FAQ voor botengedeelte - Work in Progress

Dit zal geen gewoon bouwverslag worden. Althans, niet dat er een boot gebouwd zal worden. Zoals een tijdje geleden aangegeven, heb ik voorgesteld een FAQ op te willen zetten voor boten. In overleg met de moderators, is afgesproken dat ik in dit "bouwverslag" aan de FAQ ga sleutelen, en wanneer hij redelijk af is, zal de inhoud door een moderator naar een nieuw te openen FAQ-topic in het betreffende subforum worden gekopieerd.

De bedoeling is dat de FAQ zoveel mogelijk algemeen toepasbare tips zal gaan bevatten. Discussie is prima, van sommige dingen weet ik zelf niet zoveel, en soms heeft een ander juist een slimmere manier om hetzelfde te bereiken. Maar het is niet de bedoeling om uitgebreid uit te kauwen welke methode nu de beste is, ervaringen zullen nu eenmaal verschillen, en vaak komt persoonlijke voorkeur ook om de hoek kijken. Ik zal proberen om zoveel mogelijk verschillende manieren in de FAQ te verwerken, zolang het niet ten koste gaat van de duidelijkheid, het moet wel overzichtelijk blijven. Daarom zal het in dit deel vooral over varende modellen gaan, dus waterdicht maken van de romp, tips voor motorkeuze, aansluiten electronica.


Na deze inleidende mededelingen, is hier dan een eerste opzet. Iedereen alvast bedankt voor het meedenken, verbeteringen en de bijdragen die er ongetwijfeld zullen volgen.




Hoofdstuk 1: afwerken rompen, waterdicht maken, etc.


Algemene waarschuwing: Het werken met verf, lijm, hars en andere chemische producten, kan schadelijk zijn voor de gezondheid. Lees voor gebruik de aanwijzingen op de verpakking, en zorg altijd voor voldoende ventilatie. Je hebt niets aan een fraai afgewerkt model als je zelf na afloop niet ongeschonden uit de (bouw)strijd bent gekomen. :wink:



Vraag 1: Hoe maak ik een houten romp waterdicht?

Antwoord: Hier zijn meerdere mogelijkheden voor. Een optie is het hout insmeren met G4, een product van Vosschemie. Dit is een speciale lak die goed in het hout trekt en voorkomt dat er later nog water in het hout kan trekken. Het is erg dun, heb je een romp met delen waar je aan de binnenkant slecht bij kan, dan kun je daar mooi gebruik van maken door wat G4 in de romp te gieten, en deze wat te bewegen zodat het spul in elk hoekje en gaatje komt.


Tip: Het teveel aan G4 niet terug gieten in de bus, dan zal de hele bus langzaam uitharden! Of op andere delen gebruiken, in een apart busje doen (blijft nog steeds de kans dat het binnen korte tijd al onbruikbaar is geworden, of anders weggooien.


Een alternatief voor G4, wat mogelijk beter verkrijgbaar is, zijn sommige parketlakken, waaronder die van Glitsa. Belangrijk is dat het om een lak op Poly-Urethaan basis gaat. Tevens is het aan te raden de lak wat te verdunnen zodat het beter in het hout trekt. Desalniettemin blijft G4 onovertroffen.

Het hout, insmeren met dunne Epoxy-hars of Polyester-hars, is ook een optie, ook hiermee wordt het hout goed afgesloten van water van buiten.

Na deze impregneerlaag, is het tijd om de romp te plamuren, zodat kieren en oneffenheden kunnen worden weggewerkt. Polyesterplamuur is daar erg goed voor, let wel op dat niet elke soort goed geschikt is voor het gebruik in boten. Plamuur die in de jachtbouw wordt gebruikt is zeer geschikt, maar niet altijd even makkelijk verkrijgbaar. De zacht geel gekleurde fijne variant van Motip is dan een alternatief. Let goed op de opgegeven mengverhoudingen, een klein beetje meer verharder kan niet direct kwaad, maar te weinig of veel te veel geeft problemen. Nadeel van plamuur op polyesterbasis is de stank, en de kans op reageren op temperatuursveranderingen, waardoor het sneller zal scheuren.

Belangrijk!: Bij het schuren van polyester plamuur ontstaat fijn schuurstof wat gevaarlijk voor de gezondheid kan zijn. Mondkapje op dus! "Kun je het dan niet nat schuren, met waterproof schuurpapier?" zal je je misschien afvragen. Dat kan wel, maar polyester heeft wel de neiging vocht op te zuigen, dus het is dan zaak de romp goed droog te maken, en zeker 24 uur of langer te laten drogen, voordat je een volgende laag aanbrengt, of dit nu verf is, meer plamuur, primer etc.


Je hebt ook plamuur op basis van epoxy. Vaak alleen online te bestellen, maar wel minder stank en minder kans op scheurvorming na langere tijd. Wel extra goed opletten met de mengverhouding, die komt nogal kritisch! Verder duurt het uitharden langer, en hecht het vooral goed op polyester, epoxy, hout en metaal.

Tip: Voor een goede hechting van de plamuur moet de ondergrond eerst worden geschuurd, stofvrij gemaakt en ontvet.


Opmerking: Natuurlijk is het ook mogelijk om de romp gewoon in een paar lagen grondverf te zetten, maar het risico is dat er later kleine scheurtjes in de laklaag ontstaan, of door opwarmen en afkoelen, hetzij als gevolg van een aanvaring, is dan zeker flink groter dan bij andere methodes. Niet aan te raden dus, besteed liever wat meer zorg aan de afwerking in deze fase, dat is erg bepalend voor de houdbaarheid van je boot.



Vraag 2: Ik wil mijn romp graag verstevigen, wat is de beste manier?

Antwoord: Hoewel met bijvoorbeeld G4 behandeld hout harder zal zijn dan onbehandeld hout, kan het zijn dat er meer sterkte gewenst is. Hierbij is het bekleden van de romp met glasweefseldoek een goede methode. Vooral geschikt is het zogenaamde “keperweefsel” wat de eigenschap heeft dat het erg plooibaar is, en daardoor beter de contouren van de romp zal volgen. Als eerste stap wordt de romp ingesmeerd met epoxy, dan wordt het doek aangebracht, en met een kwast met epoxy verzadigd. Na uitharden vormt dit een zeer sterke “wapening” voor de romp.


Vraag 3: Mijn romp is nu waterdicht (of was dat al in geval van een kunststof romp), hoe ga ik deze verder netjes in de verf zetten?

Antwoord: Het is mogelijk dit met een kwast te doen. Zorg dat de verf goed verdund is, beter een paar dunne lagen om een mooie dekkende laag te krijgen, dan 1 dikke laag, met de kans dat de verf gaat druipen, en de droogtijd veel langer wordt. Voor spuiten, hetzij met spuitbus of spuitpistool/airbrush geldt dat net zo.

Tip: bij kunststof rompen kan voor een betere hechting van de verf, een "primer" worden gebruikt. Deze primer kan ook op epoxy worden gebruikt, met hetzelfde doel.


Voor extra bescherming kan er gekozen worden om, na het laten drogen van de laatste kleurlaag, en eventueel lichtjes opschuren met fijne korrel waterproof schuurpapier, blanke lak als afwerking erover te toen. Dit geeft extra bescherming. Kies wel een soort die UV-bestendig is, anders zal de lak later verkleuren, en komt je model er minder fraai uit te zien. Let er verder goed op dat je geen verschillende soorten verf over elkaar aanbrengt, dus niet de kleurlaag op acryl-basis (waterverdunbare verf) en dan een verf op terpentine-basis erover.


Opmerking: Hoewel we het tot nu toe over houten rompen hebben gehad, is het ook mogelijk een (te) dunne kunststof romp met glasmat en hars op dezelfde manier te verstevigen.




Hoofdstuk 2: inbouwen schroefassen etc.



Vraag 1: Hoe kan ik onderdelen die door de romp naar buiten steken (schroefkoker, roer, boegschroeven) het beste vastzetten?

Antwoord: Allereerst is het zaak de te lijmen delen goed te ontvetten, met bijvoorbeeld een oplosmiddel als alcohol 70% en de delen wat op te schuren, voor een betere hechting van de lijm. Veel gebruikt zijn Stabilit Express, een snelhardende lijm. Een langzaamhardende Epoxy, bijvoorbeeld UHU Endfest, geeft wat meer verwerkingstijd, en heeft meer kans om mooi in de naden te vloeien. Een eenvoudige Siliconenkit lijkt een optie, heeft als voordeel dat het wat trillingsdempend werkt, maar de hechting op metaal valt vaak tegen, dus niet echt een aanrader. Een kit op polyurethaanbasis, zoals TEC7, werkt wel weer uitstekend.

Tip: Als er een flinke afstand zit tussen het einde van de schroefas, en waar deze de romp binnen komt, is het aan te raden om een extra steuntje tussen de as en de bodem van de romp te maken, om te voorkomen dat de as gaat slingeren.


Bij het plaatsen van de roerkoker, is het zaak erop te letten dat deze voldoende steun heeft, en niet alleen maar aan de, vaak slechts een paar mm dikke, romp zit verlijmd. Anders is de kans groot dat deze losbreekt bij het bedienen van het roer, of een tikje ertegen, en de boot snel vol met water zal staan, als dit niet wordt opgemerkt. Een mogelijkheid is een blokje hout op de bodem te lijmen, waar de koker door naar boven komt, zodat deze meer “vlees” heeft. Of aan de bovenkant een steuntje te maken, dat aan de zijkant van de romp zit verlijmd (plaatjes volgen nog)


Tip: Bij het lijmen met bijvoorbeeld Stabilit Express wordt het wel eens een knoeiboel binnenin, geen mooie strakke overgang tussen lijm, en delen van de romp waar geen lijm zit. Op zich maakt dit voor de sterkte van de verbinding niets uit, maar wil je extra netjes werken, plak dan de omgeving van bijvoorbeeld de schroefas af met schildersplakband. Na het lijmen even loshalen en je hebt een hele strakke lijmrand. Wel oppassen dat je met het loshalen de verlijmde delen niet beweegt.


Boegschroeven zijn vaak achteraf niet goed meer bereikbaar. Sommigen hebben er daarom voor gekozen, om blijvende waterdichtheid te geranderen, voor en achter de koker van de boegschroef een schotje te plaatsen, en de ruimte tussen deze schotten vol te gieten met epoxy.



Vraag 2: Waarmee kan ik de schroefas het beste smeren?

Antwoord: In de handel zijn speciale smeermiddelen voor maritieme toepassing verkrijgbaar, bijvoorbeeld bij een watersportwinkel. Maar er zijn andere producten die net zo goed kunnen werken, waar makkelijker aan te komen is, en die vaak ook goedkoper zijn. Zo hebben veel leden goede ervaringen met "uierzalf" van Kruidvat, of zuurvrije vaseline.

Het aanbrengen in de koker kan op verschillende manieren. Is er een smeernippel aanwezig, dan kun je de uierzalf in een potje doen, en opwarmen in een pannetje water. De uierzalf wordt dan vloeibaar, en kan makkelijk voorzichtig met een injectiespuit via de smeernippel worden ingespoten. Het is aan te raden om de as wat te draaien, zodat het smeermiddel zich beter kan verdelen.


Een andere manier is de as geheel uit te nemen, en dan ruimschoots de koker aan 1 zijde in te spuiten met onverwarmd smeermiddel. Dan de as weer in de koker schuiven, zodat het smeermiddel wordt verdeeld. Als er genoeg in zit, zal er aan de andere kant van de koker een "rupsje" smeermiddel gaan uitpuilen. Gebeurt dat niet, herhaal het geheel dan, totdat er genoeg smeermiddel aanwezig is, en zet de as weer vast.


Is het smeermiddel aan de dikke kant, dan is het beter wat minder te gebruiken, en niet de hele koker vol te zetten met vet. Anders bestaat de kans dat de as te zwaar gaat lopen, en de motor sneller warm loopt, door de extra weerstand.


Er zijn ook assen die in principe geen smering nodig hebben, Raboesch heeft er een aantal in hun assortiment, en mogelijk zijn er meer aanbieders. Deze assen worden ook wel onderhoudsvrije assen genoemd. Dit heeft natuurlijk voordelen, maar ze zijn daardoor wel een stukje duurder dan een standaard as met koker.



Vraag 3: Is het nodig om het roer te smeren?

Antwoord: Als de bovenkant van de roerkoker boven de waterlijn uitsteekt, zal dit in principe niet nodig zijn. Maar, er zitten een paar addertjes onder het gras. Bij een aantal boten zal de achterkant wat in het water zakken als de boot sneller gaat, waarbij het best mogelijk is dat de bovenkant van de roerkoker wel onder de waterlijn gaat komen. Bovendien veroorzaakt het door de schroef weggestuwde water extra druk, waardoor de roerkoker snel een potentieel lek kan worden. Dus het is zeker aan te raden ook het roer te smeren. Net als bij de schroefas kan dit via een op de koker bevestigde smeernippel, en anders het roer uitnemen, wat vet in de koker, en roer weer terug plaatsen.




Hoofdstuk 3: Motorisering, besturing en elektronica



Vraag 1: Wat heb ik nodig om een boot op afstand bestuurbaar te maken?

Antwoord: Kort samengevat, even uitgaande van een boot met 1 motor en 1 roer, een eenvoudige combinatie, zijn de volgende dingen minimaal nodig:

- Zender (zorgt voor het signaal dat naar de boot wordt gestuurd)
- Ontvanger (ontvangt het signaal van de zender en stuurt dat door naar aangesloten onderdelen, zoals een servo)
- Electromotor
- Snelheidsregelaar met BEC (BEC betekent dat je geen aparte accu voor de ontvanger nodig hebt)
- Servo (zet het signaal van de ontvanger om in een draaiende beweging van ca 45 graden naar beide kanten)
- Accu

Simpel gezegd worden de servo (die het roer gaat bedienen) en de snelheidsregelaar op de ontvanger aangesloten. De ontvanger krijgt zijn stroom via de snelheidsregelaar, en via de antenne komt het stuursignaal van de zender binnen. De accu wordt aan de ingangskant aangesloten op de regelaar (let hierbij extra op de plus en min, 1 foutje kan een rokende regelaar betekenen!) en de uitgaande draden gaan naar de motor.

Tip: Op de "Script Asylum" staan diverse schema's, die mooi weergeven hoe de componenten zijn aangesloten. http://scriptasylum.com/rc_speed/wiring.html



Vraag 2: Wat voor motor moet ik nemen?

Antwoord: Het is lastig om daar zo een pasklaar antwoord op te geven. Veel hangt af van de toepassing. Is het een snel schip, of juist een sleper die veel kracht moet hebben? In het algemeen zijn motoren met een hoog toerental meer geschikt voor snelle schepen, en langzaam lopende motoren, die meer kracht hebben, meer voor bijvoorbeeld slepers. Wel is het mogelijk om met een vertragingskast van een motor met veel toeren, eentje te maken die minder toeren op de schroefas geeft, en meer kracht heeft.


Een handig hulpmiddel bij het kiezen van een motor kan een "motorcalc" programma zijn, zoals deze Excel sheet (meer info in dit topic over modelberekeningen)

Je kunt een aantal gegevens van je schip invoeren, en daar rolt dan een advies uit voor de motorisering, en ook voor de aanbevolen schroef. Een andere optie, waarbij je ook een scheepstype kan kiezen waarvoor de berekening wordt uitgevoerd, is dit alternatief

Wel in het Duits, maar met een beetje inspanning moet daar wel uit te komen zijn.



Vraag 3: Welke maat schroef moet ik kiezen? En maakt de draairichting nog uit?

Antwoord: Ook hier is geen pasklaar antwoord op, wel een paar adviezen. Bij de zogenaamde "can" motoren, die uit een relatief eenvoudige metalen huls bestaan, zoals die uit de Graupner Speed serie, is de algemene richtlijn dat je beter de schroef niet groter kan kiezen dan de diameter van de motor. Motoren met extra koppel, zoals een 600 Turbo, heeft daar wat meer marge. Het in de vorige vraag genoemde "motorcalc" programma kan ook hier hulp bieden.


Heb je een forse boot, met schroeven van 60 mm of zo, of groter, dan is het zeker aan te raden naar messing schroeven te kijken. Deze zijn wel fors duurder, maar vervormen minder onder belasting, en leveren meer stuwkracht. Ook bij kleinere maten kan een messing schroef beter presteren dan een kunststof exemplaar. Bij deze maten is de Robbe Dynamic schroef ook een optie. Deze heeft meer bladoppervlak en de bladen maken een steilere hoek met de as (dit wordt ook de "spoed" van een schroef genoemd) dan een standaard schroef, zoals vaak bij een bouwdoos wordt meegeleverd, en kan een goedkoop alternatief zijn voor meer stuwkracht.


Wat betreft de draairichting, een boot met 1 schroef zal licht naar 1 kant wegtrekken, door het zogenaamde wieleffect. Zo zal een boot die, van achteren gezien, een rechtsom draaiende schroef heeft, met het roer perfect in het midden, flauw naar links afbuigen en waarschijnlijk linksom een kortere draaicirkel hebben. Achteruit varend heb je het tegenovergestelde effect, de achterkant zal naar links willen, en de boeg dus naar rechts draaien. Een van achteren gezien linksom draaiende schroef (let op, fabrikanten als Raboesch kijken juist vanaf de motor!) heeft een klein voordeel over een rechtsdraaiende, omdat deze eerste zichzelf juist vaster op de schroefdraad van de as wil draaien, en dus minder snel los zal komen van de as.


Bij boten met meerdere schroeven is het aan te raden deze contra te laten draaien, dan wordt het wieleffect gecompenseerd. Bij 3 schroeven of meer altijd de buitenste tegengesteld kiezen, en de middelste maakt dan niet uit. Bij echte schepen maakt het soms sterk uit welke kant de buitenste schroeven op draaien, voor modelschepen is het praktisch om de rechter schroef rechtsom te laten draaien, en de linker linksom.



Vraag 4: Ok, ik heb nu een passende motor, hoe bouw ik deze netjes in?

Antwoord: Het makkelijkst is met een in de winkel gekochte motorsteun. Deze bestaat alleen vaak uit een stukje haaks omgebogen, vaak wat dun, metaal, en is wat flexibel. Daardoor kan de uitlijning van de motor wat veranderen, en de motor gaan bewegen als hij draait. Meestal wordt zo'n steun op een in de romp gelijmd blokje hout geschroefd, eventueel met een laagje trillingdempend materiaal tussen onderkant steun en hout, om het geluid te beperken.

Je kan zo'n steun ook zelf maken, meestal wordt dan meteen wat steviger metaal gebruikt, waardoor het echt een "steun" is.


Een spant in de romp lijmen, waar de motor door kan steken, is ook een veelgebruikte methode. Hiermee worden de krachten op de motor beter over de romp verdeeld, en de romp krijgt er ook extra sterkte van.


Tip: Let er wel op dat er extra openingen in het motorspant komen, als de motor over koelopeningen beschikt aan de zijde waar de as uitsteekt. Anders zal de motor sneller warm worden en na langer varen defect kunnen raken.


Een laatste manier die ik hier zal noemen, is de motor simpelweg vastzetten met de eerder bij het verlijmen van de schroefaskoker aangehaalde TEC7 kit. Voordeel is wederom de uitstekende demping van trillingen, nadeel is dat de motor niet even los te schroeven is, maar alleen te verwijderen door met een scherp mes de laag kit door te snijden.


Tip: Zorg bij het bepalen van de plaats voor je motorsteun, spant of welke manier dan ook, dat de motor zo netjes mogelijk in lijn staat met de schroefas. Dit scheelt trillingen, dus lawaai, snelheidsverlies, slijtage, en stroomverbruik. Een handige manier om de uitlijning te controleren is de motor op een lage spanning te laten lopen, met een ampèremeter tussen motor en accu. De stand waarbij de minste stroom loopt, is de stand waarbij je aandrijving het minste weerstand geeft, en dus het best is uitgelijnd. Je kan ook een starre koppeling tussen motor-as en schroefas zetten, bijvoorbeeld een buisje wat net om beide assen klemt. Dan zal je motor al zo goed als perfect in lijn staan met je schroefas.



Vraag 5: Welke koppeling kan ik het beste gebruiken om motor en schroefas te koppelen?

Antwoord: Dat hangt sterk van het type motor af, en dan vooral hoeveel deze belast gaat worden. Bij kleinere scheepsmodellen, die bijvoorbeeld van een 2 mm schroefas zijn voorzien, zal een koppeling van een stukje rubber- of siliconenslang prima voldoen. Een eventueel minimaal verschil in uitlijning wordt mooi opgevangen, en het dempt ook trillingen. Nadeel is dat het rubber kan uitdrogen en inscheuren, zodat de koppeling gaat slippen.


Een variant op deze koppeling gebruikt een stuk rubber in het midden, en 2 gekartelde bussen, waarvan eentje op de schroefas komt, en eentje op de motoras. Deze koppeling kan zwaarder belast worden.


De kruiskoppeling is ook erg gangbaar. Voordeel is dat je ook in situaties waar de motor gewoon niet perfect met de as uitgelijnd kan worden, een redelijk hoogteverschil kan overbruggen. Wel is het zaak dat verschil zoveel mogelijk te beperken, anders gaat er meer energie verloren in de koppeling, door wrijving, en vaak zal de aandrijving meer herrie gaan maken. Over het algemeen is dit type koppeling goed bestand tegen hogere belastingen, maar is niet onverwoestbaar.


De sterkste koppeling is het type dat uit een metalen buis bestaat, die een starre verbinding tussen motor en schroefas tot stand brengt. De uitlijning moet dan wel goed in orde zijn, anders gaat het wringen. En er is totaal geen demping tussen de motor en de schroefas. Maar meestal is wat extra geluid geen probleem bij boten waar dit soort koppeling wordt toegepast, je vindt ze vaak in snelle schepen en speedboten.



Vraag 6: Welke accu moet ik kiezen?

Antwoord: Zoals met meer vragen in dit topic het geval is, hangt dit sterk af van het type schip dat je hebt en de afmetingen. Verder is het ook handig om te weten hoeveel ampère(s) je motor(en) vragen bij vol gas. Je accu moet immers wel in staat zijn die stroom te kunnen leveren.

Bij zware schepen, die flink wat gewicht nodig hebben om diep genoeg in het water te liggen, is de loodaccu (Pb) een goede optie. Deze brengen immers al flink wat gewicht mee. Nadeel is dat ze minder geschikt zijn om flinke stromen in ampères te leveren, en dat het laden vaak lang duurt.

De Nickel-Metaal-Hydride accu (NiMH) is een stuk lichter, en kan hogere stromen leveren. Ze zijn ook sneller laadbaar, de betere cellen in een uur of nog vlotter. Nadeel is vooral dat ze bij niet gebruiken relatief snel hun spanning verliezen, op de Eneloop cellen van Sanyo na. Alleen zijn deze weer minder geschikt voor het leveren van hoge stromen, en alleen tot formaat penlite (AA) verkrijgbaar. Als je het gewicht van je boot wil beperken, een goede keuze.

Op lithium gebaseerde accu's, waarvan het Lithium-Polymeer type (LiPo) de bekendste is, zijn tegenwoordig ook erg populair. Nog lichter dan de NiMH cellen, dus meer energie-inhoud per gram accu, ze kunnen uitstekend een constante hoge stroom leveren, mogen vaak zeer snel geladen worden (in een half uur, of nog korter) en blijven na het laden lang op spanning, dus gebruiksklaar. Nadeel is dat net iets te diep ontladen de accu kan beschadigen, of zelfs compleet onbruikbaar kan maken. Er zijn ook varianten die minder kwetsbaar zijn, maar die kunnen vaak minder hoge stromen leveren. Als elke gram telt, of de andere voordelen zwaarder wegen dan het nadeel dat je ze met extra zorg moet behandelen, is er geen krachtiger akku te vinden.


Tip: Elders op dit forum zijn voor de genoemde accutypen FAQ topics gemaakt, waar per soort een uitgebreidere uitleg wordt gegeven over de voor- en nadelen van deze accu's en hoe ze te behandelen. Deze topics vind je hier: [FAQ] Accu's en laadtechnieken

Het is beslist aan te raden deze topics aandachtig door te nemen, bij electro-aangedreven boten is het immers zo dat je boot net zo goed varen als de conditie van je accu is.



Vraag 7: Hoe sluit ik een servo aan op het roer?

Antwoord: Je zal wellicht hebben opgemerkt dat er bij de servo een aantal hevels is meegeleverd. Vaak eentje in de vorm van een plus-teken, met een aantal gaatjes erin. In die gaatjes kun je een stuurstang haken. Nu moet er op de as die in het roer zit, ook een hevel komen, om de beweging van de servo over te brengen naar het roer. Bij bouwdozen zit wel eens een hevel meegeleverd, maar vaak is deze van het type dat tussen 2 schroeven met ringen op de as wordt geklemd. Dit is vragen om moeilijkheden. Kies bij voorkeur een roerhevel van dit type:



Deze werkt met inbus (het is aan te raden een plat kantje aan de as van het roer te vijlen op de plek waar de inbusbout op de as drukt) en zeer degelijk. Bij veel boten is het roer na het plaatsen van het dek minder goed bereikbaar, dus tijd investeren in een degelijke aansturing van het roer, is snel terugverdiend.


Tip: Door een ander gaatje te kiezen op de stuurhevel op de servo, of die bij het roer, kun je de uitslag van het roer aanpassen. Dit is handig als je geen computerzender hebt, waarbij je de uitslag electronisch kan afstellen.



Vraag 8: Hoe moet ik alles aansluiten bij 2 motoren?

Antwoord: Hier zijn meerdere opties voor, hier volgen een paar gangbare oplossingen.

- Het eenvoudigste is beide motoren op 1 regelaar te zetten, waarbij dat dan natuurlijk wel eentje moet zijn die genoeg stroom aankan om 2 motoren te kunnen aansturen. Nadeel is dat je geen gebruik maakt van de extra mogelijkheden die 2 motoren kunnen bieden.

- Door voor elke motor een aparte regelaar te gebruiken, komen meer mogelijkheden binnen handbereik. Elke motor is dan apart te besturen, waardoor je zelfs kan draaien op de plaats. Rechtuit varen is dan wel wat lastiger, omdat je voor beide motoren een stick moet bedienen, en dan ook nog de roeren. Om dit makkelijker te maken zijn er zogenaamde "twin-sticks" uitgevonden. Daarbij wordt 1 normale kruisknuppel omgebouwd tot 2 verticaal bewegende gashandels, die makkelijk tegelijk omhoog kunnen worden geduwd, maar ook onafhankelijk kunnen bewegen.

- Een derde optie is ook aparte regelaars te gebruiken, en deze te koppelen middels een zogenaamde mixer, in dit geval een "master/slave" type. Dat is een stukje electronica waardoor je kan regelen dat de ene regelaar de andere volgt, maar ook op afstand deze koppeling verbreken, zodat de regelaars weer apart kunnen worden bestuurd. Zenders met programmeermogelijkheden hebben vaak ook deze optie, zodat je geen losse mixer-schakeling hoeft te kopen.



Vraag 9: Wat is beter, een aparte ontvanger-accu, of een BEC-systeem?

Antwoord: Beter is afhankelijk van de toepassing. Bij een boot waar de ruimte en/of de maximale "belading" beperkt zijn is een BES-systeem een mooie manier om een accu uit te sparen. Je zal iets korter kunnen varen, maar dat zal ruimschoots opwegen tegen de voordelen van een lichtere boot.

Zijn ruimte en extra gewicht geen probleem, dan is een aparte ontvangeraccu aan te raden. Zo kan het voorkomen dat bij een dot gas geven de spanning van de accu even inzakt, en dat kan tot gevolg hebben dat de dor de BEC aan de ontvanger geleverde spanning ook even inzakt, en sommige ontvangers raken daardoor even de verbinding met de zender kwijt. Een ander nadeel van een systeem met BEC is dat een geblokkeerde schroef zou kunnen zorgen dat de zekering tussen snelheidsregelaar (waarvan meestal de BEC wordt gebruikt) eruit springt, zodat alles zonder stroom zit. Met een losse ontvangeraccu blijft de rest van de boot nog onder spanning, en soms kun je dan nog naar de kant komen.

Tip: Als je meerdere regelaars in je boot hebt, en deze allen over een BEC-systeem beschikken, mag er maar van 1 regelaar de kabel die de BEC spanning levert, aangesloten zijn op de ontvanger. Dit kun je bereiken door het rode draadje uit de kabel tussen regelaar en ontvanger door te knippen, of, minder destructief, het pennetje uit de connector te duwen, en met een plakbandje aan de andere draden vast te plakken, zodat het blanke metaal van de contact-pin goed afgeschermd is



Vraag 10: Hoe maak ik werkende verlichting, en hoe sluit ik dat aan?

Antwoord: Ten eerste heb je de keuze tussen de "klassieke" gloeilamp, in miniatuurformaat dan natuurlijk, en de meer moderne LED. Gloeilampjes hebben vaak een zachter, warmer licht, met meer spreiding dan LEDs, maar ze worden wel warmer en hebben mede daardoor een beperkte levensduur. LEDs gaan beduidend langer mee, en het probleem van de mindere spreiding kan opgelost worden door de buitenkant met fijne korrel waterproof schuurpapier iets op te ruwen. Bij LEDs moet wel erop worden gelet hoe ze worden aangesloten, ze laten stroom maar in 1 richting door, in tegenstelling tot gloeilampen, waarbij het niet uitmaakt hoe je ze aansluit. Voor meer informatie over het werken met LEDs is het leerzaam om eens hier te kijken


Tip: Om na te kijken welke lichten waar moeten komen op je schip, is dit topic erg handig.



Hoofdstuk 4: Veiligheidsmaatregelen



Klinkt erg serieus, maar dit hoofdstuk gaat er meer om hoe je schip heel te houden. Al heb je alles netjes en waterdicht ingebouwd, een ongeluk zit vaak in een klein hoekje. Soms kun je met een paar simpele aanpassingen de gevolgen beperken. Deze zullen we, in willekeurige volgorde, voorbij laten komen.


1 - De onzinkbare boot:

Om herhaling van de geschiedenis te voorkomen (de naam "Titanic" zal de meesten wel wat zeggen...) kun je extra drijfvermogen creëren. Dan kan door luchtkasten aan te brengen, dus zeg maar ruimtes die aan alle kanten afgesloten zijn. Komt er buiten het gedeelte waar de luchtkasten zitten een lek, dan zal de boot door het resterende drijfvermogen blijven drijven. Slaat er een lek in een luchtkast, dan zal hooguit dit deel vol lopen, en vaak nog niet eens helemaal, omdat de in de luchtkast gevangen lucht steeds verder wordt samengeperst, totdat die druk net zo groot is als die van het binnendringende water.

Een andere manier om extra nood-drijfvermogen te hebben, zijn de zogenaamde "poolnoodles" die o.a. bij de Action te vinden zijn, maar vast ook elders te koop zullen zijn. Deze ronde staven "schuim" hebben als voordeel op luchtkasten dat ze niet lek kunnen raken.



2 - Lekkage tijdig opmerken:

Als je boot flink dieper gaat liggen merk je meestal wel dat er een lek is, maar dan kan het al te laat zijn om deze naar de kant te laten varen. Hoe hoger het water staat in de romp, des te groter de kans dat de elektronica kortsluiting zal maken, en de besturing niet meer werkt. Dus hoe eerder je merkt dat er wat mis is, des te beter. dit kan door een watermelder in te bouwen. Simpel gezegd bestaat deze uit een zoemer/luidsprekertje, een "voeler" (die zou kunnen bestaan uit 2 metalen contactjes op kleine afstand van elkaar) en een stukje elektronica dat de luidspreker een signaal laat geven als de sensor "nattigheid voelt". Zorg er wel voor dat de voeler het diepste punt van de romp zit, waar het water het eerste naartoe zal lopen bij een lekkage.



3 - Lekwater afvoeren voordat het kwaad kan:

In echte boten is vaak een zogenaamde "bilgepomp" aanwezig, om water wat zich onderin het schip verzameld heeft, naar buiten te pompen. Dit kan natuurlijk ook in een model worden toegepast. Het principe is gelijk aan een bluspomp (wordt nog besproken bij elektronica) alleen wordt het water nu niet van buiten de romp aangezogen, maar bij voorkeur vanaf het laagste punt in de romp. Bediening kan met een afstandbestuurde schakelaar, of geheel automatisch, door de pomp aan te laten sturen door een watermelder.

Aangezien er in het model vaak wat "rommel" achterblijft (snippers ABS / stukjes hout of multiplex / isolatie van gestript draad of een moertje M2 wat uit je vingers viel tijdens de bouw) verdient het aanbeveling om de aanzuigopening van zo'n bilgepomp te voorzien van een filter. Dat kan een stukje simpel stukje ABS zijn, voorzien van kleine gaatjes, een stukje panty of metaalgaas van een theezeefje. Anders komt die rommel op den duur in de pomp terecht en dat betekent meestal "einde pomp". Tevens een reden om af en toe eens de binnenzijde van je model schoon te maken...

Toch water binnen gekregen in de boot, wat nu?

Als ondanks deze maatregelen het mis is gegaan, is het zaak het water zo snel mogelijk te verwijderen, en te voorkomen dat de ingebouwde componenten nat worden, als die nog niet in het water hebben gestaan. Is het laatste het geval, dan is de meest eenvoudige manier om de boot snel leeg te krijgen, deze op de kop te houden. Let wel op losse onderdelen als accu's, dat die niet uit de boot vallen. Is het water nog niet bij de RC spullen gekomen, dan biedt een injectiespuit uitkomst. Daarmee kun je prima het water wegzuigen, eventueel ook met keukenrol de laatste vochtigheid opnemen. Condens en elektronica zijn geen vrienden...

Zijn de RC onderdelen toch (flink) nat geworden, dan geeft dit topic een prima uitleg wat te doen om de schade te beperken. Met een beetje geluk zal er zelfs helemaal geen schade zijn, maar dat hangt grotendeels af van of er tijdig actie is ondernomen om op de juiste manier de apparatuur droog te krijgen.





(Tot zover, meer zal zsm worden toegevoegd. Laatste update: 9 juli 2012)

 

Commentaar, aanvullingen, verbeteringen, allemaal welkom.

 

De vraag op je plamuurvraagje zal ik maar even hier beantwoorden,

Je hebt verschillende plamuren die wij als botenbouwers kunnen gebruiken,
Ik zal er 2 hier noemen die over het algemeen goed te gebruiken zijn (mijn ervaring dan he...)

Je hebt polyester plamuur en epoxy plamuur,
De polyester plamuur is de betere altijd nog motip, niet duur en bijna overal wel verkrijgbaar,
De voordelen van polyester plamuur is dat het gemakkelijk te verwerken en te schuren is, Ik gebruik altijd polyester fijn plamuur (zacht gele kleur)
Het luistert niet al te nauw naar de mengverhouding (alleen als je te weinig verharder gebruikt) je moet er rekening mee houden dat je ongeveer 2,5% verharder gebruikt als je gaat mengen, iets te veel kan geen kwaad, maar veel te veel weer wel, Je plamuur word dan roze en zal sneller uitharden wat dus meer warmte kan creëren en dus kans op scheurtjes,
Het werkt fijn door de fijne structuur van de plamuur zelf en dus zeer geschikt voor kleine oneffenheden,kiertjes,putjes enz,enz.... Het hecht op bijna alle materialen.. er zullen nog wel meer voordelen ervan zijn maar dit is wat ik zo 1.2.3 kan opnoemen,

Nadelen zijn, de stank, fijnstof van het schuren (dus mondkapje dragen...) is niet waterdicht (polyester plamuur is bros van zich eigen en werk als een spons, dus aflakken is wel belangrijk..) het hecht niet als er geen goede voorbereiding zijn gedaan,(schuren en ontvetten), en zullen nog wel wat meer nadelen zijn maar dit kwam in mij op...

De 2de plamuur is epoxy plamuur, Is wat duurder als polyester plamuur en niet echt overal verkrijgbaar (voornamelijk op het net.)
Voordelen van epoxy plamuur zijn: Het is water/zuur bestendig en dus prima kaal te gebruiken, Stink een stuk minder als polyester , is makkelijk te verwerken en laat zich goed bewerken,
Heeft geen last warm/koud krimp en blijft tot zekere hoogte een bepaalde flexibiliteit behouden, Ik werk nog niet zo lang met epoxy plamuur dus verdere voordelen kan ik nog niet benoemen,

Nadeel van epoxy plamuur is, Het is gevoelig voor uv straling (verkleuren), de mengverhouding luister nauw, het hecht zich niet op alle materialen (enkel op polyester,epoxy,hout,metaal), de droogtijd is behoorlijk in vergelijking van polyester, Er zullen vast nog meer nadelen zijn, maar dit is tot nu toe mijn ervaring ermee...

Suc6...

Mvg Vincent

 

Mooie toevoeging, Vincent. Dat ga ik zsm inpassen in het gedeelte over het afwerken van de romp.

 

1ste
Ik neem aan dat je bedoelt met de regel over polyesterplamuur dat het niet waterdicht is.
Niet waterbestendig betekent dat het oplost in water, dat gaat met uitgeharde twee component niet.

2de
hecht epoxy niet op epoxy?
Moet daar een hecht primer tussen voordat je weer kan plamuren??

 

Heb me post aangepast Harm, Epoxy kan op gewoon op epoxy, maar de oppervlakte moet wel geschuurd en ontvet zijn..

Dat is de basis van elke plamuur, als er geen goede voorbereidingen zijn gedaan zal geen plamuur hechten, Het lijkt wel of het vast zit maar zodra je er tegenaan tikt komt het gelijk los,

Dus moraal van mijn verhaal is, Goede voorbereiding voorkomt een hoop ellende..

 

Vincent

pas dan aub ook even aan dat epoxy minder schadelijk is voor de gezondheid !!
epoxy is opgebouwd uit aromatische koolwaterstoffen

ik weet ook wel dat er massa's verschillende epoxy's op de markt zijn maar zou bij ieder toch de nodige voorzichtigheid aan de dag leggen

t'is niet omdat het niet uren in de wind stinkt dat het minder schadelijk is, wees blij dat styreen (ook een aromoatische kws) een lage reukgrens heeft zodat je er van nature voorzichtiger mee omgaat

mvg
Ben

 

Ben,

Het is een FAQ over schepen, geen omzendbrief van het ministerie van Volksgezondheid....

De schadelijkheid van de gebruikte producten staat in grote letters op de flacons en verpakking, dat lijkt me voldoende.

Stevo

 

Ik kan eventueel een korte algemene waarschuwing toevoegen aan het begin van de FAQ, omdat het toch ook te verwachten is dat beginners erin zullen kijken, die misschien niet verwachten dat er risico's zitten aan bepaalde producten. Dat lijkt me afdoende, het is inderdaad niet de bedoeling door te schieten, dan moet ik ook waarschuwen voor scherpe messen, etc.


Edit: inmiddels een korte waarschuwing vooraf erbij gezet. En nu ga ik maar eens mijn bed opzoeken. Te weinig nachtrust schijnt ook niet goed voor de gezondheid te zijn. ;-)

 

Goed bezig, Indoorvlieger! Het wordt een mooi samenhangend verhaal zo, zonder gelijk een diepte-verhandeling over de welles en nietes van verschillende technieken.

 

Dank je. Ik probeer om het informatief, overzichtelijk, en niet onnodige belerend te houden, en dat is soms best een uitdaging.

 

Mwah, het gaat je tot nu toe anders prima af!

 

Hou op, ik ben normaal al zo rood als een kreeft...

Misschien kan ik putten uit ervaring met het opzetten van een FAQ voor een aantal heli's, wat ik hier en op RC-Groups heb gedaan. Maar het blijft toch steeds goed opletten, ook of je geen dingen teveel laat overlappen en dan dubbel gaat behandelen.

Als er dingen zijn die jullie missen, of andere op- en aanmerkingen, laat maar horen.

 

Is dit wat daarvoor, gebaseerd op de formules en berekeningen van André Feenstra? Modelberekeningen Berekend ook modelgewicht, schaalsnelheid, schroeftoerental, etc. Begeleidend topic modelberekeningen-gewicht-snelheid-vermogen met handleiding en toelichtingen.

 

Dat is hem, Lex! Er moet er ook nog eentje zijn die wat uitgebreider is, waarbij ook het type schip, verdringer, halfglijder, etc in verwerkt was, maar deze zal ook zeker voldoen. En mocht ik die andere nog vinden, dan voeg ik daar ook de link naar toe. Bedankt voor de aanvulling.


Met dank aan de mods, de startpost bevat nu weer de meest recente info.

 

Mooie berekening, maar wat als:
Je geen info van het origineel hebt?
PK
Tonnage
Snelheid

(of heb ik die pech alleen?)

 

Dan neem je de Duitse versie, die ik net heb toegevoegd. Daar hoef je alleen de gegevens van je model in te voeren, en die zullen toch wel bekend zijn in de meeste gevallen.

 

Ik ben wat apart met mijn sleper.
Ik hoop dat het voor de electromensen wel van toepassing is.

Dat is tenslotte toch de overgrote meerderheid.

(mogelijk kan je nog de http teksten veranderen in een wat duidelijkere omschrijving,
Als je dan een volgende keer die link weer zoekt in dit draadje dat je die meteen kan vinden, zonder eerst in de bijbehorende tekst te moeten ontdekken welke link waarvoor dient.)

 

Stoom valt inderdaad buiten deze FAQ. Ik denk dat daar zoveel specifieke kennis en ervaring voor nodig is, die ik in ieder geval ontbeer. Misschien een ideetje voor iemand die wel kan "lezen en schrijven" met stoommachines? Zou jij zo iemand weten, Harm?

Die linkjes zal ik nog naar kijken, ik weet alleen uit mijn hoofd niet hoe je het zo neerzet dat een woord naar een URL linkt, maar daar kom ik ook wel achter.

 

Standaard is een link

(URL)http://www.modelbouwforum.nl/forums...aq-voor-botengedeelte-work-progress.html(/URL)

Dat is naar dit draadje. Nu wijzigen in

(URL=http://www.modelbouwforum.nl/forums/newreply.php?do=newreply&noquote=1&p=2607859)Dit draadje(/URL)

dan zie je alleen in blauw 'Dit draadje', en als je er op klikt ga je naar de link. In het echte invoervenster in plaats van alle ronde () haakjes vierkante [] haakjes gebruiken, anders kon ik dit niet zichtbaar krijgen.