Del Prado's Bounty

Update 35
De bezaan is gereed en opgehangen. Er is dus substantieel vooruitgang geboekt de afgelopen weken.
Maar eerst even een aanpassing. Op de bijeenkomst in Hillegom gaf Ab Hoving mij de tip om de (erg witte) weeflijnen een kleurtje te geven. Het wit viel wel erg op. En tips van zo iemand moet je serieus nemen. Door lichte tinten op de voorgrond vallen donkere tinten daarachter niet meer op. Ik heb ze dus met VanDijksBruin behandeld, en hier zie je het verschil.


Foto: Verschil tussen witte en gekleurde weeflijnen.

In de vorige update liet ik het aanbrengen van een rifband zien, wat niet erg lukte. Ik heb ze nu, volgens tip van Herby, op het zeil gelijmd, daarna doorgestikt, en riflijnen aangebracht.
Na aannaaien van de lijken en aan de gaffel marlen en aan de mast knopen hangt de bezaan er nu zo bij.



Nog een paar details:
Er lopen drie paar gordings aan beide zijden van de bezaan van het achterlijk naar een blok aan de gaffel en dan naar de nagelbank aan de mastvoet.


Foto: Drie stuurboord gordings op de tweede nagel.



De bezaan is aan de gaffel gemarld en tegen de mast geknoopt met stukken touw. Hier zie je ook de rakband met kralen. Ook de zwichting is aangebracht.



De gaffel hangt niet aan een val maar aan een hanger die om het ezelshoofd ligt. De gaffel heeft een ring waar de hanger hem met twee haken vast heeft.



De piekeval (Rechtsboven) loopt van de gaffeltop (niet zichtbaar) naar een blok wat aan de achterkant van het ezelshoofd hangt naar de nagelbank aan bakboord.



De pardoenen (links) zijn met twee jufferblokken op de rust bevestigd en de borgpardoenen met twee blokken aan een ring, iets verder naar achteren, binnen boord.



De bezaanschoten zijn bevestigd aan een ring op de achter reling en daar belegd op een kikker.

En zo staat de bezaan er nu bij.



De bezaanstengestag hangt er nog los bij, dus dat, met de bijbehorende stagzeilen, wordt de volgende klus.

Wordt vervolgd.

 

Mooi uitgelegd.

 

Update 36
Ik loop tegen een probleempje aan. Het gaat om de spinnekoppen aan de marsen. McKay tekent ze niet maar geeft wel de maten van het spinneblok waarmee ze aan de stag bevestigd zijn.
In Mondfelt zie ik dat de spinnenkoppen vanaf eind 18e eeuw niet meer gebruikt worden. De Bounty is van 1783, dus van de tijd dat de spinnekoppen niet meer gebruikt worden.
Stagzeilen werden al in de 17e eeuw gebruikt.
Hoe bevestig je nu een stagzeil aan een stag met een spinnekop? Dat kan niet omdat je, met de ringen waarmee het stagzeil aan de stag hangt, niet voorbij de bevestiging van het spinnekopblok kan komen. Dus moet je een hulpstag aanbrengen die dan onder de spinnekop moet lopen.
Daarna wordt het weer lastig met het stagzeil daarboven. De schoot van het stagzeil zit lager dan de spinnekop dus moet je een keuze maken of dat links of rechts ervan is. De schoot aan lijzijde staat strak en die aan loefzijde hangt los. Maar aan welke kant?
Op onderstaande tekening is de situatie wat duidelijker.



Ik los dit op door de spinnekoppen NIET aan te brengen. Dus conform McKay en passend in de tijd.

Dan de maten van de stagzeilen. Ten eerste is de afstand tussen de bezaan en de grote mast op mijn model 11cm en volgens McKay zou dat 12,5 cm moeten zijn.
Ik moet dus niet de maten van McKay volgen.
Met papier heb ik de stagzeilen er provisorisch ingehangen en dan krijg je dit:



Dat deze maat ook veel kleiner is dan DelPrado zelf voorstelt zie je hier:



En dan na een middagje naaien is dit het resultaat:



En hier hangen ze op het model. Nog 26 te gaan.



Hoe dit allemaal uitpakt kunt u op 18-09-2022 zelf komen bekijken in Duizel op de Modelbouwersdag.

Zie: Modelbouwers bijeenkomst 2022


Wordt vervolgd.

 

Die zeilen zien er weer vreselijk netjes uit Jan, mooi hoor

 

Die spinnenkoppen aan de marsen kwamen er ongeveer vanaf 1660 op Engelse schepen. En zullen zeker op de Bounty hebben gezeten. Hoe die stagzeilen bevestigd werden dat zou je wel kunnen uitzoeken of dat die wel of niet tegen de stag aanzitten aan de onderzijde. Want dat de spinnenkoppen in de weg zitten is zeker. Op de bezaanstag zitten in elk geval geen brassen of boeilijnen bevestigd dus daar zit het stagzeil op de stag zelf gemonteerd. Bij de hoofdmast en fokkemast zitten de stagzeilen op zogenaamde "false stay" hulpstag gemonteerd. Ik denk dat je een tussen weg moet zoeken door de spinnenkop onder een scherpere hoek aan te brengen. (Korter maken) Het is immers alleen bedoeld om te zorgen dat het zeil niet onder de mars komt. Ik denk ook dat dit met verhoudingen te maken heeft. Die spinnenkoppen zijn waarschijnlijk kleiner en fijner uitgerust dan getekend.
Ook het gedeelte van het zeil aan de onderkant (bonnet) zou korter kunnen zijn zodat dit niet tegen de stag aankomt. Iets afschuinen van het stagzeil zou ook kunnen. Zeilen werden niet standaard gemaakt maar passend op het schip.

 

Update 37
Na het afronden van de Romeinse rijnaak enige tijd van andere werkzaamheden is het weer tijd de Bounty aan te pakken. Gezien het probleem waar ik tegenaan liep, zie vorige update, heb ik daar een tijd tegen aan zitten hikken. Hoe dat aan te pakken ?
Of de spinnekoppen nu wel of niet aanwezig waren is een beetje een twijfelgeval denk ik, maar McKay tekent ze wel en geeft ook de maten voor de spinneblokken. Dus waarschijnlijk waren ze wél aanwezig zoals Stephan ook al aangaf.
Dus de knoop doorgehakt en besloten ze wel aan te brengen. Maar hoe dan?



Tekeningen uit McKay. Links met de stagzeilen en rechts alleen het staande want. Hier valt op dat de spinnekop (of hanepoten) alleen in de tekening van het staande want zijn aangegeven. Als ik beide tekeningen zou combineren dan loopt het hulpstag waar het stagzeil langs loopt, onder de spinnekop door en is rond de masttop geslagen.
De spinnejuffer is volgens McKay 11 inch. Op schaal wordt dat dan 5,5 mm. Als dat een langwerpig blok moet zijn met 5 gaatjes onder elkaar dan lukt dat niet. Ik heb het iets anders gedaan.



Ik heb het gat in een hartvormig blok uitgevijld en daar tegenaan een gewoon dubbelblok gelijmd. En met een enkelblok een takel gevormd. Gemonteerd op het model ziet het er dan zo uit.



Eb de hulpstag voor het stagzeil loopt dan onder de spinnekop door, door een opening in de mars en om de masttop heen.



De volgende uitdaging wordt het aanslaan van het stagzeil.


Wordt vervolgd.

 

Mooi dat je weer bezig bent.

 

Ja, een half afgemaakt model is mijn eer te na.

 

Staande tuig is soms ook een uitdaging om er mee door te gaan. Iets waar vaak een model op stil valt. Hervatten betekend ook vaak weer uitzoeken waar je bent blijven hangen.

 

Ja ook dat klopt. Ik had al een heel stel tekeningen gemaakt van staand en lopend tuig. Maar nu snap ik ze niet meer dus moet weer opnieuw alles gaan bekijken hoe het ook al weer ging.
Maar ook dat komt wel weer goed.

 

Update 38
De stagzeilen zijn weer opgehangen.



De volgende stap is het maken en ophangen van het kruiszeil.



Dit zeil heb ik gemaakt naar de tekening eravn in McKay. En de maten, met name de hoogte, afgepast op het model. De breedte passen bij de al gemaakte ra’s.

KruiszeilMetLeuversLijk.jpg[/img]

En zo ziet het er uit na aanbrengen van het lijk met een aantal leuvers en de riftouwen. Het ziet er wat geribbeld uit. Dat is een effect van het naaien van de stroken. Misschien was de draadspanning te hoog? Moet ik eens wat mee gaan experimenteren.
De riftouwen heb ik met verdunde houtlijm vastgelijmd zodat ze niet alle kanten opstaan.



De kruisra ga ik niet ophangen met een takel maar met een hanger over het ezelshoofd. De hanger iss een stuk touw dat een strop vormt om de kruisra. Aan de einden zitten twee lussen die net onder het ezelshoofd met een talie naar elkaar zijn toegetrokken. Hier is de tweede lus nog niet vastgebindseld want de plaats ervan moet op het model worden bepaald.



Hier ziet u de de talie die de lussen bij elkaar trekt achter de talie van de jufferblokken. De eindjes hangen nog los. Moeten dus nog even worden vastgebonden.
De volgende stap wordt het afhangen van de bezaanmarsera met het kruiszeil.

Wordt vervolgd.

 

Jan ik ben nog wat in de lijzeilen gedoken, gewoon om er meer over af te weten. Ik heb nog wat aantekeningen uit het "Textbook of Seamanships" gemaakt en kwam daar nog leuke info tegen. Wellicht dat je dat interessant vind. Ik heb het in een kleine pdf gezet.
https://www.hnsa.org/manuals-documents/age-of-sail/textbook-of-seamanship/making-and-taking-in-sail/

 

Stephan, Ik ga dat een goed bekijken. Interessant. Bedankt

 

Ik ben er lange tijd uit geweest en moest even bijlezen. Wouw wat een mooi werk en prachtige zeilen.

 

Update 39
Het ophangen van het kruiszeil is even uitgesteld.
Ik heb het zijn een bolling gegeven door het met verdunde houtlijm in te smeren en op te hangen in een doos.



Op zich ging dat prima het zeil staat inderdaad bol, maar is erg gebobbeld.



Een zeil dat bol staat in de wind is niet gebobbeld. Dit zeil is dus onbruikbaar. Jammer.
Eerst uitzoeken waarom dat zo is geworden.
Verder gegaan met het plaatsen van de grotesteng, het grootstengewant met weeflijnen en de grootstengestag. En dat ziet er nu zo uit.



Het gaat niet snel maar u zal wel gezien hebben dat er ook nog een ander project is gestart, de Fluyt in eik. Dat is in dit stadium houtwerk en daarom afwisselend met touwwerk.

Maar wordt vervolgd.

 

Dat babbelen komt door het stiksel van de banen. Zie dat vaker bij bouwers. Of dat komt door het gebruikte garen? De ene wel de andere niet. Zou zo maar kunnen. Als tip van een naaister in de buurt die bruidsjurk maakt. Voordat je met naald en draad begint het stof eerst strijken om de eerste rek eruit te halen.

 

Kun je dat zeil niet vochtig maken, strijken en daarna weer wat vochtig maken, ophangen en met de föhn de bolling erin blazen en tegelijk drogen??

 

Ik doe een beetje hetzelfde als jij Jan door de zeilen nat te maken en verdunde houtlijm aan te brengen. Maar ik zet gelijk de Föhn erop en blaas de boel in 10 minuten droog.
Ik zou het nog maar een keertje natmaken en nogmaals proberen.

 

Het lastige van nu strijken is de lijm die een beetje wil gaan kleven aan het strijkijzer. Maar snel strijken en het moet lukken.

 

Update 40
Het bollen van de zeilen heb ik maar even gelaten. Komt later wel weer. Er is nog een heleboel te doen aan het staande want.
De bouw van het fluytschip stond even een weekje stil en is Bounty voorzien van enkele stagzeilen tussen de grote mast en de fokkemast. Uiteraard met de bijbehorende stagen.
Dit lijkt nu echt scratch bouw. De Del Prado’s bouwbeschrijving heb je niets aan. Ik ga nu vooral uit van het boek van McKay. Probleem daarbij is dat zijn maten en die van Del Prado niet gelijk zijn. De maten van de zeilen in McKay passen niet op het model dus moet ik de zeilen gewoon passend maken op het model. Net als vroeger.
Dan begin je met de stagen. Als die er al of niet provisorisch opzitten heb je de helling van de bovenkant van het zeil. Dan kan je een stuk papier op die helling afknippen, tegen de stag houden en dan de breedte en de hoogte op het papier aftekenen. Daarbij gebruik ik het stagzeilplan uit McKay.



De getallen hier refereren naar de tabel waar alle touwen en lijnen zijn beschreven.
Per tabelentry wordt vermeld: Nr, Naam, Aantal, Omvang, Lengte, Opmerkingen, Bloktype, Blokgrootte, Aantal blokken en belegpunt.
Dat lijkt heel veel, is het ook, maar soms wel lastig te begrijpen. Wie kent alle scheepstermen in het Duits? Ik niet. Kuhl is zoiets. Lijkt op kuil maar de Bounty heeft geen kuil. En dan ?
En dan is bovenstaande tekening niet zo gedetailleerd dat de plaats van alle blokken en kousen zichtbaar zijn.
Een ander schema toont het dek met nrs van lijnen waar die moeten worden belegd. Helaas komen niet alle nrs daar op terug. En dan ???



Ik probeer alles maar zo goed mogelijk te doen, ook met raadpleging van andere naslagwerken, maar ik stel me in de plaats van de eigenwijze kapitein Bligh en doe het zoals ik dat wil. Het is mijn schip hé.
Genoeg gekletst. Foto’s.


Totaal plaatje Stuurboord.



We beginnen met de bovenste stagen om de GroteBramsteng. De bovenste is de stag van de GroteBramSten (53). Volgens de tabel gaat die via een kous (bij mij een ring) naar de Fokzaling en wordt daar met een strop belegd. De onderste is de stag van het GroteBramStengeStagzeil (197) en wordt via een blok belegd op de fokmars. Ook hier is het blok vervangen door een ring



GroteMarssteng met daarboven het grotebramsteng met bramstengewant zonder weeflijnen. Aan het ezelshoofd hangt een blok waar de val van het grootMarsStengestagzeil doorheen gaat, ofwel de ophaler van dat zeil. Naar linksonder lopen de grootmarsstengestag (48) en de borgstag (49) beide met oog en muis.





De fokkemars. Hier zijn twee lijnen belegd op een klamp. Links de hals van de GrootBramStengeSagzeil (197c) en rechts de neerhaler van dat zeil (197c). Volgens de tabel moet die lijn door twee blokken gaan. Bij mij gaat hij door een ring aan de zaling (Moet dus eigenlijk een blok zijn) maar het tweede blok dan ??? Op het belegplan is dit nummer (197c) niet terug te vinden. Op de mars beleggen is wel handig zit het beneden ook niet in de weg.

Maar……. Het ging zo lekker. Totdat me opviel dat de toppen van de fokkemast en de grote mast naar elkaar toekwamen. En ja hoor na meten bleken de toppen 2,5 cm naar elkaar toegetrokken te zijn. Duidelijk zichtbaar.
Ik heb nog even overwogen het zo te laten, maar er moet nog zoveel bijkomen dat het allen maar erger gaat worden.
Dus heb ik een aantal lijnen weer losgehaald.
Ik ga nu eerst alle stagen aanbrengen en de masten zo goed mogelijk fixeren en dan de stagzeilen er tussen hangen.



De laatste situatie ziet er wat zielig uit met loshangende zeilen en lijnen.
Nu even alles laten bezinken, ondertussen verder met de fluit en dan weer met frisse moed hier verder optuigen.

Wordt vervolgd.