Hier wil ik proberen te omschrijven wat er mis is gegaan bij het solderen van een ontvangeraccu van prop-er. Let op ik wil hem helemaal niet belachelijk maken of voor aap zetten. Hij heeft z'n best gedaan maar wist duidelijk niet beter.
Hij begint goed door eerst met een aantal oude cellen te gaan oefenen.
Dit is de eerste foto die hij plaatst en zijn onderschrift is: "Dit is mijn eerste resultaat. Ziet er niet uit. Maar daarvoor zijn het dus oude cellen. Bedankt Theo!
Verbinding is overigens wel in orde."
Hij heeft gelijk het ziet er niet uit. Het soldeer is absoluut niet uitgevloeid en maakt slecht contackt met het nikkel van de accu maar ook met het koper van het verbindingsdraadje. Je kan het zien, het tin heeft nergens "gepakt". Vooral bij de rode pijlen is dat duidelijk zichtbaar.
De verbinding is wel in orde denkt hij maar dat is schijn. Omdat het tin niet uitgevloeid is heeft het nauwelijks een legering gevormd met het andere metaal. Daarom is de overgangsweerstand van deze verbinding duidelijk hoger en de mechanische sterkte is helemaal slecht. Binnen 5 minuten in een model zal de verbinding door de trillingen al los kunnen laten met alle gevolgen van dien.
Dit is een volgende foto.
Het onderschrift is: "De tweede verbinding. Ziet er al een stuk beter uit. Oefening baart kunst..."
Helaas, helaas het ziet er niet veel beter uit. Het oppervlak ziet er glad uit en netjes glimmend maar de verbinding met het metaal van de cellen is net als in de eerste foto heel slecht. Bij de rode pijlen is goed te zien dat het tin niet uitgevloeid over het nikkel van de accucel. Bij de groene pijl kan je zien hoe het er uit ziet als het tin wel goed is uitgevloeid. Daar is het tin is dus wel goed uitgevloeid en heeft een goede legering gevormd met het koper van het doorverbindingsdraadje. Hierdoor is de hechting optimaal, de overgangsweerstand minimaal en de mechanische sterkte maximaal. Zo willen we het hebben.
De volgende foto.
Het onderschrift is: "Laatste verbinding solderen, en het servodraadje op zijn plaats monteren."
Ook hier het zelfde verhaal, slecht uitgevloeid tin met daardoor slechte verbindingen (in de rode cirkels). Bij de rode pijl is te zien dat ook het draadje niet goed vertind is en dus een hele slechte verbinding vormt.
Er is één lichtpuntje. Bij de groene pijl is te zien dat het tin op de plus pool zo op het oog WEL goed is uitgevloeid. De verbinding van het soldeertin met de pluspool is wel goed, jammer dat dit door de slechte verbinding met het draadje volledig teniet wordt gedaan.
Tot zo ver de proefaccu. Helaas denkt prop-er dat het allemaal prima is gegaan en dat hij nu aan een goede accu kan beginnen. Het is heel jammer voor hem maar daar gaat hij dus de zelfde fouten maken.
Dit is de eerste foto waarop al direct één van de oorzaken is te zien.
Het onderschrift is: "Soldeerbout met de punt op de pool zetten, en voorzichtig een beetje soldeer toevoegen. Klein druppie soldeer is genoeg."
De soldeerpunt is smerig! Je ziet resten van verbrandt vloeimiddel en zelfs verbrandt tin aan de boutpunt zitten. Het probleem is dat slechts heel weinig mensen de soldeerbout schoon vegen voor ze iets gaan solderen. Als je goed wilt solderen dan moet de bout ook goed schoon zijn. Hier kan je het beste een goed vochtige maar niet zeiknatte spons gebruiken. Voor je een soldeerverbinding gaat maken veeg je de bout eerst schoon aan die spons waarna je direct gaat solderen. Als je te lang wacht zal de hete tin op de boutpunt snel oxideren (verbranden) en moet je de bout weer schoon vegen.
Hier komt een probleem met de "gewone" soldeerbouten tevoorschijn. De temperatuur wordt niet geregeld dus de punt wordt bijna altijd te heet. Het vloeimiddel en het soldeertin verbrandt daardoor snel. Je moet dus ook snel werken. Als je het geld er voor over hebt raad ik je aan om een geregelde soldeerbout te kopen van minimaal 50 Watt. Zo wordt de temperatuur van de punt constant gehouden en kan je veel beter solderen. Erg duur hoeft zo'n bout niet te zijn. Een voor een modelbouwer goed werkende bout is er al voor minder dan €50,=
De volgende foto.
Het onderschrift is: "Prachtig! Twee blubjes soldeer."
Neeeeee. M'n haren gingen recht op staan, dit is helemaal niet prachtig! Juist die "blupjes" is helemaal verkeerd. Het tin ligt hier inderdaad als een blupje OP het metaal en heeft zich er nergens aan gehecht. Deze blupjes tin kan je hoogstwaarschijnlijk zo met je nagel van de polen af schrapen. Op de min pool kan het meevallen daar zou onder het blupje wel enige hechting kunnen zijn ontstaan maar op de pluspool is dat zeker niet gebeurt.
Je ziet hier ook dat het vloeimiddel al bruin is verkleurd. Dat is een teken dat het al aan het verbranden is. De bout is dus eigenlijk te heet maar dat is met een ongeregelde bout moeilijk te voorkomen. Vaak schoonvegen en indien nodig vloeimiddel toevoegen door wat extra tin toe te voegen.
De laatste foto.
Het onderschrift is: "Ziet er keurig uit."
Helaas die optimistische conclusie deel ik dus geheel niet. Bij de rode pijlen is heel duidelijk te zien dat het tin nergens echt goed is uitgevloeid op de accu polen. De hechting zal niet echt goed zijn en de kans dat één of meerdere van deze "solderingen" los gaan tijdens het gebruik in een model met een verbrandingsmotor is erg groot.
Het vertinnen van de verbindingsdraden is wel prima gelukt. Bij de groene pijlen kan je goed zien dat het tin netjes doorgevloeid is en zich goed aan het koper heeft gehecht. Helaas is dat dus niet gelukt bij de accu polen. Dit is nikkel wat op zich goed te solderen is maar het gaat wel wat lastiger dan met koper. Goed schoonmaken, wat hier wel gebeurt is, is heel belangrijk. Helaas vormt zich vrij snel weer een nieuw oxide laagje wat het solderen moeilijker maakt. Het is dus belangrijk dat je vrij snel na het schoonmaken ook gaat solderen.
Zorg dat je bout netjes schoon is, druk de bout op de accupool en voeg direct een klein beetje tin toe. Houdt de bout op de pool en beweeg hem wat heen en weer. Als het goed is zal je al snel zien dat het tin over het oppervlak van de polen gaat uitvloeien, dat moeten we hebben.
Vertin de verbindingsdraadjes en houdt er één van op z'n plaats. Maak de bout weer schoon en druk de bout stevig op de koperdraad. Het tin zal smelten en ook het tin op de accupool moet nu smelten. Dat zal iets langer duren maar binnen een seconde of 10 moet dat toch gebeurt zijn. Soldeer nu de andere kant van de draad ook vast. Het is heel goed mogelijk dat de doorverbinding maar matig vast zit omdat er erg weinig tin op zit. Je kan nu voorzichtig de bout op één van de polen houden (eerst schoon vegen!) en dan een beetje tin toevoegen. Houdt de bout op de pool tot je ziet dat het tin netjes over het gehele oppervlak uitvloeit. Als alles goed gaat zal dit binnen 10 seconden gebeuren.
Zo kan je elke pool nalopen om een goede soldering te krijgen.
Bij het vertinnen van de aansluitdraadjes moet je er voor zorgen dat alle litze draadjes tin "pakken". Dat doe je door de draad aan te strippen en daarna direct te vertinnen. Doe nooit eerst tin op de bout en dan de draad erbij. Voordat je dat gedaan hebt zal het vloeimiddel al verdampt en verbrand zijn. Hierdoor zal het tin slecht vloeien en nog slechter aan het koperdraad hechten. Het vloeimiddel is van levensbelang voor een goede soldeerverbinding. Het lost de restantenvan de oxide laag op en "etst" het metaal enigszins waardoor het gesmolten tin er makkelijk een legering mee kan aangaan en dus hechten. Ook houdt het de zuurstof tegen om snel oxideren van het gesmolten soldeertin tegen te gaan.
Je ziet er komt toch wel het één en ander kijken bij solderen. Het is niet echt moeilijk als je weet wat je doet. Met de nodige oefening en secuur werken kan je zeker een goede soldering maken. Toch zal het je verbazen als ik je vertel dat ik ooit ergens in 1982 een cursus van twee weken heb gehad die enkel over solderen en de bijbehorende technieken ging. Oké het was bij Fokker en had te maken met militaire standaards. Die eisen zijn enorm hoog maar toch als men je 2 weken zoet kan houden met soldeertechnieken dan zit er toch wel wat meer achter.
Succes en blijven oefenen.
) een geregelte bout die de temperatuur gelijk houd .
