Nu we een veld hebben waar we wat vaker met VV diesel modelletjes kunnen vliegen, wordt het mogelijk om een oude wens in vervulling te laten gaan. Het begon allemaal in 1961. Toen publiceerde ene Bert Striegler een apart VV sportmodelletje, in de Aeromodeller. Hij noemde het ontwerp Ebenezer, als in Scrooge, omdat het een erg goedkoop te bouwen toestelletje was. Het was een kleine tweedekker met vleugels en staart van 2,5 mm balsa, en een plankrompje van 6 mm voor een 0,5 of 0,75 cc motortje. Met nog twee 1mm triplex rompversterkingen, wat 3mm ribbetjes en een vel tissue was je klaar. De 2,5 mm balsa vleugels werden met de ribbetjes in een eenvoudig profiel gebogen. Het ontwerp werd meteen erg populair, en er kwamen in latere nummers van Aeromodeller enthousiaste brieven van lezers. Er was er zelfs één van een schooljongen (het gros van de modelvliegers in die tijd waren schooljongens) die ontdekt had dat als je de bovenste vleugel weg liet en het motortje vol gas gaf, je een wild stuntend geval kreeg, waarvoor iedereen op het veld alle kanten op stoof om het vege lijf te redden! Tegenwoordig zijn Ebenezer-achtige toestellen in Engeland erg populair, en worden de vreemdste semi-schaal versies bedacht, ook meermotorige met elektro aandrijving. Een aantal jaren later, het zal rond 1972 geweest zijn, kreeg ik een exemplaar van de Aeromodeller uit juni 1969 in handen, en daar stond een Ebenezer versie in de vorm van een Curtiss P-6 Hawk. Het leek me meteen een erg leuk geval, en sindsdien heb ik het ding willen bouwen. Maar, er kwamen steeds andere projecten die voorrang hadden, en de laatste 20 jaar is het er niet van gekomen bij gebrek aan een vliegterrein! Maar nu grijp ik mijn kans.... De tekening is al zo oud en zo vaak bekeken dat het papier erg kwetsbaar is geworden en gemakkelijk scheurt. Dus ben ik uiterst omzichtig te werk gegaan. Het eerste onderdeel was de romp. Nu had ik, geheel in de Scrooge mentaliteit, geen zin om een verse plank 6 mm balsa aan te snijden, dus heb ik een rompvorm in elkaar geplakt van stukken 6mm die ik nog had. De vorm van de romp is vervolgens op het balsa overgebracht door het hout onder de tekening te leggen en met speldeprikken de contouren op het hout over te brengen, en de romp vervolgens via die speldeprikken uit te snijden. Het uitzagen van de 6mm beuken motorbokken was natuurlijk het meeste werk! Volgens de tekening moeten ze 6x8 mm zijn, maar ik had nog een wat breder stukje beuken liggen en had geen zin om daar in te gaan zagen dus heb ik dat maar als bovenste motorbok gebruikt. Die paar gram in de neus zal geen verschil maken! Ik ga, net als bij de originele Hawk, een DC Merlin gebruiken. Zoals je kunt zien, heeft de motor een fikse domping, van maar liefst 10 graden! De ontwerper schrijft dat hij eerst 5 graden had gebruikt, maar dat bleek te weinig te zijn. Vervolgens konden de twee 1mm triplex neusversterkingen tegen de romp aan gelijmd worden. Het was simpel om de contouren op het triplex te krijgen, je hoeft alleen maar de rompneus op het triplex te leggen en met een potlood af te tekenen. De ronding aan de achterkant is met de grootste mal uit een burmeister set getekend. Dat paste precies, wat het vermoeden doet ontstaan dat de ontwerper en de tekenaar zo'n zelfde set hebben gebruikt! De motor komt tegen de linkerkant van de romp aan.
Ja man, gewéldig! Een van mijn meest waardevolle stukken gereedschap is de "scrap box" waar bijna altijd een oplossing te vinden is. Duurzaamheid uit de oude doos en Dagobert blijft kicken.
Nadat de epoxy uitgehard was, kon de romp geschuurd worden, zodat het triplex gelijk met het balsa kon worden gemaakt, en de randjes rond geschuurd. Daarna was het een kleine moeite om de staartvlakken uit 2,5 mm balsa uit te snijden. Ik had natuurlijk eerst de vleugel uit die zelfde plank uitgesneden, en de staartvlakken wat er overbleef. Geheel in de geest van Scrooge moesten er natuurlijk weer wat ontbrekende hoekjes aangelijmd worden! Op de tekening stond dat het 'medium' balsa moest zijn, mijn plankje 2,5 mm woog 45 gram, dat leek me wel ongeveer goed. Ik heb de staart even droog op de romp gezet voor de foto. De vleugel was iets te breed voor het 10 cm brede balsa plankje, dus dat moest aan de achterkant worden toegevoegd. Dat kon van de stukken die aan de voorlijst waren weggesneden! De volgende stap waren de 3 mm balsa ribbetjes. Daarvoor is zo weinig balsa nodig dat een stukje uit de rommeldoos volstaat. Volgens de tekening moest je de ribben twee aan twee steeds van een kleiner formaat maken. (zie de foto hierboven) Dit vond ik onnodig ingewikkeld, dus ik heb ze allemaal van de zelfde grootte gemaakt, dan kun je ze, als ze onder de vleugel zitten, op maat snijden. Voor de curve kon ik een oude triplex mal van NACA 0018 gebruiken, dat paste precies! Nadat ze uitgesneden waren, kregen alle ribbetjes een middenstreepje om straks te helpen bij het uitlijnen onder de vleugel. De vleugel werd met de plantenspuit aan de bovenkant goed nat gemaakt. Daarna werden de ribben met cyano aan de onderkant gelijmd. De kromming kwam er door het natte hout makkelijk in. Denk er vooral aan om voor dit onderdeel een langsgezaagde plank balsa te nemen, en niet een kwartiers gezaagde! Want die trekken niet zo gemakkelijk krom. Ik had trouwens wel van tevoren met potlood de middellijn en de plaatsen voor de ribben aangegeven. Als de vleugel morgen droog is, worden de ribben op maat gesneden. En daarna moet ik even naar het plaatselijke modelbouwwinkeltje voor nog een plankje 2,5 mm, want dit was mijn laatste...
Even een historische update: Bert Strieglers Ebenezer is niet in 1961 gepubliceerd, maar al eerder: in 1958, in het aprilnummer van Aeromodeller. Op Outerzone is de gratis tekening te downloaden. https://outerzone.co.uk/plan_details.asp?ID=2208 Verder zijn, zoals gezegd, in Engeland de Ebenezer versies erg populair. Ook in Australië, waar deze website vandaan komt, en waar meer tekeningen van E-versies te vinden zijn. http://www.ctie.monash.edu.au/hargrave/ebenezer.html
Ik moet in een of andere Aeromodeller ook nog een tekening hebben van een eend versie van een Ebenezer, met als naam natuurlijk "Rezenebe".
Vandaag was, tot mijn spijt, het plaatselijke modelbouwwinkeltje 'wegens vakantie gesloten'. Morgen is het weer open. Omdat ik de dag in mijn koele bouwkamer op de begane grond niet wilde verspillen, heb ik besloten wat ik anders nooit doe, namelijk een model bekleden voordat alle onderdelen gebouwd zijn. Eerst heeft de vleugel op de naden tussen het middendeel en de buitenvleugels twee laagjes dunne zijde gekregen (glasdoek was beter geweest maar dat had ik niet meteen bij de hand), daarna heeft alles een laag spanlak gekregen, waarbij het belangrijk is om niet eerst de ene kant te lakken en daarna als de boel droog is de andere kant, want dan heb je risico dat vooral de vlakke delen van de staart, krom trekken. Dus lak je eerst de ene helft aan de onder- en bovenkant, en legt de delen dan op de rand van een tafel met een gewichtje op het ongelakte deel, te drogen. Daarna lak je de andere helft. Vervolgens is de boel glad geschuurd met een oud stukje schuurpapier korrel 600, en heb ik de vleugel en staart met dun geel tissue bekleed, en de romp met blauw. De romp hoort weliswaar Olive Drab te zijn, maar deze kisten werden later in hun leven soms overgeschilderd in het nieuwe schema met een blauwe romp, dus vooruit maar. Met het bekleden van de vleugel en de delen van de staart begin ik altijd met de bovenkant, omdat je het tissue over de rand vouwt en met lak vast zet. Het tissue aan de onderkant kun je later met een mesje langs de randen wegsnijden. Ook hier geldt dat je de boven- en onderkant zo vlot mogelijk achter elkaar bekleedt, dus de onderkant zodra de bovenkant stofdroog is. Het tissue wordt met de plantenspuit op een krant ligt ingevocht om vouwen en rimpels te voorkomen als je het met spanlak nat maakt. Voor de onderkant van de vleugel moest ik het tissue in stroken snijden omdat ik het teveel gedoe vond om het tissue om de ribbetjes heen te plakken. Eind van de middag had ik dus een beklede ééndekker! Let op dat het stabilo op z'n kop ligt, dus daar zie je de omgeslagen randjes. Het blauwe tissue op de romp is erg doorzichtig, zodat je daar de omgeslagen randen wel heel erg duidelijk ziet. Dus de kans dat de romp alsnog Olive Drab wordt geverfd, is wel erg groot! En dan morgen maar weer naar het winkeltje voor die plank 2,5 mm balsa voor de ondervleugel!
Wanneer je iemand kent die met pastelkrijt tekent dan is het soms mogelijk om een afgekeurd stukje (van ongeveer dezelfde kleur als je tissue) te bemachtigen en dat tot fijne poeder te vermalen. Op een oude krant vouw je je tissue uit en wrijf je het krijtpoeder met een doekje of tissue in alle richtingen gelijkmatig in. In dit stadium ziet het er vaak hopeloos uit, maar wanneer je de bepoederde tissue (bijvoorbeeld met spanlak) aanbrengt dan heb je minder doorzichtige bekleding met een heldere kleur. Veel oefening is niet nodig, wel wat geduld om de poeder gelijkmatig in te wrijven. Een duidelijk verhaal valt er te lezen op deze webpagina: https://easybuiltmodels.com/chalk.htm tissue_inwrijven_met_krijt door DHZ geplaatst op 23 jul 2019 om 21:19 met_krijt_bewerkte_tissue door DHZ geplaatst op 23 jul 2019 om 21:19
leuk nog een Ebenezer er bij . Ik heb er een poosje gelden een gebouwd gebaseerd op een Mig 3 en die doet het goed met een 0,8 coxje. Helaas heb ik hem vorige week tegen ons huis aangevlogen. ( vlieg wel vaker in de tuin ruimte zat ;-). dus moet er wat reparatie aan tapas komen en een nieuwe motor. tekening wil ik wel delen als er interesse is . maar ook deze komt zeker op mijn wensen lijstje wat een leuk modelletje .
Een aantal jaren geleden was ik op de Old Warden vliegdag...kreeg van een engelse vlieger die ik kende uit het wedstrijdcircuit een dieselkissie in handen gedrukt en heb daar de hele dag mee gevlogen...tot nu toe nooit geweten welk kissie dat was...je mag één keer raden. meer dan leuk!!
Woensdag op naar het winkeltje, plankje 2,5 balsa uitgezocht met de brievenweger en een kritische blik op de nerfrichting. Daarna was het maken van het ondervleugeltje een fluitje van een cent, op de identieke manier als de bovenvleugel. Het ding is een flink stuk kleiner dan de bovenste. De V-stelling daarentegen het dubbele, 5 cm. onder elke tip in plaatst van 2,5 cm. Daarna weer versterkingen op de lijmnaden van zijde, 2 lagen spanlak en bekleed met dun geel tissue. Het volgende item waren de vleugelsteunen, van 2,5 mm balsa met de nerf in de vleugelrichting, en 1 mm triplex voor de stevigheid. Toen die er eenmaal opzaten, was het mogelijk om te zien hoe het toestelletje er uit ging zien. De boel moet nu nog wat meer laagjes spanlak krijgen, drie in totaal. Maar, de luchtvochtigheid is groot, dus stel ik dat uit totdat het weer verandert. Daarna moeten enige decoraties aangebracht worden. We zullen zien!
Je gaat geweldig! Hier is het, ondanks de gesloten zonwering, al de hele week boven de 28 graden in het bouwhok. Zojuist 33 gemeten. Wij wachten op beter tijden...
Inmiddels heeft de Hawk voldoende laagjes spanlak, dus werd het tijd voor verdere kleurtjes. De romp moest toch maar Olive Drab worden. Ik heb de vleugelzadels afgeplakt, en de rest Olive Drab gespoten. Daarna de rode streep op de vleugel afgeplakt, en met de kwast twee laagjes rood gegeven. Toen de verf op de romp voldoende droog was, ook daar afgeplakt voor de diagonale gele streep, en de verticale rode streep op de staart die de eerste stap in de rood-wit-blauwe vlag op de staart moet worden. Vanmiddag de sjabloontjes uitgesneden voor de vooroorlogse Amerikaanse kokardes op de vleugel. Op de bovenvleugel heb ik eerst de witte ster afgeplakt; de witte amoebe die je ziet moet een ster voorstellen als het sjabloontje is weggehaald. Daarna kan de stersjabloon op de witte verf geplakt worden, en het blauw daar rondom worden geverfd. Onderaan de onderste vleugel heb ik het voor de grap maar omgekeerd gedaan; daar heb ik eerst het blauw aangebracht. Ik heb nooit gezegd dat ik consequent was.... Het plakband is van het soort waarmee ze in de winkel plastic zakken dichtmaken. Deze rol komt van de plaatselijke bakker. Dit plakband plakt goed maar niet zo heftig dat het bij het loshalen je bekleding meeneemt, en heeft er weinig last van dat de verf er onder kruipt.
Hou je wel ruimte over voor de TFA sticker? Hu...sticker...? Binnenkort zal Frans er ons alles over kunnen vertellen...
De Hawk is af! Het schilderen van de Amerikaanse kokardes en de vlag op de staart viel zwaar tegen, omdat de witte verf niet goed op het gespanlakte tissue hechtte, en mee kwam bij het weghalen van de maskers.... Eigenlijk had ik moeten spuiten, maar dan moet je alles steeds afplakken, en dat was me voor zo'n eenvoudig kissie wat teveel moeite. Wat maar weer bewijst dat je het beter goed aan kunt pakken dan snel willen zijn! Verder viel op dat de beide vleugels naar de tippen toe gewoon recht waren getrokken; het zijn nu de ribben die gekromd zijn. Nu zien of we de Hawk binnenkort eens aan de Old Hay Road in kunnen vliegen! Het tankje van de DC Merlin is een afgezaagde injectiespuit, met een 1 mm triplex dekseltje er met 5 minuten epoxy op gelijmd. In het dekseltje zitten 2 gaatjes, voor tanken en ontluchten. Het tankje is met een gebogen stripje aluminium vastgezet. Op de staart hoort volgens tekening een P te staan, maar ik heet geen Piet....
