Bouwverslag Friedrich Wihelm zu Pferde, een 17e eeuws fregat

Geheel onverwacht, en niet strokend met welke planning dan ook heb ik een "nieuwe" bouwkit gekocht. Nieuw tussen aanhalingstekens want hij zou zo maar 30 jaar of nog ouder kunnen zijn. Er stond een advertentie in het verkoopgedeelte van dit forum van een ongebouwde kit van de Friedrich Wilhelm zu Pferde. Hoewel de naam anders doet vermoeden is dit schip gebouwd door een Hollandse bouwmeester en van wat ik begrepen heb is het een typische Hollandse tweedekker uit de 17e eeuw. Even een sfeerbeeld:



Gebouwd in 1680/1681 op een scheepswerf op de keurvorstelijke werf in Pillau (aan de Oostzee bij Kaliningrad) door de Hollandse bouwmeester Jelis C.. Pekelharing. Ze had een lengte van 38,1 m met een breedte van 9,75 m en mat ongeveer 900 ton. Het voerde diverse missies uit als vlaggenschip van de Brandenburgse oorlogsvloot van keurvorst Friedrich Wilhelm. Ze dankt haar naam aan het feit dat de keurvorst op de achterspiegel te paard is afgebeeld. Tijdens een verblijf in de buurt van Guinee vocht ze op 30/31 oktober 1692 met 3 Franse schepen (Brandenburg was toen in oorlog met Frankrijk), werd in brand geschoten en is vervolgens vergaan. Dit schilderij zou wel eens een impressie van die slag kunnen zijn (rechtse schip, embleem net zichtbaar):



Het model is van Euromodel, een voor mij tot op dit moment onbekend Italiaans merk. De schaal is 1:47, geen flauw idee wat iemand bezielt om zo'n schaal te kiezen. Hoe oud het precies is wist de verkoper ook niet. Hij had het gekocht van een modelbouwwinkelier die ermee stopte en onder meer deze doos had bewaard om ooit zelf te bouwen. Door gezondheidsproblemen was hij daar niet aan toe gekomen, en had hij de doos aan de verkoper verkocht. Deze wilde wel eens een uitstapje maken van vliegen naar varen, maar zijn eerste ervaringen (niet met deze kit) brachten hem toch tot de conclusie dat vliegen toch meer zijn "ding" is.
Dat hij echt oud is blijkt wel uit het feit dat de spanten, kielbalk en dekken niet gelaserd zijn, maar echt met de hand gefiguurzaagd. Hoewel de verkoper was verteld dat er nog niet met de kit begonnen was twijfel ik daar nu aan, want naast de gefiguurzaagde onderdelen zijn de ondermasten en onderste ra's al gedraaid en (gedeeltelijk) bewerkt. Verder zaten er twee kielbalken bij, waarvan één gebroken en gelijmd was, en ook niet de juiste maatvoering had (sleuven voor spanten op verkeerde plaatsen). Hieronder beide kielbalken:


Rechts is omcirkeld de gelijmde breuk, en links omcirkeld het ontbreken van de inkeping voor de achterste spant.
Verder waren alle (gegoten) kanons al gezwart/gebruineerd en gaven als je ze beetpakte flink af. Zo werden deze volgens mij ook niet door een fabriek afgeleverd. Van elk van de 4 typen kanons hieronder 1 exemplaar:



Naast de kanons bevat de kit een keur aan gietstukken, met als pronkstuk de leeuw die het boegbeeld vormt. Hieronder even neergelegd op de plaats waar deze moet komen:



Die gaat nog voor problemen zorgen, want hij is helemaal massief (en loodzwaar). Er zit dus geen sleuf in zodat je hem over de boegscheg kan schuiven. Ik heb begrepen dat in latere versies van deze bouwdoos dat wel het geval is, evenals dat deze nu wel gelaserde onderdelen hebben. Ze maken echter nog wel gebruik van dezelfde set van 12 tekeningen, die gedateerd zijn op 1975.

Uitzoeken of de kit echt compleet is zou een megaklus zijn. Ik waag het er maar op, en als er zaken missen dan maar ad hoc oplossingen kiezen. Één ding mis ik in ieder geval, en dat is het verdek van 2 mm triplex. Evenals het daaronder gelegen (en laagste van de bouwkit) overloopdek is dit een over de hele lengte lopend dek. De tekeningen geven het wel op modelschaal weer, dus dat moet te maken zijn.

Er is nauwelijks een handleiding bij het model. Wel staan er op de tekeningen veel opmerkingen en aanwijzingen in het Italiaans. Daarnaast is er een document dat de Engelse vertaling geeft van de belangrijkste teksten. Ik ben begonnen met alle 12 tekeningen van A0 formaat in te laten scannen. In verhouding tot de kosten van de kit was dit een behoorlijke uitgave, maar in mijn ogen verdient zich dat dubbel en dwars terug. Het scannen is van uitstekende kwaliteit, de sterk vergeelde vouwranden zijn zelfs door een juiste filtering grotendeels verdwenen. Ook de maatvastheid is uitstekend, als ik de tekeningen (pdf formaat) importeer in mijn tekenprogramma (Inkscape), dan kloppen de maten exact met de echte tekeningen. Hierna zal blijken dat dit een groot voordeel is.

Het ontbreken van een handleiding met nauwkeurig omschreven bouwstappen en volgorde daarvan is natuurlijk een handicap. Aan de andere kant heb ik wel gemerkt dat naarmate je meer ervaring krijgt, je steeds minder de door de bouwbeschrijving gegeven werkwijze en volgorde volgt en meer en meer je eigen plan trekt. Dat is op zich veel leuker, maar om dat goed verantwoord te doen is de ervaring met eerdere bouwkits wel belangrijk.

Ervan uitgaand dat de teksten op de tekeningen wel belangrijke informatie bevatten, ben ik begonnen ze in Adobe Acrobat in te lezen, en de Engelse vertalingen die apart beschikbaar waren bij de Italiaanse teksten te zetten. Daarbij bleek dat niet alle Italiaanse teksten in vertaling beschikbaar waren, en heb ik zo goed en zo kwaad als dat lukte de ontbrekende vertalingen zelf uitgevoerd. Toen dat klaar was ben ik de Engelse teksten vervangen door Nederlandse vertalingen. Dit lijkt een omweg, maar ik heb ervaren dat een dergelijke gestructureerde aanpak verreweg het beste is. Dit komt mede door het feit dat vertaling van typische "bootjestermen" niet altijd even gemakkelijk is. Maar met bijvoorbeeld een boek als "Historische Scheepsmodellen" van W. zu Mondfeld (waarvan ik de oorspronkelijk Duitse versie als de Engelse en Nederlandse vertaling heb) kom je een eind. En voor het verdere vervolg van dit bouwverslag vind ik het belangrijk om zoveel mogelijk de correcte Nederlandse benamingen te gebruiken. Maar uiteindelijk heb ik nu een set tekeningen met Nederlandse bijschriften. De Italiaanse teksten zijn nog steeds leesbaar, dus mocht ik later nog twijfels hebben kan ik eenvoudig terug naar de basis. Hier bijvoorbeeld blad 1 van de set tekeningen, uiteraard niet leesbaar, maar de blauwe streepjes zijn de vertalingen:



Naast de gedrukte informatie geeft de Euromodel site nog een set manuals die de bouw beschrijven. Maar dit is wel "werk in uitvoering" van een Australische bouwer (Peter Coward), en van de 7 beloofde manuals (als pdf files) staan er nu nog maar 3 online, en bevatten deze drie nog allerlei onvolkomenheden en fouten. Maar hopen dat hij z'n naam niet al te letterlijk neemt, en alsnog met een goede set op de proppen komt. Maar ik heb al begrepen van een medeforumlid die contact met hem heeft, dat hij met drie schepen tegelijk bezig is dus zou dat wel eens de nodige tijd kunnen gaan kosten. Verder heeft hij een wat typische benadering van de bouwkit, alsof het een bak met onderdelen is waaruit je maar een schip moet ophoesten. Maar vooral zijn bouwfoto's kunnen een goede informatiebron vormen.

Een andere nuttige bron is een lopend bouwverslag op het Engelse forum Model Ship World. Er word een hoop tussendoor "geluld" en soms springt het van de hak op de tak, maar toch staat er erg veel nuttige informatie in. Het bouwtempo ligt echter niet al te hoog, het verslag start op 11 maart 2012, en de romp is nu voor een klein gedeelte beplankt. Een aantal moeilijke onderdelen zijn echter al aan de orde geweest, zoals de constructie van hakkebord en spiegel aan de achterkant en ook de voorsteven. Ook hier kan met name het beeldmateriaal enorm helpen.

Tot zover deze inleidende opmerkingen bij dit verslag. Een vervolg komt snel, maar deze aflevering is al weer zo lang dat ik het maar in stukken knip.

Groet,

Ad

 

succes Ad, met deze prachtige dame.
weer een "hollander" uit de 17e eeuw erbij. het gaat druk worden hier
mocht er wat missen dan komen we er met de hele groep wel uit, maar voorlopig is je eerste klus het beplanken van de romp.

 

Heel veel succes met de bouw van dit schitterende schip Ad en ook ik ga je zeer zeker volgen.

 

Hoewel ik dit schip niet in één ruk ga bouwen omdat ik nog een aantal onafgemaakte klussen heb liggen, wilde ik toch een start maken om in ieder geval te kijken of met het bijgeleverde materiaal een schip te bouwen is. Uit de eerder genoemde bronnen bleek al dat de spanten wat onvolkomenheden bevatten. Het zijn het soort fouten die je liever niet constateert nadat stukken verlijmd zijn, dus wilde ik dat voor zijn. Een echt grote fout was dat één spant (nummer 4) verkeerd geleverd was als een complete kopie van spant 5 (het grootspant van het schip). Dit stond als een erratum in het bijgeleverde document vermeld, samen met de tekening van de juiste spant 4. Op tekening stond dit ook verkeerd (met uitzondering van de lengte van het slot met de kielbalk), maar gelukkig kan spant 4 uit de kopie van spant 5 gehaald worden:



Wat subtielere geconstateerde fouten zijn de dekhoogten die in de spanten zijn opgenomen. Door de dubbele kromming van de dekking (veranderende zeeg + dekronding) moet de zeeg zo geleidelijk mogelijk verlopen, ander krijg je het nooit zonder plooien bevestigd.
Om dat vooraf te controleren viel nog niet mee. Op één tekening (nummer 11) staan de kielbalk en de spanten op modelschaal getekend. De goede kielbalk die ik heb (degene dus zonder breuk) past uitstekend hierop. Maar om het verloop van de dekken te controleren moeten hier de spanten in aanzicht opgetekend worden. Die aanzichten heb ik op de tekening van de spanten aangebracht, hieronder is dit als voorbeeld voor spant 9 (van de totaal 10 spanten) weergegeven:



De doorsneden door hout zijn donker blauw, de ruimte tussen dekbalken en daarboven licht blauw. Het gedeelte onder het sleufslot met de kielbalk heb ik groen aangegeven. Deze doorsneden heb ik toen voor alle punten op de juiste positie op de dekbalk gezet. Hierbij heb ik in langsrichting de opgemeten posities van mijn kielbalk aangehouden, en niet die van tekening. Dit blijkt overigens alleen bij spant 3 noemenswaard te verschillen (1,4 mm), bij alle anderen was dat tienden werk. Toen ik de diverse dekpunten van de spanten per dek met elkaar verbond zag ik al dat er iets aan mankeerde. Dat is hier moeilijk te laten zien, daarvoor moest ik de dekprofielen van een andere tekening (nummer 10) met een doorsnede halen. Die dus in een andere tekeninglaag ingelezen en uitgelijnd met de kielbalk van tekening 10, met waterlijn en hartlijn van de grote mast als referentie (de grote mast staat zuiver vertikaal). Dat was even schrikken, want in hoogterichting correspondeerden die tekeningen goed, maar in lengterichting was er een verschil. Gecontroleerd, en dit bleek ook het geval bij de echte tekeningen, en dus was het geen scanfout. Wat er bij Euromodel fout is gegaan weet ik niet, het zijn allemaal handtekeningen, dus niet met de computer gemaakt. Maar overtrekken op calqueerpapier zou toch moeten lukken.

NB. Ik ben trouwens benieuwd of de jongeren onder ons dat nog wel weten wat calqueerpapier is. Het is een transparante papiersoort waarop vroeger met Oost-Indische inkt met speciale pennen voor verschillende lijndikten getekend werd. Dat was zo omdat dan afdrukken met zogenaamde lichtdrukmachines gemaakt konden worden, een proces dat veel eerder bestond dan de huidige kopieer technieken. Ik heb alleen in 1967/68 op een tekenkamer gewerkt, maar toen ik in 1976 het bedrijfsleven verliet werd er volgens mij nog steeds met lichtdrukken gewerkt, het bedrijf had een aparte lichtdrukafdeling (naast een aparte ponskamer voor het maken van ponskaarten, maar dat is weer een ander verhaal). Voor kleinere formaten waren er toen al wel Xerox kopieermachines.

Ik moest de andere tekening 0,7% in lengterichting "oprekken", waarna ze wel weer correspondeerden. De dekken daarop toen overgetrokken en gekopieerd naar de kielbalktekening met ingetekende spantdoorsneden. Het resultaat (het is wat verwarrend, met name bij het achterschip, dat de tekeningen van wat spanten gedeeltelijk door de langsdoorsnede lopen):



De dekken zijn de rode lijnen, de donker groene lijnen de bovenkant van de verschansingen en de spiegel. Op deze schaal is het moeilijk te zien, maar in zijn algemeenheid klopt het redelijk goed, behalve bij de laatste twee spanten (9 en 10). Dat is op onderstaand detail wel goed te zien:



Het lijkt erop dat de tekenaar op drie (rood omcirkelde) plaatsen boven- en onderkant van de dekken door elkaar gehaald heeft. Ik had daar eerst ook problemen mee, omdat op de doorsnede tekening (10) de bovencontouren van de dekken als lijnen zijn ingetekend, en het op bovenstaande tekening om de ondercontour gaat, want die steunt tenslotte op de spanten. Op bovenstaande tekening zijn de dekken daarom als doorsnede net een dikte van 3 mm (2 mm triplex + 1 mm beplanking) getekend.

Ik heb mijn uitgezaagde spanten met de tekening vergeleken, en daar corresponderen de dekafstanden uitstekend met de tekening. Dat wordt dus de deklijnen van deze spanten corrigeren. Gelukkig moet het eraf, dus ik kan gewoon de bestaande spanten corrigeren.

Voor de rest kloppen de zaken uitstekend. Ook de bovenkant van de verschansingen stemmen goed overeen. Spant 3 is iets te laag, maar dat is eenvoudig op te lossen. De "koppen" van de spanten worden na het aanbrengen van de (dubbele) buiten beplanking namelijk weggebroken, waarna de binnenkant van de verschansing beplankt wordt. en de dekken over de ontstane gaten door het afbreken van de spantkoppen worden beplankt.

Een ander te controleren aspect (volgens eerder genoemde bouwverslagen) zijn de inkepingen aan de buitenkant van de spanten. Op de eerdere foto van de "foute" spant 4 met op papier de correcte versie zijn die te zien, het gaat om inkepingen voor latten van 2x5 mm die een tweeledige functie hebben. In de eerste plaats dienen ze als langsversteviging van de romp. Maar ze moeten ook gaan dienen als oplegpunt/lijmverbinding voor de randen van de dekken, tussen de spanten in. Als die bevestiging niet goed is heb je kans dat de dekken aan de buitenkant gaan "golven". Die inkepingen moeten dus wel op de juiste plaatsen ten opzichte van de deklijn liggen. Helaas is dat in veel gevallen niet het geval, hieronder bijvoorbeeld spant 3:



Rechtsonder scheelt het zo'n 2 mm, en dat vul je niet met lijm. Helaas geldt dit voor vele plaatsen, dus ook hiervoor zijn herstelwerkzaamheden nodig. Dit zijn duidelijk slordigheden van de zager, want op tekeningen ziet het er op vrijwel alle plaatsen wel goed uit.
Ik zit nog te piekeren of ik de correcties van de slots voor of na het aanbrengen van de spanten op de kielbalk ga uitvoeren. Voor beide is wat te zeggen.

Op dit punt maar weer even een koffiepauze. Nog één aflevering te gaan om de beschrijving van wat er de afgelopen twee weken is gebeurd af te sluiten.

Groet,

Ad

 

nog een 17de eeuwer

Leuk dat je er al zo snel aan begonnen bent
Met bouwtekeningen, bouwervaring en W. zu Mondfeld (Historische scheepsmodellen) kom je een heel eind.
Maar vergeet zeker ook "De Hollandse tweedekker van 1660, 1670" van Heinrich Winter (ook in het Duits verkrijgbaar) en "Wappen von Hamburg" van Wolfgang Quinger niet. Deze boeken bevatten veel zwart wit foto's en tekeningen op schaal van de originele modellen van zusterschepen van de Friedrich Wilhelm zu Pferde. Ik heb ze na een tip van Germt aangeschaft.

Ik ben benieuwd naar je ervaringen met Euromodels, ik had bijna een model van hen de Derfflinger gebouwd (in plaats van de Prins Willem). De Derfflinger is het enige redelijk correcte model van een fluitschip dat als kit verkrijgbaar is.

Veel succes met de bouw
Andy

 

Nou, Jan, dat gaat echt nog wel even duren. Met name het achterschip is een hele complexe toestand waarbij de meeste onderdelen op maat hemaakt moeten worden. Uit het Engelse bouwverslag, en ook dat van Peter Coward blijkt dat dat echt een behoorlijk moeilijke klus is.

Groet,

Ad

 

Weer een bouwverslag om te volgen.
Toppie.

Groetjes,
Frankwin

 

nog even off topic: het calculeerpapier is geleidelijk uit de tekenkamers verdwenen door de komst van de CAD systemen. momenteel worden vanaf de CAD systemen direct de tekeningen geprint in de juiste aantallen en is een lichtdrukkerij ook een stukje historie geworden (zeker de oude machines met ammoniak en de opvolgers daarvan) het geen nu nog gebruikt wordt zijn voornamelijk de grootformaat scanners/plotters.

 

Vandaar ook dat ik me afvroeg of de jonge generatie dat oude systeem nog kennen, Jan. Als ik m'n ogen sluit en terug denk, ruik ik de tekenkamer nog..... Ik vraag me af wat de ARBO daar nu van zou denken.....

Groet,

Ad

 

Calqueerpapier en ponsbanden heb ik ook nog mee gewerkt toen ik als cartografisch tekenaar bij de Topografische Dienst werkte (maar ik val dan ook niet meer onder de jongeren)

ntopic:Een knap stukje teken en meet werk dat controleren van de spanten!
Ik ben nooit verder gekomen als het handmatig en op het oog controleren van de romp en de dekken nadat de valse kiel en de spanten zijn gemonteerd. Vooraf de fouten corrigeren is altijd beter als achteraf

Andy

 

Na de in de twee voorgaande afleveringen beschreven "voorstudie" besloten om gelijk maar een bouwplank te gaan fabrieken.
Hiervoor had ik nog een oud MDF plankje van 20 mm dik liggen. Iets aan de korte kant, maar net lang genoeg voor dit doel. Voor het opklemmen van de kiel heb ik een uiterst eenvoudige, maar in mijn ogen effectieve methode gekozen. Drie hoeksteunen die in de bouw worden gebruikt (uiteraard 3, geen 2) bij een bouwmarkt gekocht (totaal 3 €, dat kon er nog wel bij...), en wat schroeven en (vleugel)moeren die ik nog wel had liggen. Deze steunen zijn niet te verwarren met hoeksteunen die uit gewoon haaks gezette strip bestaan. Ze zijn perfect haaks (wat bij die omgezette steunen absoluut niet het geval is), en blijven dat ook onder belasting doordat ze in de hoek een plooi hebben die een veel grotere weerstand tegen verbuiging geeft.
Als eerste de waterlijn op de kielbalk uitgetekend, want de onderlijn van de kiel loopt niet parallel met de waterlijn. Dit is ook zichtbaar op de doorsnede tekening in het vorige verslag. Daarna de plaats van de gaten zo goed mogelijk afgetekend en geboord, en het geheel in elkaar geknutseld. Hieronder het resultaat, waarbij ik de grootspant (spant 5) al vast in zijn slot geschoven heb. De maker van de spanten heeft het wat dat betreft (in ieder geval voor deze spant) goed gedaan. De binnenkanten van de sleuven moesten heel licht afgevijld worden om hem met de nodige kracht erop te kunnen schuiven.


Ik wist het natuurlijk al, maar toch even gecontroleerd of de kielbalk echt haaks op de plank staat:



De spanten staan haaks op de waterlijn, dus als de kielbalk goed is gemonteerd moeten de spanten nu loodrecht op de bouwplank staan. Ook dat blijkt gelukkig te kloppen:


Als de spanten verlijmd gaan worden moet je er natuurlijk voor zorgen dat ze ook van boven gezien haaks op de kielbalk staan. Maar dat mag niet al te veel kracht kosten. Hieronder is te zien dat dat ook niet het geval zal zijn, want ze staan eigenlijk al perfect haaks.



Dan is er nog een laatste punt waarmee het fout kan gaan. Als de sleuven in de spanten niet helemaal recht staan, dan komt de spant enigszins getordeerd op de kielbalk te staan. Dat is straks als de dekken erop liggen eigenlijk pas goed te zien, maar een eerste controle, zeker bij het grootspant is wel nuttig. Hieronder de afstand van het laagste dekniveau aan bakboord gemeten vanaf de bouwplank.



En hier hetzelfde voor stuurboord:



En ja, de lineaal staat echt strak op de bouwplank!!!! Door de wat moeilijke camera positie is de stand van de camera wat verdraaid. De lineaal staat wel degelijk vertikaal!!
Dit ziet er verrassend goed uit, en nu maar hopen dat dit bij alle spanten het geval is.

Tot zover de huidige stand van zaken. Volgende aktiviteiten:

• dekniveaus spanten 9 en 10 aanpassen/op maat zagen;
• spant 4 uit de dubbele spant 5 zagen;
• plaatje 2 mm triplex kopen en daar het verdek uit zagen.
• alle spanten "droog" monteren en op stand controleren;
• beslissen of de slots voor de langsverbindengen aangepast gaan woeen voor of na het lijmen van de spanten (ik denk erna);

De dekken moeten in langsrichting over de hartlijn gedeeld worden, anders krijg je ze er niet in. Als dat gebeurd is kunnen ze droog erin worden gezet en kan de definitieve controle of alles goed haaks en recht zit uitgevoerd worden. Dan gaat het tijd worden om de houtlijm voorraad te controleren en eventueel aan te vullen.....

Groet,

Ad

 

Wel, wel, wel Ad,
Dat is in ieder geval geen half werk hoor

Ik wens je veel succes, en vooral plezier met het bouwen van het zusterschip van mijn WvH.
Het is zonder meer een hele mooie dame
Kapitein Karpfanger is op beide schepen de bevelvoerend kapitein geweest, dus er is verwantschap

Ik hoop niet dat je het mij kwalijk neemt, maar ik heb één opmerking;
Tijdens het lezen van jouw bijzonder accuraat verslag zag ik enige spraak verwarring.
Nu snap ik waarom ik de discussie over het afschuinen van de spanten niet begreep.
Wat jij de kielbalk noemt is feitelijk de "valse kiel" de kielbalk is de rechthoekige dikke balk die los in de kit zit en straks als daadwerkelijke kielbalk gaat functioneren. Alles wat dus niet "écht" is, wordt dus vals genoemd.
Immers de "valse kiel" zat niet in het echte schip.
Dat geldt ook voor de dekken, de triplex voorgevormde dekken zijn dan ook "valse dekken" daar komt straks het "echte" dek op.
Dit om spraakverwarring te voorkomen

Germt

 

Freek Willem?
Beetje vreemd om hem dan dame te noemen.

Goed bezig Ad.
De kans op nare (past niet-) verrassingen is een heel stuk kleiner met dit uitlijnwerk.

Kost een berg tijd, maar dat win je zeker terug.

 

Schepen zijn vrouwelijk

 

Beplanken

Peter Coward wil je graag helpen en heeft me het volgende plaatje gestuurd waarop zijn ideeën rondom beplanken zijn weergegeven.



Het mysterie van de kiel afslijpen in een punt is al een beetje door Germt besproken, want we praten over aanpassingen van de valse kiel die gelijmd wordt op de kielbalk. Beetje verwarrend dat Peter de onderste kielbalk "false keel" noemt, want wat is er vals aan? Door het dubbel beplanken ontstaat volgens Peter aan weerszijden een breedte van 4mm en in totaal dus 8mm. Ik moet wennen aan deze manier van beplanking en de (echte) valse kiel afslijpen naar een punt en dan hierop dubbele beplanking aanbrengen. De scherpe punt verandert dan na het beplanken in een breedte van 4x2mm. Door de hoek zal het zelfs iets meer dan 8mm worden. Dan vlak schuren en de kielbalk plaatsen. Sowieso beplank ik nooit dubbel, maar als het voor dit model moet ivm bijv. kanonsluiken of dit gedoe met de kielbalk dan moet het maar. Ik ben benieuwd wat jij er van kan maken. Het lijkt er toch op neer te komen om de tekeningen vrij letterlijk te nemen. Trouwens is de kielbalk nu 10x10mm of 10x7mm? En zijn de huidplankjes wel 2mm dik? Ik dacht 1,5mm?

Verder kan je misschien aan de onderkant van de spanten in figuur 1 zien of Peter ook de benodigde aanpassingen aan spanten 10 en 11 heeft aangebracht. Natuurlijk veel beter om de spanten van te voren helemaal op orde te hebben dan na monteren mes of vijl er in te moeten zetten.

Veel succes gewenst aan pionier Ad!

 

Ik denk dat hier een beetje spraakverwarring is. Het plaatje maakt voor mij iets duideljk.
Wat Peter de valse kiel noemt is gewoon de straks te lijmen kielbalk.
Nu het volgende.
Ik refereer even naar mijn WvH.
Mijn romp is vlledig (enkel) beplankt.
De beplanking aan de onderzijde van de valse kiel sluit tegen elkaar aan.
dwz er is geen valse kiel waar bij de meeste andere modellen de beplanking tegenaan loopt.
Mijnromp is dus m.u.v. de spiegel volledig rond beplankt, bij de spiegel kan dat niet, want je moet een soort scheg overhouden.
Mijn kielbalk is dus op de beplanking onder het schip gelijmd.
Kijk anders even naar mij topic, daar staan duidelijke foto's van. (pagina 7 & 8
Misschien dat dit het mystery oplost.
Vergeet niet dat de WvH en de FW van origine uit dezelfde fabriek komen.

Germt

 

De Engelsen noemen die onderste balk, die dient als bescherming voor de echte kielbalk ook bij echte schepen een "false keel". Het "valse" eraan is dat hij niet bijdraagt aan de sterkte van het schip, maar meer een "slijtstuk" is. In zijn vertalingen noemt hij de hele kielbalk trouwens soms ook "false keel".

Zijn werkwijze met die aansluiting op die valse kiel heb ik eerlijk gezegd niet zo'n trek in. Ik denk dat ik het maar op de traditionele manier doe, en als de bestaande kiel niet vergenoeg doorsteekt kan je altijd nog een tijdelijke plaatsen, zoals Germt gedaan heeft. Het zal erop hangen.
Die valse kielbalk is volgens tekening in ieder geval 10 x 7 mm, maar ik heb eens gekeken, en van die lengte heb ik allen een10,10 balk.

Wat betreft de beplanking, ik ga zeker dubbel beplanken, altijd al gedaan. Er zitten een 90 tal 76 lange latten va 1,5 x 6 mm bij, die zo te zien voor de eerste beplanking zijn, en een andere serie ( zo'n 95) "mooier" hout van 0,9 x 6 mm. Verder nog iets van 40 70 cm lange 0,5 x 6 mm latten, die naar ik vermoed voor de dekken zijn. Zowel de tweede beplanking als de dekbeplanking is van een soort noten, vrij egaal van tint. Voor de dekken lijkt het fineer wat donker. Daar moet ik nog naar kijken.

Achteraf zie ik in de onderdelenlijst dat dit hierboven correct is. Het zouden er 100 voor de eerste en tweede beplanking moeten zijn, maar het zijn er toch niet meer dan bovengenoemd. De 40 fineerlatten kloppen wel. Ik denk dat het zat is.

De omkeerstand die hij maakt is een mogelijkheid. Ik doe dat normaal gesproken wat anders, maar dat maakt niet uit. Als het maar werkt en voldoende stevigheid biedt.

Ik zie zo gauw niet wat hij aan de laatste spanten gewijzigd heeft (zijn overigens spanten 9 en 10, er is geen 11). Wel zie ik dat hij van spant 9 een kop heeft afgebroken. Hij noemt dat in zijn verhaal ook al, en de Engelsen waren daar ook al beducht voor. Maakt niet uit, die gaan er later toch weer af.

Groet,

Ad

EDIT
Zie nu Germt z'n reactie. Kom ik morgen op terug, want er is wel degelijk een verschil met de WvH.

 

Ad, waarom kies je altijd voor'n dubbele in plaats enkele beplanking.
Ik ga altijd voor de enkele omdat ik de dubbele zo veel onnodig extra werk vind.

 

@Germt
Bij jou staan de spanten aan de onderkant over een groot gedeelde van de lengte vrijwel haaks op de kielbalk, bij de FW is dat vrijwel alleen bij het grootspant (#5) het geval, bij de overige spanten staat dat onder een hoek. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar de eerste foto van het naast het grootspant gelegen spant #4.
Jij zegt nu dat je de romp aan de onderkant helemaal doorbeplankt hebt en daarna de valse kiel ertegenaan hebt gezet. Maar mij stond toch dit nog in m'n geheugen gegrift (was even zoeken......):




Hier had je toch een tijdelijke valse kiel geplaatst om tegenaan te beplanken? Heel goed te zien is dat bij jou de hoek tussen spant en kielbalk over een groot stuk vrijwel haaks is, terwijl dat bij de FW een veel scherpere hoek wordt.
Maar ondanks dat, ook al mocht de kiel (zoals bij jou) niet ver genoeg doorsteken dan den ik dan een vrijwel dezelfde oplossing als jij gekozen hebt ook bij de FW gekozen kan worden. Speciale aandacht vraagt wel de achterkant, richting roer, waar de beplanking direkt op de kielbalk komt. Als je daar niets aan doet dan wordt die veel te dik [in ons geval 10 + 2x(1,5 +1)=15 mm]. Daar moet wel het één en ander van de dikte van de kielbalk afgehaald worden, maar dat is een probleem/klusje voor later, maar dat gaat helemaal goed komen. Vrijwel identieke situaties traden op bij de Amerigo Vespucci en de HMS Victory.

@Dick
Dat dubbele beplanken blijft een persoonlijke keuze. De eerste laag maak ik meestal van lindehout, en ook hier lijkt het dat te zijn. Hierbij is het doel vooral om de vloeiende vormen van de romp erin te krijgen. Aansluiting tussen de planken onderling is minder kritisch, zolang je de planken aan de kopse kanten ook goed met elkaar verlijmd. Dan krijg je een al redelijk stijve "schaal" die je mooi in vorm kunt schuren. Je hebt dan een prachtige onderlaag voor de tweede beplanking, waarbij je niet meer op de vorm hoeft te letten, maar veel meer aandacht kunt besteden aan de goede aansluiting van de planken onderling, die ook al beter te maken is doordat je met dunnere latten werkt en je hebt een veel betere verlijming met de ondergrond omdat je ze nu over de volle lengte op de eerste laag kunt lijmen. Verder is die tweede laag van zachter notenhout dat zich heel mooi op laat schuren tot een mooi egaal oppervlak. Het linden is wat grover van structuur, en is veel minder mooi van uiterlijk. Ik begrijp dat dit schip boven de waterlijn blank blijft, en dan is dat ook belangrijk.

Een tweede aspect is de sterkte van de verschansingen boven het bovenste dek. Die beplank je, waarna de koppen van de spanten boven het dek eraf gebroken worden. Bij enkele beplanking wordt dat behootlijk fragiel, en kan de vormvastheid twijfelachtig zijn. Met een tweede laag over de eerste, waarbij je erop let dat de aansluitingen tussen de latten van eerste en tweede laag niet samenvallen krijg je een soort laminaat dat veel sterker en vormvaster is, zeker als er dan nog een derde laag (binnenverschansing) bijkomt.

Ik bedenk nog een laatste argument, dat ik vergeten was omdat ik dat bij vorige schepen nog niet tegengekomen was. De buitenbeplanking boven het halfdek en bakdek is overnaads, en dat krijg je allen voor elkaar als je een vlakke ondergrond van de eerste beplanking hebt. Dat is dus iets nieuws voor mij, maar ik ga dat zeker proberen. Ook hier weer een hoop uit te zoeken, want ik weet niet of de breedte van de meegeleverde latten (6 mm) zich hiervoor leent.

Dat brengt me nog op een ander probleem dat ik net constateer. Voor de berghouten en nog wat andere zaken zouden er volgens de onderdelenlijst 8 latten van 2 x 5 mm bij moeten zitten, en ik kom bij mijn inventarisatie maar tot 2. Dat is dus het nadeel van een tweedehands kit, ik mis al een dek en nu ook al de berghouten. Het is op zich best wel allemaal op te lossen, maar het is wel een bron van ergernis. Zeker ook omdat vooral bij noten de kleurvariatie heel groot kan zijn, van heel licht tot bijna zwart. Noten koop ik dan ook nooit via internet, ik wil ze zelf ter plekke uitzoeken. Maar het aantal winkels waar dat kan neemt met rasse schreden af.

Maar we gaan er wel uitkomen, ik heb er alle vertrouwen in.

Groet,

Ad

 

Aha, ik snap hem
Even nog de geplaatste foto verklaren;
De lichte lat in het midden is inderdaad een soort tijdelijke kielbalk.
Dit is maar een plank met in ieder geval dezelfde breedte als de latere kielbalk.
Op die manier hield ik dus een ruimte over, (na het beplanken) om de kielbalk in te leggen.
De nog natte planken naast de tijdelijke kielbalk zijn de zandstroken.
Nu is het eindresultaat bevredigend omdat het nu lijkt of de zandstrook is ingehakt in de kielbalk,
M.a.w de kielbalk ligt nu 2 mm verzonken in de beplanking (is dikte van de zandstrook) en is verlijmd op de valse kiel die weer zichtbaar was na het verwijderen van de tijdelijke kielbalk.
Inderdaad was een heel gepuzzel, maar gaandeweg de werkzaamheden werd mij eigenlijk pas duidelijk hoe het moest

Germt