Belangrijk: voor Vario vliegers met meerbladskop en 12 mm rotoras opgelet!

[brutus]

Hallo schaalvliegers:

Afgelopen zondag een tamelijk schokkende ontdekking gedaan:

De bout waarmee de rotorkop op de as bevestigd word (bestelnummer 053) bleek bij mijn BO 105 glad doormidden te liggen en was reeds bezig zich naar buiten te werken. Gelukkig is het niet tot een crash gekomen.

Uiteraard deze bout bekeken, om uit te vinden waarom deze toch wel belangrijke bout gebroken is.

Uit de afdrukken op de schacht valt af te leiden dat bij deze bout de afschuifkrachten op twee plekken aangrijpen: ongeveer ~3~4 mm vanaf de kop, en precies daar waar schacht en schroefdraad elkaar tegen komen.
Die laatste is van nature het zwakste punt in iedere bout, en hier is de bout dan ook gebroken.

Ieder voor zich natuurlijk, maar ik zou iedereen met een meerbladsrotor in combinatie met 12 mm as dringend willen adviseren deze bout even te inspecteren, en als de afdruk van de krachtoverbrenging te dicht bij het begin van de schroefdraad ligt, de bout te vervangen door een langere. Bijvoorbeeld bestelnummer 098, die zo te zien net 2 mm langer is en waarschijnlijk dus ook een 2 mm langere schacht heeft.

Groet, Bert

 

[wipo]

Hoi Bert,

Dit heb ik met een Raptor ook al eens gehad en sindsdien vervang ik de twee bouten die door de rotor as gaan elk jaar.
Stukje veiligheid en bij die meerblad schaalheli's komt het er natuurlijk helemaal op aan!
Draai uren bij gaan houden misschien.
Hoeveel mm zijn die boutjes?

 

[poerqwa]

Dit is niet alleen bij Vario een punt van aandacht.
Deze bout staat bij alle heli's onder "stress" en dient dan zoals je zegt ook met enige regelmaat te worden geinspecteerd of zelfs preventief vervangen.
De bout heet, in het engels, niet voor niets "Jesus bolt". Als hij breekt volgt er meestal "oh Jesus"

 

[brutus]

Hey Wim,

zoals je weet, hou ik altijd al draaiuren bij, en deze had 27.5 vlieguren.

Het zijn 3 mm boutjes, sterkte 12.9, met een schacht van 15 mm.
Naar mijn idee nét te korte schacht:

Het boutgat is niet symmetrisch: aan de ene kant is een verzonken 6 kant gat en aan de andere kant niks verzonken. Het 6 kant gat geeft aanleiding om te denken dat daar de moer moet komen. In dat geval ligt het afschuifpunt op 17 mm vanaf de kop terwijl de schacht maar 15 mm is.

Monteer je de bout andersom (dus met de kop van de bout in het 6 kantige gat) dan zal het OOK nét NIET gaan, dan ligt het afschuif punt op precies 15 mm van de kop en dus ook nog op de overgang van schacht naar draad.

Mijn advies: bout nr 098 (26 mm en aan de foto gemeten een schacht van 17~18 mm) en dan zodanig monteren dat de kop van de bout IN het 6 kantige gat zit.

Dat is de enige manier waarop de kracht volledig op de schacht van de bout overgedragen word zonder de schroefdraad vals belast word.

A propos: heb je je Raptor alweer opgeknapt?

Groet, Bert

 

[brutus]

Dit is niet alleen bij Vario een punt van aandacht.
Deze bout staat bij alle heli's onder "stress" en dient dan zoals je zegt ook met enige regelmaat te worden geinspecteerd of zelfs preventief vervangen.
De bout heet, in het engels, niet voor niets "Jesus bolt". Als hij breekt volgt er meestal "oh Jesus"

Dat weet ik: echter, hier is sprake van een constructieve mismatch, en een bevestigingsgat in de kop die aanleiding geeft tot precies verkeerdom monteren (waar ik dus ook in gestonken ben).

Ik ben er van overtuigd dat mits de juiste bout en op de goede manier gemonteerd, er weinig met deze bout kan gebeuren, echter zoals het nu zat, was het een "accident waiting to happen". Daar wil ik toch wel graag iedereen voor waarschuwen.

Groet, Bert

 

[Martin_L]

Hallo schaalvliegers:

Afgelopen zondag een tamelijk schokkende ontdekking gedaan:

De bout waarmee de rotorkop op de as bevestigd word (bestelnummer 053) bleek bij mijn BO 105 glad doormidden te liggen en was reeds bezig zich naar buiten te werken. Gelukkig is het niet tot een crash gekomen.

Uiteraard deze bout bekeken, om uit te vinden waarom deze toch wel belangrijke bout gebroken is.

Uit de afdrukken op de schacht valt af te leiden dat bij deze bout de afschuifkrachten op twee plekken aangrijpen: ongeveer ~3~4 mm vanaf de kop, en precies daar waar schacht en schroefdraad elkaar tegen komen.
Die laatste is van nature het zwakste punt in iedere bout, en hier is de bout dan ook gebroken.

Ieder voor zich natuurlijk, maar ik zou iedereen met een meerbladsrotor in combinatie met 12 mm as dringend willen adviseren deze bout even te inspecteren, en als de afdruk van de krachtoverbrenging te dicht bij het begin van de schroefdraad ligt, de bout te vervangen door een langere. Bijvoorbeeld bestelnummer 098, die zo te zien net 2 mm langer is en waarschijnlijk dus ook een 2 mm langere schacht heeft.

Groet, Bert

Bedankt voor de tip Bert, ik zal hem bij mij ook nakijken/vervangen.
Ik vlieg ook met de vierbladskop en 12mm hoofdas van Vario.

 

[Claude]

Dit is toch wel vreemd voor Vario.
De lengte van de schacht versus schroefdraad is voor de jesus bolt altijd een punt van veiligheid geweest.
Daarom wordt ook altijd aangeraden om voorbeeld nooit een standaard jesus bolt te vervangen door een bout met vb volledige schroefdraad, wat ook wel eens gebeurt daar die dingen soms moeilijk te vinden zijn zonder andere onderdelen te moeten (bij) bestellen (..)

 

[wipo]

Wel met die bouten dus heel voorzichtig zijn en wat jij schrijft Bert de volledige schacht van de bout moet door as en kop en dan pas de draad.
Kun je alles niet uitboren naar 4mm?
Better safe then sorry.
De Raptor is alweer klaar en ik heb afgelopen weekend met nummer twee gevlogen en die is ook niet slecht met een Wibra motor erin.
Ik heb wel een paar nieuwe rotor bladen gekocht van Compass en die mag ik eerst proberen maar heb er wel hoge verwachtingen van.
We zien het wel weer.
Bert geniet lekker en we treffen elkaar wel weer.

Wim

 

[brutus]

Ja, ik heb daar eigenlijk ook nooit bij stil gestaan dat de schacht niet lang genoeg zou zijn om door de as heen te komen. Schrok dan ook echt stevig toen ik het zag.

Het geld overigens vermoedelijk voor alle 3, 4 en 5 bladskoppen met de dubbele bladbouten in combinatie met de 12 mm rotor as.

Wat Wim schrijft, de as uitboren, daar zou ik niet aan beginnen, de oppervlakte harding van die as is nogal goed, en je vernaggelt er vrijwel zeker een boor op. Daarna is waarschijnlijk het gat scheef, en dan is het uitgesloten dat de nieuwe bout goed gelijkmatig zal dragen.

Of je moet het echt op goede machines uitvoeren, maar niet iedereen heeft die, ik zeker niet.
Maar boven alles ben ik er geen fan van om in het kunststof van de kop te moeten boren.

Helaas zijn op dit moment deze bouten bij mijn dealurt uitverkocht maar ik heb hem aangeraden wat meer dan alleen voor mij te bestellen, er zullen nu vast wel meer mensen deze bout willen vervangen....

Groet, Bert

 

[corsairk]

Hey Brutus,

Ik heb net mijn vario benzinetrainer omgebouwd tot 4-bladsheli. Hiervoor heb ik ook de 10mm as moeten vervangen door 12mm as en heb daarna alle benodigde componenten geïnstalleerd (alles origineel van Vario uiteraard). Vorig weekend heb ik mijn eerste rondvluchten met succes uitgevoerd en ben eigenlijk zeer tevreden van het vlieggedrag. Hetgeen jou overkomen is verontrust me toch een beetje en zou graag van je horen waar ik precies op moet letten. Het is me ook niet helemaal duidelijk over welke bout je het hebt, is het mogelijk hiervan een foto te posten ?

Ik hoor het graag,
Grtz,
Ronny

 

[brutus]

Hey Ronny,

Niet gelijk paniekeren, het breekt ook niet zomaar he? (bij mij heeft het 27 vlieguren ofwel bijna 3 jaar goed gegaan)

Het gaat om het boutje, waarmee de rotorkop vast zit aan de as. Dat boutje wat vlak onder de naaf dwars door rotorkop en as heen gaat, en waar de hele heli aan hangt.
Daarvan is mogelijk de schacht (het gladde deel) te kort.

Waar je op moet letten: de rotorkop heeft bij deze bevestigingsbout aan de ene kant een zeskantig verzonken gat, aan de andere kant is het gat gewoon een normaal 3 mm gat. Bij het vlakke gat is de kop ongeveer 5 mm dik, bij het verzonken gat is de kop ongeveer 3 mm dik.
Normaal beweert Vario dat hier bout bestelnummer 053 in moet, en die is 24 mm met een schacht van 16 mm. Monteer je die "normaal" (met de moer in het zeskantige gat), dan komen de krachten op 5 mm van de kop en op 17 mm van de kop, ofwel, net in de draad, waar de bout zwakker is.
Monteer je hem "omgekeerd" (dus met de boutkop in het zeskante gat) dan komen de krachten op 3 en 15 mm van de kop en dat is nog steeds te dicht bij het begin van de schroefdraad.

Wat je nu moet doen, is zorgen dat je een bout hebt, sterkte 12.9 met een schacht van méér dan 16 mm. Bij Vario is dat bout nr 098. Deze is 26 mm met een schacht van plm 18 mm
Deze bout moet niet, zoals je zou verwachten, met het moertje in het zeskantige gat gemonteerd worden, want dan komt de afschuifkracht nog steeds precies vlak bij de overgang van schacht naar draad (waar de bout van nature zwak is).
Monteer de bout met de kop van de bout in het zeskantige gat. De bout steekt dan wat dieper door de as, en nu komen de krachtpunten op 3 mm van de kop en op 15 mm van de kop, en beide punten liggen nog ruimschoots op de schacht. Nu zou de bout het beter moeten kunnen hebben. Uiteraard minimaal een keer per jaar controleren (liever om de ongeveer 10 vlieguren) en bij vervorming vervangen.

Hoepelijk is het duidelijk?

Groet, Bert

 

[corsairk]

Ok, nu is het me duidelijk. Bedankt voor de glasheldere uiteenzetting, ik weet nu welke bout hiermee bedoelt wordt en ga hem zeker regelmatig checken en bij een eerstvolgende bestelling bij Vario de langere bestellen en vervangen zoals je beschrijft.

Thx,
Ronny

 

[brutus]

Ok, nu is het me duidelijk. Bedankt voor de glasheldere uiteenzetting, ik weet nu welke bout hiermee bedoelt wordt en ga hem zeker regelmatig checken en bij een eerstvolgende bestelling bij Vario de langere bestellen en vervangen zoals je beschrijft.

Thx,
Ronny

Controleer hem ook weer niet té vaak he? als die bout er iedere keer op een andere positie teruggemonteerd wordt, leidt dat tot iedere keer opnieuw een beetje vervorming, en dat versnelt het vermoeiingsproces juist.
En denk er om dat je hem van de juiste kant door de kop steekt (de bout dus vanaf het zeskante gat inbrengen, niet in het 3 mm ronde gat)

En om alle mogelijke misverstanden te voorkomen, een vlotte controle of de bout juist zit: als je de kop van de as verwijdert, en je steekt de bout door de kop, mag je in het asgat van de kop géén schroefdraad kunnen zien. Liefst moet de schacht een mm of 3 a 4 door het asgat heen steken tot in de "overkant".

Groet, Bert