DG-100 schade herstelwerkzaamheden begonnen

31 juli 2010 electro sleepmeeting Aeroclub Kennemerland.
Met mijn DG-100 heb ik op deze dag een aantal prachtige vluchten gemaakt.





Helaas ging het tijdens een sleepvlucht fout en het toestel kwakte op de grond.
Het was mijn eigen schuld. Van fouten leer je het meest als je de schade zelf moet herstellen.





Robbe DG-100
Schaal: 1 : 4
Spanwijdte: 3750 mm
Vleugelprofiel: Wortmann, FX61-184, FX60-126, NACA0012
Bouwjaar: 1982
Opbouw:
Romp: Kuip, twee vacuüm gevormde ABS schalen.
Staartboom is gemaakt van Balsahout.
Vleugel: Ribbenvleugel ingedekt met 2 mm balsahout.

Interessant vleugelprofiel "strak"

Herstelwerkzaamheden:
Het grote probleem (uitdaging) is de reparatie van de ABS romp.
Vele malen is op dit modelbouwforum geschreven over het repareren van een ABS romp met epoxyhars en glasweefsel.
Opvallend is dat iedereen wel weet waarmee je een breuk van een ABS romp kunt lijmen.
Maar als het om gaat, de breuklijnen van de romp te versterken zijn de meningen verdeeld.
Stroken ABS plaatmateriaal of triplex met stabilit express aan de binnenkant romp op de breuklijn lijmen is een betrouwbare methode. Probleem erbij is, dat je vaak niet aan de binnenkant bij kan komen. Ook weten wij dat ABS verouderd. Weekmakers die de kunststof flexibel maken dringen van het binnenste naar buiten en daardoor wordt de kunststof steeds brosser. Alsof dit nog niet erg genoeg is gedraagt zich deze weekmaker als een soort olie tussen kunststof en aangebrachte laag verf of Epoxy of wat dan ook. Omdat Epoxy en ABS geen chemische binding aangaan praat je bij deze combinatie over een mechanische hechting.

Bij mijn DG-100 kies ik toch voor een romp versterking met glasweefsel en epoxyhars.
Door de vele breuklijnen en moeilijke bereikbare plekken was deze keuze snel gemaakt.
Nu weet ik dat de hechting van Epoxy op het substraat uitermate slecht is.
Maar!
Ik heb een keuze van verschillende voorbehandelingen:
Mechanisch (schuren,….)
Chemisch (reinigingsspray,….)
Fysische (vlambehandeling, plasma…..)

Het uiteindelijke doel van de voorbehandeling is het verwijderen van alle onzuiverheden die een goed contact tussen Epoxy en substraat in de weg staan. Ook het verhogen van de oppervlaktespanning zodat het adhesief zich volledig over het oppervlak kan uitspreiden tot diep in onregelmatigheden en groeven.

Bij de keuze van voorbehandeling stond plasmabehandeling boven aan mijn lijstje.
ABS met plasma behandeld geeft het beste resultaat voor hechting.
Aangezien ik geen plasmasysteem op mijn werkplaats heb staan was ik afhankelijk van een loonbedrijf. Diverse bedrijven heb ik benaderd voor een prijsindicatie.
De tijden zijn veranderd, allemaal vragen ze minimale orderkosten van
Euro 150, -
Een aantal jaren geleden werd zo een klus gratis geklaard als bij wijze van proef.

Ach, dan maar ambachtelijk het oppervlak van het substraat veranderen.

1) Chemisch reinigen. (ontdoen van vuil, olie….)
2) Schuren en schuren ……(bereiken van een bepaalde oppervlakte ruwheid. Maar een hoge ruwheid is nog geen garantie voor een goede hechting)
3) Bevlammen. (door met een vlam over het oppervlak te gaan wordt de oppervlakte beschadigd. De polymeren worden op deze manier opengebroken om een betere hechting met de lijm mogelijk te maken)





Hier is goed de zien de brosse breuk.
Ook kan je goed zien dat de spuitplamuur samen met de verf afbladderen.

Morgen verder.

Johannes

 

Johannes, succes met de reparatie. Dit wordt een leerzame, zowel voor jou als ook voor ons.
Wat een grote variatie in profiel over de vleugel, zowel in dikte als in welving.

Komt deze kist de 25e weer mee naar Boxmeer? Ik hoop het, hij vloog erg mooi op de laatste meeting (op die laatste sleep na dan....).

 

Ik denk dat je een heel eind kom als je eerst de romp mt CA in elkaar zet zodat de vorm weer klopt. Of eventueel met UHU ABS lijm (paars flesje met naald). Vervolgens met epoxy en matjes de romp rondom de scheuren bekleden (fineren) zodat je als het ware een tweede schaal krijgt (been in het gips). Eventueel ook een laag aan de binnenzijde als je er bij kunt. Je hebt denk ik het voordeel dat het alleen de voorzijde betreft (als staartboom en staart nog heel is) als het gaat om gewicht. Waarschijnlijk zat er toch al wat lood in de neus. Alle schade zit redelijk voor het zwaartepunt en dus hoeft dit geen probleem te zijn voor het eindgewicht.

Veel succes

 

Ik ga mijn best doen om hem voor de 25e af te krijgen.

 

Discus2ct,

Dat heb je goed gezien. De staartboom is onbeschadigd. Verder hat ik nog ruim
180 gram lood in de romp. En dat nog niet eens hellemal voorin.

 

Dag Johannes,

Je kan nog overwegen om na het verlijmen van de scheuren en aanbrengen van versterkingen aan de binnenkant een dun glasweefsel/ epoxy laminaat aan de buitenzijde over de scheuren in de romp te leggen.
Ik heb dat eerder bij ABS rompen gedaan en wanneer je dat afwerkt met wilsor epoxy feinspachtel krijg je een vrijwel onzichtbaar resultaat.
Overigens heb ik de binnenzijde van de ABS romp van mijn Junior sport preventief met CKF laminaat versterkt. De hechting daarvan is uitstekend en deze romp heeft bewezen zeer solide te zijn.
Ik heb nog carbon weefsel over dus mocht je daar belang bij hebben, stuur gerust een pb.
Succes met de restauratie van deze mooie kist.

Beste groeten, Maarten

 

Nou, dan hoeft het niet eens zo veel problemen te geven de romp weer in ere te herstellen. Alleen de rechtervleugel is ook flink beschadigd. Is het een styropor constructie?

Wij hebben eens een dergelijke breuk in een styropor vleugel van onze (mijn vader en ik) oude Carrera ASW 17 gerepareerd na een crash op het dak van een boerderij. De beplanking rondom weggesneden en het piepschuim met houtlijm gelijmd. Vervolgens een gleuf erin gevreesd en er een masieve 1cm dikke balk basa erin gelijmd (in lengte richting midden door de scheur). Met behulp van een david schaafje en schuurblok het geheel vervolgens weer gelijk geschuurd met het vleugelprofiel.

Nu zou je er eventueel ook voor kunnen kiezen de vleugel met koolstof te verstevigen. Is wellicht iets lichter. De vleugel wordt natuurlijk iets zwaarder dan de andere, maar vaak merk je hier niet veel van in de praktijk. Eventueel een klein beetje vislood in de andere vleugeltip ter compensatie.

Mogelijk heb je zelf al een (beter) plan getrokken t.a.v. bovenstaande, maar ik moest er even aan denken toen ik de vleugel zag op de foto .

 

CA hecht over het algemeen beter aan lastige materialen dan epoxy.

Een methode die ik zou kiezen:
Begin binnenkant:
- schuren
- dunne CA eroverheen + naad provisorisch op elkaar zetten.
- weer licht schuren (CA opruwen maar niet eraf!)
- Laag glas+epoxy (minimaal 2 cm over de naad heen)

Daarna buitenkant:
- schuur over 2 cm links en rechts van de naad de romp bijna geleidelijk helemaal weg (tot aan de epoxy, dus ABS ter plekke van de breuk dunner dan 0,5 mm)
- dunne CA eroverheen
- ook licht schuren
- het hele geschuurde stuk opvullen met glas/epoxy zodat ter hoogte van de breuk de rompwand weer even dik is (aan de zijkant van de geschuurde strook is de romp nu ± 2x zo dik

Uit laten harden en buitenkant glad schuren, evt. nog plamuren etc.
Dat wordt sterker dan de rest van de ABS romp ....

Succes,
Dirk.

 

Los van de sterkte is dat inderdaad een mooie manier om de romp sneller strak te krijgen zonder overbodig materiaal! Dat schuren doe je dan denk ik met een dremel of zoiets!?

Alleen het laatste deel van je uitleg snap ik niet helemaal. Dat aan de zijkant van de geschuurde strook e romp nu 2x zo dik zou zijn!? Als je de gleuf die je hebt weggeschuurd opvuld tot dikte van de rompwand, dan is hij toch gewoon weer net zo dik?

 

Wel lezen wat ik heb geschreven.

Vleugel: Ribbenvleugel ingedekt met 2 mm balsahout.

Johannes

 

Ja inderdaad . Lees het nu ook . Maar dan is het mogelijk makkelijker te repareren als het lukt opnieuw een paar ribben te vervaardigen

 

Nou, ik heb de vleugel nog niet goed bekeken. Maar ik weet wel dat de sleeplijn een waare ravage in de vleugel heeft aangericht.
Mijn grootste zorg was de hoofdligger, deze is gelukkig heel.

 

Hallo Ariel,

Jammer van de schade aan de DG 100. Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat er nog eentje in Nederland vliegklaar zou zijn, zeker de versie met de ABS/hout romp.

Ik heb zelf de uitvoering met epoxy romp en gestretchte vleugels (spanwijdte 4.5 m met 4-delige vleugel bij gelijke romp zoals Robbe deze een jaartje later op de markt heeft gebracht). Deze staat nu al een jaar of 25 in de mottenballen, te wachten om weer opgeknapt te worden.
Met veel plezier met dit model gevlogen, al was het een hachelijke onderneming om deze aan het elastiek (15 mm siliconenslang!) te starten. Dat ging met zoveel geweld, dat de platte pennen (10x1 mm!) na verloop van tijd opstuikten en de bussen uit de vleugels begonnen te scheuren.

Model was in eerste instantie voorzien van het bijbehorende intrekbare wiel van Robbe, maar deze was eigenlijk gemaakt voor de 3.75 m versie. Door het grotere gewicht van de 4.5 m versie klapte het wiel regelmatig in en braken de wieldeuren af. Dus uiteindelijk het wiel verwijderd en de kleppen dichtgelijmd.

Plannen op termijn voor dit model:
-nieuwe vleugels (of orgineel ribbenbouw, of balsa/glas/styro)
-remkleppen i.p.v. verstoorders
-verzwaarde vleugelpennen
-aansturing ailerons en remkleppen met separate servo's in de vleugel i.p.v. centrale servo in de romp
-nieuw intrekbaar wiel
-nieuwe cockpitkap trekken
-opnieuw spuiten in de orginele kleuren (PH-539 zoals deze tussen 1976 en ca. 2000 bij de ZC Deelen vloog).

Veel succes met de reparatie,

Paul

 

Is dit duidelijk?

Edit: oeps 'buitenzijde' en 'binnenzijde' verwisseld.

 

Met het omdraaien van binnen en buiten is alles nu geheel duidelijk. Mocht mijn Focus ooit nog eens crashen (niet dat dit gebeurd natuurlijk met mijn uitzonderlijke vliegkwaliteiten), zal ik deze techniek eens proberen.

Zo, en nu afsluiten. Morgen weer vroeg uit de veren.

 

Hoi Paul,

Ja, deze schade was voor mij een vette tegenvaller. Dit toestel is buitengewoon fijn te sturen. Daarom vind ik het de moeite waard deze schade te herstellen.

Inderdaad, de vleugelpennen zijn minimaal berekend. Aan een lier - of elastiekstart waag ik me niet.


Op deze foto is te zien hoe heftig de 10x1mm veerstalen vleugelpen is vervormt.
Dit gebeurde in de lucht. De sleeplijn kwam in de spleet van het rolroer klem te zitten. Even later rukte de sleeplijn de rechter vleugel uit zijn ophanging. Aan de richting van de vervorming is goed te zien dat de vleugel met grof geweld naar voren werd getrokken.


Voor mijn DG-100 heb ik zelf een intrekbaar wiel gemaakt.
Bevalt prima, heeft nog nooit geweigerd en zelf nog de crash overleefd.





Jij hebt het over een nieuwe cockpitkap trekken. Is het misschien een idee om samen aan de werken?
Mijn canoby is op verschillende plaatsen gescheurd, dus aan vervanging toe.
Ik zou zeggen vat de koe bij de horens en voer je plannen uit!
Wie weet, misschien ontmoeten wij elkaar ooit bij een van de Vintagemeeting's met onze DG-100.

Johannes

 

Dg-100

Ook met verbazing lees ik dat er meer DG-100's rondvliegen in dit landje..
Zelf heb ik de 4,5mtr versie nog in bouwdoos, echter nog steeds geen tijd gehad om dit ding te bouwen..
Was een beetje huiverig voor het profiel, nml hetzelfde als de echte zoals men vroeger wel vaker deed en dan vlogen ze kl....
Maar via iemand in Baarle-Nassau die er ook nog ééntje heeft, vernomen dat de kist goed vliegt, wel een beetje snel voor een model..
Ach dat kun je dmv flaps weer oplossen, met een LS6 van Graupner ook destijds gedaan, vliegt nu als een K8-je met 20 graden flaps.
Als er nog iemand tips heeft voor als ik nog ooit tijd krijg om te bouwen, hoor ik het graag!
(Ruilen tegen oldtimer zweefbak of benzinekist mag ook...)

Succes met de reparatie!

p.s. gebruiken jullie ook breukstukjes tijdens het slepen? Kan kisten redden!

 

Hoi Jan,

De robbe DG-100 van mij heeft een spanwijdte van 3750mm.
Het wortelprofiel van de vleugel is 18% dik. Dit is voor een zwever behoorlijk dik.
De vleugelbelasting is voor zo een model behoorlijk laag en mede door het dike vleugelprofiel vliegt mijn DG-100 uiterst langzaam. Flaps absoluut niet nodig en niet schaal.
Er zat wel een breukstukje aan de sleeplijn!
Ik snap wel je vraag maar jij weet blijkbaar niet wat er precies is gebeurd.

Johannes

 

Zo, vandaag heb ik de gescheurde ABS rompdelen met secondelijm geplakt.
Het was net een 3D puzzel. Wel zat veel spanning in de delen waardoor het lijmen moeilijker verliep dan ik had verwacht. Maar het is gelukt met hier en daar wat onregelmatigheden. Morgen gaat het schuurlinnen overheen en dan zie je niets meer van.



Johannes

 

Johannes,

De crash was een flinke domper op de sleepdag, maar ben erg blij te zien dat deze mooie kist weer in ere hersteld gaat worden!
Succes!

Als je weer een sleepje nodig hebt straks geef je maar een gil!
(Ibis staat weer recht op zijn pootjes met wat rovings en carbon-sok)

Groet,
Gerben