De bouw van een Concept CX5

[jaap27]

Deel 1: wat krijg je

En dan staat er op een zeker dag een bezorger aan de deur met een grote doos. Het uitpakken is altijd een feest.

Wat zit er in de doos:
- vleugel
- romp
- stabilo
- kielvlak
- servo board
- zakje met onderdelen



In het zakje zitten:
- 2 soorten servo covers (vlak en met bubbel)
- werpstift
- boutjes voor het stabilo (kort)
- boutjes voor de vleugel (lang)
- heveltjes voor de aileronaansturing
- heveltjes voor de aansturing van de staartjes
- busjes om de stuurlijn te fixeren
- stuurlijn (gevlochten staaldraad)
- staaldraad voor de aileron aansturing (dik)
- staaldraad voor de torsieveertjes in de staartjes (dun)

 

[GVT]

Leuk [emoji106]
Ga ik volgen

 

[spedter]

Leuk Jaap!
Ik verwacht binnenkort ook een bezorger. Kan dus mooi afkijken nu. [emoji847]

 

[jaap27]

Deel 2: wat heb ik nog meer nodig

Voor het bouwen gebruik ik verschillende soorten lijm:
- epoxy met een lange verwerkingstijd
- 5 minuten epoxy (eventueel icm microballoons)
- CA
- PU lijm (voor optionele ballast buis)

Er zijn lieden die alles met CA lijmen, wel lekker snel. Ik ben hier geen fan van. Ten eerste moet je alles in een keer goed doen, er is geen 2e kans. Ten tweede is mijn ervaring dat CA na verloop van tijd bros wordt en de lijmverbinding het begeeft. Ook lijmvlekken krijg je niet simpel meer weg.

Alles met 5 minuten epoxy doen kan. Voor de buitenkant van de kist gebruik ik liever een epoxy met een langere verwerkingstijd omdat dat mij de kans geeft de overtollige lijmresten netjes en zonder stress te verwijderen.

Daarnaast:
- goede tang om staaldraad te buigen
- inbussleutel voor de boutjes

- dremel of boormachine
- schuurpapier
- spiritus
- wattenstaafjes
- keukenpapier
- soldeerbout
- verlengsnoertjes voor de aileron servo's
- kleine krimpkousjes​

- plakband
- wasknijpers
- kleine vijltjes om de werpstift pas te maken
- kleine buisjes (alu/messing/plastic) om de torsieveer in te steken (optioneel)
- carbon/glas om een ballastbuis te maken (optioneel)
- stukjes balsa
- dun berkentriplex oid
- neusballast (tungsten putty of lood)

En de electronica (kist wordt rudderless):
- servo's (2x KST-X08 V5, 1x Dymond D47)
- kleine 3 kanaals ontvanger
- 2s lipo (300mA) of 1s lipo (600mA)
- regelaar/low-voltage alarm/booster

 

[spedter]

Deel 2: wat heb ik nog meer nodig

- kleine vijltjes om de werpstift pas te maken
- regelaar/low-voltage alarm/booster

Ik ben wel benieuwd naar die viltjes.
Wat doe je daar mee dan?

En die regelaar/low-voltage alarm/booster?
Low voltage alarm snap ik. Maar een booster? En een regelaar?
Waarom gebruik je die?

 

[jaap27]

Deel 3: ailerons aansturing

Allereerst zul je moeten beslissen of je de servocovers met of zonder bubbel gaat gebruiken. Met bubbel is robuuster en makkelijker in te bouwen maar een mooie vlakke onderkant is ook wat voor te zeggen.

Ik ga de onderkant mooi vlak maken. Eerste probleem is dat de vleugel erg dun is. Dus maar eens meten hoeveel ruimte er in de servopocket zit:

Daarna eens naast de servo houden:

Helaas gaat het onderste gaatje net niet passen, wanneer je de cover met bubbel gebruikt kan dit wel. Iets anders dat opvalt is dat er voorin de vleugel meer ruimte is dan achterin. Dus moet de voorste tab van de servo eraan geloven om deze zover mogelijk voorin te krijgen.

Een ander probleem veroorzaakt door het inkorten van het hoorntje aan de servokant is dat de mechanische weg kleiner wordt. Om dezelfde uitslag van de aileron te houden zal het hoorntje op de aileron ook lager moeten komen.

Onderstaande foto laat de gesnoeide hoorntjes zien in vergelijking met de originele:

Om beide hoorntjes precies gelijk te krijgen steek ik het staaldraad door de hoorntjes en schuur ze tegelijk. Merk op dat de gaatjes in de hoorntjes te klein zijn voor het meegeleverde staaldraad. Maak de gaatjes heel voorzichtig groter, je wil zo min mogelijk speling in de aansturing (dus niet gelijk een 1.2mm boortje er doorheen rossen).

Volgend klusje is het doorprikken van de aileronaansturing in de vleugel. Schuur hiervoor een puntje aan een van de stukjes staaldraad en prik deze in de voorgefreesde slots in de vleugel. Wanneer je het achterste deel van het staaldraad op de aileron laat rusten en iets onder de bovenkant recht in het slot prikt kun je bijna niet fout gaan.

En dan net zolang doorprikken totdat je in de servopocket uitkomt.

Hierna moet je zorgen voor wat verticale ruimte in het gat dat zojuist gemaakt is, haal het staaldraad met het puntje nog een paar keer door het gat zodat deze naar boven en naar beneden wat ruimer wordt.

 

[jaap27]

Ik ben wel benieuwd naar die viltjes.
Wat doe je daar mee dan?

En die regelaar/low-voltage alarm/booster?
Low voltage alarm snap ik. Maar een booster? En een regelaar?
Waarom gebruik je die?

Je kunt met een 1s lipo icm aangesloten op een voltage booster 5v maken.

Een regelaar gebruik ik om van een 2s lipo naar 5v te gaan.

 

[spedter]

Ok.
Waarom niet gewoon op 1s zonder booster?
Ik vlieg al jaren zo zonder problemen.
Is toch weer een extra schakeling er tussen met meer kans op falen..
Maar dat is een andere discussie. Hoort niet in dit draadje denk ik zo.

Ga dit draadje zeker volgen!
Leuk om te lezen en heel duidelijk met die foto’s! [emoji2]

 

[jaap27]

Deel 3: ailerons aansturing voortgezet

Tijd om de servo's in te bouwen. Test je servo's altijd grondig voordat je ze inbouwt!

Eerst maar eens een gat maken voor de snoertjes. Bij de CX5 (en NXT) zitten de doorvoerkanalen al in de vleugel.

Het enige dat rest is een opening in het midden van de vleugel te maken waar de draadjes de romp in kunnen. Even goed nadenken, de CX5 is een laagdekker dus het gat moet aan de bovenkant.

Volgende uitdaging zijn de servohoorntjes. Eerste stap is het nulpunt vinden van de servo, dus aansluiten die dingen, nieuw model in de zender zetten en 200% zeker weten dat de servo's idd op nul staan. Vervolgens zet ik een loodrecht streepje op het ruderhoorntje, op die lijn moet mijn gaatje komen.

Daarna een gaatje boren. Let er hier ook weer op dat je geen speling wil hebben met het staaldraad dat er straks doorheen gaat. Het gaatje zit bij mij precies boven de verdikking aan de binnenkant van het hoorntje. Zorg ervoor dat de gaatjes op beide hoorntjes even hoog zitten.

Voordat ik de zaak verlijm ga ik eerst de servo's zo bijstellen dat ze straks zowel elektronisch als mechanisch meer uitslag naar beneden dan naar boven gaan geven. Dit is belangrijk omdat je zoveel mogelijk aileron down wil bereiken voor de remmen en je maar relatief weinig aileronuitslag naar boven nodig hebt. Dit doe ik door op de sub-trim van de zender de servo 40% aileron up in te stellen (ruderhoorntje op de servo gaat naar voren). Hierdoor wordt de elektronische range van de servo naar beneden 140% (uitgaande van -100% tot 100%). Doordat straks het ruderhoorntje van de servo bij het verlijmen iets naar voren staat zal ook de mechanische uitslag groter zijn voor aileron down (hier is de weg van de servoarm het meest recht).

Volgende stap is het stuurstangetje op maat maken. Eerst aan 1 kant een mooie rechte hoek buigen. Controleer of de hoek mooi haaks is anders gaat ea straks wringen bij het sturen. Test-fit en controleer of alles vrij beweegt en de maximale uitslag mogelijk is.

Vervolgens kan de andere kant van het staaldraad afgemeten worden.

Aan de andere kant van het staaldraad ook een mooi hoekje in tegenovergestelde richting maken en klaar is Jaap. Merk ook op dat de voorste tab van de servo is verwijderd waardoor de servo verder voorin kan liggen. Je kunt de tab eventueel ook gewoon in het schuim prikken.

Merk op dat het lastig kan zijn om het stuurstangetje weer door de vleugel te krijgen, gebruik deze gelegenheid om de doorvoer in de vleugel verticaal nog wat ruimer te maken. Wanneer je het allemaal niet vertrouwd kun je met je vingers op de huid van de vleugel voelen of je er niet tegenaan zit.

 

[jaap27]

Ok.
Waarom niet gewoon op 1s zonder booster?

Dat kan natuurlijk ook, wanneer je telemetrie hebt voor je ontvanger accu is 1s de beste optie.

Alles op 2s is ook mogelijk maar dan moet je electronica er mee om kunnen gaan.

 

[Crazylegscrane]

Wat een geweldig initiatief Jaap!!!!
Zoveel handige weetjes........
Ik heb al een paar dingetjes gezien waar ik met de mijne nog even goed naar kan kijken en aanpassen.
Bedankt alvast voor de nu al uitgebreide uitleg!

Martin

 

[Berrie]

Veel plezier met dit kistje! Ik ben er ook op overgestapt. Past me als een handschoen.

 

[jaap27]

Deel 3: ailerons aansturing, wat een werk weer...

Voordat ik de servo's inbouw lijm ik eerst de ruderhoorntjes met de stuurstangen in de ailerons.

Ik gebruik 24 uurs epoxy om de heveltjes in de aileron te lijmen. Laat een beetje epoxy in het slot voor het heveltje lopen en veeg de overtollige epoxy (die eventueel op de vleugel of in de aileron is geland) weg met een stukje keukenpapier en spiritus. Doe het stuurstangetje in het gaatje van het heveltje en voer deze door de vleugel, plaats daarna het heveltje in het slot. Druk het heveltje niet te hard aan want dat ga je zien op de onderkant van de aileron. Pas op dat er geen overtollige epoxy in de scharnierlijn loopt. Gebruik een wattenstaafje (met spiritus) om overtollige epoxy te verwijderen. Kijk na het lijmen of je geen epoxy vlekken op de vleugel hebt gemaakt, deze kun je, zolang de epoxy nog niet droog is, weghalen met keukenpapier en spiritus. Draag latex of nitril handschoenen wanneer je met epoxy werkt, bij herhaaldelijk werken met epoxy kan een allergie ontstaan!

Ontvet alles wat je verlijmd goed met spiritus, ik ruw het te verlijmen meestal ook nog even op met een stukje schuurpapier.

Wanneer de epoxy droog is kunnen de servo's er in. Eerst de kabeltjes van de servo's door de vleugel voeren en verlengen.

2 handigheidjes:
- scheur/knip een stuk in een A4'tje en bedek daar je vleugel mee, hiermee voorkom je dat er een hete druppel tin in je vleugel smelt.
- gebruik wasknijpers om de draadjes op hun plek te houden.

Strip een stukje van de draadjes en vertin deze. Zorg ervoor dat de 2 aan elkaar te solderen vertinde stukjes ongeveer even lang zijn. Schuif een krimpkousje over de te solderen draad en soldeer de zaak aan elkaar.

Daarna kunnen de servo's vastgelijmd worden. Hiervoor gebruik ik 5 minuten epoxy vermengd met microballoons. Die microballoons maken de lijm iets dikker en lichter maar zijn niet echt noodzakelijk.

Gebruik geen CA want de damp van CA kan op de potmeters van de servo slaan!

Gebruik geen dunne lijm (CA/24 uurs epoxy) want die kan in de servo lopen!

Vergeet niet je ruderhoorntje vast te schroeven voordat je deze er in lijmt!

Test de servo's nog een laatste keer voordat je ze vast lijmt.

Controleer voor het lijmen of je voldoende uitslag hebt op de aileron en of alles mooi vrij loopt.​

Draag latex of nitril handschoenen wanneer je met epoxy werkt, bij herhaaldelijk werken met epoxy kan een allergie ontstaan!

Fixeer de ailerons met een stukje plakband zodat deze niet meer kunnen bewegen. Lijm de servo's in de vleugel terwijl ze "aan staan" met de sub-trim op de zender iets naar voren. Smeer geen lijm in de buurt van de as of het heveltje van de servo anders lijm je deze vast!

Zoals je op de foto ziet prik ik eerst het stuurstangetje door het heveltje terwijl de servo gekanteld in de pocket ligt. Daarna kan de lijm er op en kun de servo in de pocket kantelen.

Om de servo's nog beter te fixeren lijm ik een paar stukjes balsa in de ruimte om de pocket opvullen.

Haal de overtollige epoxy snel weg met een wattenstaafje (ook hier helpt spiritus weer). De oplettende kijker ziet ook een stukje berkentriplex tegen de stuurstang zitten. Op deze manier is de stuurstang gefixeerd en kan deze niet uit het hoorntje schieten tijdens het sturen.

Druk de servo niet te hard in de pocket want dan krijg je deuken op de bovenkant van de vleugel.

Laatste stap is de cover er op plakken.

Merk op dat de structuur van het carbon op de cover die van de vleugel volgt, dat staat weer iets netter.

 

[jve]

Mooi en duidelijk verslag Jaap. Super.
Vraagje: waarom geen tape om de Servo voor het inlijmen?

 

[jaap27]

Deel 4: De werpstift

Onderstaande afbeelding is gemaakt door Roland Sommer en laat de positie van de werpstift zien. Op deze plek zit een hardpoint in de vleugel.

De positie en stand van de werpstift is nogal persoonlijk. Ik zet de werpstift loodrecht op de vleugel (niet op de vleugelhelft dus) en zoals aangegeven op de tekening onder een licht hoek zodat de voorkant dichter bij de romp zit dan de achterkant. Verder zit mij werpstift een tikkie verder naar achter in vergelijking met de tekening.

Het is handig om een ander model te pakken en te kijken hoe de werpstift daarin voelt (op welke plek, onder welke hoeken). Met die kennis kun je makkelijker de nieuwe werpstift op de juiste plek krijgen.

Begin met afplakband op de tip te plakken, teken daar de locatie van de stift op af en boor een gat door de vleugel.

Gebruik een vijltjes (rond/halfrond) om het gat groter te maken. Blijf continu passen totdat de werpstift lekker strak in het gat zit, houd voortdurend de gewenste positie en hoek van de werpstift in de gaten. Doe dit zeer zorgvuldig! Je eindigt snel met een te groot gat en daardoor zal de werpstift minder robuust in de vleugel zitten.

Ruw werpstift op de plek waar deze verlijmd op en ontvet deze goed met spiritus.

Daarna verlijm ik de werpstift met 24 uurs epoxy. Vroeger deed ik daar nog wel eens carbon snippers doorheen om een echt taaie verbinding te krijgen. Ook hier zijn spiritus, wattenstaafjes en keukenpapier mijn redding om de overtollige epoxy weg te halen, controleer ook de vleugel op vlekken want daar zitten na het lijmen meestal wel een paar epoxyvingerafdrukken op.

Controleer 1 laatste keer of de werkstift goed zit en leg de vleugel weg om te drogen, niet meer aanzitten!

Nog wat tips die ik eigenlijk eerder had moeten noemen:
- zorg ervoor dat er niets op je vleugel kan vallen
- bedek je werkbank met een deken of schuim en bouw daar je vleugel op
- zorg ervoor dat niets tussen de vleugel en de werkbank ligt dat deuken in de vleugel kan maken
- laat de covers om de vleugels wanneer mogelijk

 

[jaap27]

Mooi en duidelijk verslag Jaap. Super.
Vraagje: waarom geen tape om de Servo voor het inlijmen?

Dat mag. Ik heb dit in het verleden wel eens gedaan en dat is losgekomen. Nu heb ik idd het probleem dat de servo's erg lastig uit de vleugel te krijgen zijn bij een defect. Er bestaan ook mooie frames voor de KST X08 servo's, die kun je in de vleugel lijmen en vervolgens de servo's in vast schroeven. Peter Aanen vertelde mij eens dat hij de servo taped en vervolgens omwikkeld met kevlar/aramide draad, hiermee heeft de lijm wat meer houvast.

 

[spedter]

Dat mag. Ik heb dit in het verleden wel eens gedaan en dat is losgekomen. Nu heb ik idd het probleem dat de servo's erg lastig uit de vleugel te krijgen zijn bij een defect. Er bestaan ook mooie frames voor de KST X08 servo's, die kun je in de vleugel lijmen en vervolgens de servo's in vast schroeven. Peter Aanen vertelde mij eens dat hij de servo taped en vervolgens omwikkeld met kevlar/aramide draad, hiermee heeft de lijm wat meer houvast.

Ik verlijm het balsa (op dezelfde plek waar jij dat hebt geplaatst) aan de servo en aan de schuim kant zowel aan de voor en achterkant.
Mocht de servo stuk gaan snij je gewoon het balsa door en voila, je servo is los.

 

[heino]

Ik verlijm het balsa (op dezelfde plek waar jij dat hebt geplaatst) aan de servo en aan de schuim kant zowel aan de voor en achterkant.
Mocht de servo stuk gaan snij je gewoon het balsa door en voila, je servo is los.

Ik heb bij mij stream een raamwerkje van 1mm balsa gelijmd en daar waar de Servo hevel en stang zit 0,5mm triplex. Ik heb voor het gemak even een foto bij gevoegd en deze is nadat ik de Servos eruit sneden had zoals hiervoor al gezegt omdat ik de hevel schroefjes vergeten was[emoji51] Nou ik vermoed dat ze wel hadden blijven zitten omdat de kst hevels vrij strak erin glijden en ze opgesloten zitten tegen het raamwerk, maar voor mij peace of mind ze toch eruit sneden en erweer opnieuw erin gelijmd.

Dat van die 140% uitslag na beneden had ik niet gedaan ( vergeten ) want ik wist Er wel van maar ik kwam toch goed genoeg uit met de uitslag....een klein beetje zal ook wel de manier van aansturing geholpen hebben= hevel op rolroer tegenovergesteld van de scharnierpunt en ook vorm en positie van de hevel.... maar ik had daar nog wat meer uit kunnen halen.....en die onthouden voor de volgende build.

Toch is het mij ook gelukt om een servo eruit te plukken die aan de onderkant of is het boven kant gelijmd zat....misschien was meer geluk dan wijsheid. Maar op deze manier kan het wel voorkomen dat je de aftekening van de verlijming kunt zien op de bovenkant van je vleugel [emoji6].

Ik moet wel even melden dat in mijn stream vleugel geen kabel kanaaltjes zaten maar dat was wel zo gepiept moet ik zeggen.

Ben wel erg benieuwd naar de rest vd beschrijving.
Goed werk Jaap[emoji106]I love build threads....je kunt er altijd andere of betere manieren van dingen doen uit oppakken, je bent nooit te oud om nieuwe dingen te leren.

Grtz Heino

 

[jaap27]

Deel 4: de romp

Allereerst maar eens een gat in de romp maken voor de servo draden. Plak wat afplaktape op de plek van het gat, meet ea goed na en markeer waar het gat moet komen. Maak het gat zo groot dat de stekkertjes er door passen.

Dan is het servoboardje aan de beurt. De uitspraringen zijn net te klein voor een D47, dus eerst maar ruimte maken.

Zorg ervoor dat de servo vrij kan bewegen en kort eventueel het ruderhoorntje iets in.

Dan het servoboardje inlijmen, deze is nodig om de neus meer stevigheid te geven. Wanneer je goed kijkt zitten er aan de achterkant van het boardje links en rechts 2 lichte uitsparingen, binnenin de romp zitten 2 verdikkingen. Tijdens het proefpassen markeer ik met een stift aan de binnenkant van de romp waar de lijm moet komen Daarna 5 min epoxy aan de binnenkant van de romp smeren en plankje er in lijmen.

Onder de servo lijm ik een balsa plankje zodat de servo wat hoger komt en de stuurlijn nergens tegenaan loopt. Omdat ik een rechtshandige werper ben ligt de stuurlijn zover mogelijk links in de romp. Zo kan er tijdens het werpen niets tegen de stuurlijn duwen of deze blokkeren. Als lijm gebruik ik 5 min epoxy met microballoons.

Wanneer je met rechts gooit moet de stuurlijn van je kielvlak rechts achter uit de romp komen, op deze manier kan het meeste effectief tegengestuurd worden tijdens de worp. Dit betekent ook dat de stuurlijn voor het stabilo aan de linkerkant uit de romp komt. Ik vlieg rudderless dus maakt voor mij niet uit maar eigenwijs als ik ben heb ik besloten om de stuurlijn voor het stabilo achter de pylon naar buiten te laten komen, dat gaat misschien minder drag geven.

Dus komt het ruderhoorntje voor het stabilo precies in het midden. Snij met een mesje de huid door en druk het hoorntje er voorzichtig in, niet te hard want dat zie je aan de bovenkant. Wel even goed passen of bij vol down het hoorntje niet tegen de romp aankomt.

Vastlijmen met 24 uurs epoxy. Zorg ervoor dat het hoorntje loodrecht op het staartje staat.

Voor de single-pull aansturing komen er torsieveertjes in de staart. Er zitten torsieveertjes in het bouwpakket, die kun je gebruiken. Ik gebruik 2x 0.3mm staaldraadjes. Allereerst afplakband op het staartje plakken en uitmeten. Ik denk dat mijn veertjes ongeveer 2,5cm lang zijn.

De bedoeling is dat er een veertje links en rechts van het ruderhoorntje komt in het stuurvlak, doordat de veertjes links en rechts evenveel kracht uit oefenen hoop ik dat ik torsie in het stabilo voorkom. In principe kunnen de torsieveertjes zo in het schuim geprikt worden. Na verloop van tijd bestaat echter het risico dat ze door de huid heen komen. Om dat te voorkomen lijm ik alu-busjes in het staartje. Eerst maak ik een gaatje met een 1mm boortje. Dan met een klein beetje CA het busje in het gaatje schuiven. Van het staaldraad maak ik twee veertjes in de vorm van een U. Fixeer met een drupje CA.

De lengte, dikte en vorm die je buigt in het torsieveertje bepaalt de kracht.

Dan de stuurlijn monteren. Gebruik hiervoor het gevlochten staaldraad en de busjes in het bouwpakket. Fixeer de stuurlijn door in het busje te knijpen met een tang en voeg een drupje CA toe. Doe eerst het staartje en voer de stuurlijn daarna van achter door de romp.

Merk op dat mijn ruderhoorntje verkeerd om staat. Dit is om te voorkomen dat deze tegen de achterkant van het stabilo-pylon komt.

Zet het stabilo recht met wat plakband om de spanning van de veertjes op te heffen.

Een nieuwe stuurlijn zal na verloop van tijd een beetje uitrekken. Zorg er dus voor dat je voldoende servo weg hebt om dit later aan te passen. Controleer of de servo in het midden staat, zoals gezegd mag het stabilo iets down hebben omdat de lijn nog iets zal rekken.

 

[jaap27]

Deel 4: aanvulling

Wanneer je de stuurlijnen links en rechts achter uit de romp laat komen kun je het beste een slijpschijfje op de dremel zetten en een horizontals sleufjes in de romp slijpen waar de stuurlijn uit de romp komt. Ik heb een gaatje aan de achterkant van het stabilo-pylon gemaakt waar de stuurlijn door loopt.