formeren NiMH cellen

Oke, nog één keer.
Toen men pas de droge NiCad cellen had ontwikkeld (ja er bestaan ook natte NiCad cellen) hadden die cellen het probleem dat je ze eigenlijk altijd helemaal leeg moest gebruiken. Wanneer je half lege cellen ging laden kregen ze last van het "geheugeneffect". Dat betekende dat de cellen als het ware gingen onthouden dat ze steeds maar voor de helft gebruikt werden. Het probleem was toen dat er steeds minder capaciteid over bleef. Gelukkig kon je dit voorkomen door er voor te zorgen dat de cellen altijd leeg waren als je ging laden. Vandaar dat je toen veel laders had die eerst de accu ontlaade voordat ze met het laden begonnen. Deed je dat niet dan had je na verloop van tijd een probleem. Gelukkig kon je dat geheugeneffect voor het overgrote deel weer terugdraaien. Wanneer je een goed geladen accu netjes helemaal ontlaade en daarna weer oplaade kon je het "geheugen weer wissen". Soms moest je deze truck wel drie of meer keer herhalen om dat geheugen te wissen, dat was afhankelijk van hoe erg dat geheugeneffect was.

Moderne NiCad cellen hebben vrijwel GEEN geheugen meer. Je kan dus zonder gevaar een half lege accu weer laden. Als je helemaal zeker wilt zijn kan je bijvoorbeeld elke 20ste keer laden de accu helemaal leeg trekken voordat je begint met het laden. Wanneer je dat doet bestrijdt je het kleine beetje geheugeneffect dat er nog over is op een effectieve manier.

Wat gebeurt er dan wel met de moderne NiCad accu's?
De "moderne mens" heeft haast, veel haast. Dat kan zo erg zijn dat vele zelfs in de hobby "geen tijd" hebben. Als een accu leeg is dan moet hij zo snel mogelijk weer geladen worden. 2 Uur laadtijd is al veeeeel te lang, laden moet je binnen een uur, nee het moet zelfs in een kwartier!
NiCad cellen vinden dat heel erg snelle laden eigenlijk helemaal niet zo fijn. Allerlei chemische processen die in de cellen plaats vinden hebben nu eenmaal tijd nodig. De fabrikanten doen hun best om de cellen beter geschikt te maken voor dat snelle laden maar dat is eigenlijk nog niet voldoende om ze aan "onze" eisen te laten voldoen. Dat betekend dat de cellen absoluut te lijden hebben van die hoge laadstromen en dat niet alleen ook de hoge ontlaadstromen vinden ze niet echt fijn.
Langzaam laden (te langzaam) is echter ook niet aan te bevelen. Het probleem is dat er dan teveel kristalgroei plaats vind waardoor het werkzame opperlak van de electrodes in de cellen kleiner wordt. Het gevolg hiervan is dat de capaciteid minder wordt en de inwendige weerstand groter wordt. Dit wordt dan vaak het geheugeneffect genoemd maar dat is het niet, dit proces is zo goed als onomkeerbaar!
Om deze reden adviseren de meeste fabrikanten dan ook dat je de cellen met stromen moet laden waarbij de cellen in 2 tot 4 uur vol zijn. Stromen van 0,25 tot 0,5C dus.
LET OP, dit geldt alleen voor de snellaadbare cellen! Er zijn nog steeds cellen te koop die je niet sneller moet laden dan maximaal 0,3C!
Een ander probleem is dat je de cellen die "mishandeld" zijn door ze super snel te laden en ontladen ook slechter tegen opslag kunnen. Om maximale levensduur te krijgen moet je deze cellen eigenlijk constant gebruiken. Als je ze b.v in de winter niet gebruikt gaan ze inwendig toch behoorlijk achteruit. Je legt ze weg (NiCad koel en ontladen opbergen) en na een aantal maanden haal je ze weer tevoorschijn om ze weer te gebruiken. Als je ze dan gaat laden en testen kom je tot de ontdekking dat de capaciteid behoorlijk minder is geworden en dat de motor ook niet meer zo snel draaid als voorheen. De inwendige weerstand is groter geworden. Ook dit wordt het geheugeneffect genoemd maar is het dus niet, ook dit proces kan maar beperkt omgekeerd worden. Een paar keer ontladen en laden verbeterd het wel een beetje maar ze worden nooit meer de "oude".

Mijn advies heb ik uit vele stukjes van fabrikanten die ik heb gelezen over NiCad's.
Laad niet sneller dan nodig is. Een zender of ontvanger accu hoef je niet binnen een uur vol te stampen.
Volledig ontladen voor het laden is niet nodig. Eens in de 20 keer laden is vrijwel altijd voldoende.
Berg niet gebruikte accu's op een koele plaats op. Als je ze ontladen opbergt gaan ze langer mee.
Echt zwaar belaste cellen hebben echt een beperkte levensduur. In sommige gevallen gaan ze maar één seizoen mee. Dit heeft niets te maken met geheugeneffect of wat dan ook, ze zijn gewoon "versleten". Als jij op je sokken door de stad gaat lopen zit er ook binnen de kortste keren een gat in. Doe je er schoenen overheen dan gaan ze veel langer mee.

Dan nog even de term FORMEREN. Dit betekend volgens mij dat je alle cellen in een accu zoveel mogelijk gelijk aan elkaar probeert te krijgen. Hier zijn diverse methodes voor. De meest gebruikte is de accu langzaam laden gedurende een vaste tijd. Vaak wordt hiervoor 0,1C en 14 uur gebruikt. Op deze manier ben je er zeker van dat alle cellen helemaal vol zijn zonder dat cellen die iets eerder vol waren te veel overladen worden.
Dan ontlaad je de accu met een stroom van ongeveer 1C. Als je de beschikking heb over een geheugen scoop of iets dergelijks kan je de spanning van de accu tijdens het ontladen meten en opslaan. Wanneer je dan na het ontladen de ontlaad grafiek bekijkt kan je zien of er 1 of meer cellen bij zijn die eerder leeg zijn dan de rest. Je ziet dan een klein sprongetje naar beneden.
Als je deze laad/ontlaad cyclus enkele keren herhaald zal je zien dat de cellen steeds meer aan elkaar gelijk worden. Als laatste kan je de accu snel laden en ook snel(ler) ontladen. Je zult merken dat je langer energie uit de accu kunt halen omdat er nu geen cellen meer zijn die er eerder mee ophouden dan de anderen. Als er cellen eerder leeg zijn dan de andere zal de regelaar eerder uitschakelen omdat hij "denkt" dat de accu al leeg is. Het zal duidelijk zijn dat ook dit niets met het geheugeneffect heeft te maken.

Ik hoop dat de zaak wat duidelijker is en dat we nu de zaken niet meer doorelkaar halen.

 

Voer voor de FAQ of beter gezegd fakwerk

 

Als IT-er nog nooit van formatteren gehoord? Formatteren is het wissen van je harde schijf. Dat kan ook nog op verschillende manieren, maar de basis is het wissen van je harde schijf.

 

Moet een nieuw accupakket(sanyo Nimh 1400 Mah, in de FX-18 ) ook nog geformeerd worden?? En ik heb ooit eens ergens gehoord(of gelezen??) dat je Nimh ook op een gewone Nicd lader kunt laden met een hele lage laadstroom, is dit waar??(ik heb een simpele robbe lader 5r)
Na +\- een uur gezocht te hebben heb ik hier nog niks over kunnen vinden.

Groeten,
Mathijs

 

hoe zit dat dan met de cellen die al een tijd in de winkel liggen? als die er bv al een paar maand tot jaar liggen dan zijn ze dus bij voorbaat al erg slecht? en ik neem aan dat ze die cellen op vooraad maken. betekent dit niet dat eigenlijk alle cellen al "slecht" zijn?

gr easy

 

Mathijs,
Een nieuw NiMh accupack formeren kan je doen maar voor een zenderaccu is dat niet echt noodzakelijk. Je zenderaccu kan je het beste "versneld" laden. Wat dit inhoudt heb ik al eerder beschreven dus dat doe ik hier niet nog maals. Langzaam laden kan natuurlijk ook maar dan kan je lader de delta piek heel moeilijk detecteren. Zeker als je een lader voor NiCad gebruikt kom je dan in de problemen. NiMh heeft namelijk een lagere delta piek dan NiCad. De kans dat je NiCad lader dus niet stopt met laden is zeer zeker aanwezig. ALLE accu's vinden overladen (dus te lang laden) niet fijn. Sommige kunnen meer hebben dan anderen, NiMh kan iets minder hebben dan NiCad. Daar komt bij dat naarmate je langzamer laad het laadrendament daalt. Dit betekend dat je bij erg lage laadstromen veel langer moet laden. Bij 0,1C moet je ongeveer 14 uur laden. Bij 0,05C loopt die laadtijd op tot meer dan 35 uur!
Overigens geld hier duidelijk dat een goede lader zeker een goede inverstering is. Wat is een goede lader daar kan ik weinig advies over geven want ik heb vrijwel geen ervaring met de moderne laders. Daarom kan ik je daar niets over adviseren.

easy2,
Dit is een gevoellig "probleem". Natuurlijk zijn cellen die bij kamertemperatuur bewaard worden niet direct slecht. Ze hebben wat meer te lijden gehad maar omdat deze cellen nog niet echt geladen en ontladen zijn en ook nog niet "mishandeld" zijn kunnen ze beter tegen opslag dan cellen die al flink gebruikt zijn.
Het is en blijft opletten en zelf koop ik m'n accu's alleen in winkels waar ik van weet dat ze veel verkopen. De winkeliers weten ook dat je accu's niet te lang "op de plank" moet hebben liggen. Zij zullen dus geen enorme voorraden hebben en regelmatig nieuwe voorraad laten komen.
Diverse fabrikanten printen een datum of datumcode ergens op de cellen. Aan de hand hiervan kan je zien of je oude of nieuwe cellen krijgt. Als je zelf je accu gaat samenstellen let dan op dat je cellen gebruikt die even oud zijn dus dezelfde datum(code) hebben. Sommige fabrikanten gebruiken ook een batchnummer. Als het even kan gebruik dan alleen cellen met hetzelfde batchnummer voor je accupack.

 

Is het nu inderdaad onverstandig om een aandrijfaccu die al velen malen alleen snel (> 1C) is geladen later alsnog te formeren met de 0.1C methode om de cellen gelijk te trekken?
Of is die ene keer langzaam laden waarmee je de cellen gelijk trekt maar wellicht een beetje kristalgroei krijgt per saldo beter dan ongelijke cellen? Heb nl altijd begrepen dat je aandrijfaccu's lui maakt door ze te langzaam te laden (door de kristalgroei/weerstand neem ik aan)...

 

Hmm,

Ernst, bedankt voor je reactie, maar als ik hier de handleiding van m'n zender lees dan staat er:

Als ik het goed begrijp is de laadtijd van 0.1C 14 uur, terwijl de handleiding 24 uur aangeeft. Kan die 10 uur extra geen kwaad??(ivm overladen?)
Toch maar eens m'n vader overhalen om een computerlader te kopen... :wink:
Groeten,

Mathijs

 

Nee, de 1/10C is zo gekozen dat overladen niet veel kwaad kan dus de 24 uur (bij LEGE accu) lijkt me geen probleem maar overdone... ik zou me gewoon aan de 14 uur houden.

 

Die ene keer langzaam laden zal weinig of geen nadelige effecten hebben. De kristalgroei zal iets meer zijn maar ook dat zal je niet snel merken als je het maar heel af en toe doet.
Ik vraag me wel af waarom je de cellen weer gelijk wilt trekken? Als je een goede accu hebt die juist geformeerd is zal vaker formeren niet meer nodig zijn. Gaan er cellen na verloop van tijd toch weer "ongelijk lopen" dan is er iets mis met die cellen of het is een teken dat ze aan het einde van hun levensduur komen.

Mathijs,
Rob heeft het antwoord eigenlijk al gegeven. Die 24 uur is hier opgegeven om zeker te zijn dat de accu echte helemaal vol komt. Zeker een nieuwe accu zal bij 14 uur al vol zijn en de overige 10 uur alle energie die er nog ingestopt wordt omzetten in warmte. Ik ben het dan ook met Rob eens als hij zegt dat 14 uur echt wel voldoende is.
Vrijwel alle accu's kunnen overladen met 0,1C zonder veel problemen verwerken. Er vindt wel extra kristalgroei plaats maar dat is bij nieuwe accu's nog niet echt een probleem. Later kan dat natuurlijk wel een probleem worden want kristallen die eenmaal zijn ontstaan raak je nooit meer helemaal kwijt. Wanneer je dus vaker langdurig gaat overladen met 0,1C zullen de cellen niet ontploffen en alleen maar warm worden en niet heet. Wel zal de kristalgroei steeds erger worden en hierdoor zal de inwendige weerstand langzaam maar zeker steeds hoger worden.