Aeroclub Kennemerland (ACK); bouwproject Begin'air

De spanten C4 t/m C7 heb ik eerst haaks vastgelijmd aan de rechter zijkant van de romp. De spanten C2 en C3 (voorzijde) en C8 (achterzijde) lijm ik later vast omdat ik zo wat meer controle heb om de romp mooi recht te krijgen. PS: C1 is het ronde motorschot. Na drogen wordt ook de linker zijkant van de romp aan de spanten vastgelijmd, waarbij de bovenkant van de romp F5 er zonder te lijmen tussen wordt geklemd als referentie. Met plakband wordt een en ander om te drogen vastgezet.


De voorkant van de onderzijde van de romp F1 is van triplex. Deze wordt van te voren rond gebogen op de bekende manier met water en gewichten.


De bovenzijde van de romp wordt vastgelijmd evenals het achterste spant C8 en daarna de stuurkabels. De kabels uiteraard met epoxy nadat ze zijn ontvet en licht opgeschuurd. Net voor spant C8 kruisen de stuurkabels om minder krappe bochten te krijgen.


De onderplaat F2 (waar het hoogteroer tegenaan wordt vast geschroefd) en de vleugelbevestigingsplaat C9 worden voorzien van slagmoeren. Deze worden met dikke CA-lijm vastgezet. Het was wel noodzakelijk even een tap door de moeren te halen. De Moeren bij C9 staken aan de buitenkant uit en moesten afgevijld worden. De gaten voor de moeren van C9 waren te klein en moesten groter gemaakt worden. Daarna zijn deze beide onderdelen in de romp vastgelijmd en vervolgens de spanten C2 en C3 aan de voorzijde.


Het afneembare hoogteroer wordt vastgezet met een breekboutje aan F2. De juiste stand is gecontroleerd met een touwtje. Dit is vastgemaakt aan een schroefje dat in het gaatje voor de starthaak is geschroefd. De afstand naar beide uiteinden waren gelijk. De starthaak wordt niet gebruikt in de motor aangedreven uitvoering en de bodem van de romp, die er nu los in zit, wordt pas later vastgelijmd. Nu kun je nog overal bij.



Om te voorkomen dat het breekboutje het balsa van het hoogteroer beschadigt, is er als extra een plaatje triplex van 0,4 mm op het hoogteroer gelijmd.

 

Motorkeuze

Motorspant C1 is inmiddels aan de romp gelijmd en even gekeken naar welke motor ik wil gaan gebruiken. Ik heb nog een NTM Prop Drive liggen, diameter28mm lengte 36 mm, 1000KV, max 30 A /400W. Ik heb de zelfde motor al eerder gebruikt bij zwevers zoals de Cortina (1200 gram) en de Foxtrott (1330 gram). Met een vermogens-meter heb ik vastgesteld dat met een propeller van 9 x 6 deze motor zo’n 17,5 ampère trekt bij een vermogen van 195 watt. Genoeg dus voor de Begin’air, die met 1000 gram zo’n 150 watt nodig heeft voor een normale stijgvlucht. Je kunt een “kleinere” prop proberen als hij wat snel stijgt. Met deze combinatie is een 30 ampère regelaar aan te bevelen omdat een 20 ampère regelaar aan de krappe kant is.

De motor even met 2 boutjes vastgezet.



Op de linker foto zie je goed hoe de romp aan de voorzijde is geconstrueerd. De volgende stap is een driehoekig stukje balsa tegen het motorspant lijmen. In dit stuk moet je zelf een ronde uitsparing voor de motor vijlen.



C2bis wordt daarna op het driehoekige balsa gelijmd. Hierin zit wel een ronde uitsparing maar deze moest nog wel verder uitgevijld worden omdat het de motor raakte. In C2bis wordt een gat geboord voor een pen waarmee de cockpitkap wordt bevestigd. Volgens de handleiding was het de bedoeling hiervoor rondhout van 4 mm te gebruiken. Ik vond dit wat te veel ruimte innemen en ik heb de pen van 1,8 mm staal gemaakt.
Servo’s Als servo’s voor het hoogte- en het richtingsroer gebruik ik 2 miniservo’s van Turnigy, TGY-9018MG, met een stelkracht van 2,3 kg (is ruim voldoende). Deze servo’s passen precies in de meegeleverde servoplaat. Op de servoplaat heb ik aan de onderzijde 2 balsa latjes aangebracht om de oppervlakte voor de bevestiging aan de romp te vergroten en 2 vuren latjes voor de schroeven van de servo’s.



Aan de beide binnenzijden van de romp heb ik een stukje balsa van 2 mm gelijmd tussen de vleugelbevestigingsplaat C9 en de onderzijde van de romp. Hiermee worden C9 en de lijmnaad tussen de twee rompdelen F3 verstevigd.



Ik heb dit ter verduidelijking ingetekend op de foto hierboven, die eerder is gemaakt. De verbinding van C9 met de romp (F3bis) en het balsa plaatje is daarna verstevigd met een glasmatje en epoxy.

 

De volgende stap is het vastlijmen van de onderzijde van de romp, die uit een balsa en een triplex gedeelte is gemaakt. Het triplex gedeelte zit aan de voorkant. Na het drogen is de verbinding tussen de onderzijde van de romp en het motorschot opgevuld en verstevigd met een glasmatje en epoxy; dit sloot niet helemaal mooi aan.



De vleugeltips zijn met houtlijm aan de buitenvleugels vastgelijmd. Ze moesten licht worden geschuurd om de juiste stand ten opzichte van de vleugel te krijgen (hoogteverschil tip = 45 mm). Voor deze afstelling heb ik een malletje gemaakt van 2 houtjes.



Nu moet er voor gezorgd worden dat de vleugels, het hoogte- en het richtingsroer in de juiste positie ten opzichte van de romp geplaatst worden. De kunst is om de vleugel onder de juiste V-stelling (3,5 graden per vleugel) ten opzichte van de horizon te krijgen, het hoogteroer horizontaal en het richtingsroer zuiver verticaal. Bovendien moeten de vleugeltips op gelijke afstand komen van het midden van de romp (bij het richtingsroer) en de vleugel moet onder de juiste instelhoek komen ten opzichte van het hoogteroer.

Daarom eerste alles in elkaar gezet. Het hoogteroer kan met het boutje worden vastgezet en het richtingsroer wordt los in de romp geschoven. De 2 vleugeldelen worden met de stalen vleugelpen en plakband aan elkaar vastgemaakt en de vleugel worden met de 2 houten borgpennen in spant C4 gestoken. In de vleugel zijn nog geen gaten gemaakt voor de nylon bevestigingsbouten, die in C9 vastgeschroefd worden.

Het ziet er dan zo uit als in de foto hieronder. Uiteraard is er niets zuiver recht, haaks of onder de juiste hoek. Door alles los in elkaar te steken kun je het beste bepalen waar de bevestigingsgaten in de vleugel komen en wat je gaat schuren. Bijvoorbeeld de romp, de aansluitingsvlak voor het hoogteroer, het richtingsroer en/of de aansluitingsvlakken van de vleugeldelen, enzovoorts.

Ik heb in mijn hobbyruimte op zolder verrijdbare opbergkasten, die mooi van pas komen om het vliegtuig op neer te leggen en zo gemakkelijk op te meten.

 

Voor de juiste hoek van de vleugel ten opzicht van de romp wordt een touwtje gebruikt om de afstand van de tip tot aan het hoogteroer te meten; dit moet links en rechts gelijk zijn. De V-stelling is voor beide vleugels gelijk gemaakt door een klein stukje van de romp af te schuren van het gedeelte waar de vleugel op rust.



De bevestigingsbouten van de vleugels komen in de achterlijst. De juiste plaats heb ik bepaald met hulp van de triplex plaatjes R1. Nadat de gaatjes zijn geboord wordt er gecontroleerd of de gaten op de juiste plaats zitten. Dit doe ik door stalen stangen door de gaten te steken, die precies uit moeten komen in de slagmoeren van de vleugelbevestigingsplaat C9. Dit was inderdaad het geval zoals aan de stand van de stuurstangen kan zien.



Ik heb de triplex plaatjes R1, die 2 mm dik waren, vervangen door plaatjes van 0,4 mm epoxy. Dit is sterk en geeft minder luchtweerstand op de vleugel.



De dunne delen van de vleugels zoals de achterlijsten, de bevestigingsplaats voor de ailerontape en de vleugeltips heb ik een keer behandeld met poriënvuller. Het hout wordt hier iets steviger van maar trekt ook niet dicht. De overgang tussen de spanten en de romp heb ik extra versterkt met 24 uurs epoxy en glasmat. Dit geeft een gewichtstoename van maar enkele grammen maar geeft stevige verbindingen.

De servodraden van de aileronservo’s worden verlengd door er een nieuw stuk draad aan te solderen. Dit wordt aangebracht voordat de vleugels worden bekleed en steekt bij de romp zover uit dat de soldeerverbindingen kunnen worden teruggetrokken tot de plaats waar de servo zit voor mogelijk latere reparatie.



De vleugels zijn voorzien van blauwe en doorzichtige gele folie.



Bij het opnieuw passen van de vleugels ontdekte ik dat er aan de onderkant van de vleugel een spleet zat aan de voorzijde. Ik heb dit opgelost door de spleet op de vullen met 24-uurs epoxy met microballoons.

Bij de bevestigingsschroeven van de vleugel zit er tussen de vleugel en C9 loze ruimte. Die heb ik opgevuld met een blokje balsa. Zo wordt de rompzijkant op die plek minder snel beschadigd als een vleugel bij het landen de grond hard raakt.

 

Om de rompzijkanten en het blokje balsa goed aan te laten sluiten op de onderzijde van de vleugel heb ik een mal gemaakt met een hoek van 7 graden. Dit is de V-stelling van beide vleugels samen. De zijkanten van de romp en het opvulblokje zijn schuin geschuurd overeenkomstig de mal. Op de foto is tevens een zelf gemaakt schuurblokje te zien. Dit is bedoeld voor smalle, kleine oppervlakten. Het schuurpapier is vastgemaakt met tweezijdig plakband.


Het richtingsroer is, nadat het is bekleed, aan de romp gelijmd. De romp en de cockpitkap zijn rond geschuurd. Daarna zijn ook deze bekleed met krimpfolie. De servo’s voor het richtings- en het hoogteroer zijn gemonteerd en de stuurstangen zijn aangesloten.




De motor (NTM 28-36) die ik in voorraad had, was voorzien van een 4 mm as, die aan de voorkant (propellerzijde) was versmald naar 3,2 mm. Dit smalle gedeelte was bovendien erg kort voor een spinner van 40 mm doorsnede. Bovendien is het motorschot, dat uit 2 lagen triplex bestaat, vrij dik. Er blijft daarom niet veel ruimte over om de spinner te bevestigen.

Bovendien heb ik alleen een spinner van 40 mm doorsnede in voorraad voor een asmaat van 4 mm. Daarom heb ik een nieuwe as gemaakt uit een stuk zilverstaal van 4 mm doorsnede. Deze as heb ik 7 mm langer gemaakt. Deze maat is vastgesteld met in de romp vastgeschroefde motor en het passen van de spinner. Om de oude as te kunnen verwijderen heb ik het borgschroefje verhit met de punt van een soldeerbout. Zo kon het schroefje losgeschroefd worden.

Op de foto is te zien dat de oude as is voorzien van een borgveer. De nieuwe as hoeft niet voorzien te zijn van een borgveer omdat de as alleen naar voren wordt getrokken door de kracht van de propeller.



Ik had in mijn voorraad nog een klappropeller liggen van 9,5 x 5 liggen en niet een van de andere maten waarmee ik eerder het vermogen had getest met de NTM 28-36 motor. Omdat het vermogen moet worden afgestemd op het gewicht van de zwever heb ik alle onderdelen gewogen en ik kom op een totaal gewicht van ruim 1100 gram met een 3-S lipo van 1800 Mah. Het aanbevolen vermogen is dan 165 Watt (150 W per kg).

Even opnieuw een testopstelling maken dus met de 9,5 x 5 propeller.



Om te testen gebruik ik altijd een oude ”orange receiver” en een power analyzer. Met deze ontvanger vlieg ik niet vanwege een voor vliegen beperkt bereik. De ontvanger is voor het testen gebonden met mijn zender. De lipo was voor 97 % geladen. Het stroomverbruik was 15,5 Ampère bij een opgenomen vermogen van 175 Watt. Hiermee verbruikt de motor in theorie 1550 van de beschikbare 1800 Mah in 6 minuten. Voor mij is dit in orde.

 

Ietwat mosterd na de maaltijd ...

Making and Replacing a Brushless Motor Shaft - RCG
(Jack is gepensioneerd machinebankwerker en motorherverwikkelaar)
Tools needed
→ 3/8" or 1/4" drill motor
→ Dremel tool with #409 abrasive cutting disc and #402 arbor

Changing a shaft & grinding a flat on shaft
www.innov8tivedesigns.com
→ resources→ video classroom

Outrunner Disassembly and Stripping - RCG
→ Disassembly → Removing the shaft→ Removing the bearings

 

Veel meetmogelijkheden voor een grijpstuiver, voor (nog) grotere stromen data units parallel zetten.
close out sale Hyperion Emeter II - RCG, with optical and electrical tach, servo tester, local & remote logging

 

De rolroeren zijn bevestigd dmv plakkende polyesterfolie. Deze heb ik in stroken op maat gesneden. Eerst wordt het rolroer aan de bovenzijde op de vleugel gelegd en gezekerd met een paar stukjes plakband en enkele lijmklemmen. Het rolroer moet netjes op de vleugel aansluiten. De folie wordt stukje voor stukje op de 2 vlakken vastgedrukt. Als er een stukje vast zit dan kan de volgende lijmklem losgehaald worden en het volgende stukje wordt dan vastgedrukt, enzovoorts.



Daarna wordt de vleugel, die op een balkje ligt, omgedraaid en de rolroeren worden naar beneden met plakband gezekerd. Het 2e stuk folie wordt in deze stand aan de vleugel en het rolroer vastgedrukt.



Voor de laatste stap wordt de vleugel weer omgedraaid en met een (credit)kaart worden de 2 lagen folie aan elkaar vast gestreken; de lijmkanten liggen tegen elkaar. Zo krijg je een soepel en sterk scharnier.



De rolroeren worden voorzien van een roerhevel en aangesloten op de servo. Het servoplaatje wordt aan de vleugel vastgezet met plakband en aan de servo met 2-zijdig plakband.



De servodraden, die uit de vleugel komen, worden voorzien van een JR-stekker. Voor de aansluiting op de ontvanger maak ik een kort verlengsnoer. Het solderen van de stekkers is een precisieklusje. Ik gebruik een verlengsnoer omdat het gemakkelijker is bij het loshalen van de vleugels om de servostekker uit het verlengsnoer los te trekken dan uit de ontvanger.



Het zwaartepunt van de Begin’air ligt op 75 tot 80 mm vanaf de voorzijde van de vleugel. Ik heb de accu (1800 Mah/151 gram) los in het voorste gedeelte van de romp gelegd tegen spant C4. Daarna heb ik de balansweger ingesteld op 75 mm. Bij de staart moest ik ruim 10 gram lood plaatsen om de Begin’air in balans te krijgen. Ik heb er toen voor gekozen om een accu van 1300 Mah met een gewicht van 105 gram toe te passen. Deze accu komt voor een goede balans op 2 cm voor spant C4.



In het voorste gedeelte van de romp heb ik een extra spant van triplex geplaatst. Tussen dit spant en C4 zijn 2 latjes gelijmd. Aan deze latjes is klittenband vastgemaakt voor het bevestigen van de accu. Zowel voor als achter de accu zit 2 cm ruimte. Zo kan de accu nog verplaatst worden om later het zwaartepunt aan te passen. Zelfs de accu van 1800 Mah past nog tussen het extra spant en C4. Voor bevestiging van de ontvanger, die met 2-zijdig plakband wordt vastgezet, het ik een plankje gemaakt.

 

De Begin’air wordt opnieuw op de balansweger geplaatst en de accu wordt heen en weer geschoven totdat het juiste zwaartepunt van 75 mm is bereikt.



Omdat het vliegtuig op de weger nogal heen en weer schommelt gebruik ik een grammenweger om alles mooi stil in balans te houden. De vliegtuigromp hangt op de foto horizontaal. De neus moet een klein stukje naar beneden wijzen voor de juiste balans. De grammenweger wijst 5 gram aan wat een geringe kracht naar beneden aan geeft. Op deze manier stel ik het zwaartepunt in.



Ik heb de vleugelpen niet in een van de vleugels vastgelijmd. Het gevolg is dat het lastiger is om de vleugels op de romp te bevestigen. Ze draaien heel snel om naar een negatieve V-Stelling. Om dit te voorkomen maak ik de vleugels aan de onderzijde met 2 stukje isolatietape aan elkaar vast. Op de vleugels heb ik wel eerst 2 stukje polyestertape geplakt om te voorkomen dat de krimpfolie wordt losgetrokken bij het verwijderen van de isolatietape.



De 2e antenne van de Spektrum ontvanger steek ik in een plastic buisje zodat deze haaks gericht is ten opzichte van de 1e antenne. Het buisje bestaat uit krimpkous, die ik heb laten krimpen met de föhn, zodat de ontvangerantenne er precies in past.

 

Die gramweger aan de spinner is een goede tip.

 

Bedankt Ron!

Nu de definitieve plaats van de accu bekend is heb ik een extra verstevigingsbalkje in de cockpitkap gelijmd en een metalen haakje. Een metalen oogje heb ik in de romp gelijmd zodat de cockpitkap met een elastiek op zijn plaats gehouden kan worden.



Het uiteindelijke totaalgewicht is op 1060 gram uitgekomen met de accu van 1300 Mah.

De roeren heb ik via de instellingen van mijn Spektrum zender afgesteld. Hoogteroer + en – 10 mm. Het richtingsroer + en – 25 mm en de ailerons 15 mm omhoog en 8 mm naar beneden. Alles overeenkomstig de handleiding. Ik het een mix ingesteld van 20 % tussen de ailerons en het richtingsroer; ik vind dit prettiger vliegen.

Zo, mijn Begin’air is klaar en kan ingevlogen worden.

 

De eerste vlucht

Zo in het midden van de winter is het weer meestal niet zo lekker om te vliegen. Voor donderdag 31 januari 2019 was de voorspelling van Windfinder echter gunstig; Zo’n 4 graden, windkracht een lage 3 en zonnig. In de ochtend was het ook heerlijk kalm zonnig weer.

Later betrok het en onderweg naar het vliegveld in de Schermer werd het steeds mistiger. Aangekomen op het modelvliegveld was het zicht voldoende voor een niet al te hoge vlucht, maar ook niet meer dan dat. Het was berenkoud en de wind leek wat aan te trekken. Toch maar de Begin’air in elkaar gezet.

Alle leden van ons projectje waren naar het veld gekomen om de eerste vlucht mee te maken en later kwam er zelfs een lid uit Haarlem om naar het invliegen te kijken.

De handstart verliep goed en dus maar op de motor omhoog. De Begin’air ging flink steil omhoog en moest met wat down gecorrigeerd worden. Het motorvermogen is ruim voldoende.

Op zo’n 80 meter hoogte de motor uitgezet; ik wilde niet te hoog vanwege de mist en bovendien besloeg mijn bril. Wat opviel was dat het model wat staartlastig leek; het schommelde wat op en neer. Ik had wel steeds het gevoel het goed te kunnen besturen. Na de landing bleek dat het hoogteroer wat omhoog stond. Ik denk dat dit komt door de temperatuur. Ik heb het al vaker gehad met stuurkabels van rond staal dat met koud weer het hoogteroer moest worden bijgesteld.

Na trimmen van het hoogteroer nog een paar keer omhoog; het besturen ging al beter. De eerste indruk is dat de Begin’air goed vliegt. De uitslag van de ailerons ga ik wel wat kleiner maken en het effect van een volledig uitgeslagen richtingsroer moet ik later nog uitproberen. De uitslag van het hoogteroer lijkt mij goed.

Na enkele korte vluchten toch maar gestopt; het was wel erg koud. Met wat beter weer ga ik het invliegen voortzetten en de definitieve uitslagen van de roeren fijntrimmen.

 

Gefeliciteerd met de eerste vlucht!
Veel plezier ermee!

 

Bedankt Johannes.

 

Mooi bouwverslag Pieter, en mooie foto’s. Wellicht nog een filmpje?
Groet Henk.

 

Bedankt Henk, er komt geen filmpje.

 

Voortzetting invliegen

Het weer op 14 en 15 februari was aanleiding om verder te gaan met het (in)vliegen van de Begin'air op ons vliegveld in de Schermer. Het was beide dagen zonnig lenteweer met een wind uit het zuiden tussen de 6 en 9 km/uur (windkracht 2).

De eerste dag waren er zelfs 11 leden met de diverse motorkisten en zwevers aan het vliegen en de tweede dag 7. Maar daar gaat het in dit verslag niet om; hoe ging het vliegen met de Begin'air? Het vliegen ging geweldig. Na het bijtrimmen van het hoogteroer was de Begin'air heel goed beheersbaar. Je had steeds het idee dat het model precies deed wat je wilde. Meestal moet ik heel erg wennen aan een nieuwe kist, maar deze keer niet en kon ik ook de landingsplek goed inschatten.

Hij vliegt niet echt langzaam door het dunne profiel; wat sneller dan bijvoorbeeld de Cirrus of de Spektra. De roeruitslagen die zijn aanbevolen in de handleiding bevallen goed. Ze zijn wel aan de forse kant maar met voorzichtig sturen is de Begin'air goed te beheersen. De duiktest deed mij versteld staan. Nog nooit eerder gezien dat een zwever zo goed reageert. Na het loslaten van down kwam de kist (tergend) langzaam weer omhoog richting normale vliegstand. Het zwaartepunt op 75 mm is dus exact goed.

Heerlijk genoten van het vliegen en van het weer.

Het bouwproject met de Begin'air is wat mij betreft geslaagd.

Ervaringen van andere bouwers volgen later.

 

Vorderingen andere projectleden bij het bouwen van de Begin'air



Bij Dries zijn de vleugels, het stabilo en het richtingsroer al in een vergevorderd stadium. Hij heeft ook voor rolroeren gekozen en elektrische aandrijving. De romp schiet ook al op.


Evert heeft gekozen voor de uitvoering zonder rolroeren met als gevolg een extra knik in de vleugel. Door het toepassen van spoilers voldoet de Begin'air aan de RES-voorwaarden. Hij twijfelt nog wel of hij elektrische aandrijving gaat toepassen. Dit heeft gevolgen voor het zwaartepunt en dus voor de plaats van de servo's voor het hoogte- en het richtingsroer. In de handleiding wordt hier op ingegaan.


Fred is nog bezig met de vleugels zoals op de foto is te zien. Hij heeft gekozen voor rolroeren, spoilers en elektrische aandrijving. Zo maakt ieder zijn eigen keuze.

 

Nou zie ik het pas Pieter.....
Ben benieuwd of de remkleppen voldoen.

 

Jan Hein, Evert heeft de spoilers gemaakt zoals eerder in deze publicatie is aangegeven op de door jou aangegeven manier. Leuk toch!