Banshee bouwverslag

[Marc van der Zande]

Het is oudjaar 2008 en probeer mijn belofte waar te maken om nog in 2008 te starten met de bouw van een nieuw lijnvliegtuig. Omdat ik na 2 jaar rondjes draaien nog steeds geen achtje kan maken is de keuze gevallen op een echte 2D starterskit; de Banshee van Sig. Via dit lijntje hoop ik allerlei goede tips te ontvangen zodat alle tips van de afgelopen workshops lijnvliegen in Almere hierin kunnen worden verwerkt.

Zo zal de Banshee uitgerust moeten worden met o.a.:
- een perfecte brandstoftank (evt. volgens het uniflow-proncipe)
- verstelbare outlets voor de control lines
- goede verhoudingen voor aansturing hoogteroer en flaps
- de voorste control line wordt de up-line
- lijnen die niet breken bij de aanhechting van het oogje
- een sproeiernaald beschermer
- een extra grote tuimelaar

Omdat ik maar niet kan kiezen voor de motor en dan steeds weer terugval op mijn gloednieuwe Fox 35 zal ik toch een keuze moeten maken. En dat wordt helaas niet de LA40 (want dat is natuurlijk toch de beste oplossing) maar de Fox.

Mijn eerste vraag is hoe de verstelbare outlets te maken voor de controllines. De Banshee is hier niet standaard mee uitgerust en moet dus de bestaande vleugeltipconstructie gaan vervangen.
De vleugeltip ziet er als volgt uit:

 

[Jaap Gaasbeek]

@Mark


Halodilo Meneer vd Zande.

Allereerst een gelukkig en gezond 2009 en veel vliegplezier.

He he eindelijk heb je een bericht hier geplaatst en wedde dat je zo je 2e berichtje gaat plaatsen.

Ik kom dit jaar even bij je buurten en als het mogelijk is ook vliegen, leuk je weer te spreken na 28 jaar of zoiets.

Vriendelijk groeten Jaap

 

[Robert-Jan]

Brodak Manufacturing - Control Line Flying

Groet Robert-Jan

 

[Marc van der Zande]

Het is goed om te weten wat je zelf nog kunt maken en wat je moet kopen. Deze shop heeft in ieder geval veel interessante onderdelen voor lijnbesturing.

Dat brengt me direct op het volgende (zodat ik alle onderdelen in één pakketje kan bestellen):

De tuimelaar (bellcrank): in de bouwdoos is een tuimelaar meegeleverd van 3" bij 7/8".
Tijdens de workshop in Almere werd aangegeven dat deze minimaal 4" tot wel 5" moet zijn.
Om dit in de Banshee in te bouwen én de as toch nog in lijn met de hoofdligger te kunnen houden (i.v.m. sterkte van de constructie) is 4" het maximaal haalbare. Anders loopt de tuimelaar tegen de voorlijst aan.
In aanmerking zou dan kunnen komen:
Brodak Manufacturing - Control Line Flying

Hoe krijg je een voorste controllijn als de up-lijn?
Moet de tuimelaar worden omgedraaid zodat de besturing (pushrods) aan de linkerzijde van de romp komen (ziet er vreemd uit) of
Wordt de tuimelaar omgedraaid én uit het midden van de romp geplaatst om de besturing toch aan de rechterzijde te hebben (is dat constructief nog wel goed)?
Of....wordt de tuimelaar niet verplaatst maar gaan we de control horns van de flaps aan de onderzijde maken en die van de elevator aan de bovenzijde?

Last but not least de controllines: volgens de tekening moet 0,015" lijnen van 60 feet worden gebruikt. Dit komt overeen met de opgave op de site van Brodak maar.. voor een .40 motor worden lijnen van 0,018" aanbevolen.
Dat wordt dan waarschijnlijk het volgende setje: http://www.brodak.com/shop_productdetail.php?ProductID=6019

Wat is wijsheid?

 

[Robert-Jan]

Kijk eens op onze site:
Lijnbesturing in Nederland - Startpagina
hier heb ik allemaal links verzameld.
Ik bestel mijn lijnen bij MBS model supply.
zij hebben ook tuimelaars.
ik zie niet in waarom je de besturing links of rechts moet houden.
Ik heb net bij mijn teamracer alles aan de linkerkant gezet omdat er een afslag op moet. En dan moet je een trektouwtje bedienen.
Bij mijn electro vliegtuig zit de tuimelaar ver naar achteren omdat het accu pakket in het zwaarte punt zit het gaat er om waar de leadouts er uit gaan.
Je kan de werking ook omdraaien door het roerhoorentje van je hoogteroer aan de andere kant te zetten.

Groet Robert-Jan

 

[Bruno van Hoek]

De allebeste wensen voor 2009!

Omdat ik maar niet kan kiezen voor de motor en dan steeds weer terugval op mijn gloednieuwe Fox 35 zal ik toch een keuze moeten maken. En dat wordt helaas niet de LA40 (want dat is natuurlijk toch de beste oplossing) maar de Fox.

Tja, de beste oplossing is electro, maar dat lijkt nog steeds niet iedereen te weten....

Mijn eerste vraag is hoe de verstelbare outlets te maken voor de controllines. De Banshee is hier niet standaard mee uitgerust en moet dus de bestaande vleugeltipconstructie gaan vervangen.
De vleugeltip ziet er als volgt uit:

Nou dat gaat ongeveer zo:

Vervang de tipplaat door een boog van iets dikker materiaal (~4 mm), laat hieruit een stuk weg ter breedte van de totale bewegingsvrijheid van de lead-outs. Vervang dit stuk door 2 stuks 1 mm triplexplaten, die iets oversteken (donkerbruin.) Met 1 mm balsa alles flush maken. (lichte kleur)
Op het hart van de tiprib aan de binnenkant een strip 1 mm triplex plaatsen met een sleuf van 3 mm. (lichtbruin)
Leadoutguides maken van twee stripjes 3mm aluminium van ~ 8 x 15 mm. Twee gaten daarin boren, 1 van 3mm en 1 van 2,5 ( in de buitenste opboren tot 3, in de binnenste tappen met M3.
Messing pijp van ~ 15 x 3 mm op maat zagen.
De boel in elkaar zetten en vastschroeven M3 inbus 10mm lang). Dan de pijpjes aan de buitenkant van het aluminium vastlijmen met epoxy. Pas op, niet aan het triplex vastplakken (anders heb je alsnog niet-verstelbare leadouts.....).

 

[Marc van der Zande]

Bruno,

toevallig heb ik nog 3 mm dural van een oude motorplaat. In de oude spullendoos zat nog 1 mm triplex en een stukje messing pijp. De boog kan nog wel uit het restafval van vliegtuigtriplex (2 lagen op elkaar) en een 3mm tapje heb ik ook nog ergens liggen.
Toch maar eens proberen of dat mij lukt. De beschrijving is duidelijk. Misschien is het wel verstandig om een kransringetje tussen boutje (een zeskant imbus natuurlijk) en alu-plaatje te leggen om lostrillen te voorkomen.
Vóór samenbouw een aantal maatstreepjes op de triplex strip zetten maakt het helemaal af zodat je makkelijk de ingestelde plek kunt vastleggen als e.e.a moet worden afgeregeld.

 

[Bruno van Hoek]

Triplex lijkt me echt te zwaar (vergeet niet: het is de binnen- tip!)
4mm balsa moet kunnen, dat heb ik anders nog wel.
Ja, dat ringetje hoort er inderdaad in.

De streepjes komen waar de vaste leadouts normaal gezeten zouden hebben.
Normaal is optillen aan de leadouts, dan moet de romp horizontaal of iets nose-down hangen.
Trimmen in de vlucht is een ander hoofdstuk, dat behandelen we als het zover is.

P.S. Wil jij ook nog even kijken naar de data van de LB dagen? Volgens Ben zou het zo moeten kunnen.

 

[stunthenk]

Hoi Mark,
Ho even! Laat je niet gek maken. De Banshee is uit de doos een prima stunttrainer, en je hoeft echt niet zoveel wijzigingen door te voeren. Het grootste deel van het verhaal wat Bruno, Erik en ik tijdens de vorige Almeerse LB dag hebben gehouden, geldt voor wedstijdstunters. Deze modellen functioneren beter met alle door jou genoemde verfijningen. De Banshee vliegt echt heus prima met de in de bouwdoos opgegeven instelwaarden. Alleen een grotere tuimelaar is echt aan te raden, samen met grotere hoorns, omdat daar de besturing zowel krachtiger als rustiger door wordt. Een 4 inch ofwel 10 cm tuimelaar, met het korte pootje op 19 mm geeft een goede krachtoverbrenging naar de stootstang, en hoorns van pakweg 30 mm tot 35 mm hoog geven een rustige besturing. Omdat de Banshee een plankromp heeft, zijn de hoorns goed bereikbaar en kunnen dus naar wens getrimd worden. Ik weet trouwens niet hoe de stootstangen van de Banshee vanuit de doos gemaakt worden; bij een krachtiger besturing hoort wel dat de stootstang bij druk niet door kan buigen. Als de stootstangen uit alleen maar staaldraad bestaan, is het aan te bevelen om ze te vervangen door stootstangen uit koolstofpijp. De beste manier om die te maken kan ik je desgewenst uitleggen. Maar vaak is een eenvoudige buigbegrenzer (een 3mm boutje met een ringetje in de kop gesoldeerd, en op de juiste plaats in de plankromp gelijmd) afdoende.
Maar verder: verstelbare leadouts en omgekeerde tuimelaars kun je beter in een wedstrijdstunter toepassen. In je huidige stadium zijn het alleen onnodige complicaties.

 

[stunthenk]

Oh, ik zie dat ik nog een vraag van je over het hoofd zie: de lijndikte vraag. In de bouwdoos worden de Amerikaanse regels toegepast. Hierbij is de motor bepalend voor de lijndikte (mal systeem, als je er over nadenkt). Alles boven de .40 (6,5cc) moet daar aan lijnen van .018 vliegen (of .014 solids ofwel enkeldraads lijnen). In Europa geldt geen lijndikte regel, maar een lijntrekproef afgaande van het gewicht van het model. Een trekproef is 10 G, dus als je je Banshee op 1300 gram kunt bouwen (moet lukken, denk ik) betekent dit een trekproef van 13 kg. En dat kunnen .015 lijnen gemakkelijk aan.
Nog even over motoren:Een Fox 35 loopt niet echt lekker als je hem op z'n kant monteert. Ik wil je vragen om de montage van een OS LA 40 of 45 ernstig te overwegen... En als blijkt dat de Banshee je bevalt, kun je altijd nog de vleugel en staart nabouwen en die in een eenvoudige doosromp monteren...

 

[Marc van der Zande]

Bruno,

ik maakte me ook al een beetje zorgen over het gewicht van de leadouts. Als 4 mm balsa sterk genoeg is, ben ik direct over. Aangezien ik nogal wat afvalhout heb bewaard de laatste jaren, zal ik dat ook nog wel ergens hebben.

P.s. de Almere LB dagen zijn nu gepland op 16 mei en 26 september. Dat lijkt me wel haalbaar. Omdat ik op 13 mei jarig ben, zullen we er maar een extra mooi evenement van gaan maken. Kunnen we gelijk de Banshee trimmen.

 

[Marc van der Zande]

Met stootstangen uit koolstof heb ik al de nodige ervaringen bij mijn Q500 opgedaan. Dat werkt perfect. Eeen koolstofbuis met inwendige diameter van 2 mm. Daarin aan beide zijde een draadeinde met epoxy verlijmd zodat je met een kwiklink de lengte achteraf nauwkeurig kunt instellen. Ee
ventueel aan de zijde van de tuimelaar een kwiklink met kogelgewricht omdat hier door de schuine stand van de stootstang nogal wat frictie kan ontstaan.
Gewicht neemt daardoor wel extra toe maar je wint ook weer omdat koolstof veel lichter is dan de stalen stootstang uit de bouwdoos en dat met toename van de stijfheid.

 

[stunthenk]

Een kwiklink is bij de Banshee niet sterk genoeg, denk ik. Beter is een 6mm inwendige koolstof buis met een zgn. Rampa moer er in gelijmd. Dit is een langwerpige moer met een groffe schroefdraad aan de buitenkant, en een m schroefdraad aan de binnenkant. de M3 maat past perfect in de 8mm uitwendige diameter buis van Quartel. Een kogelgewricht is niet nodig; je denkt te perfectionistisch, denk ik. Een in de juiste vorm gebogen bromfietsspaak is afdoende. Bovendien haalt een kogelgewricht de speling uit de besturing, terwijl enige speling juist erg prettig is.

 

[FOX35]

Als je een OS LA 40 overweegt zou een 46 nog beter zijn: niet te veel voor een Banshee, nauwelijks zwaarder, wel wat krachtiger, gebruikt misschien wel iets meer brandstof (120 of 140cc tank) en dat kan moeilijk tussen de motor en de voorlijst te bevestigen zijn. Er zijn ook mensen die een plastic cluncktank aan de andere kant van de romp (dan waar de motor zit) monteren, maar dat is misschien wat te experimenteel.

Ik ken een adres waar je de OS LA 46 (of de 40 als je wilt) in LB uitvoering kunt krijgen voor 75 euro incl demper, als je me PM't zal ik je informeren. De 40 is net zo duur. Ze hebben wel de naald achterop het carter, maar dat vind ik geen probleem, het is véél veiliger voor je vingers als je de naald met draaiende motor moet verstellen, het duurt alleen iets langer voor een verstelling van de naald effect heeft en het kán gebeuren bij het starten dat de motor alleen de slang van de naald naar de venturi leegzuigt en dan stopt. Mogelijk dat montage van de naald aan de onderkant van de motor dat voorkomt. Ik start de motor als hij dat doet met een duim half over de venturi tot hij een seconde of 2 loopt, dan zuigt hij wel goed aan.

De LA's zijn zwaarder dan de Fox (maar niet ernstig), dus het kan zijn dat je iets lood in de staart mioet hangen, daarom heeft het geen enkele zin en is het dus niet nodig om de romp aan de achterzijde taps te schuren, daar wordt hij alleen flexibel van, en evenmin is het nodig het hoogteroer taps te schuren, je kunt de achterlijst daarvan gewoon recht laten, dat schijnt aerodynamisch ook beter te zijn.

Hoewel ik een Fox-fan ben en de Banshee er voor ontworpen is ben ik wel erg tevreden over OS LA's. Probleemloze motoren.

PP van der Meer

 

[FOX35]

Nog even wat gedachten over de Banshee. Ik vlieg er al jaren mee. Ik heb hem niet eens zelf gebouwd, dat heeft destijds Erik van Binsbergen gedaan, van wie ik hem heb overgenomen. Ik vlieg al jaren met een OS LA 40 met drossel (vastgezet) die ik voor 25 euro tweedehands op marktplaats heb gekocht.

Ondanks een buigbeschermer in het midden van de pianodraad stootstang is alles toch behoorlijk flexibel, waarschijnlijk mede veroorzaakt door de onnodig aan de achterkant taps geschuurde romp, maar daardoor stuurt hij bij veel wind moeilijk omhoog. Stootstangen van koolstofbuis zijn dus een goed idee. Het omdraaien van de tuimelaar (dat de punt van de tuimelaar naar de binnentip wijst) lost de moeilijkheid van het naar boven sturen dan wel op, maar verplaatst het probleem dan naar het down sturen, en dat moet je ook doen!

Banshee vleugels kunnen bij sturen soms vervaarlijk doorbuigen. Het probleem wordt opgelost door stukjes 1,5 of 2 mm balsa met verticale nerf tussen de ribben tegen de boven- en onderhoofdligger te lijmen, helemaal als je dat zowel aan de voor als de achterzijde doet.

De romp is meestal van erg zwaar balsa, wat denk ik het grootste deel van het gewicht van het frame uitmaakt. Als je toch de oorspronkelijke romp gebruikt KUN je overwegen het stuk dat uit de uitsparing voor de vleugel komt daar weer in terug te lijmen (is toch meestal beroerd uitgezaagd), en een nieuwe uitsparing te zagen die 3 tot 5 cm verder naar voren ligt. Zo krijg je een langer staartmoment en wordt de neus korter wat handig is als je een zwaardere motor dan een Fox gebruikt, maar meestal wordt het dan een probleem een passende tank tussen motor en voorlijst te monteren. Als je zelf van ander hout een romp maakt kun je de neus hetzelfde laten en alleen de afstand tussen de achterlijst van de vleugel en de voorlijst van het stabilo te vergroten.

Het onderstel is waardeloos, het buisje dat de twee pianodraad poten verbind breekt bij elke harde landing en de plastic bevestigingsdingetjes zijn slap en de schroefjes draaien snel lam in het balsa: Beter twee poten zagen uit dural en die met 3 M3 boutjes door de hele romp vastzetten.

Verder is het een geweldig werkpaard en een goede trainer. Ze kunnen heel wat hebben (bij de vergelijkbare Twister is het kielvlak kwetsbaar) en zijn makkerlijk te repareren, en ze vliegen goed genoeg om het hele F2B schema mee te leren vliegen en zelfs aan wedstrijden mee te doen, als je niet per se wilt winnen, want een grotere kist vliegt toch strakker en krijgt vrijwel altijd meer punten. Dat gezegd hebbende, kijk eens naar Jan Odeyn uit België als hij met zijn Banshee vliegt. Hij kan op een goeie dag met die 6cc kist meedraaien in de subtop terwijl het ding er niet uitziet (Jan koestert dat).

 

[Marc van der Zande]

2de hands LA 40 omgebouwd van drossel naar venturi

Hoi PP,

gisteren heb ik mijzelf een 2de hands OS LA40 aangeschaft. Helemaal tegen mijn principes maar het advies van Henk (en nu ook alweer van jou) is duidelijk.

De gekochte motor is gedrosseld maar....ik heb nog een gloednieuwe LA25 met venturi en ook nog apart daarvoor bijgekocht een sproeiernaald. Qua inbouwmaten past het, dus het zal ook wel voor de LA40 bedoeld zijn. Dit alles op de LA40 geschroefd. Het past precies. Nu is het toch nog een échte LA40 voor lijnbesturing geworden (inclusief sproeiernaald in de venturi i.p.v. achterop het carter).

Om de toename in gewicht en daardoor de zwaartepuntligging gunstig te beïnvloeden is met de motor ook nog een OS-uitlaat type 881 gekocht. Dit is een uitlaat die achter de motor is gemonteerd, langwerpig en licht is (dus niet zo'n dikke knol als de standaard uitlaat. Nevenvoordeel is dat de uitlaat niet onder de romp uitsteekt waardoor de uitlaat een onbedoelde buiklanding kan overleven.

(nu nog) los opgesteld ziet dat er ongeveer zo uit:

Of het werkt?? Het ziet er in ieder geval goed uit.

 

[FOX35]

We zijn zeer benieuwd!

 

[Marc van der Zande]

Maak de stootstangen sterk genoeg en gebruik geen kwiklings

Ondertussen heb ik diverse nieuwe tips ontvangen. Mijn dank hiervoor....
Samengevat geven deze aan dat het omkeren van de besturing in het geval van de Banshee slechts een geringe bijdrage geven aan de gewenste verbeteringen. In het huidige ontwerp wordt de flaphoorn van het hoogteroer onder een rechte hoek aangestuurd zodat de besturing zowel omhoog als omlaag hetzelfde moment oplevert. Wanneer de stootstangen aan de onderzijde worden geplaatst, is dat niet meer het geval. Dit is belangrijker dan de winst die er te behalen is bij een voorste uplijn.

Wél is de 4" tuimelaar (met aangrijpingspunt op 19 mm) een grote verbetering samen met stootstangen uit koolstof (zie ook het bouwverslag van de Thundercat II op lijnbesturing.nl). Als radiovlieger kun je je nauwelijks een voorstelling maken van de krachten die optreden bij het manouvreren met een lijnvliegtuig. Deze zijn aanzienlijk waardoor kwiklings uit den boze zijn en een U-bocht van3 mm voor bevestiging van de stootstang aan de flaphoorn niet overdreven is.
Vanwege deze krachten is ook de keuze gemaakt om de romp niet te verjongen zodat we voldoende stijfheid overhouden (en ik toch al een voorlijk zwaartepunt verwacht vanwege de zwaardere motor).

Dan rest nog de vraag of het richtingsroer recht moet worden geplaats en de motor in lijn met de romp wordt geplaats of een kleine instelhoek krijgt. Op de tekening wordt aangegeven om 2 ringen onder de voorste motorbouten te plaatsen.
In het geval van de FOX35 kan ik me dit wel voorstellen maar het vermogen van de LA40 is zoveel groter dat de lijntrek waarschijnlijk wel voldoende zal zijn.

Wat ook zal worden ingebouwd zijn de verstelbare leadouts. Gewoon omdat het simpel is te maken en er misschien voordeel uit te halen is vanwege de extra verbeteringen die al worden ingebouwd (meer vermogen, grotere stijfheid). Ook het aanbrengen van een webbing van 1 mm balsa lijkt me wenselijk (zie advies PP).

En nu kan de bouw beginnen.........

 

[FOX35]

Het richtingsroer en de motor naar buiten zetten zijn eigenlijk vrij primitieve vormen om lijntrek te krijgen en in veel gevallen is extra lijntrek helemaal niet nodig. De thans gangbare redenering is dat de naar buiten gestelde motor en richtingsroer alleen snelheid (energie) kosten door wrijving, en daardoor het lijntrekeffect deels zelf weer tegengaan of zelfs volledig teniet doen. De moderne handelwijze (voor stunters) is dus om zowel motor als richtingsroer recht te zetten, maar wel hoogstens 0%, dus je moet zeker weten dat ze niet naar binnen wijzen. De mate van lijntrek, zeker bovenin, waar je hem nodig hebt, stel je dan af door de verstelbare leadouts. Als je in horizontale vlucht genoeg of zelfs te veel lijntrek hebt en je boven de 45 graden lijntrek tekort komt (bij een goed lopende motor natuurlijk) dan ga je stukje bij beetje de leadouts NAAR VOREN verplaatsen tot je bij hoge vlucht voldoende lijntrek hebt. Klopt het zo, Henk en Bruno?

Overigens is de OS LA vooral een betrouwbare motor, maar ik denk dat je je ook weer niet zo veel moet voorstellen wat een 40 meer aan vermogen levert dan een Fox. In ieder geval levert hij genoeg voor een Banshee.

 

[stunthenk]

Wat we wel doen, is het kielvlak een dragend profiel geven. Je laat dus de buitenkant -gezien uit de vliegrichting- vlak, maar welft de binnenkant. Het spreekt vanzelf dat dit alleen werkt bij kielvlakken van minstens 6mm dik; 10 mm is beter. Bij dunne kielvlakken kun je de achterkant een paar mm naar buiten zetten of een roertje uit snijden en dat max. 10 graden naar buiten te zetten. Resultaat is dat het kielvlak bovenin een wingover negatieve lift geeft, zodat de staart NAAR BENEDEN gedrukt wordt, zodat de neus naar buiten gedrukt wordt en de lijntrek daarmee toeneemt. Dit werkt natuurlijk alleen als de leadouts voldoende neutraal zijn ingesteld. Leadouts moeten inderdaad zo ingesteld zijn dat de romp zoveel mogelijk de straal van de cirkel volgt. Als je de leadouts naar achteren verplaatst zal de neus voortdurend naar buiten wijzen. Dit heeft meer weerstand en dus lagere vliegsnelheid als gevolg, wat minder lijntrek veroorzaakt. Bij normale omstandigheden moet je dat niet hebben. Bovenin een wingover of een staande acht, zandloper of acht boven het hoofd heeft het wel weer zin om de neus dmv het kielvlak verder naar buiten te duwen omdat het model daar toch al veel langzamer gaat. (Erik Janssen heeft gemeten dat een stunter die in vlakke vlucht 90 km/u vliegt, overeenkomend met 5,2 sec/ronde, bovenin een wingover nog maar 60 km/u vliegt). En dan helpen alle beetjes om de lijntrek te behouden.
Om de leadouts goed in te stellen hang je het model aan de leadouts op en dan moet de romp horizontaal hangen of net een beetje met de neus omlaag. Vliegproeven moeten dan uitmaken of de leadout positie nog veranderd moet worden.