizen in werkelijkheid aan de achterkant iets langer zijn dan de stoomketel. Het uiteinden van de warmbuizen steunt nl. ook in de achtermuur.
Maar wij hebben dat gelijk moeten houden omwille van onze constructie van het gebouw. Dat zullen we om de installatie heen gaan bouwen. Maar ook voor later onderhoud moeten we het gebouw, incl. de achterwand, omhoog kunnen weghalen. Bij ons zal de wand daarom vrij langs de warmbuizen blijven.





Hieronder in detail de stoomleiding/ aansluiting met klep.
De bocht met flenzen is geprint, en de aangeprinte stompjes passen in de messing buisjes voor het eenvoudig monteren van alle pijpen.
Het klepmechanisme is van messing.

Achter de “dikke” stroomaansluiting steekt een klein buis uit. Dat is de voorgemonteerde steun van de beveiliging voor het waterpeil. Dat is best een kwetsbaar onderdeeltje dat ook pas in de eindmontage definitief wordt aangebracht.

wordt vervolgd.

 

Het zijn inderdaad andere tijden geweest.
Heel andere.
Ik heb hier ergens een foto liggen
waarop te zien is dat veel mensen samen
grote delen van een stoommachine op rondhout
over een onverharde weg
naar een nieuwe locatie rollen.
Ongelofelijk werk.

Willum

 

Om het kruishoofd te maken heb ik eerst een stuk rond op vierkant gesoldeerd en daarna bewerkt.
De cilinder deksels zijn verschillend omdat aan één kant ruimte moet zijn voor de borgmoer van de zuiger.

 

Leuk beiteltje

Aparte vorm

Willum

 

Zoals Jan Blonk schreef over de stoomketels dat iets wat uit het zicht blijft er niet op hoeft was dat ook voor de machine de bedoeling.
Ik vond het echter een leuke uitdaging om een werkende machine te bouwen. Het gaf me wel de vrijheid om de cilinder, zuiger en schuifkast binnenin anders te maken dan op tekening. De cilinder is uit massief gedraaid en ik heb een kleinere zuigerdiameter gemaakt om een dikke cilinderwand over te houden.
Dat was handig om de oliepot, regulateur en draaipunt van de smoorklep te bevestigen. Tevens minder kans op vervormen tijdens solderen.
Bij de echte machine was de cilinder bekleed met vilt en daarop staalplaat.

De zuiger bestaat uit 2 delen met daartussen Teflon om alles soepel te laten draaien.

De gland pakking is een Teflon busje. Aan één uiteinde schuin met dezelfde hoek als de boor waarmee de pakkingruimte is geboord.

Een soldeer hulpstuk gemaakt om de schuifkast aan de cilinder te solderen.

Eindresultaat na solderen.

Groet, Jan Walpot.

 

Heren krijgen jullie wel genoeg slaap.
Aller mensen wat gaan jullie hard.
Ziet er allemaal netjes uit, ben benieuwd naar het eindresultaat.
Groet, Ruud.

 

Ziet er allemaal netjes uit,
ben benieuwd naar het eindresultaat.

Morgen misschien al.
Ze gaan als een trein.

Willum

 

Ik heb er voor gekozen om de schuifkast met 4 boutjes aan de spiegelplaat te bevestigen.

Iedere machine mag ook iets van jezelf hebben dus daarom het schuifkast deksel aangepast.

Omdat de machine toch niet op stoom gaat draaien en meer nog omdat ik niet zo'n kleine linkse tap heb zijn de expansie schuiven weggelaten.
De expansie schuiven worden d.m.v. van linkse en rechtse schroefdraad op de as uit elkaar of naar elkaar toe gedraaid door het handwiel. Daardoor worden de poorten van de stoomschuif eerder of later gesloten.
Bij deze machine zat het handwiel vast op de as en beweegt dus axiaal als de machine draait.
Er waren ook uitvoeringen waarbij het uiteinde van de as vierkant was en axiaal door het handwiel bewoog.
In het bestek van het Wisboom staat dat de machine met of zonder expansie moest kunnen draaien en ook dat de stoomtoevoer er volledig mee afgesloten kon worden.

De stoomschuif gefreesd. Het gat voor de toevoer zit schuin tussen het gat voor bevestiging van de schuifkast en het boutje voor het deksel. Bovenop de stoomschuif is een groef gefreesd voor het toelaten tot de schuifkast.


Groet, Jan Walpot.

 

Wat een jaloers makend mooi werk is dit, een hele diepe buiging is hier op zijn plaats.
Ik volg dit draadje met veel plezier en ben iedere keer weer verrast van de vorderingen.

Grt John

 

Jan, Buiten een compliment wil ik je ook bedanken.
Compliment, werkelijk mooi gemaakt, chapeau!
Over het logo, voor mij onvoorstelbaar mooi ontworpen, vele ontwerpers van zegelringen zouden hierop jaloers zijn.
Hoeveel uur ben je bezig geweest om deze uit te zagen, naderhand solderen?
Nu mijn bedank.
Daar ik bij de nieuwe stoommachine het schuifhuis en de stoomaansluiting verander, is de oplossing, het schuifhuis vastschroeven.
Het schuifhuis blijft op zijn plaats, als de deksels afgenomen worden om de bakschuif af te stellen.
Soms krijg je onverwacht een oplossing voor je probleem.
Groet, Henk

 

Henk, leuk dat ik je op een idee heb gebracht. Als je een verzonken kop gebruikt neemt het nog minder ruimte in beslag en heb je meer pakkingvlak.
Ik heb gewerkt met wat voorradig was en moest dus ruimte hebben voor de sleutel.
Het logo uitzagen neemt wat tijd maar dat heb ik niet bijgehouden. Het is er met zilver in gesoldeerd.
Het zit op bijna alle machines die ik heb gebouwd.
Groet, Jan.

 

Dankjewel John, we doen ons best

 

Bij het volgende onderdeel, de geleidestoel voor excentriek en schuif stangen, moest ik improviseren.
Bij de echte machine was het een zwaluwstaart geleiding maar daarvoor ontbreken mij de middelen om dat op schaal na te maken.
Deze oplossing heeft als voordeel dat er een beetje olie op glijvlak blijft staan.



Voor de lezers die nog minder bekend zijn met stoommachines. De stoom schuifstang heeft een vaste verbinding met het kruishoofd.
De expansie schuifstang kan draaien bij het kruishoofd. Door het eerder genoemde linkse en rechtse schroefdraad bewegen de delen, over de stoomschuif, uit elkaar of naar elkaar toe. De excentriek van de expansieschuif loopt voor op de excentriek van de stoomschuif. Als de expansieschuiven uit elkaar gedraaid worden sluiten ze dus de opening in de stoomschuif en daarmee de toevoer naar de cilinder voordat de stoomschuif dat zou doen. Bedoeld om stoom en daarmee stookkosten te sparen.
De modelmachine gaat niet op stoom draaien en omdat ik niet zo'n kleine linkse tap en snijplaat heb is de expansieschuif weggelaten en de excentriekstang met een busje verbonden met de spindel van het handwiel.


Groet, Jan Walpot.

 

Volgende onderdelen zijn de excentrieken en excentriekringen.
Om een excentriekring te draaien en frezen zijn 2 plaatjes van voldoende dikte gecentreerd op een stuk rond gesoldeerd.
Om aan de onder liggende kant de grootste binnendiameter te draaien een ander hulpstuk gemaakt waarop de binnendiameter zorgt voor centrering.
De zijkant weer erop gesoldeerd.

De excentrieken gemonteerd op de krukas. Om ze indien nodig te kunnen verwijderen zijn ze bevestigd met een spanbus.

Machine zover gereed dat er gedacht kan worden aan proefdraaien op lucht.

Detail van krukas en excentrieken.


Groet, Jan Walpot.

 

Na het maken van de luchtaansluiting kon er proefgedraaid worden.
T.o.v. de echte machine is het toerental te hoog maar ik ben toch tevreden.


Wisboommachine door SWEK geplaatst op 15 jan 2021 om 21:03

Groet, Jan W

 

Top weer Jan !!

 

Tussendoor even iets over het 3D model dat steeds verder wordt uitgebreid en straks ook de basis zal zijn voor de bouw van het gebouw voor de maquette.
De buitenafmetingen van het hoofdgebouw zijn wel bekend, maar de precieze indeling en, heel belangrijk, bijv. de positie schepraderkasten niet. Die moeten we uitzoeken voordat we het gebouw zelf kunnen gaan bouwen.
Van het gebouw hebben we wel alleen een ontwerptekening zoals die is gebruikt bij de inschrijvingen, maar bij de bouw is daarvan afgeweken. Waarschijnlijk vooral als gevolg van de uitvoering van de stoommachine. Deze is namelijk pas definitief ontworpen nadat de opdracht aan de ijzergieterij Prins van Oranje in Den Haag was gegeven.
Daarom ontwerpen wij het gebouw nu eigenlijk op een zelfde manier om de stoominstallatie en de aandrijvingen heen.
Zo is bijv. de positie van de assen van de schepraderen erg bepalend voor de positie en uitvoering van de kasten van de schepraderen.

Hieronder een screenshot van het 3D model in ontwikkeling.
Kleine toelichting...
Het gebouw (grijs) staat hier op het “ waterniveau” van de lage boezem.
Om te zorgen dat het “lage” water goed naar de schepraderen kan stromen zijn daar de waterdoorlatende gewelven onder de vloer. Het gebouwd staat daarmee voor zeker 3/4 in het water met de schoorsteen als uiterste punt.

De schepraderen ( heel donker blauw) tillen het water naar een hoger niveau. Op deze voorstelling dus vanuit de rechterkant ( lage boezem) naar de linkerkant ( hoge boezem).
De schepraderen draaien in de kasten (bruin) en de bovenkant daarvan is gelijk aan het maaiveld voor het gebouw.

Te zien is al dat aan beide kanten van het gebouw twee schepraderen naast elkaar zitten. Dit had een reden..
Bij een extreem hoge water de lage boezem kant, had de machine nl. te weinig vermogen. Dan stond het waterniveau gewoon te hoog in de raderkasten om te kunnen draaien. In dat geval werden de buitenste (smallere) schepraderen losgekoppeld en werd alleen met de twee binnenste raderen gemaald..
Op de “ brug” tussen de schepraderen zat daarvoor een schuifkoppeling.

Net als bij een gewone watermolen zit in de kasten aan de uitstromende kant een “deur”.
Dat fungeert als een dam en voorkomt het direct weer terugstromen van het water. Hiervoor zie je de sleuven al gedeeltelijk in de wanden ingetekend. Het water werd door de raderen daaroverheen getild.

Verder zijn de 4 ketels en de vliegwielen/krukas van de stoommachine ingetekend.
het midden staan twee kleine ruimten.
Een daarvan was de verblijfplaats van de bemanning en ook de slaapruimte van de machinist als het gemaal maalde. De andere ruimte was de smederij/ werkplaats.
De stooomachine steekt daarbij uit tot tussen deze twee ruimten.

Zoals al aangegeven wordt het 3D model steeds verder uitgebreid, aangepast en gedetailleerder. Maar het geeft al een beetje een idee van wat er moet gaan komen...
Het gebouw met daarin de stoominstallatie wordt ongeveer een meter lang en is straks het middelpunt van een klein polderlandschap van ongeveer 2 x 3 meter.

In de toekomst krijgt de maquette een plaats in hetzelfde originele gebouw.
De beoogde positie is waar ooit de stoomketels hebben gestaan.
De oorspronkelijke stoominstallatie werd in 1924 gesloopt en vervangen door een elektrische pompinstallatie. Deze is er nog en zal worden gerestaureerd en weer operationeel gemaakt. Daarbij zijn de twee binnenruimten verdwenen en is ook een deel van de originele stookruimte omgebouwd voor de elektrische installaties.



wordt vervolgd.

 

De Wisboom machine voerde de stoom midden onder de cilinder af naar de voorverwarmer van het voedingswater.
De voorverwarmer lag onder het vloeroppervlak en dus uit het zicht. Deze wordt bij de maquette dus weggelaten.
Na de voorverwarmer zat een drieweg afsluiter waarmee de stoom afgevoerd kon worden naar buiten of naar de condensor.
Doordat er slechts een paar doorsnedes van de condensor, natte luchtpomp en waterbak op de tekening staan heeft het me de nodige uren gekost om te achterhalen hoe alles in elkaar zat.
Op de foto het begin van de condensor.

Voor M1,2 boutjes had ik nog geen sleuteltje dus dat is gemaakt van een inbus boutje.


Groet, Jan Walpot.

 

Sleutel

Hey
Wat leuk
een gereedschapmaker.

Willum