Bouwverslag Luxemotor Janna Helena

Bouwverslag Luxemotor Janna Helena.

Al lange tijd loop ik met de wens eens iets anders te bouwen dan een sleper, opduwer of soortgelijke werkschepen. Ik heb dan ook een aantal jaar geleden al de tekeningen gekocht van de Luxemotor Janna Helena. Ondanks het feit dat ik nog een bouwpakket heb liggen van de Torbin (en sinds kort) de Zwarte Zee, heb ik toch besloten eerst voor de Janna Helena te gaan.

De Janna Helena.


De Janna Helena is een Luxemotor, gebouwd op de werf van de gebroeders Coops in Hoogeveen, voor J. Smits uit Stad aan het Haringvliet, later Rotterdam. Waterverplaatsing 150,049 ton, 31,42 x 5,38, brandmerk 3251 B ROTT 1928. Te water gelaten op 24 mei 1928. IVR 2303251.

Een Hollandia 70 pk is de eerste motor, later 1967? kwam de Kromhout n 13689 type 2H3 80 pk erin en in 1992 een DAF, DS 575 100 pk, (bouwjaar 1970) en die staat er nog steeds in.

De lange laadboom was om zand en grind te kunnen overslaan. In 1951 geeft de meetbrief aan dat er 50 ton laadvermogen bij is gekomen. De gangboorden en de den zijn verhoogd. In 1963 staat het schip geregistreerd op naam van Jaap Romijn, Ridderkerk onder de naam Elisabeth. In 1971 op naam van J. Schouten, Rotterdam onder de naam Jadi.

In 1987 komt door een sloopregeling het schip in bezit van een scoutinggroep, Graaf Floris V, in Heemskerk. Het laadvermogen is door een vast dak over het ruim teruggebracht tot 32,482 ton. De naam Jadi (Jan en Dinie) blijft gehandhaafd, ook als het schip in 1999 overgaat naar scouting Thor Heijerdaal in Heemskerk. Later gaat het schip over naar scouting Don Bosco in Uitgeest.

Uiteindelijk blijkt het voor de scouts niet haalbaar om het schip als wachtschip in de vaart te houden en het wordt verkocht aan ons (???) in oktober 2015. Wij willen er een varend recreatieschip van maken voor gezin en vrienden. De nieuwe naam is Liefde.



De Liefde 2023

In begin 2023 is het schip opnieuw verkocht, de gegevens van de eigenaar zijn mij niet bekend, net zo min als een eventuele nieuwe naam. Ik wil hier nog wel even induiken.

Oorspronkelijk vaargebied Oorspronkelijk soort vracht
Rijn. Zand en grind

Bron: LVBHB



Tijdlijn Janna Helena

# Jaar. Scheepsnaam Eigenaar
1. 1928 Janna Helena. J. Smits in Stad aan het Haringvliet
2. 1948 Janna Helena. J. Smits in Rotterdam
3. 1959 Marinus S.M. de Wachter in Stad aan het Haringvliet
4. 1961 Elisabeth J. Romeijn in Rijsoord
5. 1970 Jadi J. Schouten in Rotterdam
6. 1984 Nagelkerke Stichting Graaf Floris V in Heemskerk
7. 1987 Jadi Stichting Graaf Floris V in Heemskerk
8. 1999 Jadi Scouting Thor Heijerdaal in Heemskerk
9. ? Jadi Scouting Don Bosco in Uitgeest
10. 2015 Liefde ?
11 2023 ?? ??

Bron: Vereniging de Binnenvaart


De Luxemotor


Zo heet dit type vrachtschip dat vanaf de Eerste Wereldoorlog werd gebouwd en in de vijftiger en zestiger jaren een nog zeer bekende verschijning was op het binnenwater. De wat vreemde naam dankt dit scheepstype aan het feit dat hiermee voor het eerst een motorschip werd ontworpen en geen zeilschip. Voor het eerst kreeg de schipperse ook de luxe van een kajuit met kombuis, slaapkamer en WC gescheiden van het werkgedeelte. Die WC mag genoemd worden, want op de zeilschepen vonden de schippers een WC overbodig. Die nam alleen maar ruimte in. Bij de luxe motor heeft de schipper voor het eerst een beschut stuurhuis pal boven de machinekamer. Bij de zeilschepen was eigenlijk geen plaats voor een scheepsmotor. Daar stond de schipper aan het roer, helemaal achterin en was de roef voor hem. De motor, als die er al was, stond tussen de roef en het ruim. De bediening van de motor was indirect door de grote afstand tussen de stuurstand en de scheepsmotor. Veel schippers wilden niet zo'n stinkende diesel in de kajuit hebben staan.

Er waren er die een zijschroef gebruikten, een vlerk genaamd. Dan stond de hulpmotor op het voordek en werd aan stuurboordszijde met een haakse schroefas een schroef aangedreven die in- en uit het water kon. Die aandrijving was echter kwetsbaar en het schip kon eigenlijk alleen een bocht naar bakboord gemakkelijk maken. De vlerk was een noodoplossing. Bijzonder is, dat de eerste luxe motorschepen alleen verzekerd konden worden, als ze ook een zeiluitrusting hadden. Dat is pas veranderd in 1925. Tot die tijd zag je luxe motors met zijzwaarden en een volledig tuig en ook de Allegonda op de foto heeft op het voordek, voor het ruim, een flinke mastkoker waar ongetwijfeld ooit een mast met een hulpzeil in heeft gestaan. De afgelopen vijftig jaren is de luxe motor als vrachtschip van het water verdwenen, het schip kon slechts ruim 100 ton vracht vervoeren, maar nog steeds zijn er vele liefhebbers te vinden die een luxe motor ombouwen tot een jacht, voor de pleziervaart. Voor hun is het echter vervelend, dat de wetgever allerlei nieuwe eisen stelt aan schepen op het binnenwater die langer zijn dan twintig meter. Zorgeloos varen met een luxe motor is er ook voor hun niet meer bij.

Bron: Stichting Stamboek Ronde en Platbodemjachten



Het model

Voor het model maak ik gebruik van de tekeningen van de Janna Helena van de NVM. In het totaal bestaat de set uit twee tekeningen en een bouwbeschrijving uit de Modelbouwer van december 1989 en verder.



De tekeningen zijn 1:50. In deze schaal ga ik ook bouwen. Tussen de tekening met het algemeen plan en de spanten en lijnentekening zit een verschil van ca 6 mm. Dat wordt overigens ook vermeld in de bouwbeschrijving. Waar echter de bouwbeschrijving uitgaat van het algemeen plan en de spanten op basis daarvan plaatst ga ik uit van de spanten en lijnen, omdat deze het dichtst bij de schaal zit. Overigens is bij de bouw van een “schaal"model van een dergelijk binnenvaartschip de schaal nogal relatief, want geen enkele Luxemotor is gelijk aan een andere.

Ik heb lang zitten dubben over te toe te passen bouwwijze en heb er uiteindelijke voor gekozen te bouwen met een mix van stapelbouw en en bouwen op spant. De kop en de kont worden gestapeld en het middenschip op spant. Dit is een voor mij praktische en economische keuze omdat ik nog zeer veel grenen latjes van 2x5 mm heb liggen is het zonde om nieuw hout aan te schaffen. Omdat dit hout niet echt lekker te buigen is in krappe bochten heb ik dus voor kop en kont gekozen om te stapelen. Omdat de waterlijnen getekend zijn op 5 mm heb ik 5 mm dik multiplex aangeschaft.




Voorbereidingen

Zoals gewoonlijk zijn spanten en lijnen als halven getekend. Om deze om te werken naar helen ben ik met scanner en tekstverwerker aan de gang gegaan. Om bijvoorbeeld de spanten voor beide boorden te krijgen heb ik de spantentekening gescand na eerst op de tekening maatlijnen gezet te hebben en als foto in de tekstverwerker ingeladen. Door dit als foto te doen is het mogelijk om dmv diagonaal uitrekken de foto te schalen en met de linialen in de tekstverwerker kan je de maatlijnen meten. Dan print je het origineel en kan je vervolgens de foto spiegelen en kan je de gespiegelde spanten printen. Als je deze over de hartlijn uitsnijdt kan je vervolgend de gespiegelde aan elkaar plakken en heb je een volledig spantenraam. Voor de waterlijnen doe je hetzelfde.



Vervolgens kopieer je alles in de gewenste hoeveelheid en je kan verder.



Dit wordt natuurlijk vervolgd.
Groet,
Maarten

 

Hallo Maarten. Ik kon het niet laten en heb even meegezocht. Op deze site:

https://www.lvbhb.nl/

is deze profielpagina te vinden van de eigenaar van de Liefde:

https://bhs20.lvbhb.nl/BHS/show1ship.php?id=MTQ2NDU=

En die kan vast vertellen waar het schip nu is. Maar om verder te kunnen zoeken dien je ingelogd te zijn.

Misschien is een mail sturen naar de site eigenaar al voldoende.

Veel plezier met je nieuwe bouwproject!

 

Dag Alex,
Dank voor je berichtje. Een deel van de beschrijving komt van de site van de LVBHB af. Maar die is niet compleet meer. Ik heb contact gehad met de voorvorige eigenaren, scoutinggroep Don Bosco. Daarvan hoorde ik begin dit jaar dat het schip weer te koop lag. Zij kenden overigens de eigenaar. Ik denk dat ik even contact opneem met de scheepsmakelaar die de Liefde verkocht heeft begin dit jaar. Zodra ik meer weet vul ik dat in de beschrijving aan.

Groet,
Maarten

 

Leuke zoektocht!

 

Dat gaat een leuk scheepje worden Maarten! Wat ik bij modellen van binnenvaartschepen een beetje jammer vind is de beperkte diepgang. Vind in de liggers dat het originele schip 1,81 m. diep was. Leeg zal dat bij roer en schroef zo ongeveer 1.3 m. zijn. Dat houdt in dat je schroef(je) maar 25 mm kan zijn. Daar zal ze best wel mee willen varen, maar leeg wordt het dan een soort "waaibakje". Maar met alle apparatuur erin zal het wel ongeveer op half geladen uitkomen. Zal geladen ongeveer 1,6 kg gaan wegen.
Hieronder nog een link naar de scheepsliggers en de inschrijving in het kadaster. Soms staan daar nog wel leuke dingen in. Niet alleen naam van schip en eigenaar, maar ook hoeveel hypotheek er werd opgenomen. Ook is het bijhouden van die gegevens mensenwerk, want ik kwam ergens als bouwplaats Hoogeveen tegen.
https://s2ho.nl/LSD/top/common/Q_Details.php?Meetcode=R6756N
Hierop kun je op gekleurde gegevens klikken, maar zag ook dat daarbij (de eerste als ik me goed herinner) niet altijd goed gaat. Leidde naar een veel groter schip.
https://www.maritiemdigitaal.nl/graphics/smligg/H1985_088.jpg
Dat ik er wat verder indook was om uit te vinden of dit geen Wad en Sontvaarder is geweest. Waren wat zwaarder en krommer gebouwde luxe motors.
Wens je veel bouwplezier! Gr. Klaas.

 

Dag Klaas, Hoogeveen zal een schrijffout moeten zijn, want de werf zat in Hoogezand. Dank voor deze tips, ik weer verder kijken.

Groet,
Maarten

 

Beste Klaas,

ik kom toevallig via Google dit modelbouw tegen en zie ook dat je bezig bent met het bouwen van de 'Janna Helena'. Ik ben erg benieuwd hoe het bouwproces gaat verlopen.
Als je meer informatie nodig hebt over het schip, of een keer aan boord wilt kijken ben je van harte welkom om contact met mij op te nemen.

Ik heb de 'Liefde' in het voorjaar van 2023 van de vorige eigenaren gekocht en ben nu verder gegaan met de restauratie / opbouw van het schip. Ze ligt nu bij Scheepswerf Kramer te zaandam en heet nog steeds 'Liefde'. Op termijn wil ik haar omdopen, maar de nieuwe naam hou ik natuurlijk nog even prive.

Groet Eric Bueving

 

Erratum: Klaas moet natuurlijk Maarten zijn! Excuses.

 

Eric, Geen probleem, maar je kunt je bericht nog aanpassen. Linksonder via de "knop" bewerk. Succes ermee! Gr. Klaas.

 

Dag Eric, leuk dat je reageert. De bouw ligt op dit moment even stil, maar binnenkort ga ik weer verder en zal ik voortgangsberichten posten. Ik hoorde van de voor-vorige eigenaren, scouting Uitgeest, dat de Liefde weer te koop lag en heb toen de verkoopfoto’s gedownload. Het lijkt mij leuk het schip een keer te zien en detailfoto’s te maken. Dat zal ergens begin volgend jaar zijn als het weer motorweer is. (Mijn elektrische auto heeft namelijk een te beperkte actieradius)

groet,
Maarten

nb. Haal voor je privacy hier je telefoonnummer weg. Ik heb het genoteerd.

 

Maarten, Met bewerk moet je het wel weg kunnen halen. Ook het tel. nr van Eric. Als ik me goed herinner dan kan de aanmaker van een bouwverslag ook "verven" in bijdragen van anderen. Gr. Klaas.

 

En Maarten , hoe gaat het met de bouw ?

 

Zoals je weet Hans, ff een tijdje geen fut en zin gehad. Weer heel langzaam aan het beginnen. Hoop op korte termijn weer wat te plaatsen. Maar eerst voorbereiden op mijn eerste vaardag van dit jaar komende zondag.

Groet,
Maarten

 

Ken ik , heb inmiddels de spits vaarklaar .
Ga na het eten beginnen met de coaster .
Dat is hoofdzakelijk de accu plaatsen , de rest zou het moeten doen (hoop ik).

 

Zie het zondag wel

Groet,
Maarten