2017 Statenjacht '1666' - diorama 1:87

Beste houtwormen,

Zoals velen wellicht gelezen hebben, heeft Dirk (amazone) de gemoederen recent goed aangewakkerd met het ambitieuze project van het 17e eeuwse diorama van 's Lands Zeemagazijn en de aanliggende scheepswerven in schaal 1:87. Dit alles naar aanleiding van de 300-jarige herdenking van Nicolaes Witsen (1641-1717).
Om wat kleine steentjes bij te dragen heb ik aangeboden om hierin een klein gebouw en een of meer kleine binnenvaartscheepjes te bouwen.

Ik weet dat dit deel van het forum specifiek bestemd is voor historische schepen en dus officieel geen gebouwen toelaat. Voorlopig trek ik toch maar de stoute schoenen aan en zal het onder één noemer (2017 Statenjacht - diorama) in dit verslag bespreken. Als ik het later moet schoonvegen en verplaatsen merk ik dat dan wel weer.

full


Het wachthuisje op de voorgrond heeft van het begin af aan m'n aandacht getrokken en ben ervan overtuigd dat dit een leuke uitdaging kan worden. Zeker met de kleine bootjes eromheen en het steigerwerk. Ik had nog een afbeelding van de vele verschillende kleine binnenvaartscheepjes tijdens het naspelen van een zeeslag op de Amstel: mooi voorbeeld van hoe divers het aanbod destijds was.

full


Ik heb daarnaast al veel langer plannen lopen om een Amsterdams Statenjacht te bouwen in schaal 1:87. Het ontwerp is uit de losse pols, maar ik heb wel zoveel mogelijk gekeken naar de vele voorbeelden uit de 17e en 18e eeuw. Met een schat aan afbeeldingen heb ik mijn aandacht gericht op de jachten ruwweg uit de periode tussen 1665 en 1690. Als basis heb ik vooral gekeken naar een model uit het scheepvaartmuseum uit ca. 1685.

full


full


Daarnaast natuurlijk veel te vinden in de ontelbare schilderijen en grisailles.

full


full


full


In het scheepvaart museum zelf is er een mooie zaal ingericht met Statenjachten, helaas is er te weinig licht voor degelijke foto’s, maar heb er wel erg veel moois gezien. Meer foto's te zien in m'n fotoalbum (statenjacht). Veel boeken over het onderwerp heb ik nog niet, vooral het boek van Van Beuge en van Petrejus heb ik tot nu het meeste aan gehad. Alle extra suggesties zijn de komende tijd zeker welkom!

full


Als voorlopige naam heb ik - “De Drie Gebroeders” – gekozen (de eerste plannen zijn getekend in de nachtelijke uren toen m’n 2e en 3e zoon net geboren waren). Ik ben wel vaker de naam 2 of 3 gebroeders tegengekomen bij binnenvaartschepen van de 17e eeuw en weet niet meer zo goed wat er in m’n hoofd omging in die slapeloze tijd.

Het bestek:
(schaal 1:87, 1 amsterdamse voet = 28.3cm)
Lengte over de stevens 21cm = 18,27m
Wijdte 6,4cm = 5,57m
Holte 2,7cm = 2,35m
Mast 21cm = 18,27m

full


De spanten heb ik meer dan twee jaar geleden uitgezaagd, dry fit ineengezet en met balsablokjes gevuld. Sindsdien ligt ze stof te vangen omdat de Eenhoorn voorlopig meer dan genoeg hobbytijd heeft weggesnoept. Ik hoop na wat naslagwerk deze zomer de bouw weer te kunnen hervatten, de romp van de Eenhoorn hoop ik dan grotendeels af te hebben en zal ze tijdelijk op een laag pitje zetten.

full


full

wordt vervolgd....
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Wachthuisje

Intussen ben ik ook gaan kijken naar het wachthuisje en heb geprobeerd deze op schaal na te tekenen met SketchUp. Het mannetje op wacht is hierbij een ideaal uitgangspunt. Ik weet alleen nog niet of er al enig zicht is welke figuren voor het totale diorama gebruikt gaan worden. In schaal 1:87 komt 2cm overeen met 174cm. Dit zal voor de zeventiende eeuw een boom van een kerel geweest zijn, maar met hoed op vond ik de twee cm een goed uitgangspunt. Voordeel van dit programma is de mogelijkheid om de hele bouwtekening te kunnen selecteren en herschalen tot op de mm.

full


full


Er komen steeds meer vragen op bij het tekenen:

Hoe was het gebouw bekleed? Het lijken allemaal vertikale stroken te zijn, zowel dak als wanden. De horizontale lijnen zijn volgens mij arceringen in de ets om schaduw weer te geven. Ik vraag me af of de wanden met houtenplanken bedekt zijn en het dak met een laag plaatwerk (koper?). Ik kan me voorstellen dat het gebouwtje weer en wind moest trotseren en behoorlijk vochtig was. Ook zal de totale structuur niet te zwaar geweest zijn zo hoog op palen.

Hierbij meteen weer een vraag: er zit een grote schoorsteen op het dak: hoe werd deze gedragen? Stenen binnenmuren? Stenen kachel? Open vuur met heksenketel en ‘afzuigkap’ van plaatmetaal ? Een potkachel had ik zelf wel heel mooi gevonden, maar deze bestond volgens mij nog niet in deze periode.
Hoe was de rest van de indeling, zat er een bedstee in? waar zat de deur? de balustrade rondom is ook maar deels zichtbaar. Je ziet een bootje net uitsteken langs de zijkant, ik heb hier bedacht dat er mogelijk een lagere aanlegsteiger zat. …..

full


Voordat m’n fantasie teveel op hol slaat moet ik eerst maar eens gaan informeren naar de historsiche feiten van dit soort gebouwen in de openlucht musea (Enkhuizen, Zaanse Schans, Arnhem). Ook hier zijn alle suggesties welkom.

Grt
Diederik
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Mooie plannen. Ga ik zeker volgen. Het huisje was ook iets wat meteen m'n aandacht trok. Ik zal ook eens kijken of ik wat meer over de bouwmethode kan vinden. En als het nodig is kan ik het sketchup model omzette naar autocad.
 
Bedankt Erik. Ik ben zelf al heel blij dat ik het tekenpotlood als het ware kan gebruiken in sketchup. Best een redelijk gebruiksvriendelijk programma en gratis :rolleyes:, maar ze heeft uiteraard ook haar beperkingen. Met twee middagjes ploeteren heb je de basis wel redelijk onder de knie. Ik heb ooit met autocad proberen te werken, maar dit is wel echt een stapje te hoog gegrepen, voor mij als amateur althans. Anders spreken we op 19 april verder over de mogelijkheden met tekenprogramma's. Alvast dank voor het aanbod.
 
Mooi project Diederik, ga ik volgen;)
Het wachthuisje hoort gewoon bij het project hoor
 
Hallo,

Ik wil ook wel een bijdrage leveren. I love diorama's en kan eventueel helpen/adviseren bij het schilderwerk / weathering. Wat is er nog meer nodig voor het diorama wat ik zou kunnen doen?

Groeten

Chris
 
prachtig werk diederik het huisje dat komt zeker wel in orde, spijtig dat je soms nergens een foto vind van de andere kant van het huisje dus hier ga je een beetje moeten gissen hoe het was.

statenjacht staat al behoorlijk in de steiger :)
 
Hallo,

Ik wil ook wel een bijdrage leveren. I love diorama's en kan eventueel helpen/adviseren bij het schilderwerk / weathering. Wat is er nog meer nodig voor het diorama wat ik zou kunnen doen?

Groeten

Chris

Op Historische zeilschepen:
2017-dio

Hierin geeft Dirk uitleg over het project, als je interesse hebt mag je je zeker aanmelden via een PB aan hem. Jouw ervaring komt denk ik heel goed van pas.
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Boomhuisje

Ik ben er inmiddels achter dat het geen wachthuisje heet maar boomhuisje Ik vond deze prenten nog:
"Een boomhuisje in het IJ"
R. Roghman 1645
full

In het midden een boomhuisje op palen, gezien naar de overkant van het IJ. Het gebouwtje staat op een platform met leuningen en schuttingen en is aan de rechterkant voorzien van een scherm tegen zon en regen. Een trap leidt naar het water. Evenals op de Amstel werd ook op het IJ de toegang tot de stad beschermd door dubbele rijen palen. In dit paalwerk bevonden zich op geregelde afstanden openingen, waardoor schepen de havens van de stad konden binnenvaren. 's Nachts werden deze doorgangen gesloten met kettingen of bomen. De toegangen werden bediend en bewaakt door boomwachters, bij elke doorgang één.
full

Een boomhuisje op palen, omgeven door een omloop met leuningen die op twee plaatsen via een trap toegang geeft tot het water. Aan de rechterkant is de omloop overdekt en gedicht, daarvoor staat de paal met de boomklok, die 's avonds de sluiting van de boom aankondigde.

Bijkbaar had elke doorgang ('boom') z'n eigen naam:

"...Toegang tot de stad krijgt men vanuit het noorden via de bewaakte openingen in de dubbele palenrij zodat de schepen niet zomaar de stad konden binnenvaren. In de op palen geplaatste wachthuisjes hielden de soldaten en de dienaren van de Admiraliteit toezicht op de in- en uitgaande goederen. De verschillende openingen hadden elk hun eigen naam en zo waren er, om er enkele te noemen, de Keerweersboom, de Admiraliteitsboom, de Nieuwebrugsboom, de Zoutkeetsboom en: Hannekes Boom! Bij het openen en sluiten van deze openingen (iedere avond werden er boomstammen aan kettingen in de openingen gedreven, om die iedere ochtend weer te openen), werd de “boomklok” geluid. En wie na het sluiten toch in Amsterdam wilde blijven, had alleen keus tussen het Tolhuis aan de overzijde van het IJ, of de Nieuwe Stadsherberg.…zo is Hannekes Boom…sinds 1662… op de kaart ontstaan!..."
Hannekes historie | Hannekes Boom?sinds 1662 ? weer open sinds 2011!
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Heel mooi project, vooral vanwege de historische achtergrond en de prachtige etsen en tekeningen.
Vraagje: hoe krijg je je model op zo'n egaalzwarte achtergrond? Is dat echt de achtergrond of is 'ie erbij geshopt? Ik behelp me met donkergrijze vuilniszakken als achtergrond:(.
Project om te volgen!
Gr. Paul
 
prachtige info diederik.
zo leert een mens al weer eens wat bij.

de klokken waren wel erg zwaar zoals ik kan lezen
 
Heel mooi project, vooral vanwege de historische achtergrond en de prachtige etsen en tekeningen.
Vraagje: hoe krijg je je model op zo'n egaalzwarte achtergrond? Is dat echt de achtergrond of is 'ie erbij geshopt? Ik behelp me met donkergrijze vuilniszakken als achtergrond:(.
Project om te volgen!
Gr. Paul

Dank Paul,
De achtergrond is gewoon van goedkope zwarte kartonnen platen (in drie vlakken met tape in een hoek gefixeerd). Er komt geen fotoshoppen aan te pas. Je kunt achteraf wel de belichting en contrast van de foto nog iets bijstellen, een fractie is soms al genoeg om een donker grijze schaduw zwart te laten lijken. Een enkel wit stipje op de achtergrond of een kattenhaar kun je eventueel wel nog wegpoetsen :rolleyes:

prachtige info diederik.
zo leert een mens al weer eens wat bij.

de klokken waren wel erg zwaar zoals ik kan lezen

Klopt, ik heb nog een afbeelding van een wat latere versie van de 'boomklok' (ze oogt hier wel heel fors tov het kleine huisje), maar wel een bruikbaar voorbeeld denk ik.

full
 
Laatst bewerkt door een moderator:
Potjandorie!
Zit ik hier allemaal speurwerk te verrichten en blijkt dat je al een echt boomhuisje in huis hebt 8O
De gelijkenissen zijn inderdaad treffend :D
 
ja maar nu weet Dirk waarvoor het echt diende. het is dus niet het kleinste huisje zoals ooit gedacht. :) :) :) :)
vgr
Marc
 
Back
Top