d Halve Maen, advies

Hallo,

Sinds kort ben ik met pensioen.
Vroeger heb ik, op basis van tekeningen, een aantal houten jachten en vrachtschepen gebouwd.
Na de zomer wil ik, op basis van de Modelbouw tekeningen (1:30), d Halve Maen gaan bouwen.
Op die tekeningen staan, volgens mij, wat vreemde aansluitingen tussen spanten en dekbalken.
Is er iemand die d Halve Maen al een keer gebouwd heeft en hierover wat advies zou kunnen geven?

Bij voorbaat dank,

Bertus de Bouwer.
 
Hoi Stephan,

Zie bijgaande foto van de langsdoorsnede.
Op de kiel staan de genummerde dwarsdoorsnedes van de spanten.
Die dwarsdoorsnedes heb ik loodrecht doorgetrokken naar boven.
Bij de diverse dekken, kom je dekbalken (gordingen) tegen.
Op de ene plaats ligt de dekbalk tegen de zijkant van het spant.
Een stukje verderop ligt de de dekbalk half over het spant.
Weer wat verder ligt de dekbalk vrij van het spant.
Zelf zou ik verwachten dat de dekbalken altijd tegen de zijkant van het spant zouden liggen.
(als timmerman zou ik ze recht met een sponningstand verbinden met het spant)

Hoe zou, volgens jou, bij ieder spant de verbinding met de dekbalken vormgegeven moeten zijn?

Bij voorbaat dank voor je reactie.

Bertus de Bouwer.

P.s.
Eventueel kan ik ook een keer in Ittervoort aankomen.
20240702_213446.jpg
 
Hoi Bertus, ik zal wat documentatie erbij zoeken met wat afbeeldingen. Het staat namelijk haarfijn beschreven in de oude boeken van Cornelis van Yk en Nicolaes Witsen. Vanmiddag heb ik tijd en dan kom ik erop terug. Het onderste dek zit wel vast aan de romp middels zwaluwverbindingen en de andere dekken rusten op staanders.
Je gaat dus een frame model maken, mooi.
Weert en Ittervoort is inderdaad niet ver uit elkaar.
 
Daar gaan we, ik weet niet of ik het helemaal goed heb maar ik probeer het uit te leggen aan de hand van Nicolaes Witsen en Cornelis van Yk.
Beide boeken kan je online vinden, ik geef hier de links: WITSEN en YK
Ab Hoving heeft een boek geschreven wat het lezen en begrijpen van Witsen iets vergemakkelijkt LINK. Hij heeft er meer geschreven waar veel in terug te vinden is over hoe deze schepen gebouwd werden. Zo heeft hij in samenwerking een leuk programma gemaakt om op je PC te installeren en alle onderdelen van een Pinas in 3D te bekijken, met tekst en uitleg. LINK Deze laatste raad ik je echt aan.

Maar je vraag was hoe deze dek balken bevestigd werden.
Het onderste dek werd op een Hollands schip anders bevestigd dan de dekken erboven. In Witsen kom je deze twee tekeningen tegen.
RuimA.jpg
RuimV.jpg

Je ziet in de tekening het zicht in het ruim naar achteren en naar voren. Aan de binnenkant van de spanten (bestaande uit buikstukken, zitters, stekers, oplangen en ook wrangen en zogstukken) zie je ook planken bevestigd. Dit noemt men de wegering.
Als je goed in de tekening kijkt zie je die planken van de wegering naar boven tot de dekbalk lopen en de laatste onder de dekbalk is dikker dan de onderste. Je ziet er de letter l (L) bij staan. Dit is de balkweger waarop de dekbalken komen te rusten. De dekbalken werden met zwaluwstaartverbinding in de balkweger ingelaten.
Hier een voorbeeld hoe dit eruit gezien moet hebben.
zwaluw.jpg

Hiermee kan je gelijk zien waarom dit gedaan werd. De dekbalken hielden op die manier het schip bij elkaar zodat de huid in zijn geheel niet naar buiten kan en daarmee de vorm behouden werd. Op de zijkant van de dekbalken kwamen kniestukken die tegen de wegering kwamen en pas gemaakt werden aan de dikkere balkweger. Zie tekeningen Witsen.
De zwaluwstaartverbinding zat alleen op dit dek. Alle dekken erboven kregen een andere verbinding.

overloopA.jpg
overloopV.jpg

Het verschil met voorgaande was dat de dekbalken nu tussen de oplangen geplaatst werden en niet met een verbinding ingelaten weren in de balkweger (er was wel een rechte uitsparing in de balkweger)
In het boek van Ab staat een mooie tekening hiervan.
IMG_4523.JPG


Ik hoop dat het een beetje duidelijk is, want je kan wel zeggen dat voor een Hollands schip er een duidelijk andere manier van bouwen is. Vooral 17de eeuwse schepen werden geheel op een andere manier gebouwd dan in de rest van Europa.
Ik weet niet welke manier jij gaat gebruiken bij de bouw. Ik neem aan dat je begint met het samenstellen van spanten op de POF manier en dat je niet op de POB manier een schip gaat bouwen. Gezien je vraag.

bouwmet.jpg


POB
pob.jpg


POF
pof1.jpg


Ga je ook een bouwverslag bijhouden?
 
Hoi Stephan,

Dank voor je duidelijke uitleg met plaatjes.
Op de Modelbouwer tekening van d Have Maen, staan de spanten weergegeven.
Op die tekening lijkt het, bij de meeste spanten, alsof de dekbalk tegen het spant gespijkerd zit.
Er zit echter een spant bij waarbij de wegering en de dikkere balkweger staat weergegeven.
In mijn model zal ik proberen die balkweger ook te gebruiken bij alle spanten, maar dan zonder zwaluwstartverbinding.
Ik ga gewoon, op zijn ouderwets, een kiel met spanten, opgebouwd uit delen, gebruiken voor de romp en dan met binnen- en buitenbeplanking.

Als iemand mij kan uitleggen hoe ik een bouwverslag kan bijhouden, dan ga ik dat ook doen.

Groet,

Bertus
 

Bijlagen

  • 20240703_203752.jpg
    20240703_203752.jpg
    256,1 KB · Weergaven: 59
  • 20240703_203801.jpg
    20240703_203801.jpg
    250,1 KB · Weergaven: 60
Je zou met dit topic verder kunnen als verslag, we kunnen vragen of de admin de titel aanpast en het verplaatst naar verslagen. En dan kan je verder hierin doorgaan met je bouw. Net zo makkelijk.

Wat betreft de tekeningen die je hebt, kan ik je al vertellen dat degene die ze gemaakt heeft er eigen denkwijzen in geplaatst heeft. Kan ook niet anders aangezien dit schip in 1609 gebouwd is zonder gebruikmaking van tekeningen. In die tijd bouwde men volgens de huid eerst methode. Er werden geen spanten gemaakt waar de huidplanken tegenkwamen. Maar men deed het andersom. Dit was een manier van bouwen die bij de Hollanders een kenmerk was, hierdoor kon men veel goedkoper en sneller bouwen.
Ik zag in die tekening ook dat de zitters (op de kim), ik heb ze in de tekening omcirkeld, met spijkers onderling verbonden zijn. Ook dat klopt niet. De buikstukken, zitters, etc. Werden alleen tegen de huid bevestigd en niet onderling. Daarmee kan je een beetje aantonen dat die tekeningen niet hellemaal correct zijn.
20240704_004811.jpg

Deze tekeningen zijn altijd een creatie door iemand die dit schip bestudeerd heeft. Uit schilderijen of verslagen die bewaard zijn gebleven. Die verslagen, certers genaamd, geven dan de afmetingen van het schip weer en hoe het opgebouwd is. Op de scheepswerf wist men dan hoe het gebouwd moest worden.

Betreffende je verslag maken.
Foto's plaatsen is niet moeilijk, je kan ze met de computer of tablet draaien, voordat je ze upload. Het beste is om ze dan als volledige afbeelding te plaatsen. Ze komen dan op de plek te staan waar je cursor staat in je tekstvak. Zo kun je ze dan ook tussen de tekst plaatsen. Na een paar keer gaat dit vanzelf goed.
 
Laatst bewerkt:
Back
Top