balast

Martin Born

Vriend van modelbouwforum.nl
beste mensen hoe bepalen jullie de hoeveelheid en plaats van de ballast en op welk tijdstip van de bouw?
ben pas begonnen aan de happy Hunter en er komen steeds meer vragen boven drijven
gr. Martin
 
Goede vraag Martin! Maar met enig rekenwerk is dat wel te benaderen. Vaak wordt bij een model in de bouwbeschrijving het gewicht vermeld. Stel dat het voor jouw HH 10 kg is. Zet de complete bouwdoos op de weegschaal en kijk wat die weegt. Nemen we voor het gema, 4 kg. Natuurlijk is er wat afval, maar dat gewicht negeren we even. Er moet dus 6 kg bij om het model op gewicht te brengen. Om de hoeveelheid ballast te bepalen trek je van de 6 kg het gewicht van motoren, accu('s) en ander equipment wat niet in de bouwdoos zit af. Wat er dan aan gewicht overblijft heb je nodig aan ballast. De plaats van de accu's is het best te bepalen met de boot in het water. In mijn Smit Finland staan 2 12Volt 7 Ah accu's. Eentje tussen de motoren en de tweede er dwars voor. Zie onderstaande foto. Door op die manier met het gewicht van de accu's te schuiven was er heel weinig ballast in de vorm van loodkogeltjes nodig. Je ziet ze helemaal links in een plastic zakje. Bovenstaand rekenvoorbeeld is natuurlijk maar eei indicatie en het kost best wat moeite en tijd om het gewicht van de componenten te achterhalen. Maar gelukkig is er nu Google om te zoeken. Staat het gewicht niet in de bouwbeschrijving dan wordt het zoeken naar de waterverplaatsing (displacement) van het echte schip. Dat gewicht deel je dan door de schaal tot de 3e macht. (Dus bij schaal 1:50 door 50x50x50). Ook dat is een onderdeel van modelbouw en als je de begrippen kent niet zo moeilijk. Succes ermee! Gr. Klaas.

20210828_145254.jpg
 
Laatst bewerkt:
Dank, het wordt dus badkuip vullen en experimenter met gewichten, loodkogels heb ik niet maar werplood van mijn hengels wel.
Een ander vraag, waar maak ik een bouwverslag aan? Kan het niet vinden.
Martin
 
Ik zie trouwens dat jij het gehele dek verwijderbaarheid heb Di is misschien een optie op mijn HH i.p.v. 2 luikenwaarvan één zo krap dat mijn hand er niet door kan :)
 
Net even gegoogeld de echt boot had een waterverplaatsing van 12758 m3
Dan kom ik uit op 10,2 kg
 
Martin, Om een bouwverslag aan te maken ga je naar Home links boven in blauwe band. Daarna rechtsboven post thread, waarbij je eerst een categorie kiest. Qua gewicht zat ik er niet zover naast dus. Kun je lekker verder puzzelen. Om grotere dekopeningen te maken, kijk of dat is te combineren met een opstaande rand in het dek waar de opbouw overheen valt. Dan krijg je bij het varen niet zo gauw water binnen. Succes verder! Gr. Klaas.
 
Laatst bewerkt:
beste mensen hoe bepalen jullie de hoeveelheid en plaats van de ballast en op welk tijdstip van de bouw?
ben pas begonnen aan de happy Hunter en er komen steeds meer vragen boven drijven
gr. Martin
Klaas heeft al een hoop verteld.

In zijn algemeenheid: Let gewoon een beetje op met wat je doet qua bouwen, voor ALLES boven de waterlijn. Meestal is het niet kritisch, maar probeer er een gewoonte van te maken, alles boven de waterlijn LICHT te houden. Geen lompe versterkingen als dat niet nodig is, geen onnodige metalen onderdelen of hopeloze klodders lijm, etc. Dat is allemaal zo moeilijk niet.
Hierbij het volgende bedenken, dat je schip mischien maar 10 cm diepgang heeft, maar wel 40 cm boven de waterlijn uitsteekt, iedere gram boven de waterlijn telt dus 4 keer zo zwaar als een gram onder de waterlijn.
Da's gewoon een stelregeltje, die in ieder geval de kans dat je boot niet meer te ballasten valt, fors beperkt.

Dan komt het tegenstrijdige: Ballast helemaal onderin, is heel vaak NIET het meest optimale. Want een schip krijgt idealiter haar stabiliteit van de VORM van het onderwaterschip, NIET van "gewicht onderin". Dat is lastig eenduidig uit te leggen, daar moet je een klein beetje gevoel voor krijgen.

Geef je een schip TE veel "gewichtsstabiliteit" (lood onderin) dan gaat het ding zich als een tuimelaartje gedragen, en wordt door golven op zijn kant geworpen, komt heel venijnig weer terug, en het gedrag van je boot wordt een beetje "potsierlijk". Het gevaar van "opslingeren", dat de golven en de eigenbeweging van het schip elkaar versterken, wordt dan steeds groter, dat ziet er niet erg mooi uit.
Met ballast in de zijden, ongeveer op waterlijnhoogte, zo ver mogelijk naar buiten, geeft het schip massatraagheid waarmee een golf minder invloed heeft, en beperkt de oprichtende kracht een beetje, waardoor het vaargedrag in zijn geheel wat rustiger en prettiger voor het oog wordt.
Maar dát kun je dus echt alleen bepalen in de badkuip.

Ik heb dat bij zowel mijn "pokkebootje" als mijn "Woutertje" zo gedaan, en ben tevreden met het vaarbeeld. Ze bewegen rustig, en slingeren niet op, ook niet bij wat meer waterbeweging.
 
Net even gegoogeld de echt boot had een waterverplaatsing van 12758 m3
Dan kom ik uit op 10,2 kg
Daar geloof ik niet helemaal in.
Ik bouw de Orinoco in 1;50 en die weegt al bijna 10kg.
De HH is wat langer en veel voller dus ze moet zwaarder wegen.
Maar er zijn genoeg HH's gebouwd dus er is vast wel iemand die je het juiste gewicht kan vertellen.
In tegenstelling tot het advies van Brutus zou ik toch proberen om zo veel mogelijk gewicht onder in te krijgen.
Omdat onze opbouwen vaak in verhouding te zwaar zijn compenseren die dat laag liggend gewicht wel.
 
oeps blijven ook hier verschillende gewichten.
is een iemand die er mee vaart en mij de juiste hoeveelheid balast kn vertellen .
gr Martin
 
oeps blijven ook hier verschillende gewichten.
is een iemand die er mee vaart en mij de juiste hoeveelheid balast kn vertellen .
gr Martin
Wat is lengte x breedte x diepgang? Doe dat maar maal onbeveer 0,6 a 0,7, daar moet het ergens in de buurt liggen
 
Martin,
Vaak is dat afhankelijk van de situatie. Bij dat soort schepen heb je een light displacement, wat je kunt zien als het vaarklare gewicht met weinig (brandstof) voorraad aan boord. Meestal bunkert een schip de voor een traject de nodige voorraden, wat resulteert in een variabele diepgang c.q. waterlijn. Op de romp (tekening) zal wel een Plimsollmerk te zien zijn. Die geeft de maximale diepgang aan in bepaalde vaargebieden. Ergens in een bouwverslag kwam ik de opmerking tegen dat het maximale gewicht van de H H 14,5 kg zou mogen zijn. Als de romp waterdicht is dan zou je kunnen testen hoeveel ballast erin moet om het schip aan zijn merk te krijgen. Maar één en ander is weer afhankelijk van de apparatuur (o.a. accu's) die je inbouwt. Voor mijn Smit Finland heb ik het nuttige met het aangename gecombineerd en gekozen voor 2 accu's met een gewicht van 2,5 kg elk. Uit bovenstaande blijkt dat je in dit stadium nog geen exacte hoeveelheid ballast kunt bepalen. Brutus zijn methode is bruikbaar voor het totale gewicht, maar dat is ook uit te rekenen als je het displacement weet. Zou me er nu nog maar niet al te druk over maken. Het is een relatief groot en ruim model waarbij je niet hoeft te woekeren om het totaalgewicht te beperken. Gr. Klaas.
 
Laatst bewerkt:
In tegenstelling tot het advies van Brutus zou ik toch proberen om zo veel mogelijk gewicht onder in te krijgen.
Gelukkig heb ik het vak stabiliteit gehad op school, en roep ik nooit zomaar wat gebaseerd op boerenlogica.
De videootjes van het vaargedrag van mijn bootjes heb ik vaak genoeg gepost. Ik denk dat die voor zich spreken.

Hier wat foto's van hoe ik ze geballast heb, dan kun je zelf zien dat zo maar wat roepen lang niet altijd het juiste is om te doen.

Woutertje:
20250511_220031[1].jpg

Mijn wijsvinger geeft hier de hoogte van de waterlijn aan. Het lood loopt naar boven door tot tegen de deklijn.
Deze plak lood weegt als ik me niet vergis dik voorbij de 2 kilo, en zit voor ongeveer 2/3e BOVEN de waterlijn.
Aan bakboordszijde ligt precies zo'n plak,
Achterin het schip ligt nog eens om en na een kilo lood, boven de schroef en rondom de roerkoker, ook al weer OP de waterlijn.
De motor is van aluminium (weegt mischien 700 gram), en staat wel grotendeels onder de waterlijn, maar ook absoluut NIET "zo laag mogelijk".

In pokkebootje ligt al met al ongeveer 3,5 kilo lood,
20250511_220113[1].jpg
een halve kilo achterin boven de schroef, en de bulk ligt als 2 x 1,5 kilo, ook alweer ongeveer OP de waterlijn.

Beide schepen hebben GEEN lood onderin, geen grammetje zelfs.

Pokkebootje met wind en golven vol dwarsop:

Maar volgens mij heb ik ÓÓK gezegd dat je een beetje na moet denken over het voorkomen van onnodig gewicht bovenin, EN dat je het "in de badkuip" (m.a.w. in veilig water, maar dus WEL in water) moet testen en niet zomaar wat moet doen.
 
Laatst bewerkt:
En ik dacht; ga even een varend schip bouwen maar dan is een wetenschap op zich. Weer bedankt voor de info en dat Pokkebootje vaart mooi.

Gr. Martin
 
maar dan is een wetenschap op zich
"Stabiliteit" is daadwerkelijk een vak op zich. Maar daar gaat het niet om, want het is ook weer geen zwarte magie of zo.

Laat me wel duidelijk zijn: Je moet OOK NIET "klakkeloos de ballast op waterlijnhoogte aanbrengen"... Dat is NIET wat ik zeg.
Maar "klakkeloos alles zo laag mogelijk onderin zetten" is NET ZO MIN een goede optie.

Je moet daar een klein beetje een gulden middenweg in vinden. Dat doen we in het echt ook, want een schip wat TE stabiel is, daar is niet op te leven.

Je moet wel uiteraard ook een beetje rekening houden met dingen als de windvang van de opbouw. Een boomkor vissertje wat zijn netten hoog aan die bomen boven water heeft hangen, heeft enorm veel windvang, en ja, dan MOET je de boel wat lager ballasten, anders vaart het prachtig TOT aan de eerste windvlaag, en dat is ook weer niet de bedoeling.

Zoals ik al zei, moeilijk is het niet, maar hou bij de bouw gewoon een beetje rekening met het gewicht van de bovenbouw (als je kan kiezen uit kunststof of metaal voor de detaillering, gebruik dan liever geen metaal. Als je kan kiezen uit triplex of balsa, gebruik dan Balsa waar de sterkte niet uitmaakt, dat soort dingen). Soms ontkom je er niet aan, maar als je gewoon een beetje nadenkt, dan is het allemaal zo moeilijk niet.
Je kunt bij een schip wat laadbomen of kranen heeft, bijvoorbeeld nadenken of je die bomen wel per sé uit massief beuken rondhout wilt maken, of mischien toch liever holle kunststof buis. Per slot van rekening gaan die laadbomen nooit echt lasten tillen, toch?

Je ziet soms de prachtigste modellen, die zodra er een beetje golfbeweging in het water zit, als een tuimelaartje heen en weer stuiteren.
Dat doet, vind ik, heel sterk afbreuk aan een model. Dan eindig je met een model wat alleen bij perfect weer kan varen en dat is ook weer niet leuk.
En al doende leert men. Dat is óók een deel van de hobby.
 
Martin, de HH is een mooi model, dat ten eerste. En ze vaart prima. Ik heb haar ook gebouwd en twee jaar met veel plezier mee gevaren voor ik haar verkocht.
Je bent er nét mee begonnen, dus je hebt nog tijd genoeg.
Tijdens de bouw heb je zát momenten waarop je het model in het water legt: na het inbouwen van de schroefaskokers, de boegschroef, de roeren... Allemaal momenten waarop je zeker wilt weten of je romp nog steeds waterdicht is.
Op die momenten kun je meteen bepalen tot hoever je je model in het water wilt hebben. Want ook slepers liggen niet altijd op dezelfde waterlijn; een voorbeeld daarvan zie je op foto's van de Smit London in het verslag van Jumo:
Hoog op het water:
SL02.png


En bijna een meter dieper:
SL01.png

Nu is die laatste situatie wel behoorlijk extreem in mijn ogen (het schip zal wel compleet beladen zijn voor een lange torn) maar goed, zoals zo vaak: de waarheid ligt ergens in het midden.
Ik prefereer als ballast bij 'werkschepen' loodaccu's. Het nuttige (brandstof) met het aangename (de ballast) verenigen, zeg maar.
Wél is het daarbij van belang dat die accu's op de juiste plaats staan.
Niet alleen m.b.t. het zwaartepunt (te ver naar voren en je schroeven happen lucht, te ver naar achteren en je werkdek ligt steeds onder water) maar ook een makkelijke plaats om ze er uit te halen.
Voor onderhoud in je schip, maar ook als je de accu's op een gegeven moment moet vervangen.
Kijk dus ook daar goed naar. De modelbouwfabrikant geeft weliswaar een plek aan waar hij die accu's adviseert, maar jij hebt wellicht modificaties aan het model aangebracht.
Ballast die dan nog nodig is: hou er rekening mee dat het voorschip van de HH best wel wind vangt door die lellen van rookkanalen. De opbouw is van ABS, allemaal niet zo gek zwaar, maar wie weet bouw je er nog een speaker in, een liermotor met vertraging, allerlei andere 'toeters en bellen'... Zet dat allemaal eens op een keukenweegschaal... Soms schrik je dan van het gewicht.
 
Tijdens de bouw heb je zát momenten waarop je het model in het water legt: na het inbouwen van de schroefaskokers, de boegschroef, de roeren... Allemaal momenten waarop je zeker wilt weten of je romp nog steeds waterdicht is.
Op die momenten kun je meteen bepalen tot hoever je je model in het water wilt hebben.
De opbouw is van ABS, allemaal niet zo gek zwaar, maar wie weet bouw je er nog een speaker in, een liermotor met vertraging, allerlei andere 'toeters en bellen'... Zet dat allemaal eens op een keukenweegschaal... Soms schrik je dan van het gewicht.
Roel zegt het vermoedelijk veel duidelijker dan ik, maar... DAT dus...
 
Martin, Kan me voorstellen dat het op het moment niet zo overzichtelijk is, maar maak je geen onnodige zorgen. Je bent bezig met een goed uitgedachte bouwdoos. Alles wat voor de bouw nodig is wordt benoemd, ook het uiteindelijke gewicht van 9,5 kg. Zodra je model waterdicht is zet je voor en achter een merkteken voor de waterlijn. Daarna schip in het water en kijken hoeveel gewicht je kunt toevoegen. Bepaal ook het gewicht van wat er nog aan apparatuur (zonder accu's) in moet. Op die manier is te bepalen hoe zwaar je accu's mogen zijn. Loodaccu's zijn, zoals Roel stelt, prima te gebruiken als ballast. Heb wel erg in de vorm, voltage en bereikbaarheid. In ge link nog een bouwverslag met foto's. Gr. Klaas.

 
Martin, de HH is een mooi model, dat ten eerste. En ze vaart prima. Ik heb haar ook gebouwd en twee jaar met veel plezier mee gevaren voor ik haar verkocht.
Je bent er nét mee begonnen, dus je hebt nog tijd genoeg.
Tijdens de bouw heb je zát momenten waarop je het model in het water legt: na het inbouwen van de schroefaskokers, de boegschroef, de roeren... Allemaal momenten waarop je zeker wilt weten of je romp nog steeds waterdicht is.
Op die momenten kun je meteen bepalen tot hoever je je model in het water wilt hebben. Want ook slepers liggen niet altijd op dezelfde waterlijn; een voorbeeld daarvan zie je op foto's van de Smit London in het verslag van Jumo:
Hoog op het water:
Bekijk bijlage 618030

En bijna een meter dieper:
Bekijk bijlage 618029
Nu is die laatste situatie wel behoorlijk extreem in mijn ogen (het schip zal wel compleet beladen zijn voor een lange torn) maar goed, zoals zo vaak: de waarheid ligt ergens in het midden.
Ik prefereer als ballast bij 'werkschepen' loodaccu's. Het nuttige (brandstof) met het aangename (de ballast) verenigen, zeg maar.
Wél is het daarbij van belang dat die accu's op de juiste plaats staan.
Niet alleen m.b.t. het zwaartepunt (te ver naar voren en je schroeven happen lucht, te ver naar achteren en je werkdek ligt steeds onder water) maar ook een makkelijke plaats om ze er uit te halen.
Voor onderhoud in je schip, maar ook als je de accu's op een gegeven moment moet vervangen.
Kijk dus ook daar goed naar. De modelbouwfabrikant geeft weliswaar een plek aan waar hij die accu's adviseert, maar jij hebt wellicht modificaties aan het model aangebracht.
Ballast die dan nog nodig is: hou er rekening mee dat het voorschip van de HH best wel wind vangt door die lellen van rookkanalen. De opbouw is van ABS, allemaal niet zo gek zwaar, maar wie weet bouw je er nog een speaker in, een liermotor met vertraging, allerlei andere 'toeters en bellen'... Zet dat allemaal eens op een keukenweegschaal... Soms schrik je dan van het gewicht.
dankjewel
 
Back
Top