(her)Bouwverslag Depron FW-190D

[Whuzz]

Intro
Tijdens het rondneuzen op diverse RC-fora kwam ik op een topic terecht met tekeningen en bouwverslagen van een FockeWulf 190 Dora in depron. Dat leek me een mooi project om mijn eerste zelfbouw stapjes mee te maken en ik heb de FW altijd al een mooi toestel gevonden.

Tijdens mijn twee weken durende vakantie heb ik dit toestel gebouwd, ingevlogen en vervolgens geschilderd. Het resultaat was best mooi om te zien en nog belangrijker, het vloog super. Serieus het leukste toestel waar ik tot nu toe mee heb gevlogen. Niet slecht voor een eerste scratch-build projectje zou je zeggen.
Helaas blijft de zwakke schakel toch vaak de piloot, en zo ook in dit geval. Omdat ik niet echt gewend ben nog aan (semi)schaalmodellen liet ik mij verrassen door de wat gemene stall-eigenschappen van dit toestel bij lage snelheden met als resultaat dat na een vlucht of 8 de FW onherstelbaar beschadigd was.

Gelukkig doet de electronica het nog en heb ik nog genoeg depron liggen, dus we gaan hem gewoon nóg een keer bouwen. Deze keer met wat aanpassingen naar aanleiding van de ervaring die ik de eerste keer heb opgedaan. En deze keer zal ik er ook een bouwverslagje van bijhouden.

Dit was het resultaat na de vorige bouw-en-schilder ronde:

De tekeningen
Het originele topic met een aantal bouwverslagen, tips en foto's vind je hier.
De tekeningen (tiled, A4) vind je hier.

Credits gaan naar Hans-Joachim voor de bouwtekeningen. Het is slechts een tekening met alle onderdelen, dus geen bouwbeschrijving. Zwaartepunt e.d. staan ook niet aangegeven, dat is dus een beetje giswerk en/of het topic goed doorlezen.

Mijn setup
Motor: Turnigy Park480 1020Kv
Lipo: 3S3000Mah
ESC: 30A Turnigy
3x micro servo

Bouwverslag
Het toestel wordt gebouwd uit 6mm depron voor de rompdelen en de staart. De vleugels zijn uit 3mm depron met een 6mm ligger die wordt versterkt met een carbon buis. Ook de skinning wordt met 3mm depron gedaan.

De eerste stap is het aan elkaar lijmen van alle tekeningen, zodat het één plan wordt.

Vervolgens knip ik alles uit en teken ik het over op de depron platen. Dit doe ik liever dan de tekening lijmen op het depron, want dat snijdt niet lekker.

Wellicht zie je dat de vleugel mist, dat komt omdat ik nog een vleugeldeel over had van de eerste keer!
Ook zijn er enkele kleine aanpassing t.o.v. de originele tekeningen. De uitstekende delen, zoals antenne, staartwiel, air-intakeen de gun-bulbs heb ik verwijderd. Het is veel makkelijker om die er later ná het skinnen op te maken dan om er mee te klooien tijdens het skinnen.
Ook is het staartvlak iets vergroot, met iets groter hoogteroer, dit omdat het origineel daar wat problemen mee had wanneer het zwaartepunt ver genoeg naar voren lag (= staartvlak minder effectief).

Wordt vervolgt...

 

[Whuzz]

Even een crosspost uit een ander topic, omdat ik graag meer adviezen wil
-----------------

Ben eens gaan kijken in je bouwdraadje omdat ik het toestel niet kende.
Klopt het dat de vleugel wordt opgebouw uit 2 depron platen? De onderste volledig vlak en de bovenste met welving ter hoogte van de romp (hoofdligger ingebouwd) en plat op de onderste gelijmd ter hoogte van de tip?

Als ik het zo goeg begrepen heb is het logisch dat je dan meer problemen krijgt met tipstall bij lage snelheden... doordat de welving ontbreekt aan de tips produceren deze relatief gezien veel minder lift bij lage snelheden dan het middendeel van de vleugel. Je vleugeltips breken dus veel sneller uit.

Je hebt gelijk, dat is inderdaad de manier waarop de vleugel is geconstrueerd. Ik snap wat je bedoeld met de tipstalls, die worden inderdaad wel door dit profiel in de hand gewerkt.
Zou het helpen als ik de hoofdligger iets minder spits laat toelopen? Dan loopt de welving dus iets gelijdelijker af, waardoor de tip op het uiteinde wat meer een ronding krijgt, in plaats van "plat" af te lopen. (snap je wat ik bedoel?)

Je zou het gewicht naar beneden kunnen halen door de vertikale en horizontale rompdelen van openingen te voorzien in de zones tussen de spanten, en ook de spanten zelf van 4 openingen (4 kwadranten) te voorzien... De centrale delen dragen maar heel weinig bij tot buig- en torsiestijfheid (zeker als de romp 'beplankt' wordt), maar zijn wel extra gewicht. Ietsje meer snijwerk.

Hij wordt sowieso al wat lichter dan de vorige versie doordat ik de lipo op een andere plaats leg. Die lag bij de vorige versie tegen de ligger aan en kon daardoor niet verder naar voren, waardoor er extra gewicht in de neus moest.

 

[Whuzz]

Zo, we zijn weer wat verder:

De ligger wordt eerst met de bovenkant op één vleugelhelft gelijmd. Doe dit kant-voor-kant, zodat je hem goed aan kunt drukken. De helft die je lijmt leg je op het bureau, de andere helft laat je uitsteken, vanwege de V-Stelling in de vleugel.
Op de ligger is een 5mm carbonstaaf gelijmd, voornamelijk om het geheel wat meer landing (of crash ) bestendig te maken.

Vervolgens ook de onderkant op de ligger gelijmd. (dit lijmen doe ik deels met secondenlijm en deels met 5m epoxy) Wellicht lastig op de foto te zien, maar ik heb aan de binnenkant van de vleugel, op wat straks de onderkant van de vleugel wordt, een extra laag depron gelijmd. Dit heeft als eerste doel om te voorkomen dat de onderzijde gaat buigen wanneer de bovenzijde vastgelijmd wordt en daarnaast wederom om het wat meer landingsbestendig te maken.
De onderkant is bewust een stuk groter uitgesneden dan de bovenkant. Dit werkt veel beter dan twee delen precies op maat proberen te snijden, want dan moet je ongeveer gaan gokken (of veel beter in wiskunde zijn dan ik) hoe veel groter de bovenkant (die je gaat buigen) moet zijn dan de (vlakke) onderkant.
Na het lijmen snijd ik het restant weg.

Dan is het tijd om de *bovenkant* "om de ligger heen" te buigen en op de onderkant van de vleugel te lijmen. Wellicht overbodig om te zeggen, maar let goed op dat je de goede kant aan het buigen bent. Dat scheelt je het stuktrekken van je vleugel, het uitslopen van je carbonstaaf en het opnieuw bouwen van de vleugel. Ik spreek uit ervaring. Twee keer.
Bij V1 had ik het lijmen met secondelijm gedaan, deze keer met 5m epoxy. De secondenlijm liet te makkelijk los.

En dat is het resultaat na de hele rand gelijmd te hebben en het overtollige depron van de onderzijde te hebben afgesneden. Het rond maken van de leading edge en het spits maken van de trailing edge doe ik pas vlak voor ik de ailerons ga snijden.

Vraag: Gezien het moeilijke landen met V1, zou het helpen als ik bij deze vleugel op de voor en achterzijde nog een 6mm (vierkant) depron strip lijm en deze strip in de juiste vorm schuur, in plaats van direct de huidige voor- en achterkant te schuren?
Het vleugel oppervlak wordt dan iets groter en daarnaast geeft het wat meer sterkte.

 

[Whuzz]

Vandaag het nodige snijwerk gedaan en dit ook in elkaar gelijmd.

Ik heb eerst een sjabloon gemaakt dat precies over de vleugel heen past. Bij V1 had ik dit niet gedaan en dan is het een hels karwij om nadat het skelet in elkaar is gelijmd de vleugelvorm er goed uit te krijgen.
Met het sjabloon teken je vervolgens de vleugelvorm af op de romp en snijd je de vleugel uit.

Eerst de horizontale delen er op gelijmd (epoxy), let op de 90 graden hoek. Vervolgens de vertikale ribben er in (secondenlijm met epoxy verstevigingen).
Daarna de vleugelvorm ook op de ribben afgetekend en uitgesneden.

Bij V1 had ik de vleugel gelijmd voordat ik aan het skinnen begon. Het resultaat was dat de romp licht tordeerde en de perfecte horizontale match tussen staartvlak en vleugel (waar ik zo zorgvuldig op gelet had) verloren was gegaan.
Deze keer zal ik een groot deel van de skin aanbrengen vóór ik de vleugel vast lijm.

 

[Whuzz]

Kleine update:

Ik heb het motorschot gemaakt (3mm triplex) en verstevigingen aangebracht in de neus waar het motorschot op gelijmd wordt. Het motorschot komt een cm of 3 "diep" in de neus te liggen, anders steekt de prop te ver buiten de cowl uit.

Ook heb ik de lipo-ruimte gemaakt. Bij V1 had ik de lipo via een luikje onder in de vleugel gemaakt, maar dit bleek ten eerste onhandig bij het verwisselen van de lipo en ten tweede krijgt de lipo dan een flinke tik bij elke landing, die lastig op te vangen is.
Deze keer heb ik een deel van de cockpit en bovenkant van de neus uitgesneden en leg ik de lipo op het middenschot.
Rondom de lipo zijn verstevingen aangebracht om de torsiestijfheid te herstellen na uitsnijden van het lipo-vak.

 

[Whuzz]

Het bouwen gaat langzaam maar gestaag

Het motorschot is gelijmd, met wat extra hout (hele dikke satéprikkers).
Onder het motorschot heb ik een sleuf uitgesneden zodat er wacht lucht bij de ESC kan. De motorsteun zit met een paar ringen geschroefd om zo motordomping en een kleine hoek naar rechts te krijgen.

De power-kabel naar de ESC komt uit in de accu-ruimte. Ook heb ik de accu-ruimte van klittenband voorzien om de accu op zijn plek te houden. De connector gaat óók onder het klittenband, om te voorkomen dat de kabel/connector de kap open kan drukken tijdens vlucht of landing.

De ESC zit aan de onderkant, en de servo-kabel naar de ontvanger loopt door de ribben heen. De ontvanger had ook aan de voorkant gekund, wat eigenlijk beter is voor het zwaartepunt, maar ik wil de ontvanger liever niet te dicht bij de ESC hebben i.v.m. storing. De accu kan nog verder naar voren als het moet, dus over het zwaartepunt maak ik me niet al te veel zorgen. De accu ligt sowieso al een cm of 8 verder naar voren dan bij V1.

 

[vliegtuigje]

ziet er heel goed uit!

 

[RCjeffrey]

leuk vliegtuigje!
Is deze een beeje te vliegen voor beginners?
Of zit er te veel snelheid in?

 

[vliegtuigje]

Hoi

Je bedoelt denk ik de Easy Star? Nou, ik denk dat hij goed vliegt, heb hem namelijk bijna klaar, en ga dan bij de club vliegen. Ik denk (en hoop) dat hij goed vliegt.

Ik gebruik zelf voor de easy star: brushless motor, 2 lipos, 2200 mAh, en een smart 30 regelaar met futaba T6EX zender.

 

[RCjeffrey]

Eigenlijk bedoel ik deze fw-190D....
Makkelijk te vliegen? Of te snel voor een beginner?

 

[vliegtuigje]

O, sorry foutje van mij

 

[Whuzz]

@ RCjeffrey: Dit is zeker geen toestel voor beginners. Dat geld voor de meeste onderdekkers (lage vleugel, ipv vleugel boven de romp), nog meer voor (semi)schaalmodellen en nóg meer voor een warbid-zelfbouw-zonder-bouwplan model.

Zoals in de openingspost vermeld, het toestel is moeilijk te landen. Ook met opgooien moet je heel snel reageren. Voor een beginner niet echt geschikt allemaal.
Ook is het vrij veel werk om hem te bouwen en niet zo makkelijk te repareren als het stuk is, iets dat voor een beginnerstoestel om begrijpelijke redenen wel zo makkelijk is

 

[Whuzz]

Ondertussen al weer wat opgeschoten!

Ik heb op de vleugel leading- en trailing-edges een extra strip 6mm depron aangebracht en deze aan de voorkant bol en aan de achterkant spits afgeschuurd. Dit in tegenstelling tot V1, waarbij ik het schuren gewoon direct op de vleugel had gedaan.
Het voordeel van de extra strips zijn a) een iets groter vleugeloppervlak en b) sterkere verbinding, omdat je anders op het (toch al dunne) lijmvlak aan het schuren bent.
Tevens de ailerons uitgesneden. Deze heb ik iets groter gemaakt dan bij V1.

Moeilijk te zien op de foto denk ik, maar aangezien ik de servo's direct in de vleugel en het staartvlak lijm heb ik in elke servo een klein metalen pennetje door de servo-hevel gestoken. Dit geeft iets meer "houvast" in de aileron/elevator.

Vervlogens teken ik de servo af op de vleugel. Dit wordt uitgesneden, waarna ik de servo in de vleugel lijm. Hierbij goed opletten dat de servo-hevel precies haaks op het scharnier-vlak komt te staan én dat het scharnierpunt van de servo precies midden op het scharnierpunt ligt.

Vervolgens doe ik hetzelfde met de aileron. Aftekenen van de servo-hevel en de servo, dat uitsnijden en de servo-hevel in de aileron lijmen. Ik snijd de vleugel een klein stukje in op de plek waar het pinnetje in de servo-hevel in het aileron-vlak moet.
Let hierbij op dat je echt alléén de servo-hevel in de aileron lijmt en niet ook het stuk servo dat in de aileron steekt!
aan het einde van de aileron maak ik een insnede in de aileron en in de vleugel, waarin een klein plastic scharnier wordt gestoken.

Het staartvlak is ook netjes rond geschuurd aan de voor- en achterkant en de elevators zijn er uit gesneden.

Via hetzelfde principe als bij de elevators zit er aan één kant de servo in de stabilo gelijmd. Om de andere kant ook te laten bewegen buig ik een metalen staafje (had ik nog liggen, is gewoon zo'n standaard servo-link). Deze wordt afgetekend op de vlakken, waarbij het langste gedeelte, net als de servo, exact op het scharnier-vlak moet liggen.
Vervolgens neem ik een (stuk dunner!!!) metalen staafje dat ik verhit en gebruik om precies de vorm in het depron te smelten. Dan kan het gebogen metalen staafje precies in die geul liggen en worden vastgelijmd.

Aan de onderkant van het stabilo een 4mm carbon staafje.

En hier zie je het stangetje dat is vastgelijmd om de twee elevators samen te doen bewegen. Ook de elevators zitten vast met dezelfde plastic scharnieren als de ailerons. Eén aan het uiteinde van de elevator met de servo er in en twee voor de andere elevator.

En dan zijn de romp, de vleugel en het horizontale stabilo klaar. Nu kan ik beginnen met skinnen

 

[burnett]

toevallig

Niet al te lang geleden heeft een vriend van mij precies dezelfde gemaakt.
Hij kan zelf nog geen aileron onderdekkers vliegen dus ik heb hem gevlogen. Hier is een foto vanaf het filmpje dat we gemaakt hebben.
De cockpit op de foto is doorzichtig, hetgeen ik bij deze wel mis. Verder is het een erg mooi model. Knap als je het voor elkaar krijgt om hem te bouwen en te vliegen.

Zelf ben ik bezig met een scratchbuild thunderbolt maar het werk staat even stil tot ik weer een zender heb die werkt.

Groeten

 

[Whuzz]

Niet al te lang geleden heeft een vriend van mij precies dezelfde gemaakt.
Hij kan zelf nog geen aileron onderdekkers vliegen dus ik heb hem gevlogen. Hier is een foto vanaf het filmpje dat we gemaakt hebben.
De cockpit op de foto is doorzichtig, hetgeen ik bij deze wel mis.

Hey, cool! Ik heb bewust niet voor een doorzichtige cockpit gekozen. Bij zulke kleine toestellen vind ik de meerwaarde maar erg klein. In de lucht zie je er tijdens de vlucht bijna niets van en op de grond kijk je dan tegen een binnenkant van depron aan. Tenzij je er een piloot in zet e.d., maar dat is al snel te zwaar voor deze schaal.

Hoe vloog hij? was hij ook zo moeilijk te landen als die van mij? Weet je toevallig waar hij het zwaartepunt ongeveer had liggen?

 

[burnett]

Hoi,
Het klopt wel dat je in de lucht niet veel ziet van de cockpit, wat betreft de binnenkant van het depron dat dek ik zelf meestal af met een zwart gemaakt plaatje depron.

Hij vloog onverwacht goed, maar wel snel, nu ben ik dat wel gewend maar landen was niet heel makkelijk. Het veld waar we op waren had gras tot kniehoogte en dat is dan wel erg handig.

Preciese punt waar het zwaartepunt lag weet ik niet meer, volgens mij iets van 2 cm achter de voorste aanhechting van de vleugel. Hij heeft overigens ook het vliegtuig gespoten na een eerste laag met cellulose.

 

[Whuzz]

Hij vloog onverwacht goed, maar wel snel, nu ben ik dat wel gewend maar landen was niet heel makkelijk. Het veld waar we op waren had gras tot kniehoogte en dat is dan wel erg handig.

Dat komt wel overeen met mijn ervaring. Hopelijk helpt de iets grotere vleugel en de iets minder spitse punten om het landen wat gemoedelijker te maken.
Ik heb deze keer de ailerons ook op verschillende kanalen gezet, ipv een Y-kabel. Daardoor kan ik flaperons gebruiken om de tips wat meer lift te geven.

Preciese punt waar het zwaartepunt lag weet ik niet meer, volgens mij iets van 2 cm achter de voorste aanhechting van de vleugel. Hij heeft overigens ook het vliegtuig gespoten na een eerste laag met cellulose.

2cm? Dat is dan vanaf de leading edge denk ik en niet vanaf het meest vooruit-stekende deel van de vleugel? Als je op mijn foto's van de losse vleugel kijkt, zie je dat er een deel naar voren uit steekt. 2cm vanaf dát punt is wel héél ver naar voren.

 

[Jelmervis]

Oeps ging fout

 

[Jelmervis]

Ik heb deze keer de ailerons ook op verschillende kanalen gezet, ipv een Y-kabel. Daardoor kan ik flaperons gebruiken om de tips wat meer lift te geven.

Ik weet niet of het vliegtuig al snel over 1 vleugel weg valt, maar met flaperons bij de tip gaat hij dat nog sneller doen, als ik zweefvliegtheorie goed begrepen heb. Misschien kan je dan wel de rolroeren wat omhoog doen als spoiler (geen ervaring mee of dat werkt hoor )

 

[Whuzz]

Ik weet niet of het vliegtuig al snel over 1 vleugel weg valt, maar met flaperons bij de tip gaat hij dat nog sneller doen, als ik zweefvliegtheorie goed begrepen heb. Misschien kan je dan wel de rolroeren wat omhoog doen als spoiler (geen ervaring mee of dat werkt hoor )

Hmm, is dat echt zo? Daar zal ik eens even een zoektochtje op doen om dioe theorie te achterhalen. In elk geval bedankt voor de hint!

Edit: Eerste hit = raak, je hebt gelijk.

outboard ailerons used as flaperons can induce wing tip stall because the deployed aileron increases effective angle of attack, thus reducing stall speed, causing the wing tips to lose lift sooner (relative to the wing root) than they would without the flaps down.

Maar als je ze dan als spoilerons gebruikt krijg je het omgekeerde effect toch? Alleen wordt dan algehele stall-speed hoger en dus je landingssnelheid hoger.