Of het stabilo nou positieve of negatieve lift genereert zal mij eerlijk gezegd een zorg zijn ....
Wat mij interesseert is of een vliegtuig zelf-stabiliserend is of juist destabilliserend. Dat laatste wil je niet (de meesten, over GJVO twijfel ik
).
Elk vliegtuig heeft een neutraalpunt. Let op, ik zeg "vliegtuig", niet vleugel. Het neutraalpunt van alleen een vleugel is anders dan dat van een compleet vliegtuig! Een aangezien we niet vliegen met alleen een vleugel (planken en andere exoten even daar gelaten) heb ik het over het neutraalpunt van het hele vliegtuig.
N.B. wij praten hier m.n. over neutraalpunt over de dwars-as (invloed op hoog-laag neiging). Een neutraalpunt over de andere 2 assen kan ook (en ligt idealiter op dezelfde plek), maar zijn (nog) niet onderwerp van deze discussie.
Je kunt het neutraalpunt berekenen (rekenkundig schatten) maar het correcte neutraalpunt is
die plek waar, als je daar het ZW-punt plaatst, het vliegtuig (over de dwarsas) indifferent reageert op een verstoring.
Stel dat door een windvlaag de neus 5 gr up gaat, dan zal dat niet vanzelf veranderen. Niet verbeteren, niet verergeren!
In deze situatie zijn zeer kleine ho-roer-uitslagen afdoende (± de helft van normaal) en reageert de kist heel gevoelig op thermiek (goed zichtbaar!).
Als je het ZW-punt achter het N-punt positioneert, zal de afwijking na een verstoring (zonder ingrijpen van de piloot) groter worden. Ligt het ZW-punt ervoor dan zal het vliegtuig zichzelf corrigeren na een verstoring. Hoe groter de afstand tussen N-punt en ZW-punt, hoe heftiger de (de)stabilliserende reactie zal zijn.
In dit kader is het begrip Stabiliteitsmarge (SM) van belang:
de SM is de afstand N-punt <--> ZW-punt uitgedrukt in % van de gemiddelde aerodynamische koorde. Bij onze zwevers ligt de SM gewoonlijk tussen de 4% en 15%. O.h.a. hoe beter de piloot, hoe kleiner de SM. GJVO vlieg mogelijk met een negatieve SM?!
, een beginnerskist zit eerder op of bij 15%.
In een bijdrage van mij in het ASK-13-draadje heb ik al geschreven en verklaard dat bij kleinere SM's (<15%) het stabilo meestal nog dragend is bij normale liftgetallen (Cl > 0,1 schat ik). Dit is heel goed zichtbaar in XFLR5.
Hoe dat bij bemande kisten zit weet ik niet. Ik heb wel gehoord/gelezen dat die met veel grotere SM's vliegen, 20% of mogelijk nog meer. Dat heeft ongetwijfeld met risico te maken (er zit een mens in, die in leven behoort te blijven
). Dat zo'n grote SM ongestraft kan in grote kisten, heeft ongetwijfeld ook met de VEEEEL grotere Reynolds-getallen te maken. We zien dat vaak ook al gebeuren bij grote schaalbakken. Ik weet dat de JS1 van
@Berrie, en de Nimbus 4 van
@Fotor al vlogen met een SM van zo'n 20% of meer. Ik weet ook dat Berrie de SM van de JS1 al verkleind heeft, maar hij gaat die never nooit leggen op de 4% à 6% van b.v. zijn Supra.
