Het Schip dat Zuid-Afrika voor Eeuwig Veranderde

Dear Friends

I believe my Batavia has found a name! I came upon this wonderful article in ADNEWS written by Mathijs Noij.

Was het VOC-schip de Haarlem niet voor de kust van Zuid-Afrika vergaan, dan was het land nooit gekoloniseerd. Archeoloog Bruno Werz is het wrak op het spoor.

e zou de Nederlander Bruno Werz een moderne Indiana Jones kunnen noemen. Zijn specialiteit: het opgraven van oude schepen, uit de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. In de jaren 90 haalde hij al twee VOC-wrakken boven water: de Waddinxveen en de Oosterland.

Het project waar Werz nu zijn tanden in heeft gezet, is het vinden van het VOC-schip de Haarlem. De Haarlem vertrok in 1647 vanuit Batavia, in het huidige Indonesië, naar Amsterdam, vertelt Werz. Op het meest zuidwestelijke puntje van het Afrikaanse continent sloeg het noodlot toe. Het schip raakte aan lager wal en de bemanning verliet met knikkende knieën het schip. Hoe zouden de Afrikanen een groep van 62 onbekende blanken verwelkomen?

Snel bleek dat de zeelieden weinig te vrezen hadden van de Afrikanen. De Nederlanders bouwden een kamp, waar zij uiteindelijk een jaar verbleven, totdat zij opgepikt werden door een terugkerende VOC-vloot.

Terug in Amsterdam brachten zij verslag uit bij hun werkgever. De VOC was op dat moment namelijk op zoek naar een verversingsstation in Afrika, waar schepen op weg naar 'de Oost' vers voedsel en drinkwater aan boord konden nemen. De Haarlem-bemanning schreef over de vruchtbare grond, de aanwezigheid van voldoende schoon water en de vriendelijke houding van de lokale bevolking: een perfecte plek voor een verversingsstation.

,,Het is dus niet toevallig dat de VOC-koopman Jan van Riebeeck vier jaar later op dezelfde plek terugkwam", zegt Werz. ,,De omstandigheden waren er gewoon goed." De post die Van Riebeeck stichtte, groeide uit tot het huidige Kaapstad, en later tot Zuid-Afrika.

Volgens Werz zou de vondst van de Haarlem daarom van symbolische waarde zijn voor Zuid-Afrika. Daar is Martijn Manders het mee eens. Manders is maritiem archeoloog en hoofd van het Maritiem Programma bij de Nederlandse Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. “Het is natuurlijk een emotioneel beladen schip, omdat hiermee de kolonisatie van Zuid-Afrika in gang is gezet.”



Werz doet al sinds de jaren 80 onderzoek naar de Haarlem. Beetje bij beetje verzamelde hij meer aanwijzingen voor de locatie. Hij las de journaals van de Haarlem-bemanning, maar ook die van Jan van Riebeeck, de stichter van de Nederlandse Kaapkolonie.

Hij deed bodemonderzoek, waaruit bleek dat er grote voorwerpen onder het strand liggen. Uiteindelijk stuitte de archeoloog op een kaart in het Nationaal Archief in Den Haag, waar de locatie van De Haarlem simpelweg staat aangegeven. ,,Die noem ik mijn schatkaart", zegt Werz. ,,De puzzelstukjes vielen in elkaar."

Werz woont sinds de jaren 80 in Zuid-Afrika en kent de sentimenten heel goed. ,,De Afrikaners, zoals de afstammelingen van de Europeanen heten, zien de komst van Jan van Riebeeck graag als een Goddelijke voorzienigheid. Alsof hij er als donderslag bij heldere hemel opeens was. Maar zonder het ongeluk van de Haarlem was zijn komst misschien wel uitgebleven. Zuid-Afrika was dan misschien wel nooit gekoloniseerd. En het land zoals we het nu kennen, had dan misschien wel nooit bestaan."

The Research Team’s Visit to Lelystad

Lelystad (NL) - 30 October 2019 - By special invite of Mr Arent Vos, Mr Harry Gerritsen and Dr Bruno Werz were given a special treat recently. For a full day they were allowed access to the Batavia wharf (Batavialand) and the reconstruction of the 17 th century VOC ship ‘Batavia’ that foundered off the Australian coast in 1629.



Mr Vos is a maritime archaeological researcher and specialist on ship construction methods. He is one of the key persons that stood at the cradle of maritime archaeological research in the Netherlands. Currently an official of the Dutch state department of cultural heritage (RCE), he is based at the Batavia wharf in Lelystad.

Striking Similarities



‘Batavia’ and ‘Haarlem’ were both constructed at the Amsterdam shipyard of the VOC only a few years apart. Both ships were of the same class or ‘charter’, with a length of about 45 metres and a width of 10 metres.

The life-size reconstruction of the Batavia provides an excellent comparison as to what can be expected once the wreck of ‘Haarlem’ is located and excavated. At the end of the visit, Mr Vos expressed his interest and willingness to cooperate in the ‘Haarlem’ Project’.

SUCESS FOR BRUNO WERZ OCTOBER 2019






Tegel van de Nieuw Haarlem - VOC Site.

 

Mooi. Wellicht heeft de spiegel er zomuitgezien.

 

Beste Stephan. Baie dankie vir die bijlage. Dit hel sommer baie. Dit lyk my asof dit twee besonder viriele leeuwmannetjies is!

 

Ja, dat zijn geen Amsterdamse paaltjes

 

Amsterdamse paaltjes zijn groter zegt mijn vrouw...

 

Nou ja! Daarop ek kan ek nou nie kommentaar lewer nie. Ek ken net Zuid-Afrikaanse leeuwyfies!!

 

Nou ja! Daarop ek kan ek nou nie kommentaar lewer nie. Ek ken net Zuid-Afrikaanse leeuwyfies!!