Zoals belooft.
Met dit stukje wil ik een klein beetje uitleggen over de werking van de ontvanger. Het is niet mijn bedoeling alles uit te leggen maar wel om duidelijk te maken hoe de ontvanger alleen "zijn eigen" zender uit de lucht haalt. Ik heb hier een veel uitgebreider verhaal over geschreven wat ook al op het internet te lezen is (geweest?) bij modelvliegen.com. Indien hier interesse voor is wil ik het ook hier "publiceren".
De ontvanger krijgt via z'n antenne een enorme hoeveelheid van zenders binnen. Het is de bedoeling dat alleen de zender die bij die ontvanger hoort over blijft. Het probleem is dat het heel moeilijk is om filters te maken die alleen die ene zender doorlaten. Als je dat wilt doen moet je de zenders ver uit elkaar zetten op de frequentie band. De ene op 35MHz, de volgende op 40MHz de volgende op 45MHz enz. enz. Dit is onbruikbaar dus moet er iets op gevonden worden.
Al in het begin van het radio tijdperk heeft men dit onderkent en er ook een oplossing voor gevonden. Deze oplossing gebruiken we nu nog steeds. Het signaal dat de antenne opvangt wordt gemixt met een signaal van een kristal oscillator. In die mixer ontstaat hierdoor een mix van allerlei signalen. Dit zijn onder andere het antenne signaal + kristal signaal, het antenne signaal - het kristal signaal en nog meer. Door het kristal precies 455 kHz (455000Hz) lager te kiezen dan het kristal van de zender ontstaan er dus bekende waardes. Voor ons is het antenne signaal - kristal signaal van belang. Voor onze zender is dit verschil dus precies 455kHz.
Voor deze lagere frequenties is het wel mogelijk om filters te maken die maar een heel klein gebiedje doorlaten. Dat kan op vele manieren maar een keramisch filter wordt het meest gebruikt (bijna uitsluitend) in onze ontvangers. Dit omdat het hele precieze filters zijn en daarbij ook nog eens klein en bestand tegen een stootje, ideaal voor de modelbouw.
Een goed afgesteld 455kHz filter laat signalen door van ongeveer 453,5 tot 456,5kHz. Het signaal uit de mixer gaat door dit filter heen en aan de uitgang komt dus alleen de signalen tussen 453,5 tot 456,5kHz. Nu bevindt onze zender daar precies midden in dus komt alleen onze zender door dit filter. Nu is het zo dat ELKE zender waarvan het verschil in het gebied tussen de 453,5 tot 456,5kHz ligt door het filter komt dus 2 zenders op hetzelfde kanaal KAN NIET en KAN NOOIT.
Om dit allemaal wat duidelijker te maken heb ik 2 tekeningen gemaakt.
Tekening 1 laat de ideale situatie zien. Als voorbeeld ga ik hier uit van kanaal 67. De groene curve laat de doorlaad curve zien van het keramisch filter. Je kan zien dat het filter eigenlijk veel meer doorlaat maar de doorlaat breedte die gespecificeerd wordt is die tussen de punten waar het signaal 3dB gezakt is. In dit geval is dat tussen de 453 en 456kHz. Niet helemaal in het midden dus maar prima voor ons.
Het signaal van onze zender wordt voorgesteld door de paarse curve. Zoals je kan zien valt hij helemaal binnen de groene curve zodat onze zender uitstekend door dit filter zal komen. In dit geval is alles dus optimaal afgeregeld. Je kan ook zien dat een zender op kanaal 66 ver buiten het bereik van het filter valt. Deze zender komt dus absoluut niet door het filter en we hebben er dus geen last van. Voor een hoger kanaal (68 ) geldt natuurlijk hetzelfde.
Tekening 2 laat een niet ideale situatie zien. In dit geval is het filter niet precies afgeregeld en laat signalen tussen ongeveer 452,5 en 455,5kHz door. De zender zendt in dit geval ook nog eens op een iets te hoge frequentie (ongeveer 1kHz te hoog) uit. Je ziet dat het signaal van onze zender voor het grootste deel buiten de groene doorlaat curve van het keramisch filter valt. Alleen het blauw gekleurde deel valt er binnen en kan gebruikt worden voor de besturing. Je zal begrijpen dat in dit geval de kans op storingen wel heel erg groot wordt. Het zou zelfs kunnen gebeuren dat een zender op kanaal 66, die juist wat aan de hoge kant staat, gedeeltelijk door het filter komt. Deze zender en ontvanger moeten dus goed afgeregeld worden zodat de situatie uit tekening 1 weer ontstaat.
Voor dit voorbeeld heb ik de zaak natuurlijk een beetje overdreven. In werkelijkheid zijn zulke grote verschuivingen eigenlijk niet mogelijk. Het kan wel gebeuren als er iets kapot gaat bijvoorbeeld na een crash. Het vervelende van dit alles is dat thuis alles goed lijkt te werken. Pas op het veld waar ook andere zenders aanstaan komen de problemen naar voren. Het kan zelfs pas tevoorschijn komen als je model in de lucht (of het water) is. Je hebt vaak last van storing maar op de grond en dichtbij werkt alles prima.
In dergelijke gevallen kan het noodzakelijk zijn je spullen te laten afregelen door iemand die er de spullen voor en kennis van heeft. Soms zijn er mensen binnen een club die de spullen en kennis hiervoor hebben. Zoniet dan zal je modelbouw winkel wel weten waar je moet wezen.
