Thermiek tactiek

[bdoets]

Maar zonder te blijven hangen welk naampje we aan het beestje geven vroeg ik me eigenlijk af of de door mij geschetste situatie plausibel dan wel onmogelijk was.

Nou, ik had er nog nooit van gehoord (in tegenstelling tot restitutie) maar het leek me heel plausibel zoals Lecram het beschreef.
Maar hoe meer ik erover denk/schrijf, hoe lastiger het lijkt te worden om het verschil met restitutiethermiek helder te houden geloof ik...

 

[_Dutchy_]

Nou, ik had er nog nooit van gehoord (in tegenstelling tot restitutie) maar het leek me heel plausibel zoals Lecram het beschreef.
Maar hoe meer ik erover denk/schrijf, hoe lastiger het lijkt te worden om het verschil met restitutiethermiek helder te houden geloof ik...

Ik vrees het ook
Welke soorten thermiek kunnen we eigenlijk onderscheiden?

Onder het motto van "Beter goed gejat dan slecht bedacht" even wat geGoogled:

Wat is het verschil tussen thermiek en inversie?
Thermiek is opstijgende kolom of grote bel warme lucht die vanaf het aardoppervlak opstijgt.
Inversie is een laag warme lucht bovenop een laag koude lucht.
Een inversielaag heeft tot gevolg dat UV alsmede andere straling uit het lichtspectrum door deze laag wordt weerkaatst c.q. gebroken en dat tegelijkertijd infra-rood aan het aardoppervlak wordt onttrokken. Deze omschrijving is van toepassing op de hoge inversie als de temperatuur meer dan 25 C bedraagt, er geen wind is en geen wolken aan de hemel te zien zijn. Een inversie-laag veroorzaakt het omgekeerde van wat normaal het geval is. Het woord inversie betekent in de engelse taal "achterste voren" ofwel "onderste boven". Tijdens een hoge inversie is alles omgekeerd van wat normaal het geval zou zijn geweest: UV komt normaal naar beneden en wordt nu weerkaatst en infra-rood straling wordt normaal door de aarde geabsorbeerd, maar er nu samen met de nodige warmte aan onttrokken. Dat klopt, want tijdens effectieve UV-metingen werd onze meetapparatuur soms onder invloed van de opstijgende hoeveelheden infra-rood straling op slag onbruikbaar. Inversie heeft te maken met het licht spectrum, terwijl thermiek te maken heeft met warme lucht. Beiden oefenen echter negatieve invloed uit op het UV. Graag gaan wij voor u hierna wat verder in op het weersfenomeen thermiek wat overigens pas in het begin van deze eeuw werd ontdekt.
Iedereen heeft wel eens van thermiek gehoord en dat dat iets met zweefvliegen te maken zou hebben klopt inderdaad. Er is niemand die zoveel van thermiek gebruik maakt als de zweefvlieger. Zweefvliegen is dan ook eigenlijk thermiekvliegen. Als de zon de aarde verwarmt, dan straalt de aarde deze warmte weer uit naar de onderste luchtlaag die vervolgens wordt opgewarmd. Deze lucht wordt veel lichter en wil opstijgen. Als deze verwarmde lucht zich samenpakt en met veel kracht opstijgt, dan spreken we van thermiek. Men kan zich dit het makkelijkst voorstellen als men denkt aan het razen van water dat verwarmd wordt in een fluitketel. Voordat het water gaat koken, gaat het water razen. Men ziet dan overal kleine luchtbelletjes, die willekeurig verdeeld zijn, opstijgen. Maar ook hier kan men al zien dat er gebieden zijn waar weinig luchtbellen opstijgen en gebieden waar veel luchtbellen opstijgen. Bij thermiek gebeurt dit ook. Dit opstijgen kan soms met grote snelheden gaan, zeker als de grondsoort ideaal is. Vooral zandgronden en stranden zijn extreme bronnen van thermiek bij zonnig weer. De bossen en weilanden eromheen worden veel minder warm, terwijl het witte zand flink kan gloeien. Hierdoor ontstaan er gigantische luchtbellen die af en toe losschieten en vervolgens met grote snelheid omhoog stijgen totdat ze dezelfde omgevingstemperatuur gevonden hebben. Dit kan echter soms pas op grote hoogte(5 km) daadwerkelijk gebeuren en heb je op dat moment dus een gigantische trechter in de atmosfeer die stof en andere zaken naar boven "zuigt". In dit kader passen ook goed de problemen die jonge duiven hebben om de Veluwe in de zomermaanden over te steken.
Thermiek is een moeilijk fenomeen. Het is niet zichtbaar en niet voelbaar. Alleen voor mensen die goed vertrouwd zijn met thermiek is het voelbaar, zowel op de grond als in de lucht. Het bewegen van de atmosfeer onder invloed van opstijgende thermiekbellen heet turbulentie. Zichtbaar is thermiek alleen indirect, als een zweefvliegtuig of vogels in een thermiekbel cirkelen. Een enkele maal is thermiek op de grond zichtbaar in de vorm van een "windhoosje" of "dustdevil". Trouwens één van de mooiste manieren om thermiek op de grond zichtbaar te maken is met behulp van een lange goudse pijp geblazen zeepbellen.
Wat is thermiek?
Het antwoord is even eenvoudig als ingewikkeld. We moeten ons voorstellen dat als de zon op het aardoppervlak schijnt deze verwarmd wordt. Doordat op sommige plekken de lucht meer wordt verwarmd dan op andere plekken op het aardoppervlak (denk aan bijv. steden, stranden, bossen en weilanden), dan zal de warmere lucht (doordat het soortelijk gewicht immers lichter geworden is) gaan opstijgen. En zie daar, de thermiek is "geboren", een "kolom" van warme lucht stijgt op. Een duidelijk voorbeeld is een hete luchtballon. Vogels en zweefvliegers kunnen vervolgens gebruik maken van deze onzichtbare "motor", door alsmaar in een cirkelende beweging in de opstijgende lucht te gaan vliegen. Ook postduiven kunnen onderweg naar huis dankbaar gebruik maken van thermiek. Ik heb meer dan eens duiven van een wedvlucht thuis gekregen, die met kurketrekker achtige bewegingen van heel hoog naar beneden kwamen afdalen en rond het hok gingen vliegen alsof ze nooit waren weggeweest. Tijdens hun reis naar huis hadden ze onder invloed van de thermiek zo weinig energie verbruikt, omdat de thermiek ze als het ware in de lucht had gehouden. Dat is de reden waarom duiven onder bepaalde omstandigheden van thermiek zo weinig energie verbruiken. De opstijgende warme lucht stelde hen in staat om gemakkelijker en sneller vooruit te komen. Voor de duivensport is het thermiek verder erg belangrijk omdat het in een rechtstreeks verband staat met de beide inversie soorten; de hoge- alsmede de lage inversie.
Er bestaan twee soorten thermiek: droge en natte.
Bij droge thermiek schiet de luchtbel omhoog, maar de lucht is zo droog dat hij nergens tot condensatie komt.
Bij natte thermiek gebeurt dat wel en zien we stapelwolken ontstaan.
Beide soorten kunnen even sterk zijn, denk maar eens aan de zware onweersbuien die op die manier gevormd worden.

Wikipedia mag dan ook niet ontbreken :

Thermiek

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Ga naar: navigatie, zoeken

Opstijgende warme luchtbellen tussen de grond en een cumuluswolk.


Thermiek zijn opstijgende warme luchtbellen.
De zon verwarmt de aarde, die niet homogeen van samenstelling is, denk aan zand of kleigrond. Hoe minder vocht de bodem bevat, hoe sneller de bodem en de lucht erboven opwarmt. De warmere lucht boven de grond stijgt op (convectie). Er ontstaat dan thermiek, of ook wel thermiekbellen genoemd. Hierin kunnen zweefvliegtuigen (en vogels) al cirkelend hoogte winnen om met de gewonnen hoogte grote afstanden af te kunnen leggen. De waterdamp in de thermiekbel kan condenseren op een hoogte waar, door de dalende temperatuur, de relatieve luchtvochtigheid tot ca. 100% is gestegen. Er ontstaat dan een wolk. Door thermiek ontstaat in voldoende afgekoelde en vochtige omgevingslucht stapelwolken (Latijnse naam cumulus). We spreken dan van natte thermiek. Wanneer na opstijging van warme luchtbellen de lucht te droog blijft en er geen wolken ontstaan, dan is er sprake van droge thermiek. De stijgsnelheid van luchtbellen wordt bepaald door het temperatuursverschil tussen de lucht in de bel en de omgevingslucht. Hoe groter dit verschil, hoe groter de stijgsnelheid zal zijn. De waarden kunnen uiteenlopen van enkele meters per seconde tot meer dan 10 m/s. Zeer grote stijgsnelheden komen vooral voor in de buurt van buien en kunnen gevaarlijk zijn mede door de ook aanwezige daalstromen.
Ontvangen van "[URL="http://nl.wikipedia.org/wiki/Thermiek""]http://nl.wikipedia.org/wiki/Thermiek" [/URL]

Restitutie: Een verschijnsel, waarbij de warme lucht uit het dal 's avonds in zijn geheel opstijgt - rond zonsondergang is het vaak een half uur lang mogelijk om op dezelfde hoogte te blijven zweven.

Een vergelijkbare discussie:
E-Lijn: Omkeerthermiek



En hier nog wat leeswerk:
thermiek (Betekenis/definitie van)


Mocht iemand nog wat aan willen vullen, leef je uit

 

[DirkSchipper]

Poeh, er staan een hoop waarheden, maar ook onvolkomenheden in.
Een paar kanttekeningen.

inversie:
Er bestaat een natuurkundig verband tussen druk, temperatuur en volume van een gas. De wet van Boyle-Gay Lussac ( [druk x volume) / temp = constant (temp in graden Kelvin). Een voorbeeld: als je een bepaalde hoeveelheid gas een lagere druk geeft neemt het volume toe en de temp af. Dat is precies wat er in de aardatmosfeer gebeurt als je hoger gaat.
Die temperatuursdaling is ± 0,7 gr per 100 m. Dus als je omhoog gaat daalt de temperatuur elke 100m met 0,7 graden (dit zou je een adiabatisch constante temp kunnen noemen).
Er is sprake van een inversie is als de temperatuur minder hard daalt per 100m (of zelfs weer stijgt).

Thermiek:
De onderste luchtlaag ordt door de zon (via de boden) verwarmd, (dit is geen adiabatisch proces zoals beschreven in de wet van Boyle-Gay Lussac). De temp loopt op, de lucht zet uit, de hoeveelheid lucht blijft gelijk, dus 1 liter lucht weegt nu minder dan 1 liter lucht een paar meter hoger (want die is kouder). Die lichte lucht wil omhoog (net als lichte olie drijft op water). Door terreinomstandigheden start dit op de ene plek makkelijker dan op de andere, maar op enig moment hebben we een bel lucht die 1 à 2 graden warmer is dan de omgevende lucht, en die stijgt op. Elke 100m hoger neemt de druk af, het volume toe, en de temp af (met 0,7 gr/100m). Maar ook de temperatuur van de omringende lucht daalt met 0,7 gr/100m. Het verschil blijft intact, en de bel stijgt maar door.
Bij inversie daalt de temp van de omringende lucht minder hard dan die 0,7gr/100m, en dus neemt het verschil af.
Omgekeerd komt ook voor, de temp van de omringende lucht daalt nog harder, en het verschil neemt toe (dit is instabiel weer waarin heel makkelijk en veel stapelwolken ontstaan).

Natte-/droge thermiek:
Bovenstaande is droge thermiek.

Waarom krijg je het koud van nat zijn? Omdat het water verdampt, en dat KOST warmte.
Neem nu een thermiekbel, die niet enkel droge lucht in zich heeft, maar ook een bepaalde hoeveelheid waterdamp. Hoe lager de temp, hoe minder waterdamp een liter lucht kan bevatten. Die stijgende en afkoelende thermiekbel kan dus steeds minder waterdamp bevatten. Op enig moment is die temperatuur precies zo, dat de in de lucht aanwezige hoeveelheid water gelijk is aan de maximale hoeveelheid waterdamp. Stijgt de bel dan toch nog door en daalt de temp dus nog meer, dan zit er teveel waterdamp in. Dan moet het overschot gaan condenseren, er ontstaan druppeltjes, een wolk! Maar ... die warmte die ooit nodig was bij het verdampen, komt nu weer vrij. De temperatuur van de bel stijgt. Het temp-verschil met de omringende lucht wordt groter!! De bel gaat arder stijgen, de temp daalt nog harder, er conderseert nog meer waterdamp .... Dit is de motor achter een onweerswolk! Je snapt nu ook dat het voor onweer gunstig is als er een hoge luchtvochtigheid heerst, dan is er veel waterdamp om te conderseren en warmte te leveren. Deze natte thermiek kan dus vele malen krachtiger thermiek opleveren. In onweerscellen komt de omhooggerichte luchtsnelheid vaak boven de 100 km/h uit!

Restitutie:
inderdaad warme lucht uit het dal. Maar wat als die na 1 min. weg is?
Alle door de zon verwarmde rotsen, een groot asfaltoppervlak, lege parkeerplaats, ... kunnen nieuwe lucht nog minstens een uur lang blijven verwarmen. Dat is de restitutie van de in de rotsen opgeslagen zonnewarmte (restitutie is letterlijk teruggeven).

Gr. Dirk.

 

[_Dutchy_]

Poeh, er staan een hoop waarheden, maar ook onvolkomenheden in.
Een paar kanttekeningen.

En daarom ben ik, serieus, blij met personen zoals jij dit dit corrigeren waar nodig zodat er een compleet verhaal komt te staan.

Dus bedankt voor je bijdrage

 

[arno888]

Verklaring gevraagd

Hoe moet ik dit dan verklaren; van thermiek in de zin van het woord is hier geen sprake.... Laat jullie theorie hier eens op los

Een ander leuk en vreemd verschijnsel is het volgende. De tijd in rustige lucht, zonder een belletje, van een F1A vrije vlucht toestel ligt ergens rond de 4 minuten. Nu zullen niet zoveel mensen dat doen maar om de toestellen nog beter te krijgen heb ik best wel een paar keren s'ochtends om 5 uur al in het veld gestaan
Het is leuk om te zien hoe op dat tijstip de lucht zich gedraagt. Ergens in de eerste 2 uur na zonsopgang vlieg je tijden van rond de 5 minuten; vervolgens zakt dat in naar krap 3 minuten ...... En na nog een uurtje komen dan de eerste echte belletjes pas!
En sta je er de volgende ochten weer (wat ik dus ook vaker als eens gedaan heb ) dan is het weer/kan het weer helemaal anders zijn

 

[DirkSchipper]

Hoe moet ik dit dan verklaren; van thermiek in de zin van het woord is hier geen sprake.... Laat jullie theorie hier eens op los

Ik doe een wilde slag in de lucht want ik weet het ook niet. Een paar oorzaken die ik me voor kan stellen:

• Een uur na zonsopgang (pakweg) is het koudste moment van de dag (of moet ik zeggen nacht ;-) ). Dat betekent dat de lucht dan zijn grootste dichtheid heeft. Daardoor kan een kist iets langzamer vliegen, en daardoor zal de wrijving ook afnemen (neemt af met de wortel van de snelheidsverandering), en dus de daalsnelheid.
• 's avonds (wij merken dat vooral zomers, omdat we 's winters op dat tijdstip niet vliegen) koelt het af en dan valt ook vaak de wind weg. Dat is niet helemaal waar. 50 à 100 m hoger waait het vaak gewoon door. Er ligt dus een laag dikke koude lucht. Vaak ligt zo'n laag een beetje te golven, net als water, maar veel trager. Vaak duurt één golfbeweging meer dan 10 minuten. Als je net in de stijgende plek zit, en zo'n F1A ding daalt echt langzaam, zou je een tijdje een nulltje kunnen draaien.
• En, zoals gezegd, die lagen kunnen verschillende stroomsnelheden hebben. Wellicht dat daar nog iets speelt.

Het meest waarschijnlijke lijkt me dat er een combinatie van deze (en mij nog onbekende) factoren speelt.

Dirk.