De bouw van de ADAMAS

[Berrie]

Van de week ben ik bij Dirk langs geweest om de 6 mal delen op te halen. Het was een mooi moment, waar lang op was gewacht.

Fantastisch dat dan na zo veel knap werk van Dirk deze maldelen uit zijn eigenbouw CNC frees zijn gekomen.

Na een bouwpauze van zo'n 14 maanden staat niets meer in de weg om dit project in onafgebroken tempo af te maken.

Ik heb er erg veel zin in.

Het plan (ik zal proberen per onderstaande stap verslag te leggen):
- Van de zes schuimmallen een onder en bovenmal maken.
- Lay up bepalen.(Glas buitenkant, kevlar hoofdmateriaal)
- Luikjes maken.
- Onderste rompdeel maken.
- Bovenste rompdeel maken, met vleugelbevestiging.
- Servo inbouw rudder en hoogte voorbereiden.
- Kielvlak inbouw voorbereiden.
- Romphelften verbinden.
- Buitenkant afwerken.
- Apparatuuur inbouwen en balanceren.(accu's bestellen als ik zeker weet wat het gewicht mag zijn.)
- Programmering afmaken.
- Een wensgedachte, wat sterrenstof en vliegen maar.....

 

[PapaHotel]

Wat mooi allemaal.
Gaan jullie hier nog een positieve afdruk van maken, afwerken en daar weer een mal van aftrekken?

 

[hoeby]

Als je het stappenplan leest in de vorige post. Daar staat dat ze gelijk een romp gaan maken in de schuim delen. Dus geen romp om daarna weer een mal van te maken.

Dan was het ook veel logischer geweest om een positief te frezen en die gelijk af te mallen. Dat scheelt een stap

 

[TheNorb]

Zo had ik het ook begrepen ja. Wat ik mij afvraag hoe je de drie mallen exact uitgelijnd krijgt, maar dat gaan we zien!

Succes ermee in ieder geval

 

[PapaHotel]

- Van de zes schuimmallen een onder en bovenmal maken.

De eerste stap was voor mij niet duidelijk, vandaar mijn vraag.

Direct in schuim klinkt makkelijk maar wat er uitkomt moet zwaar nabewerkt worden met veel plamuur en lak waardoor het resultaat onnodig zwaar wordt. De mallen kunnen dan ook niet hergebruikt worden.
Via de lange weg kan de positieve mal de nodige nabewerkingen ondergaat. De negatieve mal die daaruit getrokken wordt is dan helemaal netjes en kan hergebruikt worden.

btw., zoiets heb ik nooit gedaan, ik hoop dat ik geen onzin schrijf.

 

[DirkSchipper]

Direct in schuim klinkt makkelijk maar wat er uitkomt moet zwaar nabewerkt worden met veel plamuur en lak waardoor het resultaat onnodig zwaar wordt.

Waarschijnlijk niet. De opzet is de mal glad te maken mbv. tape oid.
Daar wordt nog mee geëxperimenteerd.
Dan zal er vast nog wel bijgewerkt moeten worden, maar veel minder.
En ja, kleurtje (spuiten) moet achteraf, maar kan ook dun/licht. We zijn geen autospuiters ...

De mallen kunnen dan ook niet hergebruikt worden.

Klopt, maar wij hadden geen zin om een echte mal te maken. Te duur en te veel werk voor één exemplaar. We zijn geen bedrijf die Adamassen verkoopt ...

 

[Berrie]

Het is inderdaad niet de bedoeling meerdere rompen uit één mal te trekken. Mijn vorige 100% eigenbouw zwever heeft 8 jaar dienst gedaan. Nu is deze met pensioen en de elektro Supra heeft zijn plaats ingenomen. De romp van de pensionado is met een positieve mal gemaakt. Met de Adamas hoop ik ook erg lang te doen. Daarom is een verloren mal methode te rechtvaardigen. De positief bouwmethode (schuim omwikkeld met tape) heeft diverse nadelen ten opzichte van het bouwen uit een negatieve mal. Als je een negative mal van schuim maakt krijg je veel voordelen* van de positief bouwmethode én voordelen** van de negatief methode. Wat overblijft is een oppervlakte dat enige na bewerking vereist. (Waarschijnlijk kwast ik de romp met een witte DD lak.)

* Goedkoop, snel.

** Alle verstevigingen/verschillende lay-ups verwerk je naar binnen, en dik je niet naar buiten op. Luikjes met verstevigde openingen kunnen al in de mal gemaakt worden. Een deel van de appaeratuur inbouw kun je in de losse schaaldelen voorbereiden/uitvoeren.

En ik wilde het gewoon eens proberen. Eigenwijs, modelbouwer enzo....


De 2 maldelen zijn inmiddels verlijmd uit de 6 stukken. Het is ondoenlijk dit goed op de foto te krijgen. De romp is 2150mm lang, en eigenlijk niet meer dan een veredelde regenpijp. Vrijwel elk contrast valt weg op de foto's. Daarom maar een schetsje van het uitlijnen;

Drie blokken. Op hart van de twee uiteinden wordt een draadje bevestigd. Op deling 1 en twee kun je het verschil vanuit het hart meten en zo de blokken uitlijnen. Eerst de bovenste mal.

De onderste mal heb daarboven op uitgelijnd. Door op de delingen een strak passend blokje schuim te plaatsen richt dit op zichzelf uit.

Uiteindelijk nog een lat langs de zijkant met veel bruislijm en de mallen zijn klaar voor afwerking.

Even een schuurpapiertje over het deelvlak en de binnenzijde van de mal. Op Dirk's advies heb ik het deelvlak en de binnenzijde van de mal daarna met een laag Glitsa behandeld. Dat ligt nu te drogen. Daarna weer even schuren. En, zoals Dirk al aangaf, dan beplak ik de mal met tape.

Straks met lamineren gaan er eerst aantal lagen fijn 54grams glas in. Dat dient dan als schuurmateriaal om het oppervlak netjes te krijgen. Met een schuurmachientje is dat zo gepiept.

Ik ben ook bezig geweest met eens te denken over de opening voor in de romp. Voor de 6S aandrijfaccu is 3300mAh wel voldoende, maar kom ik met het balanceren niet lekker uit, dan kan een 5000mAh nét passen. (of nét niet.)

Het blauwe schuimblok achter de regelaar stelt een 6S5000mAh voor. Ik denk dat ik een ruime kap maak, en de grote van de opening kan dan altijd klein gehouden worden. Hoe kleiner hoe groter de reststerkte van de romp, al zal ik niet te zuinig zijn met kevlar....

 

[Berrie]

Van de week had ik er aardig de vaart in.

Eerst in de mallen met dunne zwarte stift de openingen aangegeven. Achter de vleugel komen de servo's voor hoogte en richting. Vóór de vleugel de normale opening. Onder de vleugeloplegging komen twee openingen. Door een van de openingen komt de kabelboom uit de vleugel straks naar binnen. Onderop de vleugel (tpv de oplegging op de romp) hars ik houten strips die in beide openingen strak passen. Dan voorkom je dat de bouten op afschuif worden belast en kun je een stijve verbinding tussen vleugel en romp krijgen. De keuze voor hout is met het idee dat bij een harde klap dit afscheurt en de kunststof bouten breken.

Als hier niet een bijna Baudis kwaliteitje uit komt

Lay up van de kapjes is als volgt:

Eerst de oppervlakte kwaliteitslaag:
1 laag 54grams glas onder 90°. Deze doek was ook zo groot gekozen dat hij over de rand van de mal stak. Dat bood mij de mogelijkheid het kapje uit de mal te trekken. Die doek ging er dan ook als eerste in.
2 lagen 54grams glas onder 45°.
Dan laagdikte creeren:
2 lagen 160grams glas onder 90°.
1 laag 160grams glas onder 45°.
Stijfheid toevoegen:
1x strook 200grams spreadtow carbon onder 45°.
1x 98grams carbon onder 90° (vast gezet met spuitlijn op het spreadtow om de boel bij elkaar te houden.)
Afwerken:
3x 160gram glas onder 45°.

Lekker soppen:

Als al het weefsel goed is ingesopt met epoxy gaat er een stukje schildersfolie op. En slangvormige zak, dat om de zakken weefsel zit, wordt gevuld met droog zand. Dat drukt alles tijdens het uitharden goed in de mal.

Dan een beetje trekken, wurmelen en vriemelen:

Het eerste resultaat uit de mallen!!

Wat rest is overtollig materiaal even met de figuurzaag wegzagen en een schuurpapiertje er langs, en dan heb je dit:

Van het feit dat ik een strook carbon heb genomen krijg ik denk ik nog spijt, want hoe zal de witte verf daar op dekken??

Langs de rand zijn de kapjes 1.2mm dik, in het midden 1.4mm. De kleine weegt 15.2 gram, de grote 48 gram.

De voorbereidingen voor het maken van de eigenlijke romp gaan nu van start. Voor de romp is 900 gram begroot. Voor een romp van 2150mm een nette waarde, misschien zelfs te veel. Uitwendig 3 lagen 54grams glas (wordt deels weggeschuurd), de rest van 160 grams UD kevlar en 160grams 0-90 kevlar, onder 45°.

Deze doekgewichten waren het goedkoopst. Dat is de hoofdreden waarom ik ze gebruik. (de kans is redelijk aanwezig dat het mij blaren op de vingers van het knippen van dat taaie spul op levert. Wordt een geduld zaakje.)

Als je rekent met 1:1 hars:weefsel verhouding kom je op 900/(160*2)=2.8m^2 weefsel dat verwerkt kan worden in de romp.

Eens kijken waar ik op uitkom als over de volle lengte van de romp 2 lagen onder 45° plaats en twee lagen UD, én de 3 lagen glas. De rest bouw ik af.

Eerlijk gezegd heb ik liever 100gram teveel aan romp, dan 5 te weinig. Een beetje een gok wordt het wel.

Een papieren sjabloon per malhelft waar het oppervlakte van bepaald is, is nu het eerste dat nodig is.

 

[Fotor]

Eerlijk gezegd heb ik liever 100gram teveel aan romp, dan 5 te weinig.

Die instelling zou ik ook hebben. Op een 5+m zwever kan een beetje extra gewicht denk ik weinig kwaad.
Er zijn mensen die daar anders over denken (kom er maar in Arno ), maar doe vooral waar jij je goed bij voelt.

 

[DirkSchipper]

Ik snap dat je voor die 2 kapjes niet met vacuüm hebt gewerkt, maar het is overduidelijk dat je dat voor de rest wel moet doen, want er zitten toch best wel een paar luchtbellen in ...
Verder ziet het er keurig uit!

 

[Berrie]

Zo overduidelijk is dat niet. Als je ze in je handen hebt zie je dat het weefsel nat is maar de ruimte daar tussen de draden niet. Ondanks dat zitten de lagen weefsel tegen elkaar. Het is dus eerder droog dan luchtbel.

Er staat hier al jaren een rol rekfolie om deze romp te maken in de hoek te wachten. Komt dus goed.

 

[TheNorb]

Ik snap dat je voor die 2 kapjes niet met vacuüm hebt gewerkt, maar het is overduidelijk dat je dat voor de rest wel moet doen, want er zitten toch best wel een paar luchtbellen in ...
Verder ziet het er keurig uit!

Daar ben ik juist zo benieuwd naar, hoe dat gaat lukken. Vooral daar bij de hoek van mal, waar al het weefsel straks dan 90° om wordt gevouwen/strak wordt getrokken. Ik had daar ook al last mee, met zo'n harde mal. Mij lijkt dat als je (te veel) vacuüm trekt, dan de hoeken van jouw mal iets gaan indeuken... Des te meer lagen, des te lastiger het wordt om bij de hoeken geen bobbel te krijgen.

 

[Lyckele]

Deze doekgewichten waren het goedkoopst. Dat is de hoofdreden waarom ik ze gebruik. (de kans is redelijk aanwezig dat het mij blaren op de vingers van het knippen van dat taaie spul op levert. Wordt een geduld zaakje.)

Ik heb daar nog wel een handig tooltje voor te leen Berrie.

https://www.matson.nl/elektrische-schaar.html

 

[Berrie]

YESS!! Twee perfect bruikbare romphelften! Cosmetisch niet 100%, maar dat mag de pret niet drukken. Is op te lossen. Onderste helft weegt 366 gram, bovenste helft komt op 466 gram. Doelgewicht van circa 900gram is binnen bereik.

Het leek me prettig om de cockpitrand mee in te lamineren. De eerder gemaakte kapjes komen daarvoor in de mal, stevig met PVA ingekwast. Om de rand te maken heb ik depron op de kapjes geplakt, waar tegen aan te lamineren.

Eerst de contouren af tekenen. Dan een mm of 7 naar binnen de rand aftekenen en afknippen. Het resultaat:

Met een streepje acrylkit vast zetten in de mal:

Het leek me ook makkelijk de openingen en de gaten onder vleugel vrij te houden van kevlar. Daarom schuim propjes en plaatjes om langs te lamineren in de mal geplakt:

Alles klaar voor het harsen van bovenste romphelft:

Wat ik exact over het lamineren kwijt wil weet ik niet goed. Het is een heel gedoe. De kern is:
- glasroving om alle randen van openingen.
- 2 lagen 54grams glas met ingedikte epoxy (1 theelepel op 25gram epoxy.)
- 2 lagen 160 grams UD kevlar 100% van de romplengte
- 2 lagen 160grams diagonaal kevlar 100% van de romplengte
- 1 laag 160grams UD kevlar 55% van de romplengte
- 1 laag 160grams diagonaal kevlar 45% van de romplengte.

Dan het uit laten harden;
- scheurweefsel op het natte laminaat.
- toiletpapier daar weer op.
- Huishoud folie op de plekken waar scherpe overgangen zijn (onder de vleugeloplegging, en bij de staart)
- Zand op dit folie om lekker in de hoeken te drukken.'
- Rekbaar vacuumfolie om het geheel.
- Vacuum zuigen
- Vlak op de werkbank mbv gewichten
- Elektrisch deken erover en het zaakje uit laten harden zo rond de 30°C.

Na het harden zit er niets anders op dan de mal te slopen. Het resultaat, inwendig:

Resultaat uitwendig:

En nu maar eens proberen hier één net geheel van te gaan maken.

 

[TheNorb]

Mooi resultaat!

....Het leek me ook makkelijk de openingen en de gaten onder vleugel vrij te houden van kevlar. Daarom schuim propjes en plaatjes om langs te lamineren in de mal geplakt....

Slim gedaan, dat kevlar is niet te glad te schuren, er blijven altijd pluizen achter....

Succes met de rest!

 

[PapaHotel]

Het ziet er goed uit.

- Zand op dit folie om lekker in de hoeken te drukken.'

Leuk idee, iets om te onthouden. Misschien kan de zand ook in een boterhamzakje of baloon om het bijelkaar te houden.

 

[Berrie]

Lamineer randen, zand en vacuüm.... Allemaal aardige ideeën, maar de kritisch kijkeraar heeft vast de diverse minder gelukkig uitgevallen plekken ontdekt. (en zegt er heel lief niets van...)

Lamineer randen: heeft erg goed gewerkt bij de servo opening, de gaten/opening van de vleugelbevestiging maar minder bij de grote opening voor in de romp. Daar had ik UD kevlar stroken gereed voor liggen die breder waren dan dat er ruimte was langs de lamineer rand. Ik dacht deze al soppend met kwast en epoxy wel smaller te kunnen maken. Door de dwarse binddraad in het weefsel gaat dat niet. Met roving kan dit wel.. Met een dun slijpschijfje is het kevlar zo weg. Daarna met water/waterproof schuurpapier de pluizen vrijwel weggeschuurd. Een likje epoxy of secondenlijm er over en niemand ziet wat er is gebeurd.

Vacuum: het weefsel is gaan kruipen op enkele plekken. Waarschijnlijk door de dikte van het laminaat in combinatie met de rekfolie. Exacte oorzaak is me een raadsel. Constructief is er geen centje pijn, ik knijp mijn knokkels wit op die plekken.

Zand: heeft erg goed gewerkt bij het staartstuk. Zowel bij onder als bovendeel. Helaas niet goed bij de vleugelbevestiging/oplegging. En daar wilde ik het zo graag netjes hebben.. Wellicht had het beter aangestampt moeten worden.

Inmiddels liggen de slagmoeren uitgelijnd en vers geharst met epoxy/katoen uit te harden.

 

[Peral]

Pluizig kevlar laat zich redelijk goed glad schuren door het te doordrenken in dunne cyano.
Evt een paar keer herhalen.

 

[aurectar]

Nice job.

 

[Berrie]

Gisteren voor het eerst eens gekeken, nu het kielvlak en stabilo zo'n beetje passen, hoe de balans uit komt. Zonder vleugel gemonteerd, zonder verf op de romp en zonder weefsel op de deelnaad.

Nou, ik baal stevig.

Het rompdeel vóór de vleugel heb ik te kort ontworpen. Doordat de servo's voor richting en hoogte achter de vleugel zitten komt het nog ongunstiger uit. Dat ik voor de verandering niet te kinderachtig met weefsel ben geweest in de staartboom helpt ook niet.

Een vlieggewicht van 7.5kg komt zomaar in beeld op deze manier. En een behoorlijk deel daarin is lood.

Ik ga eens denken hoe hier mee om te gaan.