Restauratie van schoener America van Mamoli

Net wat je zegt, volgens Neblett zou er een strop op de gaffel zitten en één dubbelschijfsblok.
Als de tekeningen en schilderijen een strop en twee blokken tonen zou ik dat maar aanhouden.
Nog een plaatje van wat ik bedoelde:

 

Ja, alleen zijn bij mij de drie blokken aan de mast gecombineerd in één drieschijfsblok. En dat zei Neblett ook al!!

Mooi, hè. Je zou zo de tekeningen op gaan zoeken en aan de slag gaan. Dirk (Amazone) heeft dat al gedaan voor een kleinere versie, een "speeljacht", en nog zeilend ook!!

Voor dit soort schepen zijn (wat mij betreft) de ornamenten het struikelblok. Daarom zit je bijna altijd vast aan bouwkits, die dan eventueel naar eigen goeddunken kunt "ombouwen".

Groet,

Ad

PS
ik had weer eens een fout in de quote gemaakt, moet Neblett zijn

 

Dat kan bij je schoener zonder problemen, je top is gesteund door een stag naar de fokkemast, bij het speeljacht heb je nog een stuk mast boven de voorstag, hier zou een 3 schijfsblok al de kracht op de top overbrengen, 3 enkele schijven is hier een betere oplossing.

 

Restauratie van schoener America van Mamoli (11)

De mal van het grootzeil uit het vorige verslag heb ik vervolgens gebruikt als patroon. Over m'n eerste poging kan ik kort zijn: het was drie keer niks. Ik had een redelijk ver gevorderd zeiltje, maar achteraf vond ik het veel te wit. Daarbij is het volgens mij van een soort nylon, en glimt het ook nog. Op de winkelsite stond "Hoogwaardige zeildoek dat perfect is voor het maken van periode schip zeilen", maar op de Amati verpakking staat "cloth for modern sails". Gaat dus in de grote vergaarbak van ongebruikte materialen (ook wel "kliko wachtkamer" genoemd)!!

Maar tijdens het opsnorren van de naaispullen vond ik nog een lap van materiaal dat ik in het verre verleden voor dit doel gekocht had. Gewoon, behoorlijk dun katoen, iets gebroken wit. Dus ben ik daar maar mee aan de slag gegaan.

Maar niet voordat ik wat problemen met de naaimachine (Husqvarna 230 electronic) moest verhelpen. De bovendraad brak wel erg veel, en er leek wel vet op de draad te komen. Vreemd, want het is een onderhoudsvrij machine die niet gesmeerd hoeft te worden. Maar ik had ook een paar keer dat ik een gebroken draad er alleen met geweld kon uittrekken, waarbij hij zo te voelen ook nog brak.
En wat doet de jonge onderzoeker dan? Juist, slopen die handel. Dat viel nog niet mee, want die Zweden hebben denk ik andere maten inbus sleutels dan wij gewend zijn, want van de twee sets die ik heb paste er geenéén. Maar met een schroevendraaier met de juiste afmeting kom je ook een eind, dus toen ik eenmaal door had welke bouten los moesten had ik hem toch ontmanteld. En wat bleek: rond twee asjes bij een soort krukas verbinding zat zo'n beetje een hele klos garen gewikkeld. Dat eraf krijgen viel nog niet mee, maar uiteindelijk is dat toch gelukt. Voor de rest alles nog even nagekeken, maar verder niets geks te zien (behalve een vreselijk gecompliceerd mechanisme, hoe krijg je 't verzonnen!!!). Het weer in elkaar zetten was een probleem op zich, en heeft me aardig wat hoofdbrekens gekost. Uiteindelijk is dat toch gelukt, en......... hield ik twee schroeven over. Doet me denken aan m'n Puch (brommer) tijd in de jaren '60, toen had ik dat ook altijd, en toch bleef dat ding gewoon lopen. Ook in dit geval, machine liep weer als een tierelier, en sindsdien geen draadbreuk meer gehad!!!! Wel was ik alles bij elkaar een hele middag (en twee schroeven) verder.

Toen weer begonnen. Eerst patroon op lapje gelegd, en de contouren afgeplakt met tweezijdig plakband. Vroeger heb ik wel eens 6 mm breed tweezijdig plakband gehad, maar kan dat nergens meer krijgen. Ik wilde een zoom hebben van 6 mm breed, dus heb ik het plakband met het doek eronder op die maat afgesneden,


Afsnijden met de stalen lineaal, en omdat ik de ervaring heb dat die wel eens weg wil slippen tijdens het snijden, die ook maar even vastgezet. Vlijmscherp Stanley afbreekmes, en je snijdt dat haarscherp af. Voordeel is ook dat de stof niet meer rafelt. Hier het zeil na het rondom afsnijden, waarbij ook de hoeken in "verstek" zijn gesneden.


Daarna de randen omgeslagen. Ik had gedacht dat dat een lastig klusje zou zijn maar dat viel alles mee, de vouw zoekt als het ware de grens met het plakband en daarom ging het vrijwel probleemloos.


Daarna een zoom genaaid op 4 mm van de vouw. Oorspronkelijk had ik dit 5 mm willen doen, maar slechts 1 mm speling met de kniprand bleek bij proefstukjest toch wat krap uit te vallen. Op een globaal overzicht is dat stiksel slecht te zien, vandaar hieronder een detail:


Daarna waren de stiksels van de stofbanen aan de beurt. Op sommige schilderijen is te zien dat de banen evenwijdig lopen met het achterlijk van het zeil. Op schaal komt de breedte van de banen iets onder de 1 cm uit, ik heb maar 1 cm gekozen. Om de banen zo goed mogelijk evenwijdig te krijgen, heb ik voor elke baan met behulp van een lineaal en een latje van 6 mm breed een strook afplakband op het zeil geplakt op 6 mm van de vorige baan:





Daarna het volgende stiksel weer aangebracht, gebruik makend van de bekende afstand van 4 mm tussen rand van het plakband ten opzichte van het naaivoetje en de naald:



Er zullen wel tientallen andere manieren zijn om dit te doen, maar op zich vond ik dit een prettige manier van werken. En de wetenshap dat ik waarschijnlijk weer voor de zoveelste keer het wiel had uitgevonden gaf toch ook wel weer een kick......
Daarna ook nog de reefbanen evenwijdig aan de giek gemaakt (twee volgens Stearman en vele schilderijen, en niet 3 zoals op de Mamoli tekeningen). Ook nog verstevigingsstukken op de hoeken bevestigd met dubbelzijdig plakband, waarna het er alsvolgt uitzag:



Nog wel wat hobbelig, maar hier heeft het nog geen strijkijzer gezien....

Volgende stap zijn de zeilringen. Het Mamoli model voorziet voor alle verbindingen aan masten, giek, gaffels, schoten etc zeilringen, dus geen leuvers en schoothoorns. Het is heel moeilijk te zien, maar sommige schilderijen lijken dit te bevestigen. Mamoli levert 2 mm zeilringen mee, maar die had ik dus niet. Ik heb heel veel gezocht, maar ik kon deze niet krijgen. Gewone holnieten die je hiervoor zou kunnen krijgen beginnen pas bij veel grotere afmetingen. Toen kwam ik bij handwerkzaken terecht, die dit "eyelets" noemen (je moet er maar opkomen!!!). Maar daar is het aanbod erg vreemd geregeld. Zo kwam ik speciale tangen tegen die geschikt waren voor 1/8 inch (3,2 mm) en 1/16 inch (1,6 mm). Die kleinste leek me wel wat (3,2 mm vind ik te groot), en wat blijkt dan: de tang is er geschikt voor, maar de eyelets zijn niet te krijgen. Sommige wel, waar dan alleen in allerlei exotische kleuren, en geen wit of metaalkleurige.

Na een ware internet safari uiteindelijk terecht gekomen bij een creatief shop in Leerdam. Die hadden 1,1 mm metaalkleurige eylets en een slagijzertje voor holnietjes van 1 mm en groter:



Kosten: drie keer niks (4 doosjes met in totaal 300 holnietjes, twee slagijzers - ook eentje voor groter dan 3 mm - en verzendkosten: totaal € 8,70), maar qua tijdsinvestering bijna niet betaalbaar.
Toen nog op zoek naar gaatjestangen, die waren er dus ook niet voor gaatjes tussen de 1 en 1,5 mm. De uiteindelijke oplossing hiervoor was erg simpel: een hamer en een spijker. Paar tikjes, en je hebt een gaatje waar het holnietje zo doorheen gedrukt kan worden. Het resultaat aan de voorkant ziet er echt mooi uit:



Aan de achterkant sla je er een zeskant in, en splijten de nietjes. Dat is minder fraai, maar op afstand valt dat eigenlijk best nog wel mee:



Het grootzeil heeft aan drie kanten zeilringen (alleen het achterlijk niet), dus dat was gelijk een goede oefening met zo'n 40 stuks!! Het resultaat na het aanbrengen ervan hieronder. Om alles een beetje zichtbaarder te maken heb ik deze keer het zeil tegen het raam in m'n werkkamer geplakt:



Als allerlaatste, voordat het zeil ingehangen kan worden, zouden nu de lijktouwen rondom aangebracht moeten worden. Daat zit ik met een probleem. Zu Mondfeld zegt in het boek "Historische Scheepsmodellen" het volgende over de dikte van lijktouwen van schepen met een 1:1 wandtouw diameter van 5 cm (wat toevallig ook voor de America geldt):



Voor 19e eeuwse schepen varieert dat tussen 13 en 30 mm, ofwel op schaal 1:66 tussen de 0,2 en 0,45 mm. Dat is wel erg minimaal, zeker als je in beschouwing neemt dat de dikte van het (omgeslagen) doek aan de rand 0,7 mm is. Ik heb blank draad van 0,7 mm, maar de vraag rijst of dit wel realistisch is. Meningen daarover zijn meer dan welkom!!!!

Als ik dan toch besluit de lijktouwen aan te brengen, met welke steek dan. Zu Mondfeld geeft dit aan:



Dat lijkt me op deze schaal bijna niet te doen, compleet dievenwerk waarmee je dagen bezig bent. Ik heb al eens geschreven: een gevangenisdirecteur zou zelfs zijn dieven dit niet aan willen doen.
Maar de vraag is dan: hoe dan wel. Ook hiervoor: suggesties, voorbeelden etc daarvoor zijn ook welkom!!!

Ik wil dit zeil echt helemaal klaar hebben, ingehangen en wel, zodat ik voor de rest niet meer voor verrassingen kom te staan, en mijn werkwijze kan aanpassen. Desnoods beschouw ik dit zeil dan ook maar als een oefenstuk, en maak ik het nog een keer zodanig dat alle zeilen op dezelfde manier zijn gemaakt. Ik wacht reacties daarom maar even af.

Schroom alsjeblieft niet om aan te geven dat zaken anders kunnen of moeten. Dit is voor mij ook een leertraject, en ik neem alle kritiek uiterst serieus!!!!

Tot slot nog even een huishoudelijke boodschap. Het is me gelukt om het boek "The Yacht America" van Winfield Thompson et al. uit 1925 te kopen (het boek dat alleen in het Scheepvaart Museum in Amsterdam te "bezichtigen" is). Het is nu onderweg uit Australië, en ik hoop dat het deze week binnenkomt. Uit verwijzingen weet ik dat daar nog een aantal interessante dingen over de dekinrichting staan, dus het kan zijn dat ik daar ook nog aanpassingen aan ga maken. Spannend!!!!!

Zodra het grootzeil erin hangt een volgende berichtje.

Groet,

Ad

 

Ad de afwerking aan je zeil ziet er echt goed uit, 1 opmerking de vorm van je onderlijk is hol, het is toch de bedoeling om het vast te maken aan de giek met een rijglijn ? zou iets bol moeten gesneden zijn anders gaat je achterlijk te los staan
Lijkentouw van minder dan 0.5 mm, om de 3 tieren met een rijgsteek aan je zeil naaien zou er niet willen aan beginnen.
Je zomen zijn mooi, ook van kleur je gaat die touwen nauwelijks zien, alleen maar met macro foto of vergrootglas.

 

Bedankt voor je commentaar, René.

Dat onderlijk valt nog wel mee geloof ik, misschien dat de foto wat vertekent en het niet ook helemaal vlak tegen het raam hing. Daarbij helpt het ook nog (een beetje) dat de giek vanuit het midden taps loopt naar de mast en het uiteinde. Maar ik hou het in de gaten, ik moet het nog inhangen dus weet nog niet of het achterlijk voldoende strak komt te staan. Zodra het erin hangt plaats ik wel een foto.

Ik ben blij met je beoordeling over de lijktouwen. Ik dacht er ook al zo over, maar werd toen weer aan het twijfelen gebracht toen ik naar de zeilen van Luc (Newbie) keek bij zijn Le Santisima Trinidad. Aan de andere kant had hij ze nodig om z'n schoothoorns en leuvers realistisch te maken, en die heb ik niet. Dus bij deze besloten: geen lijktouwen!!!!

Groet,

Ad

 

Er is even niet zo veel gebeurd. Maar het grootzeil "hangt", en nu ik daar tevreden over ben, ga ik de rest van de zeilen in "serie" maken.

Nu heb ik een vraagje over het gaffeltopzeil. Volgens W. zu Mondfeld in "Historische Scheepsmodellen" zijn er twee typen gaffeltopzeilen: vliegende en staande.



Volgens de Mamoli tekening zou een vliegende uitvoering gebruikt moeten worden. Maar op onderstaand schilderij van Buttersworth uit 1851 is duidelijk een staand gaffeltopzeil te zien.


Op latere foto's zijn ook altijd staande versies te zien, en hoewel dat niets zegt heb ik toch maar besloten een staand gaffeltopzeil voor de grote mast te maken.

Maar kijkend naar dat zeil vraag ik me af hoe de bediening daarvan gaat. Op zowel de tekening als het schilderij staat het topzeil aan stuurboord, en komt de wind van bakboord. Maar als ze overstag gaat en de wind van stuurboord komt, dan zou het topzeil over de piekeval van de gaffel heen naar bakboord gehaald moeten worden. En ook zou het zeil eigenlijk twee halzen moeten hebben, één voor stuurboord en één voor bakboord.
Kennelijk ontbreekt er dus tuigwerk. Iemand een idee hoe dat zit?

Groet,

Ad

 

Dat klopt.
Zit eigenlijk als bij een genua.
De schoot (in jouw geval de hals) die niet strak staat, hangt dan over alle piekvallen heen.
Met zo'n topzeil moet je dus net als met een genua "overstag" gaan.

Zat net nog een deel van een film op HDD te kijken toen ik het zag.
Zal kijken of ik daar een plaatje van kan schieten.

 

OK, ik begrijp 'm zo wel. Bij de buitenkluiver hebben ze dat wel gedaan, twee schoten om hem over de fokkestag heen te halen.

Groet,

Ad

 

Ik zal ze aan je mailen, die zijn duidelijker.

 

Ik denk dat ik het zie, maar op de laatste foto is 't ie nog niet over de piekeval heen, toch?
Dat bemanningslid staat daar toch niet om het te "assiteren"? Want de America had (oorspronkelijk) geen klimwant. Later, toen ook de fokkesteng is geplaatst wel, samen met ook pardoenen.
Daarom dacht ik dat er misschien een aparte tuiglijn vanuit een katrol in de masttop zou zijn om de hals op te halen tot boven de piekeval.

Groet,

Ad

 

Ga met het zelfde probleem zitten op mijn kotter, hoe ik dit RC ga maken . Op foto's is dit moeilijk te zien, zoiets moet je zien werken.

 

Dit stuk film kwam ik vanmiddag perongeluk tegen, daarom kon ik zo snel reageren.

Bij deze manoeuvre zijn ze aan het gijpen.
Eerst hangt alles als een losse vlag erbij en na de gijp zit het topzeil (zoals ze met een voorzeil zeggen "bak")
Die gast in het tuig zit er niet voor dat topzeil, het lijkt me dat als je aan de schoot trekt die nu over de piekvallen loopt het topzeil wel omhoog wil kruipen om vervolgens aan de andere kant uit te waaien.

 

Ja, je ziet hem wel lopen, inderdaad.

Wel grappig, hier één van de laatste foto's waarop ze zeilend te zien is (werd geschat op 1910). Sterk verbouwd, onder meer geen kluiverboom meer, maar een verlengde boegspriet uit één stuk, verlengd achterschip (hier niet goed zichtbaar) en véél meer zeil. Naast het fokkestagzeil, twee kluivers, een fokkegaffeltopzeil, een grote steng stagzeil, en als je goed kijkt het grote gaffeltopzeil nog aan de verkeerde (stuurboord) kant van de piekeval. De betreffende tuigdraden zijn echter onzichtbaar, ook op de 10,000 pixels tiff die ik hiervan heb.



Groet,

Ad

 

Dit juist uit een filmtje geknipt, zeilend met topzeil aan de verkeerde kant van piekeval. Denk dat men bij korte kruisslagen het zeil gewoon liet staan.

 

Zou best eens kunnen. Volgens mij moet het echt met de kop in de wind gebeuren, als de wind weer in het zeil komt, en het tegen de piekeval aandrukt, lukt het waarschijnlijk niet meer om het eroverheen te halen.

Wel grappig dit soort details.....

Groet,

Ad

 

Link naar het filmtje [URL=" maiden voyage - YouTube[/URL]

 

Een heel mooie oplossing!

Wordt bijvoorbeeld ipv van schilderen, spuiten van de romp gebruik gemaakt van het kleurbeitsen eventueel afgewerkt met een vernis?

 

De romp boven het koperwerk is gespoten met daarover nog een laag blanke parket lak (Glitsa zijdeglans). De koperen plaatjes heb ik nog niets mee gedaan. Ik had wel eens plannen om dat lichtjes (wat vlekkerig) te laten oxideren, maar heb nog geen testjes daarvoor uitgevoerd. Als je het gewoon "nieuw" wilt laten hoef je er denk ik niets aan te doen. Ik heb hier een HMS Victory staan waar meer dan 2000 van die plaatjes op zitten, en die ziet er na zo'n 5 jaar nog precies het zelfde uit.

Je herinnert me er aan dat ik haar nog moet afmaken. Ik hoef eigenlijk nog maar 4 zeilen in te hangen met het bijbehorende tuig. Maar door omstandigheden is daar de laatste maanden niet van gekomen.

Groet,

Ad

PS
Kan je de quote in je boodschap wat inkrimpen, dit is wel overweldigend veel. Als je op edit klikt kan je bijvoorbeeld het meeste van de quote deleten, op 1 foto na en je tekst. Dat houdt het geheel wat beter leesbaar.

 

dus dan is deze wel met een weekje klaar