Kanonneerboot Nr.2 van Kapitein J.C. Van Speyck / Cannoniera Olandese Nr.2 (MANTUA Art. 797)

Adrie, je praat over hardhout. Kun je ook aangeven welke houtsoort dit is en hoe makkelijk (of moeilijk) het door de vandiktebank ging?

 

Ook ik vind het hout een betere keus dan het triplex.

 

Dat ziet er inderdaad een stuk beter uit .

 

Goedemorgen *Hans*

Het was een Mahonihouten lat van 115x12 mm L=80 cm, en alhoewel hij in eerste instantie geen heil in zag (splijten) wilde hij het voor mij wel eens proberen. De 12 mm dikte moest terug naar 5 mm in stapjes van1 mm en toen we bij 6,5 mm waren in 2 stappen van 0,6 mm en als laatste nog 1 stap van 0,3 mm.
Bij de eerste “doorhaal” was al direkt duidelijk dat we “tegen de nerfrichting” in schaafden dus de plank 180 graden gedraaid en toen ging het wonderbaarlijk goed moet ik zeggen.
We hadden echter vooraf nog wel een probleempje op te lossen, het was zo’n moderne professionele Vandiktebank waarbij de schaafrol en de rubberen aandrijfrol aan de bovenkant zit. De hoogte (lees dikte van de plank) was in te stellen middels twee druknoppen die de tafel elektro-mechanisch naar boven en naar beneden kon laten bewegen en direkt digitaal afleesbaar was.
Er zat (uiteraard) echter een beveiliging op die de tafel automatisch deed stoppen bij ± 6 mm zodat je de tafel nooit tegen de rollen aan zou kunnen drukken, dus theoretisch zou ik de dikte van 5 mm nooit kunnen halen.
Dit hebben we opgelost door eerst zo’n stuk geplastificeerde spaanplaat van 18 mm, 25 cm breed (kastplank) op de tafel en onder de rollen door te leggen, deze eerst aan de onderkant met een stukje spaanplaat tegen de tafel aan geborgd zodat hij niet meegetrokken zou kunnen worden. Dus we moesten nu digitaal terug naar 18(spaanplaat)+ 5(plank)=23 mm. Ik heb de plank zojuist nog even bekeken en heb gezien dat hij over de gehele breedte van 115 mm lichtelijk is ‘hol’/’bol’ getrokken, als ik hem plat op de tafel leg is hij in het midden circa 1 mm ‘hol’/’bol’ dus te verwaarlozen.

 

De tweede helft van je verslag hier is precies waar ik tegenaan loop. Een vandikte bank gaat nooit terug tot de dikte van 1 of 2 mm.
Mooi opgelost zo. En mahonie is een hele mooie houtsoort.

 

Het Dek beplanken
Dat is pas leuk werk, hier kan ik echt voor gaan zitten. Er zitten in de doos 22 beplankingsdeklatten18A met de afmeting van 0,6x6x500 mm (al met al 11 meter plezier) en gezien de dikte van 0,6 mm wil het wel gebeuren dat in het fabricage gebeuren er een aantal missers tussen zitten mbt de breedte van 6 mm.
Controleer als eerste iedere lat of de breedte over de gehele lengte constant is gebleven, je zult opmerken dat er zeker op bepaalde gedeelten de breedte meer of minder dan de 6 mm geleverd zijn geworden.
Dit is fataal voor voor de 'parallelliteit' voor de in de lengte lopende deklatten, en voor dat je het weet loopt deze onherstelbaar weg of terug.
Ik los dit probleem alsvolgt op: Op tekening 2 zie je dat er gekozen is voor een planklengte van 100 mm in een halfverband dwz. de ene rij overlapt de voorgaande op de helft. Je zou ook nog kunnen kiezen voor een ander verband zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Verband_(bouwkunde) ,maar ik vind het wel goed zo en laten we het vooral niet ingewikkelder maken dan het al is.
Allereerst maak ik een eenvoudig afkort-malletje op een plankje met een aanslag en een afkort-aanslag op 100 mm, dit moet er voor gaan zorgen dat iedere plank zo goed als mogelijk op een zelfde lengte met een mes afgesneden wordt, dit is belangrijk ander zou de kopse kantlijn, die haaks op de planklijn staat, gaat zwabberen over het dek.
Nadat ik een aantal hele lengten afgekort heb, en dat is een leuk klusje voor de zondagmiddag, pak ik 1 voor 1 een afgekort latje en zet deze rechtop tegen een lat van 6 mm en controleer of de maat van 6 mm over de gehele lat aanwezig is. Ik schat dat er zo’n 95% aan deze norm voldoet maar er zullen er ook zijn die behoorlijk uit de pas lopen qua breedte, gooi deze niet weg maar zet deze rechtop in een glas die je ver weg zet en pas weer tevoorschijn tovert als je de kortere stukjes aan het begin en het eind van een rij nodig bent. Je kunt ze ook gebruiken helemaal bij de laatste rij aan bak en stuurboord.
De goedgekeurden voorzie ik direct van een breeuw-naad ( zie: https://nl.wikipedia.org/wiki/Breeuwen)
Dit doe ik dmv. een dikke Edding stift voorzichtig langs één zijkant in de langsrichting van de plank te halen, doe dit niet te langzaam ander zuigt het hout teveel inkt op en loopt het behoorlijk ver in de plank.Nb. de kopse kanten voorzie ik niet van een breeuw-naad

Hierna begint het aftekenen van het onbewerkte Dek 18, om te beginnen met het zetten van de eerste beplankingslijn in de lengte-richting van A naar B, ik kies hiervoor doelbewust de bovenste inkepingslijn van de valse kiel.
Daarna zet je de 1e dwarslijn, deze staat haaks (geodriehoek) op de voorgaande lijn. Ik gebruik hiervoor doelbewust als referentie de zijkant van het vierkante gat (nb.op tekening 2 zie je dat Mantua de eerste lijn 3 mm naast dit vlak zet ?? waarom??). Vanuit deze laatste lijn zet je links en rechts om de 50 mm (ivm halfverband) zuiver parallel (gebruik schuifmaat !) de overige dwarslijnen. Je ziet op de foto de dek-laten al klaar liggen die aan één kant voorzien zijn van een breeuw (twee kanten geeft m.i. een te donkere breeuwnaad) en nu is het zaak om de zwarte kant consequent naar de zelfde kant te leggen, ik heb daartoe aan de bovenkant een Z (=zwart) en aan de onderkant een W (=wit) gezet. Nu is het zaak om ‘de vakken te vullen’ begin met de middelste (rode) beplankingslijn en doe afwisselend 2 rijen aan de stuurboordzijde en daarna 2 rijen aan de bakboordzijde (ivm met kromtrekken basisplaat).
Ik kan me best voorstellen dat deze klus niet in 1 dag geklaard zou kunnen worden, als je tijdelijk stopt vergeet dan niet permanent druk uit te oefenen op je gedeeltelijke beplakte basisplaat. Doe je dit niet dan is hij de volgende morgen door het ‘trekken’van de lijm gegarandeerd kromgetrokken of geflubberd ! vandaar deze opstelling.

Als je helemaal klaar bent, en niet vergeten bent aan de zijkanten je tijdelijke afgekeurde latjes te gebruiken(vergeet de breeuw niet), is het zaak je creatie voor te bereiden om te lakken/beitsen. Licht schuren met korrel 120 in de lengte richting, schrik niet dat er eerst een grijsachtige gloed ziet dit komt doordat je het zwart van de breeuwnaad eerst nog meeneemt, rustig door schuren en niet te hard drukken (plankje is maar 0,6 mm dik) en doe dit altijd handmatig ! daarna korrel 240 en ik eindig altijd met korrel 400.
De volgende handeling die ik altijd toepas (ook bij het aanbrengen van de huidbeplanking later) is het controleren van lijmresten die mogelijk nog (niet direct zichtbaar) achtergebleven zijn. Deze lijmresten gaat je ‘in de wielen rijden’ als je direct gaat aflakken (witte vlekken).
Even twee waarschuwingen vooraf: laat de lijm eerst minimaal 24 uur uitharden en gebruik echt minder dan minimaal water!!
Bij teveel water zullen de dek-plankjes loslaten en opkrullen en is het middel erger dan de kwaal



Met een goed uitgeknepen net niet droog sponsje of doekje !! ga je heel licht over je bepanking, daar waar geen lijmresten zitten zal het water direkt in de ruwe plankjes trekken en donkerder kleuren. Daar waar mogelijk de transparant en dus niet zichtbare geworden houtlijm-film zit, zal deze verhinderen dat de door het gevormde lijmfilmpje het kleine beetje vocht in de plankjes zou kunnen trekken en licht dus onmiddelijk wit op of anders gezegd het wordt niet donkerder mbt de directe omgeving.
Ik schuur deze plekken niet, de plankjes zijn immers na het schuren al dun genoeg geworden, maar ik schraap heel voorzichtig deze witte lijmrestjes met mijn scalpel weg.
Doordat je de dek-latten licht bevochtigd heb gaat deze licht ruw worden (opstaande haartjes) schuur dit heel licht even weg met korrel 400.
Ik kan me helemaal voorstellen dat je dit een ‘linke soep’ vindt, en om het vooraf te kunnen testen maak je op een restplankje en paar overgebleven deklatjes even een proefstukje (met lijm smeren mag) en test dit even uit.
Je voorkomt m.i. met deze methode veel ellende als je tijdens het aflakken ineens allemaal witte lijmvlekken op je dek ziet. (is mij nl. ook jaren geleden overkomen)
Op de volgende foto kun je nog even zien dat ik voor het aflakken de kopse aansluitnaden nog even voorzie van 4 met de potloodpunt gesimuleerde nagelpunten.(leuk detail) en ik maak nog even 3 proef-latjes om te bepalen hoeveel lagen beits ik ga gebruiken, in mijn geval is het 3 x geworden (tussendoor even heel licht schuren met korrel 400).


En als laatste nog even een foto van het verlijmen van het dek op de valse kiel en spanten, rondom ‘dik’ in de lijmtangen tussen wat hulplatten op het dek en de hulp-malplaat onder.

Het eindresultaat zul je straks kunnen zien als ik verder ga met de verschansings-delen

 

Hallo a3,

ik vermoed dat je een zo waarheidsgetrouw model wil neerzetten, en daar hoort mijns inziens een andere werkwijze bij om het dek te beplanken, met name een van beide onderstaande voorbeelden?
Nu is bekend dat men bij Nederlandse schepen niet zo strikt dezelfde regels toepaste, men gebruikte wel al eens de beschikbare planken (lengte/breedte) door elkaar.
Maar een 2-plank verdeling werd niet toegepast denk ik tenminste..?.

Is maar een opmerking/gevoel van mij hoor de bouw ziet er alvast veelbelovend uit!
Patrick

Voorbeelden:

3-delen verdeling.
Men noemt het drie rdelig omdat er tussen de kopse kant van een dekplant, bevestigd op dezelfde dekbalk er steeds 3 planken tussen liggen.


Meestal gebruikt voor handelsvaartuigen.


Meestal gebruikt voor Marine schepen.

 

Dag Patrick,
Bedankt voor je opbouwende kritiek en deze ga ik zeker ook niet uit de weg want daar is tenslotte een modelbouwforum voor om gedachten uit te wisselen. Er zijn een aantal tegen-argumenten aan te voeren namelijk, ten eerste (en ik geef direkt toe dit is niet steekhoudend) op de originele tekening van Mantua,die ik gevolgd heb, is duidelijk een halfverband te zien. En er is geen enkel moment geweest dat ik hieraan getwijfeld heb en mischien ligt de waarheid wel in het feit dat jij in je betoog spreekt over Nederlandse Marine Schepen (Tall Ship)en Handelsvaartuigen

Nu is het zo dat de Kanonneerboot (boot staat voor klein open vaartuig ) als basis een historische Scheveningse Bomschuit is
en dat is nou niet bepaald een schip te noemen

En misschien ligt daar wel de waarheid dat deze eenvoudige (ex)Vissersboot een eenvoudig halfverband op het dek heeft gehad.
Misschien kan een van de Forum-volgers ons hier meer over vertellen.
Gr. A3

 

Mooie en wijze lessen in het beplanken van de dekken......

 

Beste A3,

is zeer zeker GEEN kritiek hoor, was maar een buikgevoel

In een ander forum en tijdens de bouw van mijn - toen - éérste houten scheepje werd ik voor hetzelfde item (zg. verkeerd verband van de dekplanken dus) door de leden van dat niet nader te noemen forum, figuurlijk op de vingers getikt.
Mijn enigste verweer was "maar ik volg de tekening", die dus blijkbaar niet klopte!
Dit terzijde: was de "Achilles" van, juist Mantua

Vandaar dat ik steeds nog een beetje kippenvel krijg als ik een 2-laags verband zie.
Eerlijk heb ik het zelf later toegepast, weliswaar bij een bouw van een bewust niet historisch accuraat model. Dit zeker niet verder vertellen hé .

Ik ben benieuwd of we hier verder uitsluitsel over krijgen van de specialisten!

Grts,

Patrick

 

"Opbouwende kritiek" heeft een positieve toon en is gericht op heldere, bereikbare doelen

 

Kijk!! Dit is weer een prachtig project om te volgen!

 

Met name de Engelsen waren behoorlijk strikt in de beplanking van het dek, en dit volgde een vastomlijnd plan (twee-planks, drie-planks, vijf-planks...)
De Nederlanders waren praktischer - of beter gezegd zuiniger - en gebruikten ieder stukje wat ze hadden. Daar zat niet echt een plan in.

Wat je toepast is wat je zelf wilt. Ieder bouwt zijn schip of zijn eigen wijze, volgt de bouwbeschrijving of maakt er een bont geheel van. Probleem blijft altijd dat er geen origineel meer is en je dus nooit weet hoe het werkelijk zat. En al diegenen die wel weten hoe het precies zat, daar moet je goed naar luisteren, want die zijn er zelf bij geweest (waarschijnlijk, denk ik, misschien....)

Het is logisch dat je hier de bouwbeschrijving volgt, want je hebt eigenlijk geen andere richtlijn.

 

De Verschansing
Nadat je het verlijmen van het dek minimaal 24 uur hebt laten uitharden gaan we verder met de verschansing. Nadat je alle lijmklemmen verwijdert hebt loop je rondom de boot de aanlig-punten na en controleer of de verlijming stand gehouden heeft tussen de onderkant van het dek en alle aanlig-punten van de valse kiel en spanten, zo niet dit eerst herstellen.Omdat de verschansing aan de buitenkant 1 horizontale lijn gaat vormen met de spanten en bekleed wordt met de eerste 3 huidgangen schuur je deze overgang strak bij.
Ik bespreek de opbouw van de verschansing alleen aan de stuurboordkant omdat de bakboordkant gespiegeld is, ik zal dit straks ook gaan doen bij het beplanken van de romp.
De totale verschansing van boeg naar hek bestaat uit 3 delen >> nr. 19 boegdeel (gebogen, 3 x verlijmd); nr.20 middendeel (recht, 1 x gekanteld) en nr. 21 hekdeel (gebogen, 2 x verlijmd) en komen allemaal uit de 5 mm triplex plaat. Deze worden door mij niet vervangen door Hardhout omdat de buitenkant straks verborgen wordt door de romp-beplanking, aan de bovenkant door de relingen 25-26-27 en de binnenkant aan het dek wordt door mij gefineerd (dit staat niet in de Mantu handleiding en er wordt daarom ook geen fineer in de doos geleverd !)
Zoek mbv. Mantua-tekening 1 (tavola 1) 6 delen nr. 19; 2 delen nr.20 en 4 delen nr.21 op en lijm 3 delen nr.19 (2 sets) en 2 delen nr.21 ( 2sets) gestapeld op elkaar. Nr. 20 blijft enkel maar straks wel 90 graden gedraaid.

Plaats nu de 3 delen op het dek, op de volgende foto zien we de 3 net gelijmde onbewerkte delen aan de bakboord-kant, let hier ook even op wat de gevolgen zijn van het dek binnen aanzicht van 5 mm Triplex.
En de bewerkte uitvoering na de hoogte aansluiting met het middenstuk aan stuurboord-kant.(nb. dek ziet er een beetje gevlekt uit maar dit komt door de lichtinval van een raam links in werkelijkheid ziet het gehele dek eruit zoals de linker-kant (hek)

Eerst maar even over de 6 spuigaten, Mantua heeft zowel in de handleiding als ook op de tekening geen enkele ingepland, ik doe dit wel omdat ik dit een ernstig tekort vind.(trouwens zonder zou het kruit nat kunnen worden en kan de boot straks niet tot ontploffing gebracht worden ;-) .
Maak eerst de 3 verschansing-delen op maat, het komt er eigenlijk op neer dat het gekantelde deel 20 ingekort moet worden.
Let hier ook even op dat boegdeel 19 aan de onderkant op het uiterste puntje van het dek staat en naar boven toe in eerste instantie voorbij de Apostelen steekt, straks bij het schuren wordt hij in lijn met de gebogen Apostel geschuurd. (Verschansingsdelen, zowel boeg en hek lopen kenmerkend op de kiel naar binnen).
Zet deze alle 3 nu even vast met een veerklem. Zet nu in het midden van spant 2 en 12 (uiterste spuigaten) een streepje op de verschansing-delen, meet de afstand tussen die twee (± 450 mm) en verdeel de overige 4 spuigaten over deze afstanden zet ook daar een streepje op de verschansingsdelen. Vijl met een mini-vijl van 5 mm breed, met als middelpunt de 6 streepjes, een inkeping van ± 2 mm diep.
Ik bespreek nu de verdere bewerkingen van de 3 x gestapelde nr. 19 , bewerking nr.21 is identiek echter 2 x gestapeld.

Bij A op bovenstaande tekening 1(tavola 1) op de dwarsdoorsnede, de overgang van deel 20 en 19 >> bij mij gemeten 8 mm hoog, teken op de tekening vanaf deze lijn om de 3 cm nog 4 x een parallelle lijn over deel 19 (rood) meet de afstand van iedere lijn vanaf het dek, bij mij was dit resp. 8,5/ 9/11 en 13 mm bij B is hij uiteraard 15 mm (3x5 mm) en zet deze maten over op het werkelijke verschansing-deel. Je zult zien dat dit een bijna rechte lijn gaat vormen, dit komt omdat ik het ‘perspectief’ onjuist gebruik en overzet op de werkelijkheid maar op deze schaal 1:43 vind ik dat niet erg, het geeft mij wel een globale indicatie tot hoever ik kan gaan.

Teken de lijn met een gebogen lat af, schaaf, vijl of snij met een mesje het overtollige hout weg. Op de onderste 2 foto’s de ‘omgekeerde schaafmethode’ Let hierbij even op het laatste stukje >> doe dit met een aandruk latje! anders schaaf je een plakje van je duim en ben je voorlopig even niet aan het modelbouwen.
Doe bij het inspannen in de bankschroef even een Anti-doordruk-latje aan de ‘holle’ kant, bijna het gehele verschansingsdeel is gebogen en bij de geringste druk ligt hij in twee stukken. (deze gewoon mee snijden).
We zijn er nog niet, op onderstaande foto zie je aan bakboordzijde (achterste) hoe ver we nu zijn en het valt direct op dat deze een ‘onnatuurlijke’ rechte lijn volgt ten gevolge van de ‘perspectief fout, deze moeten we nu nog even aanpassen.Teken handmatig en op gevoel een tweede doorgebogen glooiende lijn (onderste foto), zet hem even op het dek om dit te kunnen beoordelen, en vijl tot deze 2e lijn met een halfronde vijl het overtollige weg (pas op! Denk aan het Anti-doordruk-latje het zou toch zonde zijn als hij nu breekt).
Aan stuurboord zijde (vooraan bovenste foto onder) is boegdeel al aangepast tot de 2e lijn en zie je duidelijk, wel iets onscherp, dit verschil. Ga bij het hek-verschansingsdeel 21 hetzelfde te werk.

Hierna heb ik eerst alle verschansingsdelen in losse toestand aan de binnenkant gefineerd (nu beter te handelen), de zichtbare blijvende overgang zal ik later met een klein staand latje bedekken . Daarna heb ik alle verschansingsdelen op het dek gelijmd. Bakboord kant ligt op de achtergrond al klaar

Als dit goed gedroogd is moeten er nog 4 ‘open’ geschuts-poorten uitgezaagd worden voor de 2 hek-kanonnen. Kijk even op de tekening voor de juiste plaats en afmeting, pak de buitenboordtrede 32 voor de maatvoering erbij en denk aan de extra ruimte voor de binnenplanken van de poort, zie inzet op de grote geleende foto want ik ben nog lang niet zover. O ja, leg tijdens het zagen even ter bescherming een karton of plankje op het dek.

 

Adrie,

Je maakt er een mooi uitgebreid verslag van en laat duidelijk zien hoe je dit doet. Wat betreft het dek heb ik eenzelfde werkwijze en ook ik gebruik een Eddingstift. Snelheid waarmee je de stift langs de latjes haalt is inderdaad essentieel voor correct breeuwwerk. Maar ook de stand van de stift hou ik op eenzelfde schuinte.
Vraag... Wat zou er op tegen zijn om eerst het valse dek te bevestigen? Je zou dan met de spijkerdrukker het valse dek op de spantjes vast kunnen zetten. Het voorkomt dat je met tijdelijk stoppen het dek kromtrekt. Jij kiest er voor om eerst te beplanken en daarna voor de bevestiging. Waarom kies je daar voor?
Het lijkt me lastiger om het beplankte dek in zijn geheel te klemmen en best onderhevig aan beschadigingen. Ik zie overigens geen zeeg of bolling van het dek... dus ja het kan goed zoals jij het doet.

 

Mooi en leerzaam stukje werk Adri

 

Daar heb je helemaal gelijk, er zijn meerdere wegen die naar Rome leiden. Bij mijn vorige 5 schepen die ik gebouwd heb ging het altijd op de manier zoals jij die beschreef maar ik weet niet wat er bij deze kanonneer- boot voor onzekerheid in mij gevaren is. Misschien zijn het wel de talloze mislukkingen geweest die ik op mijn zoektocht naar het opbouwen van de romp op diverse Internationale Modelbouwsites ben tegen gekomen.
Ik moet ook zeggen dat ik een zwak voor deze boot heb en waar dat vandaan komt weet ik niet, misschien het historische verhaal wat er achter zit. Ik had wel vanaf het begin een gevoel dat deze romp zeker goed moest gaan. In mijn antwoord op een vraag van *Hans* zie #15 pagina 1 ben ik hier een stukje op ingegaan.
Ik kan me nog wel herinneren dat toen ik voor mijn keuze stond om het dek los te beplanken, de doorslag gaf dat mocht er iets fout gaan dan was het alleen maar het gemakkelijk te vervangen Dek en niet het gehele gebeuren die daar onder aan vast gelijmd was.
Dat ik dit tot nu toe zo uitvoerig beschrijf ligt aan het feit dat ik 6 weken lang bijna niets over het beplanken van de kanonneerboot nr.2 heb gevonden dan ‘teenkrommende’ voorbeelden zie bv onderstaande romp op een Franse site en ik dit wel op deze site goed zou willen vastleggen. Ik doe dit zeer uitgebreid totdat ik de romp helemaal goed in de romp-beplanking op de site heb staan, en daarna wordt het door mij wat minder uitgebreid op ingegaan hoe de verdere opbouw gaat plaats vinden

Dus nogmaals jou optie is helemaal 100% OK, alleen ik ben dit keer voor 300 % ‘Safe’ gegaan.

Gr. A3


Zo niet dus:

 

Het uitvoerig beschrijven van dit verslag is juist boeiend en zeer leerzaam hoor dus dat mag je zeker zo voortzetten!! Het voorbeeld wat je laat zien is dramatisch zeg. Maar wat betreft je dek.... Mooi gelukt toch zo en er zijn zeker meer wegen die naar Rome leiden. Het belangrijkste is het resultaat en wat we nu zien is prachtig.

 

Je gaat me toch niet vertellen dat je de boot straks ook laat ontploffen.....

Uitgebreid en netjes werk hoor!

 

Onderzoek hoe nu de romp te beplanken.

Tja en toen was het zover dat onderdeel 22 (Beplanking romp, voor en achtersteven) aan de beurt was.
De handleiding vermelde in 1 enkele zin hoe dat aangepakt moest worden: “ met het aanbrengen van de beplanking zal begonnen worden aan de verschansing en afwisselend aan iedere zijde van de kiel” !?!?
En ja, dacht ik, en hoe nu verder dan ??? er waren nog drie foto’s bijgesloten die door het veelvuldig kopiëren dusdanig zwart waren dat je nog net de contouren van een boot zien kon. Ook de 3 tekeningen brachten verder geen uitkomst. Ik heb deze hieronder even ingescand:

Ik heb vorig jaar op 25 augustus 2017 hierom een mail gestuurd naar info@mantuamodelhelp.com , een “Aftersale” en ondersteunings-site van Mantua voor technische vragen, en gevraagd of ze mij ook van aanvullende informatie over de rompbouw van de “Mantua Cannoniera Olandese #797” konden verstrekken. Helaas heb ik tot op de dag van vandaag nog geen antwoord gekregen.
Ik begrijp nu ook waarom de Toren van Pisa scheef staat, waarschijnlijk stond in de bouwbeschrijving:
“Met het aanbrengen van de fundering zal begonnen worden op grond-niveau en afwisselend steen voor steen”
Toen ik na twee weken taal nog teken had gehoord ben ik zelf maar gaan zoeken op het Internet. Zowel op de Nationale en Internationale modelbouw-sites maar wat ik daar aantrof “daar lusten de konijnen geen brood van”
Ik was dus niet de enige die tegen dit probleem aangelopen was en trof verwoede “ten hemel schreiende” pogingen aan die historische modelbouwers gedaan hadden om er maar iets van te maken. Hier kwam ik dus geen steek verder mee.

Totdat ik een publicatie onder ogen kreeg van Piet Akkerman, bekend door zijn serie “Scheepsmodebouw van A tot Z”, die schrijft dat er in 1783 al een Franse invasie werd verwacht en daarom allerlei stevig gebouwde vissersschepen (zoals de Scheveningse Bom) werden omgebouwd tot kanonneerboot om de zeearmen en rivier-mondigen te verdedigen. De Fransen vielen in 1793 de Republiek der Nederlanden binnen en in verband met plannen voor een Franse invasie van Engeland werd van de Bataafse Republiek verlangd dat zij 248 kanonneerboten zouden moeten gaan leveren.De Franse tijd eindigde toen Napoleon in 1813 werd verslagen. En na het Weens congres (1814/15) werd het grondgebied wat nu België heet, aan het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden toegevoegd. De geboorte van het conflict, waarbij 16 jaar later van Speijk zich met zijn Kanonneerboot opblies, was een feit.

Op onderstaande gravure zien we de aankomst van koning Willem I (1772-1843) op 30 november 1813 te Scheveningen, Op de achtergrond ligt een rij bom-schepen zie ook: https://nl.wikipedia.org/wiki/Bomschuit


De Bomschuiten hadden van oorsprong een vrij plompe brede bouw (± 10 x 5 Mtr.) Gaffel-getuigd met een grootzeil en fok en bezaten een nagenoeg vlakke bodem, de huidplanken overnaads (dakpansgewijs) en hadden geen kiel maar in plaats daarvan doorgaans 2 zijzwaarden, ze werden gebruikt voor de zeevisserij voor de Noord- en Zuid-Hollandse kust, en konden vanwege het ontbreken van natuurlijke havens bij hoogwater door de branding heen op het vlakke strand aanlanden, bij eb droogvallen en vandaar ook weer afvaren.
Onderstaande afbeelding gaf mij de eerste bruikbare aanwijzing hoe de huidgangen mogelijk zouden moeten gaan lopen.

Al zoekende op de term bomschuit/kanonneerboot kwam ik uiteindelijk in de inhoudsopgave van “de Modelbouwer” nummer 8/2011 (een uitgave van de Nederlandse Vereniging van Modelbouwers) een artikel tegen over de scratch-bouw van een kanonneerboot nr.2. Voor € 4,95 deze uitgave aangeschaft en uiteindelijk via,via in contact gekomen met de maker ervan en gelukkig kon ik begin oktober 2017 een afspraak maken om hem in Heerhugowaard te bezoeken. Een schitterende uit scratch gemaakte boot schaal 1:50 en aan het eind van de morgen was het me duidelijk hoe ik, aan de hand van een uitsnede van een tekening van hem, het aan zou moeten gaan pakken.


Kanonneerboot nr.2 werd in 1821 gebouwd en en woog 80 ton, het was een zogenaamde Gaffel-kanonneerboot en was zeer geschikt om op rivieren en in de zeegaten op “de wadden” en Zeeland te worden ingezet. Vanwege zijn zeer geringe diepgang werd hij voornamelijk ingezet om op korte afstand doelen op de kust te beschieten. Er zijn er in totaal 102 stuks van gemaakt. De bewapening van de boot bestond uit een 18 ponder voorlader op de boeg en twee stuks 8 ponders caronnades op het hek-gedeelte, voor verdediging van dicht bij zaten er 4 draaibassen op de verschansing
Aan de kanonneerboten zijn vanaf 1815 een groot aantal wijzigingen t.o.v. Bomschuit doorgevoerd, en gezien deze enorme aantallen werd dit type gestandaardiseerd.
- aan de gaffel met grootzeil A , werd er een spitsgaffel met topzeil B , toegevoegd
- voor de fok C werd er een kluiver D toegevoegd
- aan de mast werd dwars-getuigd een ondermarsra E en bramra F toegevoegd, beiden met dito zeil
- de romp beplanking werd karveel (zijkanten stuitend) ipv overnaads (dakpansgewijs)
- de afmetingen werden drastisch vergroot naar een lengte van 14,7 mtr. en een breedte van ± 6,5 mtr.