Een Katwijkse bomschuit

janzwart

verslagschrijvers
Een Katwijkse bomschuit

Een bomschuit is een vissersboot uit de periode 1600-1900. Bomschuiten werden gebruikt langs de hele zijde, (Dat is de kust van Scheveningen tot Den Helder) Ze werden gebouwd in Scheveningen, Katwijk, Noordwijk, Zandvoort en Egmond. Onderling hadden ze kleine verschillen, maar de belangrijkste kenmerken die ze allen hadden was een lengte-breedte verhouding van 2:1 en een zeer robuuste bouw.
Omdat de genoemde plaatsen geen haven hadden werden de schuiten gewoon op het strand gevaren en daar gelost en geladen. Bij het volgende hoog tij konden ze weer zee kiezen. Deze handelwijze vereiste de robuuste bouw. Ze hadden dus geen kiel maar een zware vlakke bodem.

full


Men zegt dat “bom” de verbastering is van bodem. Een bomschuit is dus een schuit met een bodem.
Ik heb een filmpje gevonden waarop te zien is hoe een bomschuit wordt gebouwd. En dit is ook de manier waarop ik het ga bouwen.
Zie: https://www.youtube.com/watch?v=tS_iXyqZ4uc

De Nederlandse schilder Mesdag heeft veel bomschuiten geschilderd. Zijn bekendste werk is wel het “Panorama Mesdag”. Dit wordt tentoongesteld in Den Haag in het gelijknamig museum. Het is een schilderij van 14,6 m hoog en 114,5 m lang en opgesteld in een cirkel met een diameter van 36m.
Hier is het hele schilderij te zien. https://panorama-mesdag.nl/#/micrio/intro
Het schilderij is te bekijken vanaf een platform in het midden van de cirkel en bevind zich dan 360° om je heen.
Op dit schilderij zie je ongeveer een 50 bomschuiten op het strand van Scheveningen liggen.

Waarom juist dit schip?
1. Ik woon in Hillegom in de MESDAGlaan.
2. Op een afstand van 20 km van Katwijk, 5 km uit de kust (de zijde)
3. Ik heb op geen enkel forum van modelschepen een bouwverslag van een bomschuit gezien.
Dus daar moet verandering in komen.

Alleen in De Modelbouwer van 1973-1974 vond ik een verslag van de bouw van een bomschuit door N.T.A.Molenaar. Hij is ook de tekenaar van de bouwtekening NVM 10.03.011 en de beschrijving NVM 72.10.014 van het tekening archief van voorheen de NVM, thans van een andere uitgever.

Waarschuwing: De tekeningen worden nog steeds aangeboden op https://www.modelbouwtekeningen.nl maar alle prijzen hier zijn EXCL. Btw. Pas als u wil betalen wordt de prijs verhoogd met 21% Btw.

Om een idee te krijgen van dit schip is hier een van de zes tekeningen, die het best het totale schip tonen. De andere tekeningen komen gedurende de bouw wel aan bod.

full


De tekeningen zijn op schaal 1:20. Daarmee worden de maten van het model 1,30 m lang en 1m hoog. En de romp alleen 72 cm x 32 cm en 16 cm hoog. Een stevig model dus.
Maar ik ga het mezelf moeilijk maken. In al mijn vorige modellen heeft u kunnen opmerken dat ik een hekel heb aan afgesloten, niet te bekijken, ruimten.
De tekeningen tonen ook het inwendige van dit schip. Dus dat ga ik ook bouwen. En dan het dek erop en je ziet daar niets meer van.
Dus het dek moet demontabel blijven. En dat ga ik doen als een koekdoos. Je kan het deksel van de koekdoos er af halen en er naast leggen. En dan kan je je koekjes keus maken en het deksel er weer op zetten. Koekdoos = bomschuit, deksel = dek.
Dat is het plan, nu alleen nog de uitvoering.

Ik weet al een paar jaar dat ik de bomschuit ga bouwen en ik was al op zoek naar info daarover. Ik vond dat er in Zandvoort een bomschuitenclub bestaat die veel bomschuitmodellen heeft gebouwd.
Ik heb een paar keer geprobeerd ze enthousiast te krijgen om op een modelbouwdag aanwezig te zijn, maar tot nu toe nog niet gelukt.
Daarom probeer ik lid te worden van deze club en zo ze zover te krijgen dat ze toch eens aanwezig zijn met enkele bomschuiten, en de mijne natuurlijk.

Tot zover.
Heel binnenkort komt de eerste upate.
 
Succes Jan! Een mooi model om te maken lijkt me. Ben zeer benieuwd hoe je het dek als deksel zal gaan maken en hoe je dit gaat doen met de aanwezige masten.
Maar jou kennende, zal je er weer iets moois van gaan maken!
 
Als Katwijkse zeeman gaat mijn hart hier wel sneller van kloppen! Ik heb nog een klein bommetje (erfstuk) op de slaapkamer staan. Bijna elke woonkamer in Katwijk had vroeger wel een modelletje van een bomschuit staan, veelal de KW88. Weet je al welke je gaat bouwen? Er waren garnalen bommen welke kleiner waren en grotere voor de langere reizen voor de visserij op o.a. haring. Ik heb aantal jaar geleden onderstaand boekje gekregen. Wellicht wel interessant, te koop op bol.com. Succes met de bouw en ik zal dit draadje met plezier volgen!
1746635479548.png
 
Update 1
Hier is dan de eerste update.
Uiteraard begin je een scratchproject door bestudering van de tekeningen. En het beste begin is het lijnenplan.

full


Hier ziet u bovenaan de langsscheepse verticale doorsneden. In het midden de horizontale langsscheepse doorsneden en onderaan de verticale dwarsscheepse doorsneden.
De middelste set toont met de onderste lijn de bodem van de bomschuit. En daar ben ik mee begonnen. Zie ook het youtube filmpje in vorige post. Die begint daar ook mee.
Volgens de beschrijving bestaat de bodem uit drie stevige planken, de middelste op schaal 5cm breed en 7,5mm dik en de twee buitenste 4cm breed en even dik.
Ik heb ze naast elkaar vastgelijmd en dan krijg je dit:
full


Ik ben hier ook al een stapje verder gegaan want u ziet hier ook de beide stevens en op de bodem is ook al de plaats van de kespen aangegeven, alsmede de plaats van de dwarsschotten.
Nu kan je ook al de lengte over de stevens opmeten en die is nu 69cm. Op schaal 1:20 geeft dat een originele lengte van 13,8 m.
Ik noemde al even de kespen maar daarvoor moet ik u de langsdoorsnede laten zien:

full


En speciaal dit detail:
full


1 is de bodem, 2 is een kesp, 3 is het zaadhout, 4 is de voering, 6 is kufhout en 7 is een vulstuk.
Ik heb de indruk dat wat hier kufhout heet in het youtube filmpje de kalven heten.
Boven al die dwarsbalken komt het zaadhout. Bij kielschepen is dat ook het zaadhout maar daar is het zo breed als de kiel. Hier is het zaadhout ongeveer zo breed als de bodem.
Op het langscheepse plan zijn verticale lijnen getekend op de plaats waar in het dwarsscheepse plan de spantomvang is getekend. Hieruit heb ik de spanten gecopieerd en opgeplakt op een stuk triplex en uitgezaagd.
Dat leverde een aantal dwarsschotten op, die op een valse kiel de plaats aangeven waar de huid tegenaan moet komen.

full


Hier liggen alle spanten op een rijtje voor de valse kiel.
Zodra deze spanten op de valse kiel staan krijgt u een indruk van de vorm van de bomschuit.

Maar dat is voor een volgende keer.
 
Eigenlijk een schip met een heel brede kiel, zodat hij op het bed kan liggen met laag water. Verdere opbouw is dan hetzelfde als een pinas bijvoorbeeld.
Krijgt hij ook zoiets als een zandstrook die in de zijkant van de bodem gelegd word?
 
Wederom een bijzonder project Jan, mijn opa had vroeger een model van een bomschuit op zijn buro staan. Ik ben dan ook benieuwd wat je er van gaat maken :).
(een kleinigheidje uit je tekst, in post 13 leg je uit dat het zaathout ongeveer zo breed is als de bodem en je schrijft het woord zaathout een keer of 4 met een d maar, het is zaathout, met een t dus ;)).
Succes met de bouw van dit model.
 
Zaadhout staat in mijn bouwbeschrijving met een d. Weet je overigens hoe het in het Engels heet? Dit verslag staat ook op Ships of Scale. En ik kan het niet vertalen.
Dat het zo breed is als de bodem zag ik op het youtube filmpje.
 
Zaadhout staat in mijn bouwbeschrijving met een d. Weet je overigens hoe het in het Engels heet? Dit verslag staat ook op Ships of Scale. En ik kan het niet vertalen.
Dat het zo breed is als de bodem zag ik op het youtube filmpje.
Hoe het in het Engels heet zou ik niet weten Jan, als ik het laat vertalen, dan krijg ik pithwood, maar of dat correct is...? en alhoewel het de discussie niet waard is, staat het dan in jou beschrijving verkeerd gespeld, want het is toch echt met een t.

Wat je ook kan proberen is het woord kolsum gebruiken, wat een andere term is voor het zaathout en dat is in het Engels colshum
(pithwood wat ik krijg als vertaling betekend zaadhout. pith is zaad en is dus geen correcte vertaling voor zaathout.)

1746868178662.png
 
Laatst bewerkt:
Back
Top