Bouwverslag Steamlaunch Victoria

[Bert V]

Al lange tijd had ik de wens om ooit nog eens een stoomscheepje te bouwen of een tweede hands op te kunnen knappen.

Waarom een stoomscheepje?
Ik denk gewoon om zijn nostalgische uitstraling, de techniek, het geluid ervan, de charme, noem het maar op en geef toe; wie draait er zich bij het horen van een stoommachine niet om?
De geur van kolen (zoals bijvoorbeeld vaak nog bij model stoomtreinen voorkomt) gaat helaas omdat de meeste stoomscheepjes op gas gestookt worden niet op maar ook dit zou ik kunnen waarderen.
Liefhebbers van stoom weten denk ik wel wat ik hier mee bedoel.

Bij mijn afscheid van mijn laatste werkgever kreeg ik afgelopen zomer – bedoeld voor een nieuwe fiets, maar die fiets had ik net een paar maanden een nieuwe – een cadeau enveloppe.
Van die enveloppe kon ik - zoals mijn vrouw toen ook aangaf - mijn auto een aantal keren bij de pomp vol laten gooien, een etentje voor ons tweeën en nog een keer of wat mee naar de supermarkt of ik kon er mijn wens van het stoomscheepje mee in vervulling laten gaan.
Het is dus het laatste geworden.

Na een grondige verkenning van wat er in de markt te koop is heb ik besloten er de - bij Krick in Duitsland aangeboden - Steamlaunch “Victoria” bouwpakket met verticale ketel van aan te schaffen.

Voor het idee is hier een afbeelding van het te bouwen scheepje van Krick op een van hun verkoop info's.

De levering ervan gaf wat getrubbel maar daar wil ik hier niet verder op in- of doorgaan.

Inmiddels heb ik het scheepje een aantal maanden in huis en is de bouw reeds begonnen.

Lange tijd heb ik ook getwijfeld of ik er hier op MBF wel of geen bouwverslag van zou gaan publiceren.
De redenen zijn divers maar kort gezegd komt of kwam het er op neer dat;
- A; ik meer een (verslag)lezer dan een schrijver ben.
- B; op het moment dat ik met de bouw begon het forum nog een beetje in zijn "hack crisis" zat.
- C; dat ik niet goed weet hoe je een verslag schrijft van iets wat je zo uit de doos in elkaar plakt.
- D; en zo nog wat van die kleine redenen die je doen besluiten het nog even uit te stellen.

Punt A heb ik door een ander lopend topic van mij (the Old Lady) inmiddels een beetje kunnen achterhalen. Door dat topic en de gedeelde reacties en de loop hiervan ben ik ondertussen van enkel lezer ook steeds meer een (beginnend) schrijver geworden.

Punt B is voor ieder een bekend verhaal en is zo goed als de wereld uit dus daar kan een streep doorheen.

Punt C is dat ik inmiddels weet dat het meer dan zomaar een scheepje uit de doos in elkaar plakken is, dat ik daar alleen maar extra blij mee ben en dat daar dus ook wel degelijk iets over te vertellen valt.

Punt D zijn de - zeg maar persoonlijke - "pinuts" en valt zo voor dit moment niets verder over te vertellen.

In het verleden maakte ik - als een scheepje klaar of bijna klaar was - een soort "Power Point Presentatie" en publiceerde die dan al of niet via bijvoorbeeld een Youtube kanaal.

In elk geval is nu de kogel door de kerk en wil ik vanaf nu gaan proberen het bouwverslag van dit scheepje via het Model Bouw Forum bij te gaan houden, te delen en zodoende een positieve bijdrage aan dit form te leveren.

Op- of aanmerkingen en goede adviezen (van sommige mensen hier op het forum heb ik inmiddels al een aantal nuttige adviezen) zijn altijd welkom.

Groet, Bert

 

[k-k]

Bert, Je zal zien dat je er al schrijvende steeds meer plezier in krijgt. Zowel in het schrijven als in het bouwen. Op deze manier delen we een hoop kennis en plezier in deze mooie hobby. En het kleedt het Forum weer wat aan. Succes met bouwen en schrijven en we blijven je volgen. Gr. Klaas.

 

[Bert V]

Bert, Je zal zien dat je er al schrijvende steeds meer plezier in krijgt. Zowel in het schrijven als in het bouwen. Op deze manier delen we een hoop kennis en plezier in deze mooie hobby. En het kleedt het Forum weer wat aan. Succes met bouwen en schrijven en we blijven je volgen. Gr. Klaas. PS Je eerste foto in dit verslag staat geblokkeerd.

Dank je Klaas,
Wederom het inmiddels (bij mij) bekende verhaal van foto's opgeslagen in een ander mapje en die nog niet op publiekelijk staat.
Als het goed is moet hij nu wel zichtbaar zijn?!

 

[k-k]

Ja hoor Bert. Lief scheepje. In 1999 zag ik in Noorwegen op het Telemarkkanaal bij Vrangsvoss zoiets in het echt varen. Was er gelijk verliefd op. Gr. Klaas.

 

[Bert V]

Vervolg bouwverslag.

Van de Victoria - maar ook haar zusterschepen uit het in dit geval Krick assortiment - weet ik - althans daar kwam ik tijdens mijn aankoop oriëntatie achter - dat deze maar heel sporadisch en mondjesmaat hier in Nederland nieuw verkocht worden.
Het gevolg hiervan is dat - voor zover ik dat toen heb na kunnen gaan - geen enkele leverancier dit of een ander pakket zo in zijn winkel of magazijn heeft staan en je dus niet even naar de winkel kan gaan om eens even in zo'n doos te kijken wat de inhoud precies omvat.
Van een paar mensen is of was mij bekend dat zij de Victoria bezitten en of gebouwd hadden maar deze woonden voor mij allen te ver weg of ik kende ze te slecht om daar eerst eens te gaan kijken.
Met de wetenschap dat Krick een goede naam heeft heb ik mijn bouwpakket eigenlijk blind en via een goede internet oriëntatie gekocht.
Gezien het totale prijskaartje van het geheel toch voor mij best een pittige en spannende stap.

Enkele weken na het plaatsen van mijn bestelling werd het pakket afgeleverd en kon ik eindelijk zien wat ik gekocht had.

Toen ik doos van de Victoria voor het eerst openmaakte viel het me met mijn eerste indruk een klein beetje tegen.
Dit omdat ik – gezien de inhoud – dacht dat ik deze boot - een beetje oneerbiedig gezegd - op een paar zaterdagen in elkaar kon zetten.

Bij nader inzien en inmiddels enkele maanden verder weet ik wel beter en is het gelukkig toch veel meer werk en blijkt het best wel een gecompliceerd maar vooral een zeer mooi bouwpakket te zijn.

De bouwhandleiding – een zwart-wit copy van een aantal A4tjes in het Duits (wat ik persoonlijk een beetje mager vindt voor een pakket uit deze prijsklasse) – vraagt om een grondige studie hiervan en is voorzien van summiere tekst met weinig illustraties en al helemaal geen foto’s.

Omdat mijn Engels iets beter dan mijn Duits is heb ik bij de fabrikant (Krick DE) een Engels talige handleiding aangevraagd en deze in PDF file van hun ontvangen.

Vervolgens heb ik deze handleiding zelf in zijn geheel eerst weer naar het Nederlands vertaald.

Persoonlijk voordeel hiervan vindt ik dat je hem hierdoor al voor het begin van de bouw veel beter gelezen en bestudeerd hebt waardoor je later tijdens de bouw dingen sneller begrijpt en terug weet te vinden.

Tot zover weer even.

 

[setsunakaede]

Mooi begin, Bert. Ik ben benieuwd.

Re punt C: Het hoeft geen hoogstaand literair epistel te worden he, een bouwverslag is vooral om ons te laten meegenieten van je vorderingen en om ons te laten meekijken naar oplossingen voor ondervonden problemen. Gewoon lekker gaan schrijven en veel foto's posten dus, dan komt het vanzelf wel goed!

 

[Roel van Essen]

Prima dat je hier verslag van gaat doen! De Victoria is een lief scheepje en je zult versteld staan hoe stabiel ze op het water ligt!

En literair verantwoord... Je inleiding laat zien dat je prima in staat bent om je gedachten duidelijk onder woorden te brengen, dus dat gaat helemaal goed komen!

Nog even en we kunnen ergens in den lande een "Victoria vaardag" organiseren...

 

[Bert V]

Prima dat je hier verslag van gaat doen! De Victoria is een lief scheepje en je zult versteld staan hoe stabiel ze op het water ligt!

En literair verantwoord... Je inleiding laat zien dat je prima in staat bent om je gedachten duidelijk onder woorden te brengen, dus dat gaat helemaal goed komen!

Nog even en we kunnen ergens in den lande een "Victoria vaardag" organiseren...

Roel (en Setsunakede), bedankt voor het compliment en een keer Victoria vaardag - misschien in combinatie met bijvoorbeeld op of tijdens een ander stoomevenement - zou wel leuk zijn ja

 

[Bert V]

Vervolg bouwverslag.

Zoals eerder gezegd is de bouwbeschrijving zeer summier, zelden worden er maten vermeld en wordt er vaak alleen maar naar de tekening verwezen om daar zelf je maten en posities in te zoeken en op te meten.

In het begin stoorde ik me daar nog wel eens een beetje aan maar gaande weg wordt het meer en meer een uitdaging en is het - vanzelf sprekende - op zijn tijd wat verder vooruit kijken een ware must en groeit - door het tussentijdse gepuzzel - de betrokkenheid met schip en bouw steeds meer.

Tekening goed lezen, interpreteren en er op vertrouwen dat deze klopt is hier dus best van essentieel belang.


De bouwhandleiding geeft keurig een lijstje van benodigde lijmsoorten en merken, maar hiervan geld dat deze gebaseerd is op het lijmassortiment van de periode dat dit model uitkwam en in sommige gevallen al lastig of niet meer te vinden zijn.
In sommige gevallen moet er dus gezocht worden naar alternatieven en voor de rest een kwestie van kijken - wat moet aan welk materiaal gelijmd worden - en waar heb ik zelf goede ervaringen mee en is makkelijk te verkrijgen.
Bij twijfel maak ik uiteraard eerst met afval een proefverbinding om de sterkte te kunnen controleren.

Na het in elkaar zetten van de standaard waar de boot op moet komen te liggen is de bouw eindelijk officieel begonnen.

Net als de rest van het hout in dit pakket zit dit netjes gelazerd in de verpakking en hoef je het waar nodig alleen nog maar via wat licht schuurwerk bij te werken en zo nodig op maat te maken.

Daarna het eerste werkje aan de romp.

Begonnen met de overtollige randen en materialen van de (ABS) romp - welke dienst doen om de romp tijdens fabricage en transport extra stijfheid te geven - met een vlijmscherp Stanley mesje af te snijden en op maat te schuren.
Ook hier een beperkte verwijzing naar een randje of lijntje waar je al studerende op het geheel moet kijken en vertrouwen dat dit inderdaad goed is.
Een verkeerde snee en je verwoest of beschadig een romp die lastig na te bestellen is en ook zeker niet goedkoop zal zijn.

Daarna de snijranden - zoals aangegeven in de beschrijving - met een schuurlat verder afwerken.
De romp is in dit stadium van de bouw erg slap en daardoor best wel een beetje lastig te bewerken.

Omdat ik probeer me zo strak mogelijk aan de volgorde van de handleiding te houden zou nu het boren en bepalen van het asgat in de romp aan de beurt zijn. De as wordt overigens pas veel later definitief gemonteerd.

Het te boren asgat in de romp bepalen is met de nodige zorgvuldigheid niet zo moeilijk en goed te doen.

De romp is inmiddels geheel symmetrisch en met een simpel touwtje met daaraan een paperclip haakje en een paar viltstift streepjes is de hartlijn van de romp goed te bepalen.

Het Ikea potloodje heeft bij toeval de goede en zelfde dikte als de schroefas en gemonteerd op de nog losse skeg kan op deze manier eenvoudig en precies het gat voor de schroefas afgetekend worden.

Voor het boren van het asgat ben ik met een 1.5 mm boor begonnen en daarna – om het weglopen van de boor zoveel mogelijk te voorkomen – naar 2.5 gegaan vervolgens 3.2 en zo steeds met kleine stapjes naar 5.5 mm.
Op het laatste heb ik – om aan de 7.0 mm te komen – niet het kleine vijltje voor het fijne werk (wat de bouwbeschrijving adviseert) maar een fijne trappen-boor gebruikt en dit werkte bij mij heel goed en nauwkeurig.



De steunstroken (3x3 mm.) die straks in de romp gelijmd moeten worden en later dienen om het dek te dragen heb ik zoals in de handleiding beschreven geweekt in warm water.

Voor deze lengtes (ongeveer 1meter) is het hebben van een bad toch wel ideaal en het opdrijven van de latjes voorkom je simpel door de douchekop en slang er op te leggen.


Vervolgens de latjes in de romp geklemd en in de gewenste vorm laten drogen.

Voor de benodigde afstand van 3 mm onder de romprand heb ik geen potlood- of stiftlijntje gebruikt (advies in de handleiding) maar in plaats daarvan 3 mm breed afplak tape op de betreffende hoogte geplakt.

Hierdoor kon ik de latjes na het drogen (van het in het water weken) precies tot tegen de tape monteren en bleef de romp op plaatsen waar dit niet gewenst was na het verwijderen van de tape mooi lijmvrij.
Bij deze handeling heeft mijn vrouw de was enige dagen zonder haar wasknijpers moeten doen.


Tot zover weer even.

 

[Dennist]

Dit wordt een mooi en gedetailleerd verslag. Ik volg. En zoals al eerder aangegeven: je schrijft goed en duidelijk. Goed idee ook van die douchekop.

 

[Bert V]

Vervolg bouwverslag.

Inmiddels is de samenstelling van de bevestiging voor de roerservo aan de beurt.

Voor dit had ik een nog nieuwe servo van het merk en type Robbe FP-S148 en heb deze op de plaat afgetekend.

Daarna met de Proxxon MF-70 netjes het benodigde gat uit ge-freest.

Dit zou ook heel goed met het vertrouwde figuurzaagje kunnen maar bovenstaande machine heb ik toch staan en hij werkt loepzuiver!

Vervolgens de aan/uit schakelaar om de ontvanger en servo’s straks te bedienen afgetekend en eveneens uit ge-freest.

Dek uit de mal gehaald, licht opgeschuurd en in de overzichtstekening de maten van de te plaatsen dek of steunbalken opgezocht.

De maten worden nergens duidelijk vernoemt maar moeten gewoon heel zorgvuldig in de tekening opgemeten en op de binnen/onderkant van het dek overgezet worden. Dit vraagt beslist wat extra tijd en aandacht.

Het plaatsen van de dekspanten.


Onderdeks moeten er (voor later) nog een aantal steunblokjes komen en deze laten zich met het zaagtafeltje netjes, snel en exact op maat zagen.

In twee van de steunblokjes moet een ronding komen.
Dit gaat heel goed door het blokje voorzichtig in de hand - maar wel ondersteund op een vaste ondergrond en zorgen dat je vingers weg kunnen als het mis zou gaan - langs een schuurschijfje in een simpel kolom boormachientje te laten lopen.


De genoemde en gebruikte machientjes zijn zeker geen noodzaak voor het bouwen van een model als dit maar ik heb ze staan en ik gebruik ze.
Tot een paar jaar geleden had ik niets van dit alles en werkte ik met een simpel figuurzaagbeugeltje, een handzaagje, een set vijltje wat schuurpapier en ik kon ook alles maken of bouwen.
Het hebben en gebruiken van de machientjes is dus eigenlijk meer een luxe.


Inmiddels ben ik zover dat het dek op de romp gelijmd kan worden.

Voor de lijmkeuze hiervan heb ik even zitten dubben en een aantal zoekfuncties over het internet heen laten gaan.
Ik weet dat de meeste modelbouwers direct naar Pattex Stabilit wijzen - ik ken dit product - maar omdat ik dit - hoewel ik het daar niet voor zou laten - zou moeten bestellen (met verzendkosten) heb ik nog even gekeken of er goede alternatieven zijn.
Ik kwam toen bij Bison Kombi Power uit wat goed bij de plaatselijke winkeliers / bouwmarkten verkrijgbaar is, heb er ook nog even een korte mailwisseling met Bison aan gewaagt en vervolgens een setje (het is net als Stabilit een 2 componenten lijm) aangeschaft om er op wat afvalstukken eerst een paar sterkte proeven mee te doen.

Ik ken de Pattex Stabilit en Ik denk dat de Bison Kombi Power redelijk gelijkwaardig aan elkaar zijn.

Het scheepje is ongeveer een meter lang en om het dek er in één keer in te lijmen zou ik voor ruim 2 meter (2 x de lengte plus zo'n 20 cm achterkant) lijm moeten aanmaken, aanbrengen en verwerken.
Een beetje veel en niet direct handig schat ik.

Daarom besloten eerst de achter helft te lijmen en vervolgens de voor helft van het dek.
Het dek is midscheeps niet zo breed en daardoor goed op te lichten en nog enig zins te buigen.
Even met een stukje hout het omhoog staande ondersteunen en daarna de lijm voor de tweede ronde aan brengen.
Vanwege de drukte en het even snel moeten werken met de 2 componenten jammer genoeg geen foto's hiervan.

De tape gebruik ik om alles tijdens het uitharden netjes en strak op zijn plaats te houden en vervangen de lijmklemmen waar deze niet te gebruiken zijn.

Tot zover weer even.

 

[Bert V]

Vervolg bouwverslag.

Inmiddels wordt het tijd om de stoommachine en zijn bijbehorende componenten eens te passen en te kijken naar de indeling hiervan.
Niet dat hij er nu al in gaat maar soms wil je eens zien hoe het staat.
De machine is de bij Regner gebouwde "Victor" van Krick.

Op deze foto staat de machine op de originele (houten) fundatie / grondplaat die bij het pakket zit.
Deze grondplaat is nog berekend op een andere machine die Krick in eerste instantie bij dit pakket leverde of adviseerde (zie onderstaande bouwtekening).

Bij bovenstaande tekening staat de machine onder een hoek en via een simpel meeneem mechanisme kort op de schroefas en heeft zodoende niet de lengte en ruimte van een kruiskoppelingen setje nodig.
Of het beter is wil ik hier niet beweren maar in een ander schip van me heb ik het wel met deze constructie en daar werkt het (voor dat schip) prima.

Op deze foto staat alles in het schip maar nog niet op de plaats waar ik het - in verband met de goede gewichtsverdeling - wil hebben.
De ruimte tussen machine en schroefas is ongeveer de ruimte die de kruiskoppeling straks in gaat nemen.
Als ik de schroefas enkele cm inkort kan alles wat verder naar achter en dit zal de genoemde gewichtsverdeling ten goede komen.
Tevens komt er daarna ook meer ruimte vóór de ketel en kan de gastank daar komen te staan, ook wordt dan de aanvoer leiding van het gas korter, wat op zich ook weer beter voor zijn temperatuur is en voorkomt dat deze teveel afkoelt of mogelijk zelfs bevriest.
Van het houten vloer / fundatie plaatje heb ik besloten om de gaten (bestemd voor een ander type machine) niet dicht te maken maar compleet te vervangen door een nieuw zelfgemaakte plaatje.
Ook staat de ketel hier nog in zijn blootje maar zal later voor hij definitief het schip in gaat nog beplankt worden.
Dit geldt eveneens voor de zwarte condensor.

Het is duidelijk te zien dat de ketel nog een stukje naar achter mag.
Krick maakt in zijn handleiding overigens nergens melding van enig zwaartepunt of gewichtsverdeling.
Het zou zonde zijn als het schip later teveel vóór- of achterover zou hangen en is dus iets waar je zelf alert op moet zijn.
Uiteraard moet het schip straks nog wel wat afgetrimd worden en kan je altijd nog het één en ander met je loodballast corrigeren.

Ps. om de nu - tijdelijk vrij hangende - schroefas komt straks nog een skeg / hak en uiteraard wordt de kunststof schroef vervangen door een messing exemplaar.

Tot zover weer even.

 

[Baggeraar]

Wat heb jij een heerlijk leeg en ruim werkblad.
Hier lukte dat alleen de eerste week na het plaatsen.

 

[Bert V]

Wat heb jij een heerlijk leeg en ruim werkblad.
Hier lukte dat alleen de eerste week na het plaatsen.

Tja, dat is hier ook wel eens anders geweest maar tegenwoordig probeer ik meer zo te werken

 

[Thijs Slotman]

Wat heb jij een heerlijk leeg en ruim werkblad.
Hier lukte dat alleen de eerste week na het plaatsen.

hier ook hoor

 

[Bert V]

Vervolg bouwverslag.

Na het tussendoor even passen en kijken hoe de stoominstallatie staat is het nu tijd voor het dek.

Zoekende in de doos en de handleiding kwam ik er achter dat één van de 2 x 3 x 220 mm. potdeksel (buitenrand dek) latjes ontbrak.
Het stelt als latje niet zo heel veel voor en met een mailtje naar Krick zullen ze me dit ongetwijfeld wel zo na zenden verwacht ik, maar omdat dit potdeksel rond het hele dek loopt is de kans groot of eigenlijk wel zeker dat - behalve dat ik er een paar weken op moet wachten - ze een latje uit een andere partij sturen met zeer waarschijnlijk kleur en structuur verschil.
Daarom besloten bij de plaatselijke bouwmarkt te kijken wat zij hebben en of het een optie is om zelf een compleet setje nieuwe latjes voor dit doel te maken.
Een tweede reden voor mij is dat als je de latjes in de lengte van het schip uit één geheel wilt maken ze eigenlijk een paar cm te kort zijn. Het hele hout set in de doos is namelijk netjes en keurig op exact één meter afgezaagd.
Krick lost dit in zijn handleiding op door je er zelf nog 2 á 3 cm aan te laten plakken wat er voor mij uitziet alsof ik een foutje gemaakt heb en er zelf het corrigerende stukje aangeplakt heb.
Maar uiteindelijk dus zelf met redelijk succes op mijn zaagtafeltje nieuwe passende, zelfde kleur, zelfde structuur en goed op maat gezaagd.

Mahonie plintje van de bouwmarkt.

Precies op maat.

Latje in warm water vóór weken en daarna opspannen om de gewenste vorm (rond en bol) te krijgen.
De lijmklemmetjes dienen hier ter voorkoming van het kantelen van het latje.

Bepalen van de verstekhoek en deze op dezelfde wijze en hoek over zetten naar de rechterkant van het latje en de langs latten van het dek.

De schilderstape dient om de romp tijdens het lijmen schoon te houden.

Bepalen van het midden om daarna het dek te gaan beplanken.

Tussendoor de ronding (ruw) bijwerken.

Een uiterst precisie werkje van veel passen, meten en nog eens passen en meten.

Het voorlopige resultaat van het dek.


Tot zover weer even.

 

[Roelof_l]

Nou Bert dit verdient zeker een biertje.
Wat een mooi verslag met duidelijke foto's.
Je hebt weer een volger bij dit verslag.
Succes.

 

[Kees de Mol]

Knap staaltje werk hoor. En een heerlijk verslag om te lezen en te bekijken!

 

[Macrabbit]

Sluit me hier helemaal bij aan. Mooi strak werk en de foto's met het begeleidend schrijven maken het helemaal af. Mooi verslag.

 

[k-k]

Zit er mooi strak op Bert en waarschijnlijk volgens de tekening. Jammer dat de stroken op het voordek niet in lijn met de zijkanten doorlopen. Dat is inderdaad moeilijker, maar staat "scheepser". Ze lopen dan dood tegen een koningsplank in het midden. De scherpe einden worden dan afgerond en vallen deels in de koningsplank.Trek het je maar niet al te erg aan hoor! Je werkt supernetjes. Gr. Klaas.