Bouwverslag AHT Zeus

[Hoegaarden]

Hallo collega bouwers,

Naast de Noord-Holland heb ik ook al zo'n 3 jaar de Zeus in aanbouw. Dit schip nadert met rasse schreden zijn voltooiing maar om andere bouwers en geinteresseerden op weg te helpen en te motiveren zal ik hier een klein verslag van proberen te plaatsen.

Dit schip is wat je in vroegere tijden een behoorlijke zeesleper zou noemen, alhoewel de trekkracht van 101 ton tegenwoordig weinig voorsteld wordt ze toch op een veelvoud aan klussen ingezet. Dit komt ook doordat het schip is gebouwd in de hoogste ijsklasse van DNV, Ice 1A super. Dit betekent dat het schip is verstevigd met ijsspanten en schroeven en roeren een stootje kunnen hebben. Ook is de boeg bijzonder geschikt om zwaar pakijs te breken en wordt er in de winter zelfs een constructie op het achterdek gelast die escorterende schepen kan opvangen in geval van een aanvaring.

Door dit speciale ontwerp werd mijn aandacht voor dit schip gewekt en ook de mogelijkheid om aan boord een set tekeningen te krijgen en veel foto's te maken speelden mee bij de keuze van dit model.
Het schip ligt namelijk regelmatig in IJmuiden of Den Helder en de bemanning vind het geweldig om op de hoogte gehouden worden van de voortgang van het model. Dit vind ik erg belangrijk om een model exact na te kunnen bouwen en het motiveert ook enorm op de momenten dat je even een bouwdipje hebt.

Hoofdgegevens
Bouwjaar: 1995
Bouwwerf: Simek, Flekkefjord, Noorwegen
Waterverplaatsing: 1800 ton
Lengte (o.a.): 45,10 m
Breedte (o.a.): 14,00 m
Holte (hoofddek): 8,2 m
Diepgang (schroef): 7,47 m
Machinevermogen: 7.370 pk (2x CAT)

Voor een model 1:50 geeft dit:
Gewicht: 14,8 kg
Lengte: 90,2 cm
Breedte: 28,0 cm
Diepgang: 14,9 cm

Na vele jaren is er wel het een en ander verbouwd aan de Zeus. Hier vers van de werf op proefvaart in 1995.

En hier zoals ze nu is anno 2016.

Ik bouw haar zoals ik het mooi vind. Niet alle verbouwingen van de laatste jaren vind ik mooi. Met een beetje hulp is de info vaak wel te vinden maar ik bouw haar in de basis vanaf tekeningen van de werf af. Als je dus het schip voorbij hebt zien komen en denkt dat er op het model iets afwijkt is kan dit best kloppen.

Ik zal vanaf het allereerste begin de bouw proberen te beschrijven, zij het wel met gedateerde handelingen en beslissingen die enerzijds later niet blijken te werken, anderzijds misschien helemaal niet meer zo gedaan zullen worden. Deze 'leer' momentjes zal ik ook zeker weten gaan melden.

Voor nu veel leesplezier!

Gr.
Pim

 

[JaFa]

Dit ga ik wel volgen, het is nu niet direct moeders mooiste maar ja ... ;-)

 

[Hoegaarden]

Haha Jan, ja dat zeggen wel meer mensen, maar uiteindelijk gaat het ook om de info en medewerking die je krijgt en het is een leuk handelbaar formaat terwijl er ook zeer veel mogelijk is qua nevenfuncties. Schoonheid is uiteindelijk ook maar betrekkelijk heh

 

[setsunakaede]

Ach, ik heb wel lelijkere bootjes gezien, hij heeft in ieder geval wel karakter. En de ijsbreek-capaciteiten zijn ook leuk natuurlijk, komen die ook in het model? ;-)

 

[k-k]

Maar een kort "knobbeltje" Pim! Dat wil wel ijs breken. Maak de romp lekker sterk opdat je dat ook eens kunt proberen. Vaart niet mooi rechtuit denk ik, maar het is een handzaam scheepje, waar je best vaarplezier aan kunt beleven. GA je nog met een verstelbare schroef experimenteren? Veel bouwplezier. Gr. Klaas.

 

[Hoegaarden]

Hai Klaas en Setsunakaede,

IJsbreken zal best mogelijk zijn, de romp is van epoxy en op schaal omgerekend veel sterker dan de echte maar of ik het daadwerkelijk zal doen weet ik niet. Ben bang voor lakschade
Geen verstelbare schroef voor nu, ik zie het nut van deze dingen niet echt in op een modelboot waar je ook gewoon een vaartregelaar hebt om de draairichting om te keren.

Verder met de bouw, we beginnen natuurlijk met een set goede spantentekeningen van het originele lijnenplan vd werf. Heb trouwens een set van zo'n 120 tekeningen kunnen kopieren bij een bezoek aan boord dus dan informatie geen gebrek! Ook bezit ik alle constructieplannen per sectie die net even meer details laten zien dan een algemeen plan of ontwerp tekening.

1) De spanten verschaald in AutoCAD en geprint op A3 kunnen ze worden overgenomen op polystyreen 1 mm dik met carbonpapier. Ik gebruik hierbij accu's om het papier vast te leggen bij het overnemen. Verschuiven zou een ramp zijn!

2) Tegelijkertijd is ook al het roer gemaakt. Deze bestaat uit een middenplaat van 2 mm dik en spantjes van 0,5 mm polystyreen. Nadat de beplating erop zit wordt hij met as volgegoten met epoxy waardoor deze goed vastzit en de het roer niet kan 'ademen'. De roeras is trouwens een simpele RVS as met 2 bronslagers en M4 schroefdraad bovenop.

Het roer beplaat met 0,5 mm poly en in de verf gezet om te kijken waar nog wat geplamuurd dient te worden, totale hoogte van het roer is zo'n 9 cm.

3) De straalbuis met een diameter van 9 cm is door Bart Cornet gedraaid uit PU giethars.

Samen met de zogenaamde headbox van het roer wordt deze als 1 geheel in de romp geplaatst, zodat de uitlijning perfect is. De vorm van de headbox volgt namelijk die van de romp.

4) Vervolgens worden de uitgesneden spanten en kiel in mekaar gezet waarbij het dek als referentie en dus als bouwplank dient om de boel recht te houden. Dit is eigenlijk alleen maar mogelijk bij schepen zonder zeeg of dekrondte. Echter het achterdek van dit schip loopt wel schuin omhoog dus daar moet ik werken met een boek.

5) Het frame is zo goed als volledig, dek openingen worden er als laatste ingesneden omdat anders het frame gaat torderen bij het opzetten. Ook al de motor aangeschaft en gepast.

6) Nu gaat de romp 'beplaat' worden met stroken 0,5 mm. Grote vlakken op de vlakke delen. Strookjes van max. 2 cm op de boeg en kont. Vrijwel dezelfde methode als met houten latjes wordt gedaan, echter ik hoef me niet druk te maken om overlap, dit is zelfs gewenst om genoeg lijmoppervlak te hebben!

In de boeg zijn trouwens wat extra horizontale spantjes aangebracht omdat ik als sleepboot verwacht dat er wel eens geduwd moet worden en misschien voor het eventuele ijsbreken. Ook de plek van de ankerkluizen is al aangegeven.

Tot zover voor nu, meer foto's mag ik niet toevoegen in 1 bericht Om het spannend te houden, volgende update zien we hoe de romp compleet beplaat is en klaar voor de epoxy hars en glasmat!

gr.
Pim

 

[Thijs Slotman]

wow! dat ziet er erg goed uit! succes met de bouw!

 

[k-k]

Het beplaten gaat bij jou beter dan bij mij. Waarschijnlijk gebruikte ik te dikke plaat. Maar uiteindeloijk had ik toch een mooi scheepje. En de epoxyromp is lekker sterk geworden. Dus dat wordt bij die van jou ook wel wat. De extra spanten waren denk ik niet echt nodig want de vorm van de kop geeft al veel sterkte. Zou hem toch maar eens in het ijs gaan proberen. Desnoods voor het schilderen. Valt wel mee hoor met verfschade. Op mijn Bugsier uit 1976 zitten 2 lagen Revell enamel en in haar jonge jaren heeft die boot ook in het ijs gedobberd. Met mijn Smit Finland afgelopen winter ook ijs gebroken en ook met een modelboot(je) is toch spectaculair. Een hoop gerammel en gekras, maar voor de rest net echt. Mijn eigen fabrikaat Becker roertjes vonden het minder en later ontdekte ik dat er ook een straalbuis los gekomen was. Eigen schuld want ik voor een keer te hard achteruit in het ijs. Maar gelukkig voert mijn werfje ook reparaties uit. Was eigenlijk een beetje bang dat de ABS romp uit begin 80-er jaren bros was geworden en er barsten in zouden komen. Maar dat is gelukkig niet gebeurd. Ook dit schip zit 2 x in de Revell en ook dat is allemaal blijven zitten. Voor het verven (met de kwast) alleen maar ontvet met wasbenzine. In de winter van '62-'63 voeren we met een echt schip in het ijs van Kerst tot begin maart en de steven en ankers waren daarna zo blenk als een gulden. Ook waren er diverse spanten naar binnen gekomen. Toen was ik 17 en nu 71 en tijdens het ijsbreken met de Smit Finland voelde ik me toch net weer een kwajongen. Gelukkig hebben we de herinneringen nog en als je via bijgaande link wat naar beneden scrollt ook nog een paar plaatjes. Gr. Klaas.

http://www.kustvaartforum.com/viewtopic.php?f=14&t=331&start=100

 

[Broeckx Ronny]

Vroeger ook meegemaakt en gedaan . Tot er iemand met zijn Amsterdam vond dat zijn bootje wat te diep in het water lag .
wat bleek , een stuk ijs van ongeveer 5mm dik en zo groot als een hand had zich gewoon horizontaal door de romp geboort !!!
Net als een vlijmscherp mes net onder de waterlijn tot 10cm diep in de romp .
Het ijsbreken was vlug gedaan bij de anderen .
Groetjes
Ronny

 

[k-k]

Ja Ronny, die ABS rompjes zijn voor dat werk eigenlijk te dun. Maar ik schreef al, die kwajongen in me speelt me wel eens parten. Gr. Klaas.

 

[Broeckx Ronny]

die kwajongen in me speelt me wel eens parten.

Zo blijf je jong van geest !!
Groetjes
Ronny

 

[Hoegaarden]

Ha,

Nou dat ijsbreken laat ik nog even zitten dan denk ik, teveel gehecht aan mijn scheepje.

Zoals beloofd wat foto's van de romp met 'beplating' en het lamineer proces.

De romp compleet beplaat:

En het bedekken met de eerste laag glasvezeldoek. Dit is Keeperweefsel 240 g/m2. Dit vormt zich mooi naar de scheepsvorm.

Alle luchtbellen worden er uitgedrukt met een rollertje. In totaal komen er 2 lagen.

De opbouw van de fundatie voor de hekrol. Deze draait in 2 bronzen bussen voor de waterdichtheid. De assen kan ik van binnenuit eruit trekken.

Ook de crucifix is al geplaatst en de opbouw rondom de lier ruw vorm gegeven.

De schroef is volledig uitgetekend om de bladen te kunnen frezen.

De gefreesde bladen:

En dan worden deze aan de naaf gesoldeerd met hard soldeer.

Even passen in de straalbuis.

Dit wordt de schroefas, afdichting is dmv. een rubberen O-ring aan de schroefkant, en aan beide zijdes kogel gelagerd. Dit prachtige kunstwerkje komt uit de handen van Sjoerd Hazenberg (MacRabbit op het forum). 36 cm lang en de pijp is messing rond 11x1 mm.
De as zelf is 5 mm RVS AISI316L.

Gr.
Pim

 

[Broeckx Ronny]

Prachtig werk , blijf dit volgen !!
Groetjes
Ronny

 

[Thijs Slotman]

ziet er mooi uit!
aparte romp, heeft wel iets

 

[k-k]

Schroef je de bladen vast in de naaf Pim, of worden die ook nog vast gesoldeerd? Ziet er gelikt uit! En met die lip over het roer is het geen probleem om achteruit het ijs in te varen. Sterker nog, dat gaat beter dan vooruit. Vooruit varend zuigt de schroef de brokken ijs die door de boeg onder het ijs zijn gedrukt aan. Achteruit varend blaast hij ze weg! In 2005 had Neste een nieuwe tanker "Tempera", die was ontworpen om achteruit door het ijs te varen. Aandrijving was diesel-electrisch met een grote azipod onder de kont. Gr. Klaas.

 

[Samw]

Die lip achter het roer noemen ze een ijsmes dacht ik. Die dient inderdaad om achteruit te varen door ijs maar vergeet niet dat je dan niet kunt sturen! Het ijsmes houdt de blokken ijs tegen om schade aan de stuurmachine te voorkomen, maar dat werkt alleen maar als het roer midscheeps staat. Alleen maar om korte stukjes achteruit te varen dus.

 

[Hoegaarden]

Bedankt voor de info mannen.

Meestal wordt er inderdaad maar even een klein stukje achteruit gevaren om momentum op te bouwen wanneer het ijsbreken niet direct met machine vermogen alleen lukt.
Sturen hoeft dan niet want het schip zit vast in een 'kanaal' van ijs met het escorterend schip achter zich.

Vandaar ook de gelaste constructie in de winter op het achterdek, om een aanvaring op te kunnen vangen:

Klaas, de schroefbladen zijn gesoldeerd met hardsoldeer in een hoek van 45 graden. Niet verstelbaar dus. Wel zijn de punten getordeerd naar een hoek van 65 graden.

Gr.
Pim

 

[Hoegaarden]

Dag allen,

Weer even het verhaal van de Zeus opgepikt.

De schroef is gestraald met vogelzand in een vacuumbak en daarna zilver geverfd omdat deze van een speciale legering is. Al met al weegt hij nu zo'n 200 gr.

Op de as is een vlak kantje gemaakt en met 2 inbusjes M3 zit de schroef hierop vast.

De romp in de plamuur gezet en vlak geschuurd. Schuren doe ik buiten vanwege de hoeveelheid stof. De ankerkluizen zitten er ook al in en de knikken accentueer ik door platen polystyreen aan te brengen en hier tegen aan te plamuren. Voor de kenmerkende knik in het grootspant t.h.v. het hoofddek heb ik ook een staafje messing rond 0.3 mm opgelijmd.
Nog een leuk weetje, de boeg en hekschroef tunnels zijn gemaakt van foto rol houdertjes. Deze gebruiken we in het digitale tijdperk toch niet meer. Daarna de skeg volgegoten met epoxy hars.

Toen was het tijd om de kenmerkende grote fenders aan te brengen. De trapezoid vorm is niet echt als profiel ergens verkrijgbaar dus moest ik zelf samenstellen uit 4 stroken polystyreen.

De portholes in de romp zijn van aluminium pijp. Helaas had ik een foutje gemaakt. Tekening en foto's kwamen niet overeen. Gelukkig nog te herstellen!

De banden worden gemonteerd aan hijsogen, hieronder strookjes aangebracht van 0.3 mm.
De hijsogen zelf zijn van messing 0,3 mm en steken door de romp heen.

Binnenin genoeg ruimte om 2 lood accu's van 12V, 7Ah te plaatsen.
Het frame is gemaakt van aluminium hoeklijn. Door het V-vormige grootspant van het schip ligt dit hoog boven de bodem maar niet zo hoog dat het de stabiliteit beinvloed. Het zwaartepunt van de accu's ligt nog zeker 5 cm onder de waterlijn.

Tot zover weer even, volgende update begin ik met de opbouw!

Gr.
Pim

 

[Thijs Slotman]

ziet er al erg goed uit!!
succes met de opbouw, ben benieuwd

 

[Hoegaarden]

Hallo,

Zoals de laatste keer gemeld, even wat over de opbouw.
Bij de eerste 2 dekken zijn de wanden zijn vrij simpel, recht toe, recht aan. Allemaal van 1 mm poly, met een schoprandje van 0,5 erop. De raampjes op de hoekpunten geboord en toen met een mesje een snede gemaakt. Hierna zijn behoorlijk strakke ramen eruit te drukken. Binnenin natuurlijk de nodige verstevigingen van 2 mm poly.

Daarna kwamen de schoorstenen, ook van 1 mm, alleen binnenin wat spantjes van 0,5. Omdat het bovenste deel van de brug afneembaar is zijn de schoorstenen dat ook. Nauwkeurig werken dus om de overgang mooi te laten zijn.

Daarna geplaatst om te kijken hoe het stond

Ondertussen ook al wat regenpijpen gemaakt.

Daarna volgde de brug, ook niet heel ingewikkeld maar wel schuin aan alle kanten.

Ook al begonnen met wat bordessen aan de achterzijde. Compleet uit 0,5 mm. Door de vele onderdelen haaks op elkaar wordt het een stevig geheel, maar je merkt nu toch wel dat er voorzichtiger met de opbouw omgesprongen moet worden.

Meer over de details later!

Gr.
Pim