Beste mensen dit is een steeds terug komende vraag en steeds moet ik (helaas) hetzelfde antwoord geven. De spanning die een NiCad of een NiMH accu afgeeft zegt maar heel erg weinig over de laadtoestand van die accu. De belangrijkste reden is dat de spanning gedurende het ontladen maar een heel klein beetje zakt. Daar komt nog eens bij dat dit voor geen twee accu's eender is.
Stel dat je een 6 cellen accu hebt. De nominale spanning is 7,2V. Als de accu helemaal vol is zal de spanning tot zelfs 8,1V opgelopen zijn. Die spanning stort binnen heel korte tijd in elkaar tot ongeveer 7,6V. Daarna zal de spanning langzamer gaan zakken tot hij net even boven de 7,2V is gekomen, dan gaat hij nog langzamer zakken. Op dat moment heb je echter nog geen 10% van de capaciteit gebruikt!
Gedurende het verder ontladen zal de spanning langzaam verder zakken en als hij ongeveer 7,2V is zal de accu nog om en nabij de 30% van de capaciteit hebben. Helaas zal de spanning nu sneller gaan zakken en als de spanning ongeveer 7V is geworden is de accu leeg! Zo zie je dat het verschil tussen 90% van de capaciteid en 30% van de capaciteit niet meer dan ongeveer 0,1V is. Het verschil tussen 30% en 0% is 0,2V.
Ik schreef al over het bijkomend probleem, die verschillen zijn voor geen twee accu's gelijk. De ene accu zal een verschil van 0,12V hebben en een andere 0,095V. Grotere verschillen zijn ook mogelijk. Als je dus een mooi metertje hebt gemaakt dan zal het in op de ene accu te weinig en de andere te veel aangeven dus is het onbruikbaar. ALLEEN als je vooraf zo precies mogelijk bepaald hoe het spanningsverloop van jou accu is zou je een meetapparaatje kunnen maken welke dat verloop in de gaten houdt. Dan kan je dus meten dat de spanning tot 7,2134V is gedaald en dat dit betekend dat de accu voor nog 66% vol is. Dit zijn natuurlijk voorbeeld waardes die ik zo even uit m'n duim zuig. De echte meetwaardes zullen per accu weer anders zijn.
Het laatste ding wat hier een zeer belangrijke rol mee speelt is de ontlaatstroom. Hoe hoger de ontlaadstroom hoe steiler de ontlaadgrafiek en hoe verder de spanning zakt! Als je de accu met 100mA belast en je meet 7,15V dan zou je er vanuit kunnen gaan dat de accu nog 25% van de capaciteit bevat. Wanneer je echter met 10A gaat ontladen dan zal de spanning veel verder dalen. Je metertje zou dan aangeven dat de accu al helemaal leeg is terwijl de motor nog stevig door draait. Dus helaas nog een reden waardoor dit metertje weinig zinvol is.
Het meest zinvolle apparaat is inderdaat een meter die een stroom en tijd meting doet. Zo meet hij bijvoorbeeld dat er gedurende 1 minuut 2A uit de accu is getrokken. De meter kan dan berekenen dat dit overeen komt met 33,3mAh. Als die meter dat steeds netjes bijhoudt en opslaat dan kan je na een vlucht zien hoeveel van de accu capaciteit is verbruikt. Je kan dan redelijk bepalen hoelang de volgende vlucht maximaal mag duren zonder dat je de accu te ver leeg trekt. Het is nog steeds een ongeveer meting of te wel een indicatie maar het is veel beter dan de spanning van de accu meten en daar conclusies uit trekken. Dat laatste zal absoluut een keer tot brokken leiden.
Dat wil nog niet zeggen dat die LED voltmetertjes en dergelijke 100% waardeloos zijn. Ze kunnen een hulpmiddeltje zijn maar je moet er nooit zodanig op vertrouwen dat nog een vlucht gaat maken terwijl je eigenlijk "voelt" dat het misschien beter is om het niet te doen. Wat zo'n LEDje dan aangeeft mag niet de reden zijn om dan toch je model de lucht in, het water op of de weg op te sturen. Het zou dan wel eens de laatste keer voor dat model kunnen zijn.
Zoals Berto schrijft dat hij met z'n accu's omgaat is eigenlijk de beste manier. Het steeds opladen van de accu zal de levensduur van de accu maar relatief weing verkorten. Mits je natuurlijk niet vreselijk snel gaat laden. Als je NiCad met maximaal 1,5C of misschien 2C en NiMH met maximaal 1C laad dan zal het met het verkorten van de levensduur door het laden nog wel meevallen. Het zal dan misschien van 1000x laden naar 800 of zo zakken. Laad je met maximaal 0,5C dan is het verschil nog kleiner en zullen andere invloeden veel belangrijker zijn.
Het is een blijft een gevoel wat je moet "kweken". Als je een stevige accu gebruikt en je onderhoud hem goed dan kan je daar vele jaren plezier van hebben. De kans op brokken door een kapotte of lege accu blijft dan ook heel klein.
O ja, da's waar. Er is nog een heel belangrijk punt waar hier niet aan gedacht wordt.
De meeste van die LED metertjes worden op een vrij kanaal van de ontvanger aangesloten. Dat is op zich een prima manier maar dan is er nog een "vervelende speler in het veld". Dat is de weerstand van de accu kabeltjes en de aan/uit schakelaar. Als je even lekker met je knuppels gaat roeren dan zal er een behoorlijke stroom uit de accu getrokken worden. Die stroom gaat ook door alle draden en de schakelaar, daar zal dan een (klein) spanningsverlies over ontstaan. Aangezien we hier met hele kleine spannings verschillen werken zullen die LED meterjes dan makkelijk in het rode gebied kunnen komen. Het verschil hoeft maar 0,2V te zijn! Dus ook daardoor zal de meting weer een stukje minder nauwkeurig worden en krijg je toch een verkeerde indruk van de accu conditie. Helaas, helaas weet je ook hier niet hoeveel die invloed is dus hoe groot die fout is.
Onzekerheid, alles is onzekerheid! Daar ben ik zeker van (of toch niet?).