Guillow's P-51D Mustang (kit 905)

hallo,

Ik ben bezig met mijn eerste balsa vliegtuigje en heb wat vragen over het bespannen.

Ik heb nu vrijwel alles, afgezien van 1 vleugel, in elkaar. Daarna ga ik nog wat verbindingen nalopen omdat ik zeer zuinig alles heb verlijmd. Dit met Bizon Nexus, wat goed beviel, was een tip van een forum(kan goed dit forum geweest zijn ...) Waarna alles nog bijgeschuurd zal worden.

Dan wil ik nog kijken of ik sommige delen(staartvlakken bv.) mooi vlak/horizontaal kan krijgen met behulp van stoom. (Of kan/doe je dat na het bespannen?)

Wat ik me afvraag;

1) Je gebruikt eerst bv. witte houtlijm (50/50?) verdund met water, dan het papier aanbrengen ...
2) Dan papier benevelen met water en laten drogen om het te laten 'spannen' ...
3) Is Parket Plus?(spanlak) daarna voor het lakken(vochtwerend?)

In afwachting ...

 

Eigenlijk zouden de staartvlakken recht moeten zijn vóór je gaat bespannen. Doot het bespannen kunnen ze wel kromtrekken. Een (los) stabilo van een groter toestel zou je tijdens het drogen kunnen opspannen (op kleine balsablokjes, zodat de onderkant niet vastplatkt, met spelden vastprikken op de bouwplank). Jij hebt het stabilo waarschijnlijk al op het toestel gelijmd (doen namelijk de meeste mensen) maar als je dat nog niet gedaan hebt kun je het beter bespannen en lakken vóór jet het op het vliegtuig lijmt. Dan kun je het ook opspannen tijdens het drogen.

Als de staartvlakken na afwerking toch kromgetrokken zijn (en dat moet je corrigeren, want anders vliegt het nooit), kun je het inderdaad boven stoom van een keteltje houden, en dan in de juiste stand verdraaid laten drogen, tot het recht is. Helaas klinkt dat makkelijker dan het in de praktijk is ...

Voor het aanbrengen van het tissue: er zijn verschillende mogelijkheden
- vroeger had je tubes 'tissuepaste', volgens mij gewoon erg ingedikte spanlak, maar die kun je vrijwel nergens meer kopen (de enige plek die ik weet is SAMS in Engeland)
- er zijn inderdaad mensen die 50% met water verdunde houtlijm gebruiken. Heb ik ook gedaan, maar op den duur (na enkele jaren) wordt het waar de houtlijm heeft gezeten viezig bruin, daarom doe ik het niet meer.
- Je zou ook 'behangrandenlijm' kunnen gebruiken, dat wordt kant in klaar in potjes verkocht en lijkt wat op yoghurt. Ik vrees alleen dat dit op den duur ook bruin wordt, want volgens mij is het net als witte houtlijm op PVC basis.
- Ik ken ook iemand die kleurloze knutsellijm van de Hema gebruikt. Dat zou net als spanlak op cellulosebasis zijn en prima werken. Ik moet het zelf nog uitproberen.
- De echte cracks doen het met ouderwetse spanlak. Ze lakken eerst de randen van het frame 2 of 3 keer. Dan leggen ze het tissue over het frame (dik tissue meestal vochtig gemaakt met water), en waar ze het willen laten plakken gaan ze er met een kwastje met thinner overheen. Dat dringt door het tissue, lost de spanlak eronder een beetje op en droogt meteen weer waardoor het tissue vast gaat zitten. Ik vind dit prima werken met dun tissue, maar met dik plakt het in eerste instantie niet genoeg.

Pas als alles goed droog is (voor de zekerheid een nacht laten drogen) moet je spannen met water. Hou er rekening mee dat het frame daardoor krom kan trekken. Hoe dunner het frame, hoe groter dat risico. Om die reden worden fragiele toestellen ook wel met brandspiritus gespannen, dat trekt veel minder. Maak het tissue niet te nat met water, gebruik een zo fijn mogelijk vernevelende bloemenspuit.

Als het model voor indoorvliegen (in een sporthal) bestemd is, zou je, als het tissue door het water voldoende gespannen is, niet eens meer hoeven lakken. Spanlak (op cellulosebasis wordt, behalve voor het vochtbestendig maken (nou ja, vochtbestendig ...) ook gebruikt voor verder spannen. Om te voorkomen dat het dat te veel doet kun je spanlak gebruiken die je met 50 of voor kleine modellen zelfs 60% thinner hebt verdund. Echt vochtbestendig wordt het toch niet, dus voor een rubber model is één of twee lagen verdunde spanlak wel genoeg. Om gewicht te besparen zou ik geen verf gebruiken, en als het moet, verdunde Humbrol.

Wout is de expert op gebied van parket plus. Ik heb het ondertussen wel gebruikt op één modelletje, maar mij bevalt het nog niet zo als vervanger voor spanlak (het is een hele dunne acryllak op waterbasis). Het spande bij mij absoluut niet, en het bleek ook bepaald niet bestand tegen ook maar het geringste vocht. Na een landing in nat gras ging de bespanning meteen slap hangen. Misschien heb ik iets fout gedaan....

 

@ FOX35

Bedankt voor de input! Ik heb enkel de body, staartvleugel en rudder inelkaar gezet, juist om ze eventueel nog te kunnen corrigeren. Ik heb mezelf redelijk goed ingelezen gelukkig ;-) Alleen met het bespannen was ik er nog niet helemaal over uit. Ik had al veel foto/video's over verschillende technieken gezien.

Ik ga het papier gebruiken wat er standaard bij zit(blauw/grijs). En dan gewoon met spanlak waarschijnlijk, ik wil wel dat het er uiteindelijk enigsinds leuk/mooi uitziet.
Voor het spannen met water dacht ik aan een parfumverstuiver, die heb ik nog wel liggen ergens.

Testfit: body, staartvlak, rudder, cockpit (niet met elkaar verlijmd dus ...)


Eerste vleugel:


Op zich ben ik wel tevreden over het resultaat tot nu toe, de verschillende delen zijn best mooi vlak/recht voor mijn eerst 'balsa projectje'.

 

Dat ziet er heel goed uit! Wil je het een vliegend model maken? Dan kan het goed zijn om de ophanging van het rubber wat minder ver naar achter te plaatsen, dat scheelt uiteindelijk veel neusgewicht.

Wat betreft het bespannen, ik gebruik meestal behangerslijm hiervoor, maar soms ook inderdaad verdunde witte houtlijm (PVA). Het verkleuren wat Fox noemde heb ik zelf gelukkig nog niet meegemaakt, misschien is dit ook afhankelijk van het merk. Bij gele houtlijm gebeurt dit wel maar die is in Nederland (helaas) vrijwel nergens te koop.

Het spanpapier vastzetten met spanlak heb ik ook wel gedaan, maar die methode bevalt mij niet zo goed. Het is ook erg afhankelijk van het merk spanlak hoe goed dit gaat. Graupner werkt slecht hiervoor (verder wel goed spul), Model Engineering goed.

Knutsellijm van de Hema gebruik ik voor het lijmen van depron, voor spanpapier lijkt mij dit een minder goede keus maar ook ik heb dit niet uitgeprobeerd.

Ik begrijp dat je met Parket Plus gaat bespannen. Had je mijn artikelje daarover al gelezen? Werkt uitstekend, maar bij het lakken van de staartvlakken loop je het risico dat de onder en bovenzijde van de bespanning aan elkaar gaat kleven. Hier heb ik nog geen echt goede oplossing voor gevonden. Het is vochtwerend maar bij echt nat gras is spanlak beter geschikt. Dit lijkt mij meestal geen probleem voor rubber aangedreven schaalmodellen. En ook bij spanlak gaat de bespanning slap hangen in die omstandigheden, tenzij je teveel hebt gebruikt maar dan is het model te zwaar geworden. Bij brandstofmodellen kan je wel dikkere lagen gebruiken en dan is het echt water bestendig.

Bij het bespannen van de staartvlakken moeten de grootste bochten eruit zijn voordat je begint. Smeer dan een kant van de constructie in met behangerslijm. Leg de constructie op een stuk vlak liggend spanpapier. keer het geheel om en laat het drogen. De rimpels die ontstaan door het vocht in het papier trekken vanzelf weer weg, dus niet gaan trekken of wrijven. Ik weet ook niet hoe sterk dit spanpapier is wanneer het nat is, als je geluk hebt is het van goede kwaliteit en scheurt het niet wanneer het nat is. Dan is het geen probleem om nog wat te schuiven met het papier.
Als de eerste zijde gedroogd is doe je de tweede zijde op de zelfde manier. Dan rondom afwerken. Met een parfumverstuiver (gebruik ik ook) vochtig maken en tijdens het drogen ondersteunen. Dit is heel belangrijk, en moet ook na het lakken gebeuren. Ik leg de vlakken tussen twee plaatjes geperforeerd aluminiumplaat zodat het vocht weg kan. Als je dat na het lakken doet moet de lak niet meer plakkerig zijn, anders kan je wel bedenken wat er gaat gebeuren. Stoom is dan niet meer nodig.

Succes, en blijf posten!

 

@Moerman:
Bedankt voor de info, ik had al eens met veel bewondering naar je site gekeken.

Ik wil hem wel laten vliegen, maar heb hem eigenlijk gekocht als herinnering aan m'n pa die vroeger een mooie CUX '78 balsa boot had staan, en om te kijken hoe de kits van Guillow's zijn. Vroeger heb ik ook een rubber-powered faom cessna-achtig dingetje gehad, die vloog erg leuk.
Ik ben verder van plan wel meer guillow's te gaan bouwen, aangezien de kits mooi compleet zijn. (Deze was 13,-)

Idee: Lak het staartvlak ondersteboven, gaat het misschien niet tegen de andere kant aan hangen. (Of lak je beide kanten tegelijk?)

Ik ben echt al verslaafd aan deze vliegtuigjes!(M'n heli staat al een week stil)
Zo eerst even de winkels afstruinen voor penselen, houtlijm, parket plus en wat fijner schuurpapier ;-)

 

Voor het staartvlak gebruik ik nu gewoon meer balsa tussenspijlen zodat het papier beter wordt ondersteund. Met licht balsa is dat geen probleem.

 

Is natuurlijk ook een oplossing, ik wil verder mijn model niet gaan aanpassen vandaar. Ik heb net Pledge Parket Plus(AH) en Bison Houtlijm-colle de bois(Gamma) gehaald, dus ik heb nu alles in huis.

Vraag:
Lijm je van het staartvlak/rudder enkel de buitenlijnen, of ook de tussenspijlen?

Wellicht kan ik beter eerst wat testjes doen met wat resthout en een stukje spanpapier, om te kijken in hoeverre het nou echt 'spant'.

Ondertussen ook nog ff wat op het SFA-forum rondneuzen ...

 

Ik lijmbij het staartvlak ook de tussenspijlen omdat dit het kromrekken tegen gaat. En inderdaad is jouw idee om eerst een teststukje te doen heel verstandig. Is de lim die je voor de constructiehebt gebruikt waterbestendig? Ik ken Bison Nexus niet. Als deze waterbestendig is dan kan je als alles mis zou gaan je staartvlak gewoon even in een bakje water laten weken en dan komt de bespanning weer los.

 

@moerman:
Nexus was een tip van een forum, hecht goed met balsa en is nog een paar seconden corrigeerbaar, ik gebruik het ultra zuinig en dan is het lekker snel droog.
Dit vind ik op de site:
"Niet geschikt op plaatsen met een permanente hoge vochtigheidsgraad en/of een landurig contact met water'."
"Verkleefde vingers scheiden door goed te weken in water en vervolgens met een potlood ertussen rollen." (lol)
"Technische eigenschappen: Vochtbestendigheid= Goed"

Ik heb net alle delen zorgvuldig geschuurd waar ik vond dat het nodig was, en ga zo een frame(pje) van overgebleven balsa-latjes maken voor een testje met het spanpapier.

Resultaat volgt ...

 

Hier het beloofde resultaat van mijn (Pledge Parket Plus)span-testje.

Hieronder zie je het frame-pje: (lucifers zijn niet verlijmd uiteraard)


Hier is, met water verdunde houtlijm, het spanpapier aangebracht:


Hier is de lijm gedroogd:


Hier heb ik het linker deel licht bestreken met onverdunde Pledge Parket Plus:


Hier het eindresultaat na drogen: (rechter deel is niet behandeld!)


Conclusie:
1) Ik heb de houtlijm 50/50 verdund, vond het wel iets wat nat, maar het werkt goed.
2) Alles lijkt in eerste instantie te gaan 'golven', maar na het drogen van de Parket Plus staat het zo strak als een vel van een trommel. Zonder dat mijn frame-pje(vrij slap), krom is gaan staan.
3) Ik kan me voorstellen hoe spanlak moet ruiken, mijn model ruikt zometeen naar bloemetjes dankzij de Parket Plus!

Ik ben erg tevreden

 

Gefeliciteerd, klinkt als een geslaagd project. Bij mij doen de foto's het overigens niet, geldt dat voor anderen ook?

Wout

 

@moerman:
Ben blij dat iemand het even aangeeft. Had de foto's op Windows Live staan, maar de url daarvan gebruiken werkt blijkbaar niet.
Ik heb de foto's even ergens anders gehost, als het goed is moet het nu zichtbaar zijn voor iedereen.

Hier nog een pre-fit van de onderdelen: (body,vleugels,staartvleugel en rudder)

 

Inmiddels kan ik de foto's ook weer zien.

Het ziet er goed uit

 

Ik zie de foto's nu ook. De constructie ziet er heel goed uit, keurig gedaan. Nu moet je toch echt de keus gaan maken tussen wel of niet een vliegend model maken. Voor de V-stelling van de vleugels maakt dat nogal wat uit, schaal of vliegen. Voor een vliegend model moeten de vleugeltips minstens zo hoog als de prop-as zitten. Daarvoor moet je de vleugelaanzet nog wat aanpassen zo te zien. En je moet even kijken of de invalshoek van de vleugel 3 graden meer is dan van het staartvlak. Als deze zaken in orde zijn zie ik geen reden dat dit model niet zou vliegen. Maar er is natuurlijk ook niets op tegen om dit model als niet-vliegend schaalmodel af te werken.

wout

 

Ik heb vroeger zweefvliegtuigen gebouwd, en ik gebruikte altijd spanlak, bestaat dit niet meer? verder voor het lijmen gebruikte ik UHU lijm, is dit allemaal verleden tijd? Ook was er een plastic folie dat je over (honderden kleuren en ook transparant) dat je over de vleugel kon leggen en vervolgens met een haardroger (heet) of strijkbout kon verwarmen en dat trok prachtig strak...
Ben ik nou te oud of bestaat dit nog steeds? (ik spreek over de tijd dat Mc Gregor een goed merk zender was...)

Danny

 

@Danny:
Spanlak bestaat nog wel degelijk. Echter heb ik nu een liter Parket Plus(AH) voor ongeveer de zelfde prijs als 250ml spanlak. Ook vind ik die laklucht niet zo fijn in mijn woonkamer, wat ik nu gebruik ruikt serieus naar een bloemenweide.
Er zijn veel folie varianten verkrijgbaar, maar voor mijn balsa(1mm latjes/sheet) waarschijnlijk net iets te veel van het goede, blijft er niets meer van mijn model over ben ik bang. Spanpapier, wat ook standaard bij mijn kitje geleverd werd, lijkt me beter geschikt voor het wat fijnere werk.

@moerman:
Als de vleugels in een goede v-stelling staan, staat hij net zo mooi op de kast als dat hij in de lucht hangt lijkt me. lol! Die ene foto is ook van boven genomen, dus zie je weinig v-stelling lijkt me, niet?
FF serieus, dit zijn wel de tips waar ik een hoop aan heb. Thanks!

Front view test fit:


De linker vleugel(staat hier wat hoger dan rechts) staat ongeveer zoals jij beschrijft . De bouwtekening geeft aan dat onderkant-wingtip tot onderkant-vleugel(aan body) 1, 7/8" (= 4,76cm) moet zijn, wat goed overeenkomt. Keyword is inderdaad minstens
Kan je die invalshoek t.o.v. het staartvlak nader beschrijven/illustreren?

 

Gelukkig Ik dacht dat ik al kompleet outdated was! Ik moet zeggen dat mijn handen kriebelen als ik jouw foto's zo zie.

Danny

 

Op zich is de krimp van die folie niet zo'n probleem, kwestie van niet te lang en heet strijken. Maar die folie is een stukje zwaarder dan gelakt spanpapier en geeft ook nog eens minder stijfheid aan de constructie. Maar Danny, je bent zeker niet verouderd in je ideeen. De vertrouwde methodes hebben hun waarde behouden, maar er zijn tegenwoordig wel veel alternatieven bijgekomen.

Jster, die V-stelling ziet er inderdaad goed uit. Wat betreft die invalshoek, bij jouw mustang is dat makkelijk te bepalen omdat zowel de vleugel als het staartvlak een vlakke onderkant hebben. Als je op de bouwtekening een lijn trekt gelijk met de onderkant van het staartvlak, en je trekt ook zo'n lijn gelijk met de onderkant van de vleugel dan moeten deze lijnen niet evenwijdig lopen. De lijnen moeten elkaar een eind voor het vliegtuig raken, maar zover hoef je ze niet te tekenen. Tussen de lijnen moet een verschil van 3 graden zitten. Is het zo helder? Iets meer dan 3 graden mag ook, geeft meer stabiliteit maar vraagt ook een beetje meer neusgewicht. Minder dan 3 graden levert een te geringe stabiliteit op en is dus niet leuk om mee te vliegen.

 

Wat vooral bij kleinere modellen ook een reden is waarom plastic strijkfolie niet altijd het beste is, is juist het feit dat dit zo'n glad oppervlak heeft.

Sinds jaar en dag vinden er projecten plaats op scholen en modelvliegclubs, om kinderen te leren bouwen door ze een vrije vlucht zwever uit een bouwdoosje laten bouwen van het formaat A1 te laten bouwen (spanwijdte van ongeveer 110 cm), met name de Kleine UHU van Graupner. Als die een uit liggers en ribben opgebouwde vleugel hebben (er waren namelijk ook varianten met een zogenaamde Jedelsky-vleugelconstructie die je niet per se hoefde te bekleden omdat de bovenkant van de vleugel al bestond uit balsaplaten) werd die traditioneel bekleed met papier dat gespannen werd met spanlak.

Toen in de jaren '70 de krimpfolies beschikbaar kwamen (eerst Solarfilm en later het veruit Superieure Oracover), was de neiging de vleugels van die zwevertjes met film te bekleden. Wat bleek toen: ze vlogen niet meer, of in ieder geval niet zo goed als men gewend was. Natuurlijk speelde het grotere gewicht en de verminderde stevigheid een rol, maar door het gladde krijg je een andere turbulentie om het profiel. Vraag mij niet hoe het werkt, ik ben geen aerodynamicus, maar het komt er op neer dat voor langzaam vliegende modellen, en onze vrije vlucht modellen horen daar per definitie bij, moet je een enigszins ruw vleugeloppervlak hebben. Bijvoorbeeld Oratex heeft dat wel, maar is weer vele malen zwaarder dan Oracover, dus voor onze toepassingen niet te gebruiken.

 

@FOX35:
Goed beargumenteerd. Ik veronderstel dat je uit ervaring spreekt?
Klinkt toch vrij onlogisch dat een ruw oppervlak de aerodinamiek ten goede komt. Als je je modellen lakt zijn ze immers ook niet zo ruw meer. Het lijkt mij vooral belangrijk dat de verhoudingen van je model goed moeten zijn. Met dat op het oog zou het toch mogelijk moeten zijn om een, met solarfilm/oracover bedekt, model te laten vliegen?

@moerman:
Duidelijk! Ik wil hem zeker eens laten vliegen ja.