Messing etsen: Het algemene verzamel draadje

Discussie in 'Verlijming & constructie' gestart door Teus, 2 mrt 2010.

  1. Fokker E.III

    Fokker E.III

    Lid geworden:
    15 dec 2009
    Berichten:
    48
    Hoi Ad,

    Ook welkom hier, en je bent niet te laat hoor. Dit is gewoon een lopend draadje waar een ieder zijn bevindingen, adviezen en vragen kwijt kan.

    Ik ben zelf nog niet verder gekomen met testen. Ik heb een eerste test gedaan met de Positiv20, maar dat plaatje was al belicht voor ik ging belichten om het maar zo te zeggen :rolleyes:

    Ik wil er binnenkort weer mee aan de slag.

    Gr. Teus
     
  2. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    OK, goed om te horen. Op het scheepsbouwforum ben ik tot nu toe een éénling, dus dan is dit draadje een uitkomst.
    Om te starten zal ik proberen in een paar afleveringen te schetsen waar ik nu sta, en wat mijn problemen zijn. Hopelijk dit weekend, want nu heb ik even geen tijd, want mijn etsbak staat te "borrelen", en ik ben bloednieuwsgierig naar het resultaat dat eruit gaat komen.

    Groet,

    Ad Bakker
     
  3. Teus

    Teus Guest

    :thumbsup:

    Harstikke mooi Ad dat je hier ook je bevindingen wilt delen. Ik sta v.w.b. etsen nog geheel in de kinderschoenen dus kan ik een hoop leren van jou ervaringen.

    Gr. Teus

    P.s.

    Fokker E.III ben ik ook, ik heb het draadje onder die noemer gestart i.v.m. het project dat aan die naam vastzit.
     
  4. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 1. Inleiding

    Toen ik april/mei 2009 met de ss Rotterdam begon had ik er nog geen idee van dat ik ooit aan etsen zou beginnen. De romp op de "klassieke" manier gebouwd met dubbele beplanking op spanten, waarbij de tweede beplankingslaag nog gedaan moet worden. Maar toen ik over de constructie van de dekopbouw ging nadenken moest ik een keuze maken. De buitenwanden hebben een enorm aantal ramen (alleen het onderste promenadedek al 262). Onderstaande foto (genomen op haar nieuwe ligplaats aan de Maashaven in Rotterdam) geeft een beeld hiervan.

    [​IMG]

    Diverse proefjes met hout en kunsstof plaat mislukten volledig. Zo ontstond in het najaar van 2009 het idee om het geheel te etsen.
    Om uit te proberen bij de Metaalwinkel in Rotterdam-Zuid een 0,3 mm dik plaatje "overschot" messing gekocht. Bij een elektronicazaak vervolgens een spuitbus Positiv 20, een etstank en de benodigde ontwikkelaar en etsmiddel aangeschaft. Het etsmiddel bleek achteraf ammonium persulfaat te zijn, maar dat zei me op dat moment niets.
    Ik zal proberen het hele etsproces stap voor stap te doorlopen, en per stap vertellen hoe ik ben begonnen, en hoe ik het nu doe. Dat laatste is natuurlijk niet persé het "beste", maar geeft aan waar ik nu sta. Ik ga hierbij uitsluitend uit van tweezijdig etsen.
    Even een waarschuwing: het wordt best wel een lang verhaal. Met praten wil ik nog wel eens kort van stof zijn, maar met schrijven ben ik soms niet te stoppen. Maar ja, iedereen is ten slotte vrij om het te lezen of niet.
    Om er een beetje lijn in te brengen volg ik het gehele proces voor een etsplaat die voor een gedeelte al beschreven staat in het ss Rotterdam draadje in het Bouwverslagen-Schepen subforum. Die was gisteren door een foutje in de belichting gedeeltelijk mislukt, dus moest dat toch over. Voorlopig plan ik aparte aflveringen met de volgende onderwerpen:

    - Tekenen van het ontwerp
    - Printen van etsmaskers
    - Keuze UV gevoelige etsplaat
    - Belichten
    - Ontwikkelen
    - Etsen
    - ????????(wat verder ter tafel komt)

    Tussentijdse wijzigingen voorbehouden!!
    Reacties zijn meer dan welkom. Ik ben tenslotte ook nog maar een beginner, en wellicht zijn er veel betere methoden dan die ik tot nu toe hanteer.
    Ik probeer de afleveringen zo snel mogelijk achter elkaar te plaatsen, in ieder geval vanavond de eerste.

    Groet,

    Ad Bakker
     
    Laatst bewerkt door een moderator: 24 dec 2015
  5. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 2. Tekenen van het ontwerp

    Je begint natuurlijk met een ontwerp van je etsplaat te tekenen. Daarvoor kan je elk tekenprogramma gebruiken, zelf gebruik ik een vectorieel tekenprogramma "Inkscape", dat gratis is te downloaden. Je zou het als een alternatief voor Adobe Illustrator kunnen zien, maar dat vond ik voor privé gebruik veel te kostbaar. Inkscape is best even wennen, maar als je gewend bent is het een fantastisch programma met ontzettend veel mogelijkheden. Ik gebruik het nu een half jaar, en nog steeds ontdek ik nieuwe mogelijkheden.
    Omdat ik met Positiv 20 begonnen ben, moet je alles "negatief tekenen". Dat gaat in eerste instantie nogal tegen je gevoel in: alles wat moet blijven staan mag niet belicht worden, en moet dus zwart getekend worden. Hieronder een voorbeeld van een etsmasker en het uiteindelijk resultaat van één van mijn eerste testjes (natuurlijk de raampjes waar ik zo'n problemen mee had). De raampjes zijn 4 x 7,5 mm, het spijltje is 0,5 mm.

    [​IMG]
    [​IMG]
    Er mankeert natuurlijk nog van alles aan, maar voor mij was het goed genoeg om te besluiten hiermee verder te gaan.
    Bij tweezijdig etsen is in principe de achterkant het spiegelbeeld van de voorkant. Maar er zijn dingen die alleen aan de voorkant of alleen aan de achterkant aangeëtst moeten worden. In het begin had ik daar echt wel de nodige problemen mee, en ging het regelmatig fout. Ik heb nu een werkwijze die goed bevalt, maar het blijft wel een zaak van goed uitkijken. Ik teken nu de voorkant, waarbij zwart en wit natuurlijk gebruikt wordt voor zaken die zowel aan de voor- als aan de achterkant moeten "blijven staan" respectiebvelijk weggeëtst moeten worden. Daarnaast gebruik ik groen voor lijnen en vlakken die alléén aan de voorkant aangeëtst moeten worden, en rood voor lijnen en vlakken die alléén aan de achterkant aangeëtst moeten worden. Je moet echt proberen de tekening van de hele etsplaat helemaal af te hebben voordat je deze dupliceert en spiegelt, want daarna nog wijzigen is één brok van ergernis. Na het spiegelen wordt het origineel de achterkant, en het gekopiëerde en gespiegelde exemplaar de voorkant. (uitleg hierna, bij het printen). Van de voorkant worden vervolgens alle rode delen verwijderd en alle groene delen wit gemaakt. Evenzo wordt aan de achterkant alle groene delen verwijderd en alle rode delen wit gemaakt.
    Uit te etsen onderdelen moeten natuurlijk geheel rondom geëtst worden. Voor de breedte van de omranding had ik aanvankelijk gekozen voor zo'n 1,5 mm, wat een puur "gevoelsmatige" keuze was. Bij het volgen van het etsproces viel het me echter op dat smallere banen eerder dooretsten dan brede. Daarom gebruik ik nu 0,5 mm brede omrandingen, net niet te smal om er nog met een mes in te kunnen voor het wegsnijden van de "bruggetjes" die het etsdeel moeten vasthouden (later meer hierover).
    Hieronder de "gekleurde" tekening van de etsplaat die ik wil gaan maken.

    [​IMG]

    Het zijn de achterste buitenwanden van het promenadedek (stuurboord en bakboord), met daarin opgenomen de reling op het daarboven gelegen boven-promenadedek. Apart zijn nog wat relingdelen opgenomen. Dit zijn hekjes die om de fundaties van de sloepen davits staan, hieronder in detail (de lijnen zijn 0,5 en 0,3 mm breed):

    [​IMG]

    Op beide tekeningen zijn duifelijk de rode "lipjes" te zien, die ervoor moeten zorgen dat het uit te etsen deel er niet uitvalt tijdens het etsen, en ook niet te veel vervormt. Deze lipjes ets ik aan de voorzijde in (vandaar dat ze rood zijn), zodat je aan de voorkant nog wel een strakke lijn krijgt. Het latere uitnemen kan met een scherp mes gebeuren, het liefst met een snijdende beweging anders is er het gevaar van lokaal vervormen van het etsdeel. Achteraf besef ik me dat ik bij de relingdelen wel met wat minder lipjes had kunnen volstaan. Dat wordt dus heel voorzichtig uitsnijden…..
    Deze tekening is dus gedupliceerd en gespiegeld en naar kleur aangepast. Het eindresultaat hieronder:

    [​IMG]

    Om de tekening heb ik met heel dunne (0.05 mm) lijnen en cirkels markeringen aangebracht om straks voor en achterkant zo exact mogelijk te kunnen uitlijnen. Met reling spijltjes van 0,3 mm breed zal wel duidelijk zijn dat dat een erg nauwkeurig werkje is, en ik denk het meest kritische in het hele proces. Dit komt ook later nog aan bod.
    Overigens is op de laatste tekening aan de onderkant van de wanden, net boven de "flappen" (die we nog wel van kartonnen bouwplaten kennen) aan de achterkant (het onderste deel dus) een lijn te zien. Op de eerdere "kleuren" tekening was deze rood, maar door de lage resolutie van de plaatjes die we hier (mogen) gebruiken, nauwelijks te zien. Dit zijn vouwlijnen waarover die "flappen" naar binnen worden gevouwen. Door het éénzijdig inetsen van de vouwlijn kan je een heel nette, strakke vouw krijgen zonder dat je speciaal gereedschap nodig hebt. De "flappen" zijn bedoeld om de vouw in kortere delen te kunnen uitvoeren. Zij worden aan de onderkant van het dek gelijmd, en zijn uiteindelijk niet zichtbaar meer.

    De volgende stap is het printen van het masker. Dat komt in de volgende aflevering.

    Tot dan,

    Ad Bakker
     
    Laatst bewerkt: 17 apr 2010
  6. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 3. Printen van etsmaskers

    Als volgende stap moet het getekende ontwerp geprint worden op transparant materiaal. Ik gebruik tot nu toe een eenvoudige HP all-in-one uit de Deskjet serie, originele HP inkjet transparanten en originele HP inkt.
    In de eerste plaats de printer. Ik was eerlijk gezegd verrast over de kwaliteit, met name de fijnheid van de inktjet prints. Je leest wel eens dat een laser eigenlijk een "must" is voor dit doel, maar ik vermoed dat dat verhalen zijn uit de tijd dat inkjets nog een veel lagere resolutie hadden. Om het eens uit te proberen ben ik wel eens naar zo'n printshop geweest, en tot mijn verbazing moesten ze zich daar in allerlei bochten wringen om met een laserprinter tot een aanvaardbaar resultaat te komen. En zelfs toen vond ik de "zwarting" niet perfect. En dat is best wel belangrijk: des te minder de zwarte delen UV licht doorlaten, des te minder kritisch wordt de later toe te passen belichtingstijd.
    Van "vroeger" herinnerde ik me ook nog wel dat tekeningen door de drukker op film werden gezet. Om dat eens uit te proberen kontakt gezocht met diverse drukkerijen, maar overal kreeg ik te horen dat dat een achterhaald proces was, dat niet meer werd toegepast. Uiteindelijk bij een grafisch bedrijf terecht gekomen, dat nog wel deze techniek toepast. Ik heb er puur uit nieuwsgierigheid één afdruk laten maken, en die was inderdaad schitterend. Haarscherp, en veel minder kwetsbaar dan inkjet prints, maar ja er hangt wel een prijskaartje aan: zo'n 12 Euro per stuk!!! Als je nagaat dat ik ondertussen de bodem zie van m'n tweede pak met 50 A4 transparanten dan kom je wel tot astronomische bedragen. En om op mijn leeftijd nog een krantenwijk te nemen zie ik niet zo zitten……….
    Voorlopig blijf ik het wel doen met de inkjet, hoewel het ook zijn nadelen heeft. In de eerste plaats (ook weer) de kosten. Het vreet (dure) inkt door de grote zwarte vlakken, en ook de transparanten zijn kostbaar (de laatste die ik kocht 60 Euro voor 50 A4 vellen). Voor de inkt heb ik nog wel goedkopere varianten (klonen en navullingen) geprobeerd, maar dat bleek (in ieder geval bij mij) één grote ergernis. Een paar printjes OK, en dan begon de ellende, dus dan toch maar weer de originele HP inkt. Met andere merken transparant heb ik eerlijk gezegd (nog) geen ervaring, maar de kostenbesparing die je daarmee kan bereiken is dacht ik maar marginaal. Kortom, zowel inkt als transparanten zijn gewoon kostbaar!! Verder zijn de inkjet afdrukken best wel kwetsbaar. Je hebt al snel een kras op de bedrukte kant. Voorzichtigheid is dus wel geboden.
    Bij de inkjet zie en voel je de inkt gewoon op de (ruwe) voorkant van heet sheet liggen. Dat betekent wel dat je de geprinte voorkant op de gevoelige laag moet leggen. Andersom krijg je lichtverstrooiïng waardoor je minder scherpe lijnen krijgt. Dat betekent dan ook dat je alles eigenlijk gespiegeld moet tekenen. Dat kan best wel eens verwarrend werken. De achterkant is weer het spiegelbeeld van de voorkant, en het geheel moet je dan weer gespiegeld tekenen. Dat kan dan in situaties waarin voor en achterkant verschillen wel eens fout gaan als je even niet oplet. Hieronder een "eigenaarsbordje" voor een schip van een mede forumlid, waarbij ik dat even vergeten was……..

    [​IMG]

    Ik had twee versies gemaakt. Bij de onderste zijn de letters door-en-door geëtst, dus die kan je omdraaien en dan is het toch nog goed. Maar bij de bovenste zijn de letters éénzijdig aangeëtst.........
    Maar als we dat allemaal goed in de gaten gehouden hebben, en een nette print van voor- en achterkant hebben, komt de volgende stap: het belichten. Voordat we dat kunnen doen moeten we wel eerst beslissen wat we gaan belichten. Daarover gaat de volgende aflevering.

    Tot dan,

    Ad Bakker
     
  7. Brandaris

    Brandaris Forum veteraan

    Lid geworden:
    16 mrt 2007
    Berichten:
    3.746
    Locatie:
    Vlaardingen
    Ad, mooi dat je dit draadje gevonden heb en je ervaring wil delen !
    Je gaat gelijk weer als een raket zo snel !
    Ik hoop dat je hier ook alle facetten van het etsen van a tot z wil neer schrijven (typen)
    om het voor iedereen duidelijk te maken wat etsen eigenlijk inhoud.
    en gebruik van greedschappen, matriaal en chemicalieen en de eventuele gevaren van het gebruik ervan.

    Verder zal ik dit draadje niet vervuilen, nu weer :eek:ntopic:

    succes, Brandaris
     
  8. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 4. Keuze van de UV gevoelige etsplaat

    Zoals ik al geschreven had ben ik begonnen met "kale" messing plaat en Positiv 20 spray voor het aanbrengen van een UV gevoelige laag. Om precies te zijn heeft dat één spuitbus geduurd. Wat een ellende heb ik met dat spul gehad. Op alle beschrijvingen en instructies staat dat je de plaat horizontaal moet neerleggen en bespuiten. Uiteraard moet de plaat schoon en goed ontvet zijn. Ik heb van alles geprobeerd, het ontvetten echt heel nauwgezet gedaan, maar het lukte gewoon niet. Als ik het erop spoot leek het aanvankelijk soms wel redelijk, maar dan begon het van de randen weg te trekken, uiteindelijk soms wel centimeters. Het beste resultaat kreeg ik als ik het, tegen alle regels in, vertikaal neerzette met de onderrand op keukenpapier. Als ik het dan bespoot, zakte het wel naar onder, maar het keukenpapier zoog dit op en voorkwam een opeenhoping aan de onderkant. Maar toch, het ging dikwijls fout. En dan had je eindelijk een goed resultaat, maar dan ging de achterkant weer fout. Ik denk dat ik op die manier meer dan driekwart van de spuitbus aan mislukkingen verspeeld heb. En dan wordt het met zo'n krap 20 Euro per spuitbus toch ook een kostbare zaak. Maar het ergste vond ik de ergernis!!!! Het naamplaatje uit de vorige aflevering was geloof ik één van mijn laatste wapenfeiten met dat spul, en wat mij betreft blijft dat zo.
    Maar dan het alternatief. Op internet was ik al eens tegengekomen dat printplaten voor de elektronica ook met gevoelige laag geleverd konden worden. En jawel, na enig doorzoeken vond ik ook massief messingplaat met een tweezijdig aangebrachte gevoelige laag. Zelfs bij Conrad, maar dat assortiment is vrij beperkt (plaatjes van 215x145mm, en voor sommige delen heb ik 240 mm nodig). Uiteindelijk ben ik terecht gekomen bij MDA Elektronica, die leveren hetzelfde materiaal (van Bungard) maar dan in standaardafmetingen van 500x1000mm (nu ik deze link weer eens opende zie ik dat ze ondertussen ook 0,5 mm materiaal hebben, dat was de vorige keer nog niet). Dat is natuurlijk veel te groot, maar tegen beperkte meerkosten wordt het wel op maat geknipt. Dit materiaal kan je zowel positief als negatief gevoelig krijgen. En daar ben ik even niet bij de les geweest. Ik had ervaring met positief, dus dat besteld. De verkoper heeft me nog speciaal gemaild of dat wel de bedoeling was, maar ik hield voet bij stuk!!! Achteraf misschien wel stom, want met negatief materiaal verspil je veel minder inkt, en is het tekenen wellicht wat "vertrouwder". Maar ik heb die keuze nu eenmaal gemaakt, en het is best wel een dure grap om even maar te experimenteren. Ik ga dat misschien met een plaatje van Conrad nog eens proberen. Maar wie het ss Rotterdam draadje wel een volgt, weet dat ik van experimenten aan elkaar hang. Je rolt van het ene experiment in het andere, en echt resultaat schiet er dan bij in. Dus, misschien blijkt het achteraf wel een verkeerde keuze, maar ik houd het maar even zo.
    Mijn keuze voor positief gevoelig materiaal moet dan ook beslist niet als een advies opgevat worden. Ik zou graag eens de ervaringen willen weten van mensen die negatief gevoelig messing gebruiken. En, als ik weer eens toe ben aan een experiment ga ik het zelf maar eens proberen. Overigens, als je het per vierkante meter uitrekent dan is het Conrad materiaal wel wat duurder, maar niet schrikbarend (in de orde van 10 tot 15%). De levering is trouwens zeer snel. MDA Elektronica bestelt het bij Bungard. Daar wordt het op de opgegeven maat geknipt, en direct naar je huisadres gestuurd. Ik heb tot nu toe twee bestellingen gedaan, en het was in minder dan een week binnen.
    In het Rotterdam draadje beschrijf ik regelmatig dat ik iets met levertijden heb, in de positieve zin: alles komt héél snel binnen. Afgelopen week is er een absoluut record gevestigd. Maandag middag rond 4 uur bestelde ik een serie led-lampjes (heel bijzonder, SMD leds met aangesoldeerde bedrading van 0,1 mm) bij een Duitse firma. Woensdag rond lunchtijd ging de bel, en stond daar de postbode met de aangetekende envelop!! Op een boek uit Dordrecht (zo'n 15 km ver) heb ik eens drie weken moeten wachten………
    Het is een wat saai verhaal geworden, zo zonder plaatjes. Daarom wilde ik afsluiten met een foto van één van de mooiste resultaten die ik tot nu toe geboekt heb.

    Op de modelbouwbeurs in Goes kwam ik in contact met een scheepsmodelbouwer die vertelde dat hij problemen had met het maken van helicopterplatforms op zijn (marine)schepen. Hij vroeg of etsen wellicht oplossing zou kunnen bieden. Ik heb dat toen geprobeerd, en hieronder het resultaat (het gaat om de cirkelvormige delen, de rechthoekige waren voor mijzelf):
    [​IMG]
    De plaatjes hebben een diameter van 42 mm, met een gatenpatroon, waarvan de gaten een diameter van 0,8 mm hebben, en de kleinste steek 1,15 mm is. Ik kon zelf mijn ogen niet geloven, zo perfect zagen ze eruit.

    In de volgende aflevering gaan we belichten, dan ook weer wat meer plaatjes!!

    Tot dan,

    Ad Bakker
     
  9. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 5. Belichten

    Voor het belichten hebben we dus een UV lichtbron nodig. Je kan deze kant en klaar kopen, en op internet zijn er ook diverse sites te vinden die beschrijven hoe je zoiets zelf in elkaar kunt knutselen. Eerlijk gezegd heb ik me daar niet echt in verdiept, om de simpele reden dat wij thuis nog een zonnebank hebben staan. Hij werd al tijden niet gebruikt, maar gelukkig stond hij er nog omdat hij niet echt in de weg staat. En daarbij, dat ding heeft nog een gezichtsbruiner ook, en ik had al eens gelezen dat dat wel aan te bevelen is. Nou, dat bleek dus onzin te zijn, want toen ik mijn eerste belichtingstestjes deed, verdween de hele fotogevoelige laag in een mum van tijd, en hield ik kaal messing over. Ik dacht toen wel even: wat doe ik nu fout. Nou, dat bleek dus de gezichtsbruiner te zijn, die was veel te sterk.
    Dus daarna geprobeerd met de "gewone" lampen (de gezichtsbruiner kan je gelukkig apart inschakelen), met als voordeel dat het zo'n "wafelijzer" is, met buizen boven en onder. Dan kan je beide zijden van de plaat gelijktijdig belichten, als je tenmiste de plaat tussen twee glasplaten klemt.
    Maar voordat we aan belichten toe zijn komt eerst het aanbrengen van de belichtingsmaskesr aan voor- en achterkant van de plaat. Ik heb al gezegd dat dat natuurlijk erg nauw luistert. De relingdelen die ik heb laten zien hebben een lijnbreedte van 0,3 mm, en dat betekent dat je moet streven naar een uitlijnnauwkeurigheid van een orde van enkele hondersten millimeter. Ook op internet wordt hieraan nogal wat aandacht besteedt, eerlijk gezegd soms tot het absurde en soms zelfs klinkklare nonsens. Voorlopig heb ik goede resultaten met de relatief eenvoudige methode die ik tot nu toe gebruik.
    Ik leg de twee maskers met de bedrukte zijden op elkaar. De bovenste heb ik wat korter afgesneden, zodat ik die met tape op de onderste kan vastzetten. Ik leg de maskers op een wit vel papier om goed contrast te hebben, en verschuif de bovenste (wel voorzichtig vanwege de bedrukte kanten die over elkaar schuiven). Het is ook belangrijk dat de prints goed gedroogd zijn. De inkjet inkt op transparanten heeft echt wel een behoorlijke droogtijd nodig. Ik heb wel eens gedacht, maar nooit uitgeprobeerd, of het geen oplossing zou zijn om de prints in te spuiten met een transparante lak. Nu ik dit type bedenk ik me dat ik dat toch eens ga uitproberen (daar zijn we weer, even een testje…………). Als de markeringen op de vier hoekpunten precies samenvallen zet ik de bovenste op de hoekpunten met tape vast op de onderste. Daarbij wel oplettend dat de messing plaat er nog wel tussen geschoven kan worden. Tijdens het ertussen schuiven van de plaat probeer ik wel het bovenste vel wat omhoog te tillen, zodat er tijdens het inbrengen zo min mogelijk kontakt is tussen met name de scherpe randen van de plaat en de beprinte kanten van de maskers. Helemaal voorkomen doe je dat nooit, maar ik probeer het tot een minimum te beperken. Ik heb nog wel wat andere procedures uitgeprobeerd, maar op de één of andere manier lukte dat minder goed. Maar ook hier weet ik zeker dat ik nog wel tot een beter en betrouwbaarder resultaat kan komen. Deze werkwijze werd voornamelijk ingegeven door de angst het materiaal te lang aan het licht bloot te stellen. Langzamerhand word ik er steeds meer van overtuigd dat dit niet zo kritisch is, zolang je het maar niet in direct of indirect zonlicht doet. De hoeveelheid UV licht is dan zo minimaal dat het voor een tijdje in kunstlicht helemaal geen kwaad kan. Dan is het waarschijnlijk veel beter om de plaat eerst op het onderste masker te leggen, en daarna het bovenste erop uitlijnen. Dat is het voordeel als je je hebt voorgenomen je werkwijze te beschrijven, dan kom je gelijk de zwakke punten die erin "gesleten" zijn tegen. Volgende keer eens proberen (ik zal het maar geen testje noemen, wordt vervelend).
    Als je de plaat met maskers tussen twee glasplaten klemt bestaat het volgende gevaar:

    [​IMG]

    (niet zo'n duidelijk plaatje, is uit een site waar ook het één en ander over etsen staat). Je klemt voornamelijk buiten de etsplaat omdat die onbedekt moet blijven, waardoor de glasplaat krom gaat staan en in het midden vrijkomt van de etsmaskers. Dat geeft lichtspreiding waardoor details kunnen vervagen. De maker van bovengenoemde site komt wel met een hele rigoreuze oplossing. Hij pakt het geheel in een zak van plastik folie en trekt daar dan vacuum in. Het bewijst in ieder geval dat in hem geen groot mechanicus schuilt, want de oplossing is veel gemakkelijker te bereiken. Ik probeer dat met onderstaande tekening te illustreren.

    [​IMG]

    De etsplaat is kleiner dan de maskers, en de randen die daardoor ontstaan vul ik op met dun karton/dik papier dat een dikte heeft die vrijwel gelijk is aan de dikte van de etsplaat. Als je er nu klemmen opzet vervormt de glasplaat echt niet. Overigens gebruik ik het vulkarton rondom, alleen de plaatsen waar ik de maskers op elkaar getaped heb (blauw in de tekening) laat ik vrij omdat de tape dan de totale dikte zou laten toenemen en de zaak zou kunnen verstoren..
    Dan blijft nog het feit dat ter plaatse van de tape (en de uilijningsmarkeringen) op de hoekpunten op elkaar zitten, terwijl ze bij de etsplaat over een afstand van de dikte van de plaat van elkaar verwijderd zijn. Ook hiervoor vind je op internet allerlei vernuftige correctiemethoden, maar ik lig er eerlijk gezegd niet wakker van. De dichtste afstand tussen de markeringen en de rand van de etsplaat is bij mij 8 mm, en bij een dikte van de plaat van 0,3 mm bereken ik op de meest ongunstige manier een "verschuivingsfout" in het vlak van 8 duizendste mm. Dus nogmaals, hier ga ik me niet druk over maken.
    Op onderstaande foto is de etsplaat met maskers op de glasplaat gelegd (deze, en de volgende twee foto's zijn overigens "in scene" gezet, want de etsplaat is weggelaten omdat ik die niet onnodig lang aan het licht wilde blootstellen).

    [​IMG]

    Daarna de bovenste glasplaat erop en het geheel vastgeklemd. Op de korte randen van de glasplaten hen ik aluminium hoekprofielen gelijmd, waarin ik aan de onderste ook nog MDF latten gelijmd heb. Op de tweede foto hieronder is te zien dat die dienen als dragers op de rand van de zonnebank.

    [​IMG]

    [​IMG]

    Op deze manier "zweeft de etsplaatin het midden tussen de UV buizen aan de boven- en onderkant van de zonnebank. In principe worden dan de onder- en bovenkant identiek belicht. Om alle onnauwkeurigheden hierbij te compenseren (sterkte van lampen kunnen tijdens de levensduur wel wat teruglopen bijvoorbeeld), keer ik het geheel na de helft van de belichtingstijd om. De bediening van de boven- en onderlampen gebeurt met aparte schakelaars. Om tijdverschil tussen het inschakelen te minimaliseren bedien ik het geheel met de stekker. Ik trek de stekker eruit, zet beide schakelaars aan en steek dan de stekker er weer in.
    Wat mij enorm meeviel was het feit dat de belichtingstijd lang niet zo kritisch is als ik verwacht had. In ieder geval moet deze natuurlijk lang genoeg zijn om de weg te ontwikkelen delen voldoende te belichten. Maar een bovengrens heb ik nauwelijks kunnen ontdekken. Ik belicht nu 50 seconden (dus 2x 25), maar met twee minuten krijg ik vrijwel hetzelfde resultaat. Het mag ook wel eens meezitten!!! Het feit dat de inkjet inktlaag nogal dik en diepzwart is helpt hierbij natuurlijk. Toen ik met navulbare inktcassettes eens een keer een wat mindere print bleek te hebben, was er inderdaad licht "doorgeslipt" en was het etsresultaat slecht van kwaliteit.
    Na het belichten kan de plaat eruitgenomen worden, en tot het ontwikkelen stop ik hem maar even tussen een boek of zo, in ieder geval zo dat er geen licht kan bijkomen.

    Hierna komen de "chemische" stappen: het ontwikkelen en etsen. Die komen de volgende keren aan bod. Ik denk dat dat niet te lang gaat duren, en hoop dit vandaag af te ronden. Dat komt omdat ik altijd wat moeite heb om aan meerdere zaken parallel te werken. Ik heb wel eens begrepen dat vrouwen daar veel beter in zijn (zijn overigens heel goede verklaringen voor), maar ik ben nu eenmaal een man, en die schijnen dit mankement wel meer te hebben.

    Tot dan,

    Ad Bakker
     
  10. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 6. Ontwikkelen

    Voor ik over het ontwikkelen en het etsen begin eerst even dit: Wat je ook kiest het is gore troep, die je niet op je kleding wilt hebben (alleen de lorreboer is daar goed mee) en zeker niet op je huid, om het over je ogen maar niet te hebben. Dus voor ik het vergeet in mijn enthousiasme over de te bereiken resultaten: BESCHERM JEZELF en draag kleding waarin je toch niet meer gezien wilt worden. En met bescherming bedoel ik minimaal rubber/kunsstof handschoenen en een veiligheidsbril. Als je ondanks alles toch een druppel of spetter op je huid krijgt, gelijk met water afspoelen. Ik heb in mijn berging in de parkeergarage van ons appartementencomplex, waar ik al dit soort werk doe, helaas geen stromend water. Maar ik heb altijd een emmer met schoon water bij de hand en in de parkeergarage is een wasbakje op zo'n 20 meter afstand van mijn berging.
    Verder zijn de gassen die de gebruikte middelen afgeven normaal gesproken niet erg giftig, maar werk toch in een goed geventileerde ruimte. Mijn berging heeft alleen maar een deur die ik dan ook altijd open heb staan, en daarnaast heb ik een grote ventilator (zo'n zwenkding dat je 's zomers voor verkoeling gebruikt) aanstaan.
    Omdat ik alleen nog maar met positief gevoelig materiaal heb gewerkt, heb ik ook alleen maar ervaring met het ontwikkelen daarvan. Bij de elektronicawinkel kan je zakjes kopen voor het aanmaken van 1 liter. Normaal heb ik aan 1 liter genoeg, en daar kan ik een aantal keren mee ontwikkelen. De kosten zijn laag (ik geloof zo'n 1,5 Euro), maar het overkwam me een aantal keer dat ze weer eens uitverkocht waren. Toen ben ik het zelf gaan aanmaken. Normaal gesproken heb je genoeg aan water (ik neem voor alle zekerheid maar gedestilleerd water) en caustic soda (gootsteenontstopper), maar op internet kwam ik een site tegen (Making PCBs) die een recept geven waar volgens hun het voordeel aan zit dat je moeilijk kunt "overontwikkelen". Omdat het verder geen ingewikkeld recept is gebruik ik dat sindsdien, en ik moet zeggen dat de ontwikkeltijd inderdaad helemaal niet kritisch is. Dus ben ik verder niet op zoek gegaan, en gebruik dat sindsdien. In eerste instantie maak je een concentraat aan, dat goed houdbaar is. Voor 1 liter gebruik je:
    - 800 cc water
    - 200 cc waterglas (bij de "betere" drogist te krijgen)
    - 400 gram caustic soda
    Het water en waterglas kan je zo met elkaar mengen, maar daarna moet je erg goed opletten (bescherming!!!) want bij het toevoegen van de caustic soda komt veel warmte vrij. Je moet het dus in kleine porties toevoegen en dan wachten tot het weer voldoende is afgekoeld. Echt voldoende tijd hiervoor nemen!!!
    Het dan verkregen concentraat verdun ik: 1 deel concentraat op 7 delen water, zodat ik er in totaal 8 liter mee kan aanmaken. Op de genoemde site staat 1:4 tot 1:8, maar nog sterker dan ik nu doe is absoluut niet nodig. Het ontwikkelen duurt nu bij kamertemperatuur (luistert niet zo nauw, maar zeker niet te warm) rond een minuut, en sneller hoeft voor mij niet. Voor de kosten hoef je het trouwens niet te laten, bij mijn concentratie blijft het ruim onder de één Euro per liter.

    Zodra je de plaat in de ontwikkelaar stopt (ik gebruik een gewoon plastc teiltje of bak daarvoor) zie je de belichte banen bruin opkleuren, en ik ga net zolang daar tot de bruine waas aan het oppervlak weg is en je echt het blanke messing ziet. Intussen beweeg ik het wel en keer ik het ook wel een paar keer om (handschoenen!!!!!!).
    De foto van het ontwikkelde plaatje hieronder laat niet al te veel detail zien, maar dat is normaal en wellicht heb ik de foto ook niet optimaal gemaakt.

    [​IMG]

    De zwarte randen heb ik aangebracht met watervaste stift (Edding 3000), om aanetsing daar te voorkomen. De "vlek" is om een oppervlakte beschadiging weg te werken, hoewel die er niet toe doet omdat deze buiten het etsdeel valt.

    Al met al is het ontwikkelen niet zo spectaculair om te bescrijven, maar wel om het te doen!! In mijn eerste jeugd was ik een enthousiast ontwikkelaar en afdrukker van (voornamelijk zwart-wit) foto's en toen kon ik intens genieten van het ontwikkelproces, het op zien komen van het beeld gaf echt een kick. Dit is wel heel wat anders, maar toch ook erg leuk om te doen.

    Hierna komt het etsen zelf eindelijk aan de beurt. Ik hoop vandaag nog.

    Tot dan,

    Ad Bakker
     
  11. Baggeraar

    Baggeraar

    Lid geworden:
    31 jan 2010
    Berichten:
    15.448
    Locatie:
    H&NF
    Ad, houd je wel erg in de koffie pauze?
    :proost:
     
  12. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Harm, ik zit constant met een mok koffie naast me, het espressoapparaat maakt overuren (maar dat is 't ie wel gewend). Koffie drinken en typen gaan goed samen trouwens. Zelfs etsen en koffiedrinken gaan goed samen, daarom heb ik in de berging ook zo'n ding staan. Dat is geen decadentie hoor, maar dat apparaat lekt een beetje, en was in de keuken niet meer bruikbaar. Mijn vrouw denkt trouwens dat ik dat geënsceneerd heb.........
    Laatste aflevering schiet alweer op, moet nog wat wijze raadgevingen bedenken.

    Groet,

    Ad
     
  13. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ervaringen met etsen: 7. Het etsen

    Lees de waarschuwing aan het begin van de vorige aflevering nog maar even, want nu wordt het pas echt link. Etsmiddelen, wat je ook gebruikt, zijn behoorlijk agressief, en je kunt dus niet voorzichtig genoeg zijn.

    Aan het begin heb ik al gemeld dat het eerste etsmiddel dat ik kocht ammoniumpersulfaat was. Om het etsproces goed te laten verlopen moet het verwarmd worden (bij de elektronica winkel zeiden ze 30 graden C, maar volgens bij kan je beter naar rond de 40 graden gaan), en in beweging gehouden worden. De etstank die ik kocht had daarom ook een verwarmingselement en een luchtpompje (zoals gebruikt bij aquaria).

    [​IMG]

    Dit is overigens een oudere foto, met een teststrip om de gevoeligheid voor de belichting te onderzoeken. Het onderste vakje was 100 seconden belicht, en dan naar biven steeds 10 seconden minder. Er was geen verschil te zien tussen 50 en 100 seconden, vandaar de 50 seconden die ik nu steeds hanteer.
    Het verwarmingselement kon volgens de instelknop tot maximaal 32 graden, maar als ik hem daarop zette werd het 40 graden. Daar heb ik het dan ook bij gehouden. Op zich was het resultaat best wel goed, maar ik kreeg last van verstoppingen van de luchtkanaaltjes doordat het middel kristalliseerde. Ook bij hogere temperaturen loste dat slecht op. Op internet vond ik later (maar ik kan die site nu niet meer vinden!!!!!) dat dat het probleem met ammoniumpersulfaat is. Ondertussen had ik wel allerlei enthousiaste verhalen over ijzer(III)chloride gehoord. Je hoeft het niet te verwarmen, en ook beweging is niet belangrijk. Dus dat maar eens aangeschaft, en na één keer gebruiken gepromoveerd tot chemisch afval. Wat een troep is dat zeg. Het is behoorlijk visceus, en het blijft hardnekkig overal aanhangen. Als je een druppel morst krijg je de plaats waar je gemorst hebt heel moeilijk schoon. Maar dat is het ergste niet, het is bijna ondoorzichtbaar. Bij het maken van PCB's hoeft dat geen probleem te zijn, maar bij het dooretsen van massief messing wil je het proces goed kunnen volgen omdat je het er beslist niet te lang in wilt houden. Dat terwijl de verkoper die mij telefonisch voorgelicht had zei dat het voldoende doorzichtig was.
    Na nog wat verder zoeken kwam ik op natriumpersulfaat terecht. Overigens, ik weet het niet zeker maar ik heb de indruk dat op internet en dan met name op fora die dit soort onderwerpen behandelen, ammoniumpersulfaat en natriumpersulfaat nog al eens door elkaar gehaald worden. Daarom ga ik nog een goed op zoek naar de site die ik hierboven noemde, want die was volgens mij behoorlijk professioneel. Als ik hem gevonden heb pas ik dit gedeelte nog wel eens aan. Het natriumpersulfaat (ook wel "fijnetskristal" genoemd) heb ik via internet besteld, want de elektronicawinkel levert dat niet. Dat wordt trouwens steeds meer een punt van ergernis. Ik koop dingen eigenlijk het liefst in een winkel, waar ik een verkoper direct kan aankijken. Maar met bepaalde dingen wordt dat steeds moeilijker. Straks nog een mooi voorbeeld daarvan. Ik heb toen 2 kg, voldoende voor 8 liter besteld (46 Euro incl. verzending), en daar doe ik nog steeds mee (ik ga binnenkort wel weer eens bestellen, want het wordt wat trager heb ik de indruk). Ik vind het fijn spul, maar heeft als nadeel dat het nog wat warmer moet zijn (tussen 45 en 50 graden C) en dat de circulatie echt goed moet zijn. Die hogere temperatuur kon ik met mijn verwarmingselement niet halen. Tenmisnste dat denk ik, want dat was inmiddels in de afvalbak verdwenen. Het bleek geen "droogkook" beveiliging te hebben, en op een onoplettend moment had ik hem per ongeluk droog aangezet. Het gevolg: een knal, een steekvlam en rondvliegend glas. Gelukkig geen verdere ongelukken, maar eigenlijk snap ik niet dat zoiets verkocht mag worden. Bij de aquariumzaak een nieuwe gehaald. Die ging aanvankelijk ook niet boven de 35 graden C, maar ik had op internet gelezen dat je zo'n ding eenvoudig kunt "opvoeren" (kreeg gelijk visioenen uit mijn jonge jaren, het opvoeren van mijn Puch, afvlakken van cilinderkoppen, uitvijlen van poorten etc.). Met 300 W heeft zo'n ding natuurlijk zat capaciteit, en inderdaad door eenvoudig het stopnokje van de temperatuur instelknop te verzetten haalt hij nu probleemloos 50 graden C.
    Als de tank op temperatuur is, en de luchtcirculatie draait kan je dus gaan beginnen. Dan is het eerst de vraag hoe zet/hang je die plaat erin. Ik ben begonnen met simpel twee gaatjes in de plaat te boren, en hem er dan met haakjes over de bovenrand in te hangen. Wat je dan zag was dat de plaat de neiging had om tegen één wand aan te "kleven". Dat ging je dan steeds corrigeren, maar ik vond het maar niets. Toen geprobeerd stukjes plastic profiel aan de randen te lijmen als een soort afstandhouders. Veel kunsstoffen hebben geen probleem met de etsstoffen, maar mijn lijm wel. Dus na enige tijd lagen die dingetjes op de bodem, en was ik weer waar ik begonnen was. Ik heb toen echt een tijdje zitten piekeren hoe ik dat zou kunnen doen. Toen plotseling (zal wel weer 's nachts geweest zijn, dan krijg ik de meeste ideeën) moets ik denken aan strips die je vroeger gebruikte om posters strak op tehangen. Die schoof je ober de boven en onderkant en als dat zonder scheuren gelukt was bleef die keurig strak hangen. Dan denk je: eenvoudig toch, die ga ik even halen. Nou ik heb in zo'n korte tijd nog nooit zoveel winkels bezocht. Sinds we hier in Barendrecht de vinex wijk Carnisselande hebben is het winkelaanbod behoorlijk uitgebreid. In korte tijd was ik bij de Hema, Blokker, Edel en nog een andere, plaatselijke kantoorboekhandel, maar ook bij Praxis, Karwei en nog een plaatselijke lijstenzaak geweest. Het mooie was, bijna overal wisten ze wel waar ik het over had maar ze hadden het niet. En op internet: in één keer raak. Ook toen ik 5 stel kocht waren de verzendkosten bijna nog hoger dan de dingen zelf, maar ik had ze!!!
    Op de foto hierboven zie je ze trouwens al. Je schuift ze simpel over de etsplaat heen, en aan de uiteinden heb ik gaatjes geboord waardoor ik ouderwetse pluggen heb gestoken als afstandshouders. En het werkt perfect!! Hieronder zie je ze nog een keer, nu met de etsplaat die we hier aan het volgen zijn.

    [​IMG]

    Ik heb mijn "uitvinding" nog verder geperfectioneerd door er nog vier extra pluggen in te zetten. Hierdoor schuift de plaat niet zo diep meer in de posterstrips (was 12 mm, nu 5) waardoor je meer "etsbreedte" hebt. Die vier extra pluggen was nog wel een probleem. Ik dacht ze niet meer te hebben dus even bij Praxis of Karwei halen. Nou vergeet het maar, die ouderwetse pluggen zijn er denk ik gewoon niet meer. Het is allemaal dat Fischer spul, met haakjes sleuven en ribbels, maar niet meer de gewone plug van vroeger. Thuis nog een alles op z'n kop gezet, en ja hoor, toch nog precies vier gevonden. Ik ga erg zuinig worden op die dingen.
    Maar ondertussen is het hierboven al te zien dat de plaat in de etstank zat. Wat mij was opgevallen dat er ondanks de gedwongen circulatie toch verschillen in etssnelheid tussen onder en boven waren. Daarom draai ik de plaat elke 4 tot 5 minuten om. Nog mooier zou zijn als je de plaat steeds 90 graden zou kunnen draaien, maar dat lukt bij mij jammergenoeg alleen bij plaatjes die niet langer dan de maximake breedte van 16,5 cm zijn. Wat je namelijk ook ziet is dat horizontale lijnen sneller dooretsen dan vertikale. Door 90 graden te draaien "verdeel" je dat dan ook. Bij de in een eerdere aflevering getoonde helicopterplatforms had ik dat wel gedaan, en het resultaat is ernaar. Dus als je mij zou vragen: wat zou je het liefst veranderen, dan is dat een etstank waarin platen van 25x25 cm kunnen.

    Na ongeveer 20 tot 25 minuten komt dan het moment: als je er een zaklantaarn achter houdt kan je de eerste dooretsingen zien ontstaan. Ik heb geprobeerd dat moment op de foto vast te leggen, maar dat lukt me gewoonweg niet. Dan wordt het wachten op het moment dat alles volledig doorgeëtst is (meestal nog een paar minuten), haal je het eruit en dompel je het in de emmer met water die daarvoor klaar staat. Daarna ga ik hem nog wel even afspoelen onder de kraan.
    Een fout die ik in eerste instantie maakte was om alles gehaast te doen. Dat is echter helemaal niet nodig want het etsen is op zich een traag proces. Alle handelingen die je doet, bijvoorbeeld het periodiek keren kan je rustig doen waardoor je ook geen gevaar voor spetteren hebt. Als er iets fout gaat dompel je de plaat gewoon in de klaarstaand emmer met water, en herstel je op je gemak datgene wat fout ging. Daarna ga je gewoon verder. Dus belangrijk is: nooit in paniek raken en alles op je gemak doen. Je hebt alle tijd daarvoor zonder dat het resultaat daardoor minder wordt.
    Hieronder het uiteindelijke resultaat, dat ik vrijwel parallel aan het schrijven van dit verhaal heb bereikt:

    [​IMG]

    Hoe het geluk is weet ik niet (kom ik nog wel achter hoor), maar het lukte me om onderstaand detail van de hekjes te fotograferen (de totale breedte van de foto is 55 mm):

    [​IMG]

    Echt, elke keer sta ik weer versteld van zo'n resultaat. Overigens, voor wie het etsen zelf een probleem oplevert, is er ook een mogelijkheid om je eigen ontwerp te laten etsen, onder meer via Saemann. Ik heb begrepen dat de kwaliteit goed is. Overigens geven zij op dat de minimale breedte van lijnen die zij accepteren gelijk aan de plaatdikte is, dus in dit geval 0,3 mm. En dat zijn de spijltjes hierboven ook....... (dunner zou ik ook niet meer gaan, daar ga ik geen testje meer aan wagen).

    In grote trekken denk ik dat deze en voorgaande afleveringen wel zo'n beetje laten zie waar ik op het moment sta met etsen. Ik hoop dat ik heb kunnen overbrengen dat ik het vreselijk leuk vind. Het etsen zelf is natuurlijk niet mijn uiteindelijke doel, het is een middel om te proberen een zo mooi mogelijk schip te maken. Maar dat het een leuke bezigheid is, is mooi meegenomen.

    Als ik nog wat toe te voegen of te wijzigen heb doe ik dat wel, en meld dan hier dat ik dat gedaan heb. Ondertussen hoop ik ook dat er wat reacties los zullen komen, hopelijk met suggesties hoe het één en ander nog verbeterd kan worden. Want nogmaals, ik heb geen beschrijving willen maken hoe het moet, alleen maar hoe ik het op dit moment doe. En dat daar zeker nog verbeteringen in aan te brengen zijn heb ik zelf hier en daar ook al aangegeven.

    Groet,

    Ad Bakker
     
  14. skiff

    skiff

    Lid geworden:
    16 okt 2003
    Berichten:
    1.397
    Locatie:
    Banned user
    Beste Ad,

    Mag ik je hartelijk bedanken voor de uitgebreide en zeer heldere uitleg? Ondanks dat ik een 3-tanks etstank heb (ooit voor relatief weinig kunnen kopen, tank 1 voor de ontwikkelaar, tank 2 voor het spoelen, tank 3 voor het etsen) ben ik nooit aan het etsen toegekomen, vooral door het uitzoekwerk wat er bij komt kijken. Jij geeft goed aan welke middelen je gebruikt, en niet alleen je succesvolle tests, maar ook je mislukkingen. Ik heb er al weer heel veel van geleerd. Ik overweeg nu toch de boel ook maar eens op te pakken, ik heb genoeg ideeen waarbij etswerk komt kijken.
     
  15. Teus

    Teus Guest

    Ben je even een daagje er tussenuit naar Dortmund en staat er een complete tutorial etsen :shock:

    Prachtig Ad en harstikke bedankt voor de moeite die je hier voor neemt :thumbsup:

    Ik ga het rustig op mijn gemak doornemen, maar heb al gelezen dat ik de Positiv20 dus waarschijnlijk beter in de afvalbak kan gooien :(

    Gr. Teus
     
  16. skiff

    skiff

    Lid geworden:
    16 okt 2003
    Berichten:
    1.397
    Locatie:
    Banned user
    Die Positiv20 schijnt ook een nogal korte "shelf life" te hebben, dus winkels nemen het niet graag in voorraad.
     
  17. BigBoat

    BigBoat Guest

    Let op bij fijn-etskristal dat het kan uitkristaliseren en bv een glazenbak uit elkaar kan laten spatten !
    Fijn-etskristal mag nooit opgeslagen worden in een glazenfles of etsbak als de temperatuur beneden de 20graden kan komen.
    Bij het aanmaken van alle (ets) vloeistoffen altijd aan het water nemen de andere middelen toevoegen !!!

    Wie eens echt wil etsen kan een sproeietsbak maken.
    Sproei etsbak

    Nog een paar tips,
    Teken altijd zo dat de bedrukte kant van de sheet op het materiaal ligt zo voorkomt men onderbelichting.
    Ets altijd met nieuwe etsvloeistof, dit voorkomt onderetsing.
    Voorkom lange etstijden en onderetsing, etsvloeistof dus niet teveel verdunnen.
    Ijzerchloride kan men reactiveren met een scheutje zoutzuur waardoor het langer bruikbaar is.
    Niet de etsvloeistof doet het werk, maar de zuurstof / lucht die wordt toegevoegd zorgt dat er geetst wordt.
     
  18. Ad Bakker

    Ad Bakker In Memoriam

    Lid geworden:
    20 feb 2009
    Berichten:
    9.124
    Locatie:
    Barendrecht (NL)
    Ik heb gemerkt dat de term "fijnetskristal" zowel voor ammoniumpersulfaat en natriumpersulfaat gebruikt wordt. Het ammoniumpersulfaat kristalliseerde heel erg, en die kristallen lossen heel moeilijk weer op (heb ergens gelezen dat ze helemaal niet meer oplossen, maar dat was bij mij niet zo). Met natriumpersulfaat krijg ik als het langer in gebruik is (en er dus steeds meer koper in oplossing komt) ook wel wat kristalvorming, maar dat lost heel makkelijk weer op. Ik heb naarmee nooit meer gehad dat mijn beluchtingsopeningen dicht kwamen te zitten.
    Uit jouw opmerkingen krijg ik het vermoeden dat je het over ammoniumpersulfaat hebt. Ik sla overigens mijn etsvloeistof op in kunsstof jerrycans, en daarmee heb je denk ik minder gevaar dan met glas. Met glas zou ik inderdaad oppassen, zoals je terecht opmerkt.

    Waarbij je volgens mij bij natriumpersulfaat moet opletten dat je niet boven de 80 graden C uitkomt, want dan ontstaan er wel schadelijke gassen

    Ik blijf voorlopig maar "onecht" etsen.

    Dat de bedrukte kant op de lichtgevoelige laag moet komen had ik al uitgelegd, ook dat je dan moet opletten dat je je tekening moet spiegelen. "Onderbelichting" wordt normaal gesproken gehanteerd voor te weinig belichting. Wat je hier bedoelt is waarschijnlijk lichtspreiding, waardoor lijnen minder scherp worden.

    Als ik nog eens een grote prijs win of een grote erfenis, dan zou ik dat misschien wel willen doen. Maar even serieus, dit kan je zo niet menen. Het natriumpersulfaat komt op ongeveer 4 Euro per liter, en er gaat 2 liter in mijn tank. Nog een krantenwijkje?

    Verdunnen is volgens mij niet aan de orde (geweest). Ik gebruik gewoon de opgegeven concentratie van 250 gram per liter.

    Wat heb ik daaraan, als ik geen ijzerchloride gebruik om de door mij aangegeven redenen.
    Hier zou ik patent op aanvragen: etsen met zuurstof. Misschien zit er wel een Nobelprijs voor chemie in ook.

    Teus, let wel: ik heb mijn ervaringen beschreven. Het kan heel goed zijn dat ik er gewoon te onhandig mee ben. En, dat moet wel gezegd worden, als het er goed op zat werkte het ook goed. Er zullen ook situaties zijn dat je er niet omheen kan een dergelijk produkt te gebruiken, bijvoorbeeld als je een dikte wilt toepassen die met een fotogevoelige laag niet in de handel is.

    Groet,

    Ad Bakker
     
  19. BigBoat

    BigBoat Guest

    Misschien dat ik na ruim 40 jaar printen etsen voor mij beroep er nog te weinig vanaf weet......sucses met het hobbyen.
     
  20. Baggeraar

    Baggeraar

    Lid geworden:
    31 jan 2010
    Berichten:
    15.448
    Locatie:
    H&NF
    Bigboat. Ik volg vele draadjes, ook het verbeterpunten-draadje heb ik deels bekeken.

    Het stoort mij op dit moment, dat je op deze manier antwoord als "de grote verongelijkte".
    Je opmerking draagt helemaal niets bij aan de informatie die hier uitgewisseld wordt.

    Als je ergens mee zit probeer dat dan vriendelijk en vooral onderbouwd.
    Als je met een specifiek persoon problemen hebt, hang dat dan niet aan de grote klok maar stuur een PB.

    Lees in het vervolg nog eens je eigen bericht en denk dan, wordt een ander hier beter van, of moet ik alleen mijn frustratie kwijt.
     

Deel Deze Pagina