Bouwen van de Gotheborg

Na al meerdere leuke modelboten te hebben gebouwd, wil ik de bouw van de Gotheborg delen op dit forum. Reden: de doos van Billing Boats is nogal eenvoudig in details, en vraagt dus enige creativiteit van de bouwer. Daarnaast heb ik nergens nog voorbeelden kunnen vinden. De boot komt het meest in de buurt van de beroemde Bounty. Ik heb behoorlijk wat tijd gestopt in het onderzoek vooraf, waaronder bezoek van de replica op SAIL Amsterdam. De bouw is al enigszins gevorderd, maar verwacht nog wel enige maanden bezig te zijn. Wat ik tot nu toe heb gebouwd zal ik binnenkort laten zien
Nog een 3e reden: ik was aktief op het DryDockModels forum, want daar lag de nadruk op de driemasters en klassieke boten, maar tot mijn stomme verbazing is die ter ziele gegaan. Er stond een schat van basisinformatie op en ook enorm veel gebruikerservaring. Ongelooflijk, maar wij hebben gelukkig onze aktieve Robert hier, waarbij je af en toe zelfs prijzen kunt winnen
Een ander leuk scratch projectje was het bouwen van de Creole, een Amerikaanse schoener, waar ook een leuk verhaal aan vast zit. Gebouwd naar een voorbeeld uit een 100 jaar oud boek van Beken of Cowes, vond ik later op internet een vrijwel identieke boot, met dezelfde naam! Wonderbaarlijk want deze boot lijkt toch opgebouwd uit moderne materialen, maar de zeilvoering etc. was helemaal identiek. Maar hier maak ik een ander draadje van.

 

Hallo Fred,
Fantastisch, nog een historisch schip op het forum
Beken of Cowes, ken ik, er hangt in mijn woonkamer een grote reproductie van deze schoener
Ik heb even in jouw foto album gekeken, ziet er indrukwekkend uit en leuk om met een paar bouwers van dit soort schepen min of meer gelijk op te lopen
ga het zeker nauwgezet volgen

Groet, Germt

 

De Gotheborg sails again!



1:1 model, dat gaat me niet lukken in de huiskamer, dus ik bouw 1:90.

Een korte geschiedenis. In Zweden werd destijds een VOC equivalent opgericht, namelijk de SOIC (check de web-site!). En deze boot zette koers naar China. Helaas had Holland de specerijen monopoly, maar in China werd mooi porselein gehaald. Op terugkeer van de reis liep de boot in Gotheborg, de thuishaven, op een rots vlak voor de haven. Alles ging verloren. Rond 1990 is de lading alsnog boven water gehaald, en verder het plan in werking gezet om de boot te herbouwen. Een gigantisch project, wat circa 15 jaar duurde. De boot vaart regelmatig de wereld rond en was een paar jaar geleden deelnemer van SAIL Amsterdam. Ik zal hier wat leuke foto's van posten. Ik vind het een mooie boot, vooral de spiegel is elegant, met mooie decoraties.

Voor het bouwen van mijn model houd ik steeds bovenstaande voor ogen. Maar daarnaast ook een studie hoe het origineel er uit heeft gezien. Met name de kanonnen heb ik onderzocht: hoeveel totaal etc. De replica is gebaseerd gedeeltelijk op de opgravingen vanaf de zeebodem en gedeeltelijk door vergelijkbare afbeeldingen en ontwerpen voor de tijd van de Gotheborg.

Lit. Gotheborg
===========
- www.soic.se
- The swedish ship Gotheborg sails again by Ingrid Arensberg, Ghuangzhou Publishing House. Zeer waardevol ivm originele tekeningen van een dergelijk schip dat in Zweden vroeger werd gebouwd.
- DVD uit 2008 met als titel "Ostindiefararen", waar de maiden voyage naar China op te zien is en weer terug naar Zweden. Erg indrukwekkend en leerzaam voor de bouwer om alles in 1:1 schaal te zien.

Algemene lit. mbt historische zeilschepen bouwen:
=====================================
- Ship Modelling simplified - Frank Mastini. Kan ik iedereen aanraden. Perfecte inleiding in deze hobby.
- Historic Ship Models - Wolfram zu Mondfeld. De "bijbel" voor modelbouwers. Svp de Engelse versie!
- Modelling sailing men-of-war - Philip Reed. Ongelooflijke detailist. Zijn foto's van modelboten lijken net echt! Door de vele foto's, methoden en gereedschappen, krijg je goed inzicht in het werk van een absolute vakman.
- Mamoli catalogus: goede voorbeelden en ideeen voor het bouwen.
- Model van een 17e eeuws oorlogsschip - William Rex. Voor 5 euro bij de Slegte op de kop getikt. Het gebouwde model "William Rex" is 4m 65cm lang! Een supermooi voorbeeld voor de bouwer dus. Gebouwd in 1697-1698 is het een waarheidsgetrouw voorbeeld van een oorlogsschip uit eind 17e eeuw. Ook is er aandacht voor de Prins Willem, het oudste model van een VOC schip.

 

Is inderdaad een mooi schip

Groet, Germt

 

Welkom

Fijn weer een bouwer van een mooi klassieke zeilschip erbij .
Ik ga je bouwverslag volgen.

Andy

 

nog even en er kan een subforum gemaakt worden hier voor klassieke houtbouw.

 

Lijkt me leuk

Andy

 

Moeten we er eerst nog een paar bij hebben denk ik

 

Hoi Fred,

Oei, cool schip, ik heb hem gezien dat hij de haven in kwam en zijn kanonnen afschoot.
Ik ga je ook volgen, ben benieuwd wat het gaat worden.
De club wordt al groter zo, een subclub ben ik helemaal voor.
Alleen schepen van voor 1850 of zoiets.

gr. Ruud

 

ik zal mijn eerst volgende update van de Wasa ook hier plaatsen.

 

Doorsnede van de replica Gothenborg: alleen het onderste dekken zijn niet authentiek. Veel informatie verkregen tijdens bezoek aan Sail 2010: film en boek en veel eigen foto's. Zoals de volgende: de modelbouwer met zijn zoon Casper

Even genoeg over de theorie en aan de slag met de Billing Boats kit! Over het begin zal ik snel zijn: spantenopbouw en beplanking. Scheepshelling van mdf-plaat en wat elastieken volstaat.

Dekbeplanking met 5mm?? Nee, dank u, en 3.5mm latjes gebruikt. 5mm is absoluut veel te grof. Methode van breeuwnaden: eerst plankjes lijmen, dan met scherp mesje kantjes in de lengte "opensnijden" en in de groeve met een fijnschrijver een zwarte streep aanbrengen. Daarna lakken. Al een paar keer zo gedaan en vind het praktisch en snel. Op de 1:40 Draak heb ik zwart draad in de naden gelijmd. Op die schaal wel mooier.

Maar.... waar zijn de kanonnen? De BB kit wordt geleverd ZONDER kanonnen en divers beslag ook nog eens in plastic. Dan een schaal van 1:90 niet echt gedetailleerd dus, maar wel een prijsje van 190 euro. Genoeg uitdaging om er toch iets moois van te maken

 

inderdaad een bekend probleem van de klassieke kits van Billing Boats om er plastic beslag bij te doen. had hetzelfde probleem indertijd bij mijn Statenjacht.
gelukkig is er voldoende materiaal te koop, maar bij een kit verwacht je toch een goede beslagset.
waarschijnlijk ook een reden dat het prijsniveau lager ligt dan bij de andere fabrikaten zoals Corel en Mamoli.

 

Kanonnen

Natuurlijk moet deze boot kanonnen Zonder kanonnen geen verdiging voor de lange reis naar China. De boot is meerdere malen op en neer geweest alvorens in de thuishaven op een rots te lopen (dat was in 1745). Steeds door het kanaal Ja, zonder kanonnen zou het geen succes zijn geweest en een makkelijke prooi voor een Nederlands of Engelse kaper. En wat zit er in de kit: 7 zielige vierkante plankjes, die als dicht kanonsluik moet dienen. Nou de interessante vraag: hoeveel kannonnen heeft de Gotheborg eigenlijk? De replica laat 1 rij van 5 zien op het kanonnendek. Maar dat zal het ook niet zijn. Zoals normaal zijn er geen bouwtekeningen, maar wel een aantal tekeningen van vergelijkbare boten uit dier die tijd die in Zweden zijn gebouwd.

Deze tekening lijkt het meest (blz 69. The Swedish Ship Gotheborg sails again"). Het is ook een Oost-Indie vaarder genaamd Sophia Albertina gebouwd in Stockholm 1755. Gotheborg's eerste reis was in 1740. Dus dit moest het kanonnenplan worden: 12 op het kanonnendek, 4 op het quarterdek en 4 op het onderdek. Dan kom je uit op een 40-stuks bewapening, wat redelijk is voor een Oost-Indie vaarder, of beter gezegd China vaarder.
Nu de volgende uitdaging: hoe ga ik de kanonnen plaatsen. Hiervoor heb ik meerdere bouwdozen bestudeerd. Friesland met speciale metale fittings die tussen de huidplanken geplaatst moeten worden (dat leek me erg onhandig) en de Corel methode sprak me meer aan, met de houten U-profielen. Ik vond het lastig om die profielen te vinden, en daarom bedacht ik een nieuwe methode. Ik gebruikte standaard hoekprofielen, vlak schuren, goed zwarten en afzagen op maat om verticaal aan de binnenkant van de huidplankjes te lijmen. Het proefstukje lukte en bleek behoorlijk sterk te zijn:

Kanonnetje verlijm onder de juiste hoek in een voorgeboord gat. Hier een plaatje hoe ik de kanonnen in de huidplankjes verwerk. Ik heb geen 40 kanonnen en daarom laat ik sommige luikjes dicht. Vinden jullie dat goed?

De scheepsbouwer zwart het hoeklatje:

Verder met de spiegelopbouw:

De "zeeg" is klein (zie interessante discussie elders) en daarom begonnen met circa 5 rijen met gelijke plankjes. Daarna de breedte van plankje per spant uitgerekend. En van tijd tot tijd de berekening weer checken. Ik las deze methode ook elders op dit forum.

En verder met de beplanking.... Zoals eerder gezegd streef ik naar enkelbeplanking. En ook met deze boot dus.
Voor buigen van plankjes en berghout: goed nat maken in warm water en dan buigen met een plankenbuiger:

Met enige oefening gaat dit uitstekend. Wel per dag hoogstens 2 plankjes. En let wel: GEEN SPIJKERS

 

Spiegel



Ook een behoorlijk minpunt van deze doos: de bedoeling is achter de raampjes een plank hout te plaatsen die blauw is geverfd. Bah, wat lelijk. Dus zelf maar weer aan de slag: plastic plaatje en hierop met witte fineliner (permanent) de kozijntjes tekenen. En de kapiteinsruimte voorzien van tafel en stoel en schilderijtje en zo. Wel heel klein, maar toch leuk detail. Hiervoor wel een paar wandjes moeten slopen, maar dat kon kwa constructie best.
Hoop gepruts trouwens die achterreling en alles op zijn plek krijgen, en dan het quarterdek mooi vlak er op.

Het trapje van deze kit was een absoluut dieptepunt: zie de foto. Hoe kan je op zo'n kit zo'n pruts trapje plaatsen? Daarom aluminium versie gezocht en deze bruin gelakt.

De boot krijgt mooie kleuren geel en blauw en een beetje rood. Dat spreekt me wel aan. En als ik het niet goed weet kijk ik weer naar de foto's van de replica.

 

Ik wilde een donkere kleur van de huidbeplanking en daarom beits gebruikt. Mooie donkere tint is het resultaat.

Romp geschuurd en een beetje plamuur waar nodig. Hieroverheen mooi wit, maar belangrijk om de houtstructuur te blijven zien.
http://www.soic.se/images/18.13382ddb109dc05c6d68000218/Launching_2_J_O(2).jpg
Grappig dit plaatje: laat mooi het wit zien, maar is BB soms geinspireerd door de 7 dichte kanonsluiken? Dit zijn geen kanonsluiken maar puur voor de veiligheid.
Geprobeerd de kleuren te kopieren naar mijn model, wat ik zelf wel redelijk gelukt vind.

Ander projectje tussendoor: een scheepshelling gebouwd met Billing Boats door 301:

Aan de achterkant een scharniertjes gemaakt, zodat het voor meerdere modellen bruikbaar wordt:

Aan de voorkant met vilt bekleed zodat ornamenten niet beschadigen en de speling weg is.

Ja, op dit forum moet ik toch netjes voor de dag komen, he

Die scheepshelling bouwen was toch niet zo'n simpel klusje. De hoofdbalk was getordeerd, en het U-profiel niet recht. Dus veel met schroefjes en lijm. Maar... hout is o zo zacht. Daar ging de hele zondagmiddag....

Op de laatste foto is te zien dat de reling al aardig af is. Ook hoe ik de kanonnen wil hebben: 4 onder en slechts 3 boven, de rest worden luikjes. En verder het boegbeeld geplaatst dat wel uit Nederland lijkt te komen: een Gouden Leeuw!

Germt: de kanonnen op het "weerdek" (en niet het "zonnedek" zoals ik eerder zei) komen er in mijn versie niet op. Zou wel horen volgens de authentieke schets, maar met de schaal 1:90 wil ik de lat voor mezelf niet te hoog leggen. Het moet praktisch blijven, he. En... ik leer weer heel veel van dit projectje

 

Goed bezig Fred, maar wel raar dat er geen geschut bij zit
Maar dat heb je tot nu toe goed opgelost.
Hoe doe je dat met het geschut wat op het dek staat? of heb ik dat ergens gemist?
Zoals ik bij Jan al zei; we lopen allemaal mooi gelijk op zo, en krijgt de vloot steeds meer vuurkracht

Groet, Germt

 

Germt, hoe meer klassieke boten hoe beter, hoorde ik. Maar vind je dat de Creole een Amerikaanse schoener van 100 jaar geleden ook een klassieke boot is?
Beken of Cowes - Galleries

Dat is een leuk scratch projectje geweest, wat ik er ook best graag bij wil zetten

Cpt. Fred

 

Zijn zeker klassieke schepen, en zeer elegant vindt ik.
Er komt snel een nieuw lid bij op dit forum en die gaat beginnen aan de bluenose van Artesania, ook een mooie om te volgen.

 

Oké Fred, ik denk dat we van ieder project leren.
Alleen de namen van de dekken begrijp ik even niet, ik denk dat je het geschutsdek bedoeld ?
zie pag.65 / 85 WzuM.
Meestal stonden alle geschutsluiken tijdens gevecht of dreiging allemaal open.
Tijdens de gewone vaart waren ze allemaal gesloten. Maar ik begrijp wel dat je hier een keuze moet maken, en dat is een goede om een indruk te krijgen. dus prima, en goed opgelost met de U profielen hoor

 

Deknamen

Ik heb moeite om de juiste Nederlandse namen te noemen. Kijk nog eens naar deze tekening:


Engine Room & Storage = Machinekamer

Lower Deck = Onderdek

Gun Deck = Geschutsdek, ook mogelijk "koedek" zoals bij de Batavia? Of middle deck? (WzM blz 83)

Weather Deck = Weer dek? Gedeeltelijk buiten en loopt onder het achterdek door. Upper Deck is de officiele naam?

Sun Deck: de naam bij oorlogsschepen is "quarterdeck". Nederlands = bovendek? Op de tekening denk ik ook aan de term "poop".

Ik ben dus op zoek naar de Nederlandse namen. Heeft iemand soms een lijstje?

Germt, het lijkt me niet mogelijk dat de kanonnen op het hoge achterdek staan "poop deck" wel op het "quarter deck": zie rode cirkel.