modelvlieginstructeurs opleiden

Verzamelen van instructie manieren

Iemand opperde dat de KNVvL een rol zou kunnen spelen in het verzamelen van de manieren hoe er les gegeven wordt, en hieruit een advies kan destileren wat voor de clubs beschikbaar komt.

Als lid van de subcommisie F3A wil ik mij wel opwerpen om deze spullen te verzamelen en te bezien of er een gemeenschappelijke factor aanwezig is die als advies/richtlijn teruggekoppeld kan worden.

Als de schrijvers in deze 'draad' dit een goed idee vinden mogen de documenten of idee-en gestuurd worden naar wvr@mediasys.nl

Nogmaals, wil niets opdringen.

Gr
Winfried de Vries

 

Voor wat betreft het onderwerp “instructeurs” komen twee zaken op het juiste moment bij elkaar:
• Deze draad. Er wordt duidelijk spijkers met koppen geslagen.
• Het beschikbaar komen van de definitieve tekst voor de Regeling Modelvliegen. Zie de draad: http://www.modelbouwforum.nl/phpBB2/viewtopic.php?t=25883 .
Korte verklaring: na het komen te vallen van modelvliegen onder de Wet luchtvaart enkele jaren geleden was dat nog niet volledig uitgewerkt voor modelvliegen. Dat is gerepareerd met de nog in de Staatscourant te publiceren nieuwe Regeling Modelvliegen.

De toelichting bij de Regeling Modelvliegen verwijst naar het Basis Veiligheidsreglement (BVR) als nadere uitwerking om het modelvliegen in Nederland op een veilige manier te beoefenen. Dit BVR moet dus aangepast worden op de nieuwe Regeling Modelvliegen. Het aspect eigen veiligheidsbesef van de modelvlieger krijgt de belangrijkste plaats. Bovendien is het nogal verouderd; een update is dus op zijn plaats. Het onderwerp “instructeurs” is een van de onderdelen van het BVR.

Wat is er beter om de praktijk (onder andere de gebruikers van dit forum) te koppelen aan de theorie (het opzetten van een vernieuwd BVR)?
Ernst Grundman schreef:
“De taak voor de KNVvL hier in zie ik als volgt. Vanuit de KNVvL zou een vraag naar alle clubs kunnen gaan om hun "instructeurhandleiding" naar hen op te sturen. Van al die voorbeelden zou dan een eensluidende handleiding gemaakt kunnen worden die als richtlijn voor iedereen kan dienen. Verplichtingen? Nee, dat denk ik niet maar wel een heel goede manier om ervaringen te delen zodat niet iedereen het wiel steeds weer opnieuw hoeft uit te vinden. Ook naar de overheid toe is dit een goede stap. Wij laten dan via de KNVvL zien dat we heel goed in staat zijn om zelf onze zaakjes te regelen zonder dat de Haagse ambtenarij in hoeft te grijpen.”
Winfried de Vries schreef:
“Iemand opperde dat de KNVvL een rol zou kunnen spelen in het verzamelen van de manieren hoe er les gegeven wordt, en hieruit een advies kan destilleren wat voor de clubs beschikbaar komt.
Als lid van de subcommissie F3A wil ik mij wel opwerpen om deze spullen te verzamelen en te bezien of er een gemeenschappelijke factor aanwezig is die als advies/richtlijn teruggekoppeld kan worden.”

Ik heb met Winfried de Vries contact gezocht of hij deze rol van verzamelpunt van ideeën en mogelijkheden ook op zich wil nemen in het bovenstaand genoemde verband. Het antwoord was ja.

Dus aan iedereen die een bijdrage kan leveren: zoek op wat er bij je club voorhanden is met betrekking tot instructie (en graag ook andere zaken rondom veiligheid) en mail dit naar wvr@mediasys.nl en knvvlmod@xs4all.nl . Heb je alleen een hard copy, vraag Winfried dan om zijn postadres.
Over een week of twee (als we beiden weer terug van weg zijn) gaan we ermee aan de slag.

Eenzelfde oproep zal gedaan worden in de Nieuwsbrief van de afdeling Modelvliegsport.


Peter Keim

 

ik heb zelf ook veel instructie gegeven.

wat ik wel veel zie bij ervaren vliegers is dat de check van de roeren op de grond nogal vaak vergeten wordt.
veel leerling vliegers zitten thuis nogal eens te spelen met de instellingen van de zender of stekkertjes van servo's te verplaatsen.
als ze dan weer op het veld komen om te gaan vliegen pakt de instructeur de kist en gaat er van uit dat alles goed staat.
dus check altijd de roeren (werking, richting (is rechts ook rechts))

verder zou het wel handig zijn als er een landelijk insrtructieboek komt waarin dus structuur wordt gegeven aan het lesgeven.
nu wil iedere club wel een boek hebben maar er is meestal niemand die dit oppakt... (zegt hij schuldbewust)

groeten PIeter

 

ok, er zijn idd lui die al 30 jaar vliegen en nog niets kunnen, maar even de uitzondering daargelaten:

maar wat is goed vliegen? ik kan niet torquerollen, inverted maximaal hard over het veld knallen of knife edge vliegen op kniehoogte.
dat heeft een instructeur allemaal niet nodig.
het circuit vliegen, starten, landen stallen en spinnen op hoogte, achtjes en die ongein. ofwel, het examenprogramma. dat is een must. maar ik ga er stiekem van uit dat iemand met de ambitie om instructeur te worden dát toch wel beheerst?

motortjes afstellen, vliegtuigen keuren, invliegen.. dat kan aan de "ervaren" instructeur worden overgelaten. dat leer je vanzelf door je eigen nieuwe modellen in te vliegen. de een kan het al, de ander niet.. en juist dát zou een goeie zijn voor een instructeurs op leiding

Aspirant of hulp instructeur als ik het zo even mag noemen, kan toch prima les geven aan iemand waarvan zijn toestel al eerder is ingevlogen?

 

Een autorijschoolhouder kan je ook niet met enig fatsoen loslaten in een formule 1 of rallyauto.

Hiermee wil ik zeggen dat een modelvlieginstructeur de basis GOED moet kunnen (lees: strak vliegen), verder moet hij/zij mondeling duidelijk en begrijpelijk dingen over kunnen brengen.

Ikzelf kan vrij goed vliegen en heb in het verleden ook wel les gegeven. Helaas ben ik niet erg geduldig, dit komt uiteraard niet ten goede aan een leerling. Heeft de leerling alles snel door dan kan ik daar wel plezier aan beleven (nietwaar Sander Goosens?). Het liefst ben ik GEEN instructeur.

Gr. Bert

 

Gents
Mooie discussie, helaas nu pas ontdekt. Heb binnen onze club ook juist dit probleem aan de kaak gesteld.

Er kan wel degelijk een adviserende rol voor de KNVvL gespeeld gaan worden naar clubbesturen toe, zoals Peter al duidelijk verwoordt.

Een kijkje in de "grote" luchtvaart:
Alle instructeurs die lesgeven aan sportvliegers zijn beroepsvliegers, naast een goede vliegstandaard betekent dat ook nog dat ze een instructeurs brevet gehaald hebben, één van de moeilijkere brevetten die er te behalen zijn, gezien het hoge afvalpercentage.
Vliegbedrijven zoals KLM leiden hun eigen instructeurs op, omdat die slechts op één type lesgeven.
Zweefvlieginstructeurs moeten ook een aparte aantekening halen.

Een belangrijk aspect van een gekwalificeerde instructeur is zijn didactische vaardigheid, ofwel hij moet het goed kunnen overbrengen. Daarnaast moet zowel de leerling als instructeur een goede handleiding hebben over het verloop van het lesprogramma, men noemt dit een syllabus.
Sportvliegers en verkeervliegers hoeven zich echter geen zorgen te maken over het "lesmateriaal", cq het vliegtuig.

Stel dat je een goed programma voor de modelbouw zou willen opzetten dan heb je en aantal aandachtsgebieden:

Advies keuze model en besturing:
Dit is zo divers als er modelbouwers zijn, dus enige richtlijnen van de club zijn hier welkom. Wij adviseren rolroertrainers (Calmato etc.) als goede trainer. Maar vaak komen de mensen pas als ze al een model gekocht hebben.
Besturingen....voldoende om een type zoals de Calmato te kunnen besturen, dus tenminste één mixer er op.
Het rudder-only type is volledig achterhaald als lesmateriaal, oude doos werk, vergeet die troep zo snel mogelijk, kijk vóóruit, niet achteruit.
Maar als een beginner met zo'n model op de proppen komt, moet je wel natuurlijk.
Scheiden van rolroer en rudder is onzin, met name de hoogdekkers vliegen véél beter met een ruddermixer erbij. Als je deze mixer via een schakelaar bedient, kun je als deel van de opleiding, later, eens laten zien dat het moeilijker wordt zónder deze mixer.
Ga modelvliegen in de leerfase niet onnodig moeilijker maken als het al is, dat is macho gedrag.
Zoals JIJ destijds hebt (moeten) leren vliegen wil niet zeggen dat anno 2005 dat nog steeds zo moet. Het kan met modern materiaal véél sneller en efficiënter als vroeger. Een boel modelvliegers zijn echter vastgeroest in hun denken en blijven maar refereren naar oude waarden en normen.

Eerste controle model.
Bij een nieuw lid moet je daar erg kritisch in zijn, bij onze club doen we dat bij voorker NIET op het veld, maar bij iemand thuis die een goede bouwtechnische kennis heeft, in alle rust, zonder dat er 20 "experts" zich mee staan te bemoeien.
Kleine zaken kun je dan direct verhelpen, grotere zaken mag de eigenaar zelf doen en dan weer terugkomen. Deze controle geschiedt aan de hand van een checklist. Dit ontlast een instructeur enorm op het veld.

Lesprogramma.
Mooi van de BMVC, dat zij tenminste al iets op papier hebben. Maar het is nog erg summier. Er zou best een "syllabus" geschreven kunnen worden aan de hand van het programma voor bvb een sportvlieger, aangepast voor modelvliegen.

De instructeur:
Bij ons op de cub (nog) geen goede aansturing hierin, iedereen die lesgeeft doet dat naar eigen dunken. Tenmiste een afstemming zou erg op zijn plaats zijn. Beter nog zou een (KNVvL/VML)instructeurscursus kunnen dienst doen, die bvb een paar maal per jaar in den lande georganiseerd zou kunnen worden.
Je hoeft natuurlijk geen austronaut te zijn om te mogen lesgeven als instructeur, maar een goede beheersing van het gebruikte model is toch niet teveel gevraagd. Beheersing van basis kunstvliegfiguren strekt tot aanbeveling zou ik zeggen, leerlingen kunnen in model in no time in situaties brengen die je op een "normale" manier niet kunt herstellen...

Het klinkt misschien allemaal wat ver weg voor de een of de ander, de realiteit is echter dichterbij dan je denkt. De ARBO is er één van, die clubbesturen kan aanspreken op het feit dat instructie (altijd een belangrijke peiler geweest in ALLE vormen van luchtvaart) geborgd moet zijn in het functioneren van een club.

Aansprakelijkheid:
Dit hebben we per Huishoudelijk Reglement geregeld. De eigenaar/vlieger van een model blijft verantwoordelijk. Alléén bij opzet of grove schuld kan men een instructeur aanpreken. Denk dan aan zaken dat een instructeur gaat koffiedrinken tijdens de eerste vlucht van een leerling...

Ik hoop op nog veel bijdragen in deze discussie!

 

Precies, we kunnen nu wel een ideale situatie schetsen, toch is het nog steeds zo dat verreweg het grootste deel van de ervaren vliegers lekker met zichzelf bezig wil zijn.
Het aantal dat zondag elke keer maar weer 75% procent aan de ander wil besteden is niet zo groot. Loop maar eens het terrein op van een vreemde club en wacht tot iemand je aanspreekt: "hee nieuw gezicht, heb je interesse in de modelvliegsport, kan ik je ergens mee helepen"
Ik doe dat wel, maar ben nog weinig ambassadeurs van de sport elders tegengekomen.

 

Hans, ik denk dat je de spijker precies op de kop slaat.

Zeker met je eerste punt dat de ervaren vliegers lekker met zichzelf bezig wil zijn in plaats van (nieuwe) leerlingen helpen. Ik wil hierbij opmerken dat ik graag F3A figuren vlieg, hierbij staat een ding voorop: trainen, trainen en nog eens trainen. Dat je daarnaast niet veel tijd hebt om ook nog anderen te helpen spreekt voor zich. Dit is uiteraard een egoistische gedachte.

Ik denk inderdaad wanneer je actief bezig bent om "vreemden" of bezoekers aan te spreken of ze interesse hebben in de modelvliegsport je als vereniging meer kans maakt op potentieel nieuwe leden. Ik zal mij ook maar eens aktief op gaan werpen als ambassadeur, want nieuwe leden blijven belangrijk voor iedere vereniging.

Als instructeur voel ik me niet geroepen, maar je krijgt al gauw dat er mensen aan je gaan trekken omdat je vrij goed en mooie figuren vliegt. En dan is het moeilijk om nee te zeggen tegen een aspirant lid welke nog midden in het leerproces zit.

Gr. Bert

 

Het klopt inderdaad wat Hans schrijft maar dit heeft ook zijn oorzaak.

Hoeveel nieuwe leden heb je leren vliegen en vliegen nog steeds??

Vooral met heli vliegers is het bar en boos. Elk jaar zie ik tussen de 5 en 10 nieuwe leden verschijnen die ff heli willen leren vliegen. Vervolgens stop je er veel tijd in om de heli goed vliegend te krijgen. Dan veel advies en er bij gaan staan om te coachen. Het lid hovert een zomertje als het mooi weer is, geen wind, er geen verjaardagen zijn, het kind niet moet zwemmen en mogen van hun vrouw. En na dit zomertje zie je ze nog 2 a 3 keer en komen nooit meer terug. Zie je ze toch nog een keer en vraag je: Heee waarom zie ik jou niet meer op het veld????? Ja niet zo veel tijd meer en bla bla bla.

Als er bij ons op de club (ik vlieg er op meerdere maar in dit geval MVC.MN) iemand komt om te vliegen vragen ze vaak wat ze moeten doen om een instructeur te krijgen. Ik roep dan altijd: ‘’gewoon komen’’ niet één keer maar meerdere keren. Zo leer je de mensen op de club een beetje kennen en kom je vanzelf aan een persoon die jou les kan en WIL geven. Je kunt als aspirant vlieger ook snel beoordelen of iemand redelijk kan vliegen en of de vliegstijl die hij bezigt jou een beetje aanstaat. Ook leer je zo wat de meest gunstige vliegtijden zijn. Gisteren ook weer, komt een aspirant vlieger om 16:20 op het vled om nog instructie te krijgen. Ik hoef dan ook niet meer zo nodig als ik er al vanaf 12:00 loop.

Dus ook ik ben terughoudend om instructeur te spelen. Maar laat niemand aan de grond staan omdat ik geen zin zou hebben.

Grt,
Ben

 

Ha Ben,
In het geval dat je nu schetst was in ieder geval de intentie van die leden die nu niet zo veel meer verschijnen nog goed.
Steeds meer zie je het verschijnsel dat men niet lid wil worden van een vereniging om deel uit te maken van een groep mensen met dezelfde interesse, maar dat het men gaat om het kopen van de facilitaire dienstverlening.
Ik kreeg dit weekeinde een mailtje van iemand die daar wel heel expliciet in was.
Strekking als volgt:
Ik begrijp dat jullie geen verplicht lidmaatschap van de KNVVL eisen. Dat is mooi want ik wil niet bijdragen aan het storten in die bodemloze put. Ik begrijp ook dat jullie lidmaatstchap naar maand-rato gaat. Als ik nu lid wordt kan ik dan nog voor het eind van het jaar mijn brevet nog halen? Daarna zie ik dan wel of ik nog lid wil blijven.

 

zo een kon het bij mij al meteen vergeten, geen zin in.

 

Inderdaad, als ze niet meer interesse vertonen, dan zal ik er ook niet veel moeite voor doen. In het verleden heb ik er genoeg gehad waar ik mijn tijd ingestoken heb en die je na 2 maand niet meer ziet, dan gaan ze duiken, paardrijden, .... Dan heb je eerst wel met die gasten 3 halve dagen rondgereden om een toestel te kopen, dat helpen klaarzetten, ze leren rondjes vliegen. Bij de eerste kleine tegenslag dat ze zelf iets moeten herstellen, zie je ze niet meer. 3 weken later komen ze nog eens langs met een blad waarop alles te koop staat.
Gelukkig zijn er ook die je na 5 jaar nog steeds ziet en waarvan je plezier heb om ze te zien vliegen.

 

Gelukkig, ik zie dat het niet alleen bij onze vereniging zo gaat. Ik/wij twijfelden of het aan ons lag dat je een aantal mensen al snel niet meer ziet.

Ik zeg wel altijd duidelijk dat, in tegenstelling tot sportverenigingen, instructie een service is van de leden en niet van de vereniging.

 

De Heer die Hans schetst is een bekende, Maar zo één was ik in 24 jaar vliegen nog nooit tegen gekomen.
Maar de nieuwe leden van nu zijn gewoon sneller verveeld, hebben vaak (ruim) voldoende geld om spullen te kopen en gaan vliegen. Wie ziet er nog een lid met een zelf in elkaar geknutseld vliegtuig, ‘’ik kijk wel beter uit, voor 100 euro heb ik een ARF en ik heb geen tijd en/of zin om te bouwen’’ krijg je dan te horen.
Maar we moeten niet met de wolven in het bos mee gaan zitten huilen en blij zijn met de leden die het wel leuk vinden en gezellige gasten op de/het club/veld blijken zijn. Ook nog eens wat extra willen doen voor de club en de kar dus wel willen trekken.
Maar het blijft soms moeilijk om een nieuw lid met zijn maandagmorgen,,,eeehhh,,, zondag middag enthousiasme op een leuke manier te woord te staan. Maar zoals Hans al zij, je moet het wel doen anders hebben we straks geen vliegers meer.

Welke vereniging heeft er overigens veel jeugd leden (mannen en vrouwen onder de 18 jaar)
Ik zie ze op alle verenigingen waar ik vlieg bijzonder weinig.

Grt,
Ben

 

Hans,
Zo'n mailtje hebben wij ook gekregen. Ik heb die persoon duidelijk verteld wat de regels zijn en dat hij het hoogstwaarschijnlijk wel kan vergeten om nog dit jaar z'n veilighieds brevet te behalen. "Modelvliegen is niet iets dat je zo maar even leert, daar gaat echt wel de nodige tijd in zitten". Met dit soort bewoordingen heb ik hem duidelijk gemaakt dat er ook het één en ander voor gedaan zal moeten worden.
Er zijn binnen onze club een redelijk aantal instructeurs waarvan er vrijwel altijd wel één en vaak zelfs wel meer op het veld aanwezig zijn. Één van de echt goede van onze club is helaas enige tijd geleden overleden en hij laat wel een groot gat achter. De andere instructeurs moeten dat opvullen maar daar hebben we wel eens wat moeite mee. Er zijn plannen om het geheel weer eens goed met elkaar te gaan bespreken. Helaas is op dit moment de animo daar een beetje laag voor. De toeloop van nieuwe leden is niet erg groot op dit moment en ik denk dat we dit jaar voor het eerst iets achteruit zullen gaan.
Volgend jaar bestaat onze club 30 jaar. We willen toch proberen om daar iets van te maken. Vooral jeugdleden zouden we graag binnen zien komen. Helaas is er kennelijk vrij weinig interresse onder de huidige jeugd maar ik hoop dat ik me daarin vergis. Mogelijk zullen we dus volgend jaar extra aan de bak moeten om een groep jongeren de kneepjes van het modelvliegen te leren.

 

mensen ik ben dan wel geen instructeur.
maar als men clubs levend will houden blijft men toch afhankelijk van nieuwe leden.
dus met open armen ontvangen van mensen die intresse heben is nummer 1 bij mij en zou volgens mij ook bij iedereen zo moeten zijn op een club.

instructie geven is een belangrijk iets waar niet te makkelijk over moet worden gedacht want een beginner geeft toch de instructeur zijn model in handen. dat toch weer een hoop geld.

 

Hans
De man die je zo'n mailtje stuurt wil gewoon leren vliegen, zonder poespas van een club. So be it. Dit soort mensen zijn er ook.

Ik rij motor, alléén of samen met een vriend. Ik heb geen behoefte om bij een motorclub te gaan. Dat is mjn goed recht, maar er zijn hordes mensen die dat niet snappen en mij bij een motorclub willen hebben.

Ik klop dus ook niet bij een motorclub aan om hulp voor het een of ander, wat jou "klant" wel wil doen, die wil van twee walletjes eten.
Voor dit soort figuren is de (commercieële) vliegschool een uitkomst. Hij betaalt zijn vlieglessen en daarmee basta.
Daarmee komen we op een ander punt.

Bij véél andere sporten betaal je voor instructie/opleiding. Probeer eens te gaan golfen en een grats instructeur te vinden.....
Waarom zou een club geen instructie tarief kunnen gaan heffen? Ik denk dat het animo om les te geven dan wel zal toenemen. Zo'n tarief zou niet hoog moeten liggen maar enkele euro's per vlucht van een 15 minuten is toch niet teveel gevraagd.
Daarmee leg je de drempel weliswaar iets hoger, maar raak je ook de ééndagsvliegen kwijt die voor een dubbeltje op de eerste rang willen zitten.

Het aantrekken van jeugd vereist inzet van het bestuur, investering op termijn en motivatie van de leden.
Afgelopen week hebben we in het kader van schoolsport met een kraampje tussen 25 andere sporten gestaan. Kinderen moeten dan 5 euro per sport betalen, daar mogen ze dan later één of enkele dagen kennis mee maken.
Onze stand was continue bomvol, wat wil je, blikvangende modellen doen het beter als een opgehangen zwembroek bij het zwemclub kraampje!
De oogst was 42 aanmeldingen, die komen dus allemaal een zaterdagmiddag langs, dan krijgen ze uitleg over modelvliegen, vliegen met een SIM en daarna aan de kabel met een echte trainer. Plus een frietje, haha!!
Nee, illusies van 42 man hebben we niet maar als er één of twee blijven plakken dan zijn we al tevreden.

We doen ook al een paar jaar aan dat "berenvliegen". Wedden dat er over een paar jaar daar kinderen van, naar ons toe komen?
Je moet als modelvliegclub headfirst naar buiten komen, presenteer je aan de samenleving, eis je aanwezigheid op en ga niet op je achteraf veldje lopen mokken dat er niemand komt.

De tijd dat er leden kwamen omdat er anders niks te doen was, ligt achter ons. Keuze zat met leuke dingen voor de jeugd. Je moet dus actief werven.
Vroeger hoefde de luchtmacht niet te adverteren, er kwamen zat piloten in spé op af. Nu adverteren ze zich suf.
Anders zit je straks met een stel ouwe mokkende ouwe kerels op een bankje te zeveren over hoe leuk het vroeger was.

Tijden veranderen jongens, het gaat als met de dinosaurussen: aanpassen of je sterft uit.

 

de dag dat ik geld vraag om iemand te leren vliegen, stop ik met les geven. Ik wil dit enkel doen voor het plezier, puur voor de leut.
Al is het als je de vergelijking maakt met sommige andere hobby's wel te snappen.
Gelukkig zijn de meeste nieuwe leden enthousiast. Dat komt ook omdat we een ledenstop hebben denk ik. 80 leden en niet meer. Als er zich nieuwe kandidaten aanbieden, komen ze op een wachtlijst te staan. Aan het begin van het nieuwe vliegseizoen kunnnen ze meestal lid worden. Dit is dan vaak een aantal maanden nadat ze de eerste keer komen zien zijn. De niet echt ge-interesseerden hebben dan vaak al afgehaakt.

 

Kurt
Het is maar hoe je het bekijkt.
Ik ben naast modelvlieger ook sportvlieginstructeur en daar is het de normaalste zaak van de wereld dat dat betaald wordt.

Als een club zoveel problemen heeft om aan instructeurs te komen, dan is het MOGELIJK een oplossing. Ik zeg niet dat het MOET, het is gewoon een andere visie.

Modelbouw hobby maakt een ontwikkeling door die misschien wat langzamer gaat als andere sporten/hobby's.
Probeer voor je kinderen eens een gratis zang/piano leraar te vinden...ook die mensen doen hun hobby met plezier, maar vragen er toch geld voor. Omdat dat gewoon s in die wereld.

Niet dat ik persoonlijk zit te wachten op een paar euro's als vergoeding, begrijp me goed, maar er zijn er genoeg die daar geen probleem mee zouden hebben, ieder zijn goed recht.

Maar we dwalen af, het gaat om het lesgeven en hoe je dat het beste kunt invullen.

 

Zijn er nu clubs die een syllabus hanteren? If so, dan zou ik graag een bericht ontvangen.
We hebben bij onze club dit jaar een logboekje geintroduceerd, en dat is een aardige aanvulling om vorderingen bij te houden. Het vergt wat dicipline van de instructeur, want het werkt alleen als het een beetje consequent word ingevuld, maar dat gaat heel goed. Ook leerlingen stellen het vaak op prijs zoiets tastbaars te hebben. Als er belangstelling voor is kan ik hem later wel online zetten.