Het geheugeneffect.
Bestaat dat befaamde geheugeneffect nu wel of niet? Dat is de grote vraag voor vele. Het antwoord is simpel: Ja het bestaat! De vraag is alleen of wij er ooit iets van merken. Het echte geheugen effect is vele jaren geleden ontdekt door de NASA. Een aantal NiCad cellen werd voor een bepaalde toepassing gebruikt waarbij ze gedurende een vaste tijd met een vaste stroom belast werden. Met andere woorden de accu werd steeds voor een deel ontladen. Tot hoever weet ik niet maar laten we als voorbeeld 60% nemen. Daarna werden ze weer gedurende een vaste tijd met een vaste stroom opgeladen. Na verloop van een lange tijd was er een keer meer energie nodig dus wilde men de accu langer belasten. Toen bleek dat de capaciteid van de accu veel lager was dan de fabrikant opgegeven had. De capaciteid was slechts 60% van wat het zou moeten zijn. Dit kwam overeen met de hoeveelheid energie die er in de voorgaande tijd uit gebruikt was. Het leek alsof de accu’s onthouden hadden dat ze slechts voor 60% gebruikt werden. Hier is dus de naam geheugen effect vandaan gekomen. Gelukkig bleek dat de volledige capaciteid hersteld kon worden door de accu’s enkele keren helemaal te ontladen en daarna weer op te laden.
Ik heb de fabrikanten gevraagd wat nu de chemische of electrische oorzaak van dit geheugeneffect was. Helaas heb ik daar dus geen antwoord op gekregen. Uit allerhande stukken die ik heb kunnen vinden heb ik nergens echt duidelijk kunnen achterhalen wat nu die oorzaak is. Het enige wat wel heb kunnen vinden zijn stukken waarin staat dat bij moderne NiCad cellen door verbeterde fabrikage en materialen het geheugeneffect zo goed als niet meer bestaat.
Einde discussie zou je denken, toch niet helemaal. Er zijn een aantal effecten die tegenwoordig het geheugeneffect worden genoemd. Dit is het echter niet omdat het meerdere oorzaken zijn die ook nog eens niet (helemaal) terug te draaien zijn.
Zoals al omschreven zal langdurig langzaam laden en overladen tot gevolg hebben dat er vrij grote cadmiumkristallen ontstaan. Die grote kristallen “lossen” moeilijk op tijdens het ontladen waardoor de inwendige weerstand hoger wordt en de accu minder stroom kan leveren. Als je nu een flinke stroom uit de accu gaat trekken zal door die hogere inwendige weerstand de spanning van die accu sneller in elkaar zakken. De snelheidsregelaar in je boot, vliegtuig of auto zal vrij snel afslaan omdat de accuspanning te laag wordt. Het is dan vrij logies dat je denkt dat de capaciteid van je accu lager is geworden maar dat is dus niet zo, de inwendige weerstand is hoger geworden! Als je dan (veel) stroom uit die accu gaat trekken zal een deel van de accuspanning verloren gaan over die inwendige weerstand. Je zult merken dat als je de accu gaat testen met een lage stroom de capaciteid behoorlijk goed overeenkomt met wat de fabrikant opgegeven heeft.
Tijdens (landurig) overladen vindt er een chemisch proces plaats aan de positive plaat. Het effect hiervan is dat de celspanning 0,04V tot 0,05V lager wordt. Ook dit wordt wel toegeschreven aan het geheugeneffect.
Dan de al eerder genoemde dendrides. Deze zorgen voor een hogere zelfontlading waardoor je dus minder bruikbare capaciteid overhoudt. Dit is zeker geen geheugeneffect! Dendrides kunnen gedeeltelijk verwijderd worden maar helaas vrijwel niet helemaal. Als je de cellen “zapt” ben je ze dus gedeeltelijk kwijt en heb je alle capaciteid weer terug. Helaas zullen de dendrides weer terug groeien op de resten die er nog echter gebleven zijn. Meestal betekend dit dat je beter nieuwe cellen kunt kopen.
Als laatste is er natuurlijk ook nog de “gewone” slijtage van de cellen. Door het gebruik zullen de cellen langzaam maar zeker achteruit gaan. Goed behandelde cellen die onder de ideale omstandigheden gebruikt worden kunnen tot wel 1000 keer geladen en ontladen worden. Dat zullen wij nooit halen maar 500 keer moet zeker haalbaar zijn. Toch zullen er vele onder ons zijn die zelfs daar lang nog niet aan komen. Er zijn mensen die hun accu niet meer dan 50 tot 100 keer kunnen laden en ontladen. Deze cellen worden dan heel erg ”mishandeld”. Door de cellen heel erg snel te laden en met hele grote stromen te ontladen zullen de cellen veel te lijden hebben. Deze cellen worden geladen met stromen van wel 5C of soms zelfs meer. Ontladen met stromen van 100A en meer komen ook voor. Deze combinatie is voor alle cellen zeer zwaar en ze zullen dan ook niet lang “leven”. De mensen die hun Nicad accu’s op deze manier gebruiken weten dit en nemen deze nadelen voor lief. De voordelen die deze behandeling (zou) hebben wegen voor hen op tegen het nadeel dat de accu veel sneller kapot is.
