Hallo Frits,
Als je nou die eerste regels eens voorziet van punten, komma's en hoofdletters, en wellicht iets duidelijker beschrijft, dan snap ik je vraag waarschijnlijk een stuk beter.
Los daarvan kan ik je wel een algemeen antwoord geven.
Vliegtuigen vliegen met een bepaalde stabiliteitsmarge (SM). Dwz. het ZW-punt ligt x% van de aerodynamisch gemiddelde koorde(1) voor het neutraalpunt(2).
- Vliegtuigen met een 'gewone staart' vliegen meestal met een SM van 10% (5% tot 20%).
- Zgn. Horten vliegende vleugels vliegen met een hele hoge SM van 15% tot wel 35%.
- Vliegende planken vliegen met een SM van 2% tot hooguit 6%.
- Gepijlde vliegende vleugels (niet Horten-typen) zitten tussen planken
- Gewone vliegtuigen in (vooral afhankellijk van de pijlstelling).
Die SM zegt iets over de stabiliteit, ongeacht of je over een 6 meter bak praat of over een 1m50 DLG.
Stel dat je een kist hebt met een gemiddelde aerodynamische koorde van 200 mm. Wat doet dan een ZW-puntsverandering van 1 mm?:
- Igv. een gewone kist met een SM van 10%:
Initieel ZW-punt ligt 20 mm voor ZW-punt (10% van 200),
nieuw ZW-punt is 19 of 21 mm, nieuw SM = 9,5% of 10,5%.
Het SM is van 10 naar 9,5 resp. 10,5 gegaan, een verandering van ±5%
- Igv. een vliegende plank met een SM van 4%:
Initieel ZW-punt ligt 8 mm voor ZW-punt (4% van 200),
Nieuw ZW-punt is 7 of 9 mm, nieuw SM = 3,5% of 4,5%.
Het SM is van 4 naar 3,5 resp. 4,5 gegaan, een verandering van 12,5% (25x zoveel verandering als bij het 'gewone' vliegtuig)
Conclusie: 1 mm verandering van het ZW-punt heeft bij een vliegende plank een 25x zo groot aerodynamisch effect als bij een 'gewoon' toestel. Dus moet je ook 25x subtieler omgaan met een ZW-punts aanpassing.
Dirk.
(1)
aerodynamisch gemiddelde koorde is vergelijkbaar met de meetkundige gemiddelde koorde, maar niet exact hetzelfde. Bij de aerodynamisch gemiddelde koorde telt de tipkoorde iets minder mee, omdat aan de tip wat meer verliezen optreden, waardoor de tip iets minder van invloed is.
(2)
het neutraal-punt is een punt dat wordt beïnvloed door het bovenaanzicht van het gehele vliegtuig (vleugel, stabilo, en in beperkte mate romp). Tov. van dat punt is het vliegtuig aerodynamisch gezien indifferent, geen windvaan-effect of richting herstellen resp. verstorend effect. Het is een beetje vergelijkbeer met het massa-middelpunt van een object tov. de zwaartekracht. Als je een object ophangt aan zijn massamiddelpunt blijft het in elke stand hangen die jij het hebt gegeven, en gaat niet zoals een slinger naar beneden hangen.