Staartboom DLG

B

Bas B

Gisteren enorme flutter op de staartgroep van m’n Turbo 2007 tijdens de start. Tijdens een eerste inspectie bleek dat de hengel (unidirectioneel koolstof met hieromheen Dural aluminium) op sommige plaatsen nogal week was en ook waren er onheilspellende kraken te horen.

Thuis heb ik het aluminium op de verdachte plekken verwijderd, hetgeen extreem makkelijk ging, waarna er een breuk van 5 cm in vezelrichting zichtbaar werd en twee breuken 3 cm uit elkaar loodrecht op de vezelrichting over ongeveer ¼ van de omtrek.
Oorzaak van dit defect is naar mijn inschatting de slechte verbinding van het aluminium op het koolstof waardoor de hengel op druk gebroken is. Verderop zat het aluminium wel muurvast.

Ik heb de volgende vragen:
1. Zijn er meer mensen die een soortgelijke ervaring hebben?
2. Wat is het voordeel van aluminium t.o.v. een koolstof kous?
 
Bas,

Persoonlijk denk ik dat het beter zou zijn om naar volledig koolstof (of kevlar / koolstof) pookjes te gaan (45 graden
in combinatie met unidirectioneel) en die met aluminium zou ik niet gebruiken, vanwege de problemen die jij aangeeft.
Ik zelf heb ze nooit gebruikt, maar een goede vrije lucht vriend van mij wel en hij vond het helemaal niets (te zwaar, te bros,
geen goede hechting tussen het Aluminium en het kool). Hij is toen overgestapt op volledig koolstof (wat het lichtst en het stijfst is) maar voor
A2 is dat ook minder geschikt omdat het te bros is. Wij gebruiken nu kevlar / koolstof pookjes en die heb ik
nog nooit kapot gekregen, ook niet met een duik van 50 m recht in de grond. Ik denk alleen dat
deze pookjes niet stijf genoeg zijn voor DLG (jammer want ik vind het de beste pookjes die je kan kopen,
een Hongaar Szabo maakt ze maar ze zijn heel slecht verkrijbaar).

Voor DLG heb ik nu twee staartbomen gekocht bij F3-modellbau
 en op zich zien ze er wel goed uit maar ze zijn niet van dezelfde kwaliteit als de Szabo pookjes, ze zijn wel
mega stijf.

Om een lang verhaal kort te maken het vinden van een goede staartboom is niet makkelijk en
ik denk dat het een kwestie is van trial en error, als je eenmaal een leverancier hebt die kwaliteit levert,
heb ik altijd de gewoonte om er een aantal op voorraad te nemen... :)

Ik kan wel eens een Szabo pook meenemen dan kan je zien waar ik het over heb.

Cheers

Bart
 
Ik heb tot nu toe geen enkel probleem gehad met de kool/alu pookjes. het zijn niet de lichtste maar wel verreweg de stijfste pookjes die ik tot nu toe gezien heb. Ook ik heb een paar extra stijve pookjes van F3-modellbau gebruikt maar die halen het lang niet bij de Kool/alu pookjes van EMC-Vega.
Kreeg je de flutter direct in de eertse worp of ontstond deze pas later? Misschien ergens een knikje opgelopen tijdens transport.
 
Alex,

Weet jij of die EMC Vega pookjes ook nog koolstof onder 45 graden hebben ?
Uit het verhaal van Bas maak ik op dat die van de Turbo alleen maar unidirectioneel
koolstof hebben en aluminium, en daar zou het probleem in mijn optiek wel eens kunnen
liggen. Cheers

Bart
 
Alleen unidirectioneel. Volgens mij zijn dit dezelfde pookjes als de turbo. Ik heb er geen problemen mee en ben er zeer tevreden over en blijf ze gewoon gebruiken. Voor DLG is dit volgens mij het beste wat je kan krijgen.
 
Bart & Alex,

De flutter trad na een paar gooien op. In Odoorn meende ik ook al af en toe iets te horen tijdens de start dus mogelijk zat er al een breuk in de hengel die na een aantal worpen groter geworden is.

Ik ga er voorlopig maar van uit dat de breuk een toevalstreffer is (productiefout of beschadiging), maar blijf wel van mening dat de hechting van aluminium op koolstof bij de hengels niet altijd optimaal is, ook bij de hengel van m’n andere Turbo-07 was de hechting van het aluminium slecht (je moet een stukje verwijderen bij het kielvlak hetgeen erg makkelijk ging).

Verder verbaasd het me dat er aluminium gebruikt wordt i.p.v. koolstof of kevlar omdat de mechanische eigenschappen van aluminium slechter zijn.

Bas
 
Het precieze nut van het aluminium (gewalst Dural?) is me ook niet duidelijk.
Het lijkt me dat je er het koolstof goed mee 'opsluit' en het op die wijze zo min mogelijk laat vervormen bij buiging.
Bij Wakefields zie ik niet anders dan dit soort staartbomen.
Erg licht en super stijf.
Verwerking is vaak wel weer wat lastiger.
 
Even wat info v.w.b. poken.

De dural folie is een overblijfsel van Russische huisvlijtgeschiedenis. In de tachtiger jaren kregen, onder invloed van Russische selektieprogramma's (een geselecteerde groep ging dan een paar weken in een kamp bouwen en trainen), vliegers toegang tot voor die tijd hi tech materialen. Koolstofcomposieten waren nog vrij nieuw en in weefsel of vlechtsel bestond de CF daar nog niet. het zgn. UD band wel. Maar daar kan je geen poken van maken aangezien er in tangentiale richting ook versterking nodig is. De duralfolie bracht hier uitkomst (deze werd voor bekleding van rotorbladen voor heli's gebruikt). De pook was nu in een keer afgewerkt en de folie bood ook bescherming tegen zonlicht (er was nog geen toegang tot warmhardende epoxyharsen). Na het vallen van de muur werd deze inmiddels volwassen techniek gretig gebruikt om een zakcentje te verdienen.
Inmiddels was er in de westerse wereld ook wat ontwikkeling op dit gebied losgekomen. Beschikbaarheid van duralfolie was er niet, CF rovings, weefsels en vlechtsels wel. Zo gingen vliegers al snel experimenteren met deze materialen om tot een goede pook te komen. Dat bleek echter niet eenvoudig. Er moest een compromis gezocht worden tussen buigstijfheid en buigsterkte, torsie stijfheid, hoop strength (weerstand tegen inknijpen) en natuurlijk gewicht. Deze eigenschappen werden tevens sterk beinvloed door de pookdiameter. Later deed de hoog modulus koolstofvezel zijn intrede alsmede andere vezels als Aramide en recentelijk de M5 vezel.
Na jaren van experimenteren ben ik tot de volgende opbouw gekomen:
Binnenlaag: een aangesloten wikkeling van een fijn M5 garen
Tussenlaag: HM koolstof prepreg
Buitenlaag: CF vlechtsel (kous), midden op de pook onder 45 graden. Aan het dikke einde dus meer tangentiaal (goed voor hoop strength die zowiezo lager is bij de grotere diameter) en aan het dunne einde meer axiaal (goed voor buigstijfheid bij de kleinere diameter)

Het kan echter nog mooier door bv de M5 vezels op een wikkelbank als buitenlaag te verwerken waarbij, afhankelijk van de pookdiameter, de wikkelhoek bepaald wordt. Dit kan nog wat gewichtsreductie opleveren.

Verder heb ik van Rudi Holzleitner (F1A vlieger en de fabrikant van de Zach poken) nog wat poken gekregen met een binnenlaag van fijn glasweefsel, een tussenlaag van IM CF en een buitenlaag van duralfolie. Deze folie hecht, ondanks specifieke maatregelen, slecht aan de epoxy waardoor een monolithisch uitgehard geheel uit uitsluiten versterkingsvezels de voorkeur geniet.

Al met al is het dus belangrijk een vezel onder 45 graden te hebben voor de torsie stijfheid, HM of IM CF vezels in lengterichting voor de buigstijfheid, en een nul graden wikkeling voor de 'hoop strength'.
Nog belangrijker is een vloeiende en gladde overgang van neus naar pook. Daar treden grote spanningen op, vooral bij een crash. Een goede overgang is dan een life saver voor de pook.
 
Allard,

dank je voor de volledige reaktie.
Uit een telefoontje met Wolfgang Zach begreep ik dat er weinig problemen met de poken van de Turbo-2007 (gemeld) zijn. Enige klacht die hij gehad heeft was van een POWER werper die een breuk in de pook tussen de schroeven van de vleugelophanging had. Alle Tubo 2007 bezitters, behalve Peter, kunnen dus weer opgelucht adem halen!

Wolfgang zal nagaan of hij de poken ook met koolstof kous i.p.v. aluminium kan laten maken. Nog niet geheel de ideale opbouw maar wel een stap de goede kant op!

Bas
 
Hoi Bas,

Uiteraard heeft ook Rudi (de producent) poken met kous gemaakt. Dit is echter een stuk bewerkelijker en dus commercieel minder interessant. Ook is er een wat grotere spreiding in eindgewicht daar het harsaandeel in de kous moeilijk controleerbaar is. Er wordt nml. na het impregneren een droogstap gemaakt om overtollige hars te verwijderen. Misschien dat Zach (of ik) Rudi kan overreden om een serie met kous te maken. De poken met kous zijn doorgaans wel een fractie zwaarder. Dit omdat de kous aan het dunne einde van de pook samengetrokken wordt en dus een dikkere laag geeft. Schuren biedt een oplossing maar is erg bewerkelijk en geeft veel troep. Verder weet je ook niet hoeveel materiaal je weg haalt (vandaar dat een wikkelbank het best is, je plaatst onder 45 graden over de hele lengte en krijgt een uniforme dikte).
Vooralsnog zijn ook de CF/Alu poken prima. En als ze bij mij (F1A 420 gram) heel blijven, dan zeker bij DLG (ik crash ook wel eens wat )
Delaminatie blijft wel een (klein) probleem, en deze start bij de uiteinden. Truc is om aan de uiteinden een dun Kevlar garen om de pook te wikkelen over een lengte van een paar mm. + drupje dunne cyano. Dit om de 'start' van het afpellen tegen te gaan.
 
Hallo,

Dit is de pook in question.
Na een wel heel vreemde beweging tijdens een start heeft Bas de pook eens goed bekeken.
Het klopt, het aluminiumfolie zit niet erg vast.
Ook zat er op de deling van het aluminium een rand in het koolstof en lijkt hier dunner.
De rand is net zichtbaar op de foto

021.JPG


Frans
 
Die rand dat klopt, dat is standaard. De rand die je voelt is precies de dikte van de folie. De folie wordt nml. op het natte CF laminaat meegewikkeld met een kleine overlap.
Hechting is ondanks het ontvetten etc. een probleem.
Walt Ghio, een amerikaanse F1B (Wakefield) vlieger die nog z'n eigen spullen bouwt, strijkt de dural folie eerst dun in met een 2k lijm van 3M die specifiek voor het verlijmen met aluminium is ontwikkeld. De hechting is daar een heel stuk beter. Aan de buitenkant van de pook worden daarmee zelfs instelblokjes en stabilozitjes gelijmd. De hechting is daar super. Als je het probeert los te trekken, trek je de folie van de CF los (maar daar is niet veel voor nodig).
Vooralsnog blijft hechting een probleem. Overbelasting leidt tot (lokale) delaminatie, en dit kruipt dan gestaag verder met de flutter en uiteindelijk breuk tot gevolg.

Ik heb al overwogen de folie eerst te anodiseren. De poreuse alu oxide laag zorgt dan voor een goede hechting. Dat wordt wel heel erg bewerkelijk.
 
Bas B zei:
Bart & Alex,

Ik ga er voorlopig maar van uit dat de breuk een toevalstreffer is (productiefout of beschadiging), maar blijf wel van mening dat de hechting van aluminium op koolstof bij de hengels niet altijd optimaal is, ook bij de hengel van m’n andere Turbo-07 was de hechting van het aluminium slecht (je moet een stukje verwijderen bij het kielvlak hetgeen erg makkelijk ging).

Bas
Klik om te vergroten...

Net terug van vakantie lees ik dit stuk over de Turbo2007 poken/hengels. Ook mijn Turbo2007 pook heeft dit probleem, het aluminium zit niet erg vast. Als je met een nagel en met lichte druk over de pook gaat, hoor je het knisperen. In Odoorn had ik ook last van een ontzettende flutter in ronde 5. Net in die ronde stond er meer wind dan de in rest van mijn gevlogen rondes. Op vakantie heb ik het ook gehad en iedere keer als er wat meer wind dan gebruikelijk stond, logisch. Misschien zit het probleem ook nog wel in het kielvlak. Hier wil ik een goede verbinding maken tussen de linker en rechterzijde van de kielvlakhelften. Het idee is om er van de linkervoorzijde naar de rechterachterzijde een koolstofpijp in te plakken en ook een van de linkerachterzijde naar de rechtervoorzijde. Ter hoogte van de pook.
Het laaste stuk van de pook wil ik misschien vrijmaken van het aluminium en versterken met onder 45 gewikkeld dynema vislijn. Of heeft iemand een beter idee??

Loet
 
Loet,

Goede vakantie gehad ? :)

Ik zou er een nieuwe pook opzetten en geen risiko nemen met een reparatie.
Zelf zou ik geen aluminium / koolstof pook nemen (ook al schijnen die stijfer
te zijn) gezien de hechtings problemen van het aluminium.... :( , maar een
van koolstof/glas, koolstof/koostof of koolstof/kevlar.
Cheers

Bart
 
Hoi Loet,

Uitgaande dat de flutter veroorzaakt wordt door de pook is de beste oplossing de pook te vervangen door een pook met een koolstof kous i.p.v. aluminium. Een dergelijke pook is iets zwaarder maar dat is voor de T-07 niet een onoverkomelijk nadeel.
Dit lijkt me een betere oplossing dan de huidige pook te versterken/repareren, zelf had ik de pook gerepareerd maar een week later begaf de pook het op een andere plek (en natuurlijk tijdens een wedstrijd).

Ik heb uit mijn T-07 de pook gesloopt en het rompvoorstuk naar Zach gestuurd. Hij gaat er een nieuwe pook (hopelijk met koolstof kous) inzetten. Dit gebeurd in een mal i.v.m. uitrichting.

Advies, bel Wolfgang Zach even op!!

Bas
 
Loet,
ik kan mij alleen maar aansluiten bij deze adviezen. Nieuwe pook erop. Is waarschijnlijk op lange termijn ook minder tijdrovend.
Overigens, Dyneema/Spectra als reparatiemateriaal is niet aan te bevelen. Hechting met hars is slecht (deze vezels worden uit HDPE gemaakt en PE gebruken we soms als lossingsfolie) en de vezels liggen niet in de lengterichting van de vislijn (door het vlechten).
Als je al provisorisch wilt repareren, gebruik dan Kevlar of 67 Tex koolstof.
 
Hallo samen,

Dit is wat ik aan Bas B schreef in een PB-tje.

Hoi,

Ik heb overwogen om Zach te bellen maar deze romp is momenteel de basis voor mijn nieuwe vleugels. De andere rompen die ik heb zijn van de Highlight en die zijn minder en daar wil ik geen vleugel opzetten. Ik kan de romp dus eigenlijk niet missen.
Het is een goede leerschool en ik wist toch al dat ik zelf alles moest maken. Het is misschien wel aardig om te kijken of de dingen die ik bedacht heb goed genoeg zijn en dan dan kan ik ze toepassen op mijn eigen rompen. Want poken wil ik niet maken zeg ik nu....

Loet

Allard. Bedankt voor de info over de Dynema. Eens kijken wat ik allemaal nog heb liggen aan materiaal van mijn russische vriendjes

Loet
 
You must log in or register to reply here.
Back
Top