Dit is niet echt een volledig bouwverslag, ik wil dit als beginnend modelbouwer echter toch graag met jullie delen. Een jaar geleden heb ik besloten om een model van havensleper op stoom te gaan bouwen. Dit is eigenlijk een beetje uit de hand gelopen nadat mijn zoontje graag wou weten wat een stoommachine was en hoe deze werkte. De Wilesco stoommachientjes uit de speelgoedwinkel vond ik zelf te blikkerig.
Het model is gebouwd naar de Amsterdamse havenslepers van rond de oorlog, zoals de President Roosevelt en de Winston Churchill. Het is een varend model geworden van 93 cm lang in schaal 1:35. De tekening die ik in eerste instantie van de NVM had gekocht bleek slecht gedetailleerd en om een eenvoudig stapelbouw bootje te gaan, Via internet heb ik de details erbij gezocht, dit is grotendeels gelukt, al moest ik wel hier en daar wat aannames maken (o.a. achterste dekhuis). De bedoeling was echter om een leuk varend model op stoom naar de tijdsgeest te maken en minder een exacte replica.
Geplaatst is de Twin Marine Engine stoommachine van PM Research, gekocht in de VS via The Steam Chest op Ebay. Het betreft hier een voldruk stoommachine met tuimelcilinders in V-opstelling, ½” zuigerdiameter, ¾” slag. Deze is zelfstartend en heeft een bedienschuif met vooruit/stop/achteruit mogelijkheid die via één servo is aan te sturen. De kit kan volledig bewerkt geleverd worden en zit dan in een avond in elkaar. Ik heb er wat aan gerekend, deze zou bij een druk van 50 PSI (3,5 bar) en 500 rpm een theoretisch vermogen leveren van 25 Watt. In de praktijk kan deze stoommachine ruimschoots een 55 mm schroef aandrijven. De stoommachine lekt ook weinig stoom en kan goed onderdek worden ingebouwd.
De verticale rookpijp ketel is eveneens van PM Research, bevat ca 250 cc water en heeft een veiligheidsventiel afgesteld op 3 tot 3,5 bar. Deze degelijke koperen ketel wordt als kit geleverd en d.m.v. “hard”soldeer in elkaar gesoldeerd. De bijgeleverde soldeer is volgens mij een tussenvorm tussen tin en zilver, maar is goed met een fatsoenlijke propaanbrander te vloeien. De ketel is eenvoudig te testen door deze volledig met water te vullen, op 6 bar druk te brengen (perslucht blazen in het eind van de vulslang) en dan een dag afgesloten te laten liggen. Deze mag dan geen druk verliezen of gaan lekken. Hiervoor zijn een paar kraantjes en een manometer voor op de ketel wel handig.
Voor het uitdraaien van de rookkap en de vuurkast van de ketel moet je iemand kennen met een kleine draaibank. Dit geldt ook voor het slaggereedschap voor de koperen klinknagels en het gereedschap voor het omfelsen van de rookpijpen wat je zelf moet maken. Materiaal hiervoor zit er echter bij, evenals uitstekende beschrijvingen en tekeningen. Let er wel op dat alles nog in Amerikaanse maten gaat en een Inchmaat sleutel- en inbussetje geen overbodige luxe is bij het in elkaar zetten van zowel ketel, stoommachine als leidingwerk. Voor dit laatste is het ook verstandig Amerikaans tap- en snijgereedschap aan te schaffen.
Verder heb ik een watertank met handpomp in het vooronder geplaatst om de ketel onder druk bij te kunnen vullen. Dit is absoluut noodzakelijk bij een relatief kleine ketel in verhouding met de stoommachine. Er is een messingen opvangtankje voor condens en olie uit de uitgaande stoom geplaatst naast de ketel en de stoommachine is voorzien van een condensaat smeerpotje in de toevoerleiding. Gestookt wordt de met hout en katoen geïsoleerde ketel nog met Esbit (ik vind de rook leuk) en in de praktijk is dit geen probleem, omdat je na 5 tot 10 minuten varen toch de ketel moet bijvullen met water. De uitgaande stoom wordt in de pijp naar boven geblazen, dit zorgt er voor dat het vuur bij hoger toerental meer trekt.
Het model van de sleepboot zelf is conventioneel gebouwd middels watervast multiplex spanten op een doosconstructie kiel met vlakke bodem. Dit geeft de mogelijkheid om op een ruime, vlakke aluminium bodemplaat de ketel, stoommachine, tanks, e.d. goed diep te monteren en onder deze aluminium plaat de bodem flink op te vullen met lood. De rest van het model is zo licht mogelijk gehouden (balsahout als scheepswandbekleding voorzien van een laag glasdoek met epoxy en 1,5 mm berkentriplex voor dek en opbouw). Dit alles om het hoogliggende gewicht van de verticale ketel te compenseren. Het model ligt prima in het water en er was alleen een klein blokje trimlood (voor de stoommachine gemonteerd) van 300 gr noodzakelijk.
Alle deuren en luiken kunnen open (dit om voldoende luchttoevoer voor het vuur onderdek te garanderen, is echter door de goede trek van de verticale ketel niet geheel noodzakelijk gebleken). Let er wel op dat rond de ketel het hele model uit elkaar moet kunnen om rookpijpen en vuurkast te kunnen reinigen.
In mijn vijver is het model in een paar meter al flink op snelheid (zeker marstempo) en kan door toepassing van het Becker-roer erg kort draaien (al is voor “op de plaats” draaien wel vol stoom nodig). Een stoomfluit complementeert het geheel (al is deze wel een beetje uit proportie en klinkt minder door de natte stoom). De boot is voorzien van verlichting die in vier groepen is in te schakelen: navigatie-, dek-, binnenverlichting en zoeklicht, deze laatste kan ook draaien dmv een servo (minder origineel, maar wel leuk).
Het geheel wordt bestuurd door een Spektrum DX5e zender (5 kanalen, 2,4 Ghz, goede prijs-kwaliteit). De servo’s zijn weggewerkt achter onder het dek (roer en stoomschuif) en in de dekopbouw (fluit en zoeklicht). De besturing voor de verlichting zit eveneens onder de stuurhut. Voor onder het dek bevinden zich accu’s en ontvanger.
roost:
n
