Baleniera Olandese 1:60 Sergal

[eagter]

Over het bedienen van het roer van fluitschepen bestaan veel onduidelijkheden, in "de gouden eeuw van het fluitschip" schreef A. Wegener Sleeuwijk dat niet bekend is hoe fluitschepen bestuurde werden, met een kloderstok of met talies omdat er nog nooit een fluitschip is opgegraven waarvan de besturing nog aanwezig was. Inmiddels is er een compleet (!) fluitschip in de Oostzee gevonden maar daar is helaas alleen de buitenkant van bestudeerd.


Andy

Ik kwam dit net tegen in Witsen: Scheepen op de Walvis-vangst uitgerust, zyn voor aan de boegh verdubbelt, tegen 't ys, en veeltydts voor het braat-spit tegen de steven aan gestreken. De roerpen komt boven de kajuit onder een klein loos verdekjen, of zomtydts tusschen de hut en kajuit door, welke zoldering bekleedt is met beteerde prezenning. De kolder-stok gaat met een bril door het verdek, zoo dat de man te roer voor de hut in d'open lucht staat.

Ik wil de verdubbeling eigenlijk ook doen, maar weet niet goed ik deze moet laten stoppen op de romp.

 

[eagter]

Het plaatsen van de eerste huid gaat gestaag verder. Duurt wat langer omdat door het verlengen de meegeleverde latten te kort zijn om ze uit 1 stuk te maken. En met het buigen ben ik toch liever wat voorzichtig en plaats ik het passtuk pas als het eerste stuk op z'n plek zit.

 

[*Hans*]

Wanneer je de lasnaden in het meest vlakke stuk van de romp doet is de verdeling van deze lasnaden ook niet zo mooi waarschijnlijk.

 

[amazone]

verdubbeling van de boeg kan je best tot de knoop doen dus heel de boeg tot waar het voorsteven begint of de kiel eindigt.

of dit nu trapgewijs naar boven gaat weet ik ook niet maar denk dat het gewoon recht naar boven gaat.

waarschijnlijk zal het een fineertje zijn 0.6 dat je bij op de boeg moet maken als verdubbeling, en ook niet hoger dan de kluisgaten dus tot juist boven de waterlijn.
het werd er immers opgedaan om het ijs te breken. als je het onderwaterschip dan later wit maakt zul je er ook niet veel van zien.

de beplanking ziet er netjes uit 8)

 

[ABrouwer]

Ik kwam dit net tegen in Witsen: Scheepen op de Walvis-vangst uitgerust, zyn voor aan de boegh verdubbelt, tegen 't ys, en veeltydts voor het braat-spit tegen de steven aan gestreken. De roerpen komt boven de kajuit onder een klein loos verdekjen, of zomtydts tusschen de hut en kajuit door, welke zoldering bekleedt is met beteerde prezenning. De kolder-stok gaat met een bril door het verdek, zoo dat de man te roer voor de hut in d'open lucht staat.

Ik zou dan toch maar Witsen volgen want A. Wegener Sleeuwijk schrijft over fluitschepen in het algemeen en niet over fluitschepen/walvisvaarders. Het wel zo is dat de schepen niet specifiek voor de walvisvaart waren gebouwd maar er wel speciaal voor werden uitgerust voor ze vertrokken.

Andy

 

[Germt]

Ik ben vandaag de hele dag in Breda geweest, voor controles in het ziekenhuis en gebruik gemaakt van de gelegenheid een 2e hands boekenzaak "het ezelsoor" te bezoeken en lekker te struinen.
Ik vondt daar een boek over walvisvaarders met een hoop afbeeldingen.
Moest ik even bestuderen voor Erik natuurlijk
De sloepen zijn afgeleidt van de Groenlandse versie.
Dus eigenlijk zoals de foto die ik liet zien met een spitse voor en achterkant.
Deze bouw had te maken met het doel om de inderdaad staande roerganger snel te kunnen laten reageren op koerswijzigingen van de walvis.
Dat de roerganger staand zijn sloep bestuurde kwam omdat deze de walvis zo het beste kon volgen en dus de sloep kon bijsturen
Het reactie vermogen, alsmede de snelheid van een walvis wordt behoorlijk onderschat.
Toen ik alles in mij opgeslagen had, en doorgelezen, bleek dat alle walvis jagende naties de vorm van de "jachtsloep" overnamen.
Wel waren er ook sloepen aan boord met de traditionele vorm, maar waren louter voor vracht bedoeld (slechts één of hooguit twee)
Het boek was te prijzig om mee te nemen helaas.
Sorry Erik

 

[eagter]

Alle informatie is welkom dus geen reden voor de sorry Weet je de titel van het boek toevallig nog? Misschien kan ik hem 2ehands op de kop tikken. Ik ga in ieder geval voor de optie 4 jachtsloepen en 2 traditionele. Bedankt Germt.

 

[eagter]

Het was toch wat kleiner dan ik had verwacht dus met dichtgenepen billen blijven schuren tot de kolderstok 40mm door de bril geschoven kon worden. Resultaat viel niet tegen. Nu nog het deel dat onderdeks op het roer aan zien te sluiten. De meegeleverde helmstok is van multiplex. En dat wil ik niet in het zicht hebben dus daar moet ik nog een nieuwe voor maken.

 

[*Hans*]

Oww...
Dat is inderdaad priegelig veilen en schuren

 

[*Hans*]

*vijlen* Excuus voor de taalfout.

 

[Spijkertje]

... en dan dat dunne stokje tussen geknepen billen: knap staaltje vijlen en bilspierbeheersing
Nee, alle gekheid op een kolderstokje: mooi gedaan

 

[eagter]

Het beplanken van de romp gaat op z'n gemakje verder. Ik werk voorlopig toch zowel vanaf de kiel en vanaf het dek.

Het halfdek zit nog niet vastgelijmd. Ik moet eerst nog wat verzinnen om de kolderstok aan het roer te bevestigen nu ik er nog makkelijk bij kan.

De gecorrigeerde loop van de beplanking bij de kiel/achtersteven lijkt goed te gaan. Ik ben nu ongeveer bij het punt waar het overgaat in de ronding van het achterschip.

Ik ben ook een beetje met de kleurstelling aan het experimenteren. Daar liep ik tegen een probleempje aan dat ik bij het uitzetten van de eerste plank al had geconstateerd. Het bovenste berghout zit nogal hoog (rode lijn). Op de meeste afbeeldingen die ik gevonden heb zit deze ongeveer t.p.v. onderkant hut (paarse lijn). Ik ga deze laten zakken. Dan kunnen de rusten ook meteen mee zakken. Op de bouwtekening vind ik de jufferblokken nogal hoog zitten. Da's dan meteen opgelost.

Ik moet nog even kijken hoe dat zit met de positie van de geschutspoorten. De kanonnen plaats ik niet. De poorten kunnen dan gesloten zijn. De rusten zelf vervang ik ook. Dan maak ik ze meteen wat smaller. De meegeleverde steken voor mijn gevoel wel erg ver buiten boord. Het wordt nog aardig wat uitzoek werk. Ik twijfel nog of ik de grote en bezaansmast iets ga kantelen. Ze staan nu allen loodrecht. Op de referenties lijken ze licht gekanteld te staan. Ook het tuig verdient aandacht. De stagen van de bezaansmast bv. zijn aan het want van de grote mast geknoopt. Dat heb ik nog niet eerder gezien. Maar goed. ik zal me eerst maar eens op de romp en dekken concentreren.

 

[Spijkertje]

De meeste schilderijen suggereren ook voor fluitschepen gekantelde masten (althans de grote- en bezaanmast). Dit lijkt ook het meest logisch als je de 'standaard' Hollandse tuigages voor driemasters van die periode bekijkt. Ik heb wel allerlei versies van 'rechte' driemasters gezien, maar dit zijn geen fluiten en meestal van rond 1700-1850.

Verreweg de meeste foto's die ik heb lijken jouw theorie van de bovenste berghout ook te bevestigen: op het niveau van de onderkant hut en hiermee de jufferblokken ook iets lager.

Ze wordt mooi

Grt
Diederik

 

[ABrouwer]

Mogelijk heb je ook al gezien dat er in de hoofdtouwen van het staande wand op de tekening een paar grote fouten zitten:
- De spreidlatten onderaan de hoofdtouwen horen niet thuis op een schip uit de zeventiende eeuw, de spreeworst bovenaan wel.
- De weeflijnen lopen op de tekening evenwijdig aan het dek, in werkelijkheid horen ze horizontaal te lopen.

Andy

 

[eagter]

Bedankt weer voor het meekijken en meedenken allen. De spreidlatten komen er niet op. De weeflijnen zal ik ook corrigeren. Het net bij de voorsteven komt er niet op en ik wil het bovenste deel van de romp bij de hut overnaads gaan beplanken. Ik vermoed dat ik de korvijnagels ook moet gaan nalopen omdat ik zeilen wil plaatsen. Ik heb al extra vingerlingen aangeschaft omdat ik 3 stuks wat mager vind. Ik ga er 5 plaatsen. Ook de lantaarn ga ik niet gebruiken. Da's volgens mij de lelijkste die ooit met een kit is meegeleverd. Het alternatief is wat lastiger. Op veel van de schilderijen e.d. is helemaal geen lantaarn te zien. Een enkeling met 1 lantaarn en een aantal met 3 stuks. Ik ga voor 3 stuks. En Diederik, bij de Dolphyn had je je vraagtekens gezet bij de rode lantaarn, maar ik heb ze intussen meerdere malen in die kleur op schilderijen gezien. Misschien willen ze er de vlam mee suggereren, of het glas was echt rood. Ik heb in ieder geval weer rode besteld.

Dat was voorlopig een greep uit de aanpassingen. Ik vermoed dat dit nog niet de hele lijst is.

 

[Spijkertje]

Erik,

Ik zal geen grapjes meer maken over rode lampjes . Mooi schilderij trouwens: ik zou deze best in hogere resolutie willen hebben. Misschien kan ik hem op de ontmoetingsdag kopiëren? Hier zijn het duidelijk rode lantaarns. Op de walvisvaarders zie ik ook meestal geen lantaarns.
Je pakt het wel grondig aan met alle modificaties, het begint al een echte scratchbouw te worden.

Ik zat nog na te denken over jouw eerdere opmerking over de dubbeling bij de boeg met de 'ijsbreker' functie. Op de 7P van Otte Blom zit er geen 'glimlach-vormige' bescherming tegen de ankers zoals bij Dik en bij meeste Hollandse tweedekkers , maar meer een soort horizontale dubbeling. De historische bron voor deze versie heb ik nooit kunnen vinden en weet niet hoe Blom hier op gekomen is, maar het lijkt me wel een aannemelijke methode om een dubbeling uit te voeren. Op de 7P van Thomaesen zie je deze ook en het zou me niet verbazen als deze variant op het schip in Lelystad gaat komen. Het lijkt me dat je deze net zover naar beneden door kunt trekken als je zelf zou willen voor een schip bedoeld om door het ijs te rammen.

Grt
Diederik

 

[eagter]

Erik,

Ik zal geen grapjes meer maken over rode lampjes . Mooi schilderij trouwens: ik zou deze best in hogere resolutie willen hebben. Misschien kan ik hem op de ontmoetingsdag kopiëren? Hier zijn het duidelijk rode lantaarns. Op de walvisvaarders zie ik ook meestal geen lantaarns.
Je pakt het wel grondig aan met alle modificaties, het begint al een echte scratchbouw te worden.

Ik zat nog na te denken over jouw eerdere opmerking over de dubbeling bij de boeg met de 'ijsbreker' functie. Op de 7P van Otte Blom zit er geen 'glimlach-vormige' bescherming tegen de ankers zoals bij Dik en bij meeste Hollandse tweedekkers , maar meer een soort horizontale dubbeling. De historische bron voor deze versie heb ik nooit kunnen vinden en weet niet hoe Blom hier op gekomen is, maar het lijkt me wel een aannemelijke methode om een dubbeling uit te voeren. Op de 7P van Thomaesen zie je deze ook en het zou me niet verbazen als deze variant op het schip in Lelystad gaat komen. Het lijkt me dat je deze net zover naar beneden door kunt trekken als je zelf zou willen voor een schip bedoeld om door het ijs te rammen.

Grt
Diederik

Natuurlijk kan je afbeelding kopiëren. Helaas is de resolute niet groter. Ik ben er ook naar op zoek geweest. Het is een werk van Lieven Verschuier en het schip zou Prins Willem heten. Ik geloof dat het in particulier bezit is. En ik heb nog het een en ander aan afbeeldingen verzameld waar misschien nog wat voor je tussen zit.
Wat betreft de verdubbeling zitten we op dezelfde lijn. Ik zat ook al een beetje te denken aan het doorzetten van een ankerverdubbeling richting de kiel. Die van Otte Blom was me nog niet opgevallen, daar zal ik nog eens naar kijken. Zo'n gebogen lijn vind ik in ieder geval mooier dan een rechte.
Ik moet zeggen dat het puzzelen en aanpassen me wel bevalt. De Zeehaen scratchen begint me steeds meer aan te spreken. Zal nog wel een dubbele huid op spanten zoals in een kit worden denk ik. Volledige scratch is nog een stapje te ver.

 

[Germt]

Schitterend om te zien dat je er zoveel onderzoek naar doet, daar hou ik wel van!
Kan niet anders als een "prachtmodel" worden Erik
Wel meenemen naar Duizel hé!

 

[eagter]

Bedankt en ik zal hem meenemen. Tegen die tijd zal de romp wel dicht zijn. Het zoekwerk is ook interessant... en af en toe frustrerend. Maar dat hoort er ook een beetje bij

 

[eagter]

Het weekend is weer achter de rug en ik heb het één en ander kunnen doen. De kolderstok bediening uitgevogeld.

Paperclip en garen met een dot lijm eroverheen. Ik wilde het zo maken dat ik de kolderstok zo laat mogelijk kan plaatsen. Het is maar een iel dingetje en ik zie het al gebeuren dat hij door een onhandige beweging breekt.

Het laatste dek is op z'n plaats gelijmd en de mastpositie wat aangepast zodat deze wat achterover leunen.

De beplanking begint ook op te schieten. Eerste lat richting hut zit er op. Deze wordt nog wel ingekort. Eerst dacht ik dat hij niet echt hoog was bij de kuil. Maar als ik op schilderijen kijk, dan zie je de figuren tot ongeveer aan hun middel.

De knik zit er nog steeds in. Zal wat plamuren worden. Achteraf gezien had een stukje balsa op die plek kunnen helpen. Weer wat geleerd voor het volgende project.

Verder zit de vorm er aardig in. Ik kon het niet laten al een beetje te gaan schuren hier en daar.

Waar ik nog benieuwd naar ben is de loop van de berghouten. Hier ha ik aardig van tekening afwijken. Maar dat zien we wel weer als de eerste beplanking gereed is.