Een fluytschip in eik

Jan, ik wens je heel veel plezier, en succes met die mooie houthaler, en ik sta ook in volgstand.

 

Update 1

De eerste stappen zijn gezet.
Dit is ook beschreven door Hans van Nieuwkoop op Ships of Scale in https://shipsofscale.com/sosforums/threads/17th-century-fluytschip-kolderstok.9394/
en door Hans Groenenberg in https://www.modelbouwforum.nl/threads/het-fluitschip-uit-de-gouden-eeuw-hans-groenenberg.278397/

Daarom zal ik dat niet erg gedetailleerd beschrijven. U kunt het daar ook bekijken. Als mijn verslag daarvan gaat afwijken geef ik u meer details en de reden van de afwijking.
De mallen voor de spanten zijn in de basisplaat gezet en de spanten zijn erop gezet. Met een plakbandje vastgezet want ze mogen niet aan de mal vast gaan zitten want die moet er straks weer af.



Het eerste spant zit niet vast.



Als je wat aan het standaard bouwplan wil veranderen moet je vaak en ver vooruit kijken.
Omdat ik het ruim op een of andere manier zichtbaar wil maken wil ik ook dat het er correct uitziet.
Op de plaats van spant 1 zit in het echt niet zo’n spant. Maar daar zitten draaispanten.


Deze tekening komt uit Mondfelt-Historische Scheepsmodellen.
Het spant uit de kit moet ik wel gebruiken om de correcte ronding van de huidplanken te krijgen. Maar daarna gaat het eruit en worden er draaispanten in gezet. Maar dat is voor later.

Wordt vervolgd.

 

Update 2
En nu is er echte voortgang gemaakt.


Hier ziet u de voorsteven met de eerste twee stroken aan beide zijden. De spanten zijn ook wat afgeschuind.



En hier is de achtersteven waar de eerste twee stroken 90º zijn gedraaid. Toen ik dit voor het eerst droog uitprobeerde spleet de lat een stukje langs de nerf. Die loopt hier een beetje dwars op de lat. Ik heb die spleet dichtgelijmd met houtlijm en later gedaan na nat maken en met een elektrische lattenbuiger. Dat ging toen feilloos evenals de volgende latten. Ook hier zijn de spanten wat afgeschuind.


En zo staat het geheel er nu bij.

Wordt vervolgd.

 

Een mooie start Jan

 

Update 3
Ja nu komen de moeilijke dingen. De eerste drie gangen aan weerszijden ging nog redelijk soepel. Bij de vierde wat minder.



Deze lat heeft aan het einde een licht ronde bocht, (hier niet te zien) waardoor de nerf diagonaal over de lat loopt, en dus erg kwetsbaar is.
De eiken latten in droge toestand zijn hard. Als je ze echter goed nat maakt (Een paar uur) dan worden ze opmerkelijk soepel en kan je ze redelijk buigen. Maar niet in de sterke bocht die je nodig hebt. Met een hete plankenbuiger krijg je de bocht er goed in en ook getordeerd.Maar door die verhitting droogt de lat ook weer op en wordt hij weer hard. Probeer je dan de lat op zijn plaats te drukken dan breekt hij, zoals hier.
Oplossing: Je moet de lat zo goed mogelijk in vorm brengen (met plankenbuiger) dan weer nat maken (=soepel) en dan op zijn plaats drukken en vastzetten, en in die vorm laten dragen. Dan blijft de vorm er wel in. Dan lijmen. Met lindenhout hoeft dat allemaal niet zo uitgebreid, maar met eiken dus kennelijk wel.



De andere kant ging goed maar toen zag ik wel een flinke kier tussen de derde en vierde gang. Nu herinnerde ik me dit probleem ook bij Hans, en die heeft dat opgelost door er een bankschroef op te zetten om einde van de gang beter tegen de stevenbalk te klemmen.



Dat deed ik dus ook na even flink te bevochtigen waardoor het hout weer soepel en buigbaar werd. Met een latje ertussen ter voorkoming van schade. Helaas keek ik niet naar de andere kant. Daar zit nu wel een knik.



Nu aan de andere kant, met een knik in spant drie, de gebroken lat zien aan te brengen. Ik heb eerst een vulstukje gemaakt om het kleine puntje iets te ondersteunen. Hier van eiken maar balsa had een stuk makkelijker geweest.



Hier zit de vierde en het begin van de vijfde gang erop. Ook van de vijfde is een puntje gebroken. Het is lastig om een hele gang van 40 cm in een keer aan te brengen. In het echt is dat 25 m. Bij de Romeinse Rijnaak zijn planken van 25 m lang gebruikt, maar 1500 jaar later zijn die niet meer te vinden. Bij de bouw van het model van de Kamper kogge is me duidelijk geworden dat in een keer een hele gang aan te brengen eigenlijk geen doen is en in het echt ook niet gebeurde.
Daarom heb ik de tweede vijfde gang in tweeën gedeeld door een las aan te brengen.



Hier zit de eerste helft vanaf de achtersteven erop. Die kant is het meest bepalend voor aansluiting. Aan de boegkant is er enige ruimte voor aanpassing. Nog beter zou zijn om in drieën aan te brengen. Dan kan je de voor en achterkant netjes op de stevens aansluiten en het derde stuk er passend tussen aanbrengen.
Misschien ga ik dat bij een volgende gang proberen.
En hier is de huidige stand van zaken.



Foto’s van Boeg, steven en totaal.








Ik heb ook wat nagedacht over eventuele aanpassingen. Zie hieronder een lijstje waar ik aan denk.
Voor het bepalen van deze aanpassingen volg ik o.a. het verslag van Maarten op ShipsOfScale. Hij bouwt daar een fluit vanaf scratch maar sterk gebaseerd op het wrak van “De Zwaan” gevonden in de Oostzee. Zie: https://shipsofscale.com/sosforums/...econstructing-the-ghost-ship-scale-1-36.9685/
In het Kolderstok pakket zitten ornamentjes die zijn gebaseerd op dit wrak. Mijn model zal daarom ook “De Zwaan” gaan heten.

Aanpassingen aan het ruim
- Aanbrengen draaispanten en andere spanten
- Aanbrengen zaathout met mastsporen
- Aanbrengen binnenwegering en denning
- Aanbrengen toegang tot ruim met trappen of ladders
- Aanbrengen verlichting dmv leds als olielampen. Dus ook bedrading door het hele schip.
- Aanbrengen van haken/ogen voor ophangen takels.
- Aanbrengen van lading (Palen, balken, tonnen)

Aan de scheepswand
- Bakboord openingen voor inschuiven planken/balken
- Achtersteven openingen voor inschuiven Palen/stammen
- Stuurboord openingen voor zichtbaar maken van ruim. Demontabel
- Stuurboord openingen voor zichtbaar maken kajuit en roerbediening. Demontabel

Aan de kajuit.
- Meubilair, kast, stoelen, kist.
- Verlichting
- Plafond aanbrengen.
- Toegangsdeur vanuit roerbedienings ruimte
- Ramen in spiegel.

Aan het overloopdek
- Structuren van bovendek doortrekken naar overloopdek. (Pompen, betingen, knechten, kombuis)
- Hangmatten ??
- Lading ??
- Kabels ??
- Toegang tot ruim ??

Lantaarn met verlichting??

Gaandeweg zien we wel wat haalbaar is en gerealiseerd kan worden.

Wordt vervolgd

 

Dat zijn allemaal hele mooie gedachte gangen Jan, Veel succes ermee

 

Zie dat jij ook vast liep bij de 4e plank.
Met de Linde uitvoering is dit ook een lastig punt. Maar wees gerust het lastigste deel zou nog moeten volgen

 

probeer je hout niet te nat te maken als je het buigt jan.
en probeer hout te vinden waar de nerf recht loopt met de plank en niet dat de nerf dwars over je plankjes loopt zoals hier bij jou het geval is dat maakt het buigen alleen maar moeilijker en dan krijg je deze breuken.
je latje gewoon onderdompelen in water en dan buigen op een warm strijkijzer gaat veel beter dan een doorweekt latje.
maar het ziet er wel netjes uit hoor

 

Amazone,
Helaas, hout uitzoeken waar de nerf recht loopt kan niet want alles zit in een kit. De latjes zijn laser gesneden uit een plaat eiken van 1,5 mm dik. De lengte van de lat ligt wel parallel met de nerf maar de uiteinden van de lat zijn zo gevormd dat ze de bolvorm maken. En juist die stukken gaan dan een beetje diagonaal over de nerf. Daar heb ik dus geen invloed op.
Verder is mijn ervaring dat het hout soepeler wordt als het langer in water ligt. Door te verhitten met een elektrische plankenbuiger droogt het en wordt het weer hard. En juist bij de achtersteven moet het een vrij sterke bocht maken. Met een beetje oefenen lukt het wel.

 

oke jan dat gaat weer erg leuk worden om je te volgen. ga dat dan ok zeker doen. succes

 

Update 4
In mijn vorige update gaf ik aan dat ik mijn model “De Zwaan” ga noemen naar het wrak dat in de Oostzee is gevonden. Dat wrak is 25 m lang. Mijn model is 47 cm over de stevens en is op schaal 1 : 72. Dus werkelijke lengte is dan 33,8 m. Ruim langer dus dan de echte Zwaan. Toch blijft het De Zwaan.
In de vorige update heb ik ook enkele mogelijke aanpassingen genoemd. Om dat beter te kunnen uitwerken heb ik een doorsnede schema nodig zoals getoond in het verslag van Hans, pag 43, bericht #843. Ik vroeg aan Hans “Kolderstok” of hij zo’n schema beschikbaar had omdat zo’n tekening niet in het pakket zat. Volgens Hans was dat per ongeluk en hij stuurde me zo’n tekening per omgaande toe. Dank daarvoor Hans.
De belangrijkste reden voor zo’n schema was om te bepalen hoe de kajuit en de helmstok vorm gegeven moeten worden.
Het een en ander is in onderstaand schema aangegeven.



De dunne rode lijn is het plafond en voorste schot van de kajuit. De hoogte in de kajuit is dan maar 1,60m, zie de dunne groene lijn. De helmstok moet daardoor rechter en hoger komen. Ook iets hoger op het roer waardoor hij iets hoger door het hennegat gaat.
De helmstok komt dan voor de kajuit uit in de roergangersruimte die daar 2 m hoog is. De roerganger kan dus onder de helmstok doorlopen zo’n beetje. Niet handig om te bedienen.
Daarom heb ik wat zitten studeren in het boek “De gouden eeuw van het Fluitschip” en daar kon ik het volgende afleiden. De lengte in voeten is 33,8 / 0,283 = 119 voet.

Volgens onderstaande schema


heeft een fluit van 119 voet lengte een capaciteit van 190 last (=380 ton )

Volgens het volgende schema:



heeft zo’n schip 22 (bemanningsleden) aan boord, die voornamelijk op de overloop gehuisvest zijn. De N in het schema staat voor Noordvaarders, en dat is dit model.
De maximale lengte voor fluiten is ongeveer 130 voet. Het model is dus een grote fluit. Die hebben dan over het algemeen twee dekken, wat hier het geval is.
Grote fluiten, zoals deze, die dus ook wat later werden gebouwd dan de echte Zwaan, hadden vaak een kolderstok bediening en dan stond de roerganger op het verdek erboven. Dat zou hier dus waarschijnlijk beter zijn geweest. Maar er was een alternatief. Bij dit soort grote fluiten kon er ook gestuurd worden door twee roergangers direct aan de helmstok, en dan een dek lager. Maar bij zo’n helmstok boven je hoofd is het handiger om die te bedienen met twee takels aan de helmstok. En dat is hier dus een goede oplossing. De takels zitten dan tussen de kop van de helmstok en de scheepswand met de halende parten naar de midscheeps staande roergangers.
Om dat allemaal wat zichtbaar te maken denk ik een stuk van de scheepswand, zoals aangegeven met de blauwe lijn, demontabel te maken
Hoe dat er dan uit ziet langsscheeps gezien ter hoogte van doorsnede A ziet u hier:



Mannetjes tekenen is niet mijn sterkste punt.
De dekbalk ter hoogte van de helmstok punt moet iets dunner worden. Het blauwe deel van de scheepswand moet dus demontabel worden om het inwendige te tonen. In het voorschot van de kajuit komen aan weerszijden twee deuren. Je moet er wel in kunnen komen tenslotte. Je kan ook van opzij nog net schuin de kajuit in kijken, dus daar komt meubilair en waarschijnlijk ook verlichting.





En dezelfde bewerkingen op het voorschip zien er zo uit:



Ook hier is het blauw omkaderde het demontabele deel. De gestippelde vierkanten zijn de laadluiken aan de andere kant. Zodat van deze kant goed te zien is wat ze daar uitspoken. Je kan ook nog net op het overloopdek kijken. Daar zit de accomodatie voor de bemanning, wat lading en een kabelopslag. Mogelijk is daar ook nog wat van te zien. De scheepswanden, omdat ze te zien zijn, moeten dus aan de binnenkant worden afgewerkt. Merk op dat het demontabele deel binnen de spanten valt zodat de stevigheid niet wordt aangetast.
Een stukje tussen de laadluiken laat ik zonder binnenbeplanking om de spanten te laten zien.
Kolderstok heeft hier een horizontale lijn getrokken, waarschijnlijk de waterlijn. De laadluiken zitten hier onder die waterlijn, wat natuurlijk niet kan. Maar als ik ze iets hoger zet komen ze uit op het overloopdek en dat kan ook niet want ze moeten naar het ruim. Ik teken de waterlijn op het model dus wat lager. Iemand bezwaar ??
Van buiten ziet het er dan zo Uit:




Tot zover de theorie van wat het moet worden. Nog even geduld voor de realisatie.

Wordt vervolgd.

 

Een flinke puzzel zo Jan, maar het gaat je tot heden toe goed af
Succes verder

 

De horizontale lijn is de lijn tot waar je het onderwaterschip in de kleur harpuis verft. Dat will uiteraard dan niet zeggen dat het water ook tot die hoogte kwam, dus daar kun je wat “spelen”.
Dit soort luiken werden daarnaast volledig dichtgemaakt en gebreeuwd voordat men het grote water opging.

 

Je gaat hier een mooie legpuzzel van maken Jan, succes ermee. Dit wordt genieten voor de kijker

 

Jan,

Dit is voor mij allemaal abracadabra maar ik kijk wel mee.
Ik heb ooit bij het Rijksmuseum plannen gekocht van 10 Hollandse schepen van Hovink en Emke.
Daaronder zijn 3 tekeningen van Fluytschepen.
De Roode Leeuw , Langewijk en Zeehaen.
Ik ga je proberen te volgen aan de hand van die tekeningen

Sjors

 

Sjors,
Die plannen uit "Dutch merchant ships" heb ik ook met het bijbehorende boek. De fluiten daarin zijn geen van drieen echte houthalers en ze hebben alledrie een kolderstok. Dus helemaal vergelijkbaar zijn ze niet. Toch leuk als je mijn bouw volgt.

 

Oke Jan,

Dank je dat je me heb uitgelegd dat het geen houthalers zijn
Dus eigenlijk zouden ze bij *Hans* horen?
Ze hebben een kolderstok.

Sjors

 

Update 5
Het is weer tijd voor een update, en nu echte bouw voortgang.
Twee updates terug was ik gevorderd tot 5 gangen, en nu zitten er 9 op aan weerszijden. En ziet het er als volgt uit.


Dat niet alles vlekkeloos is ziet aan de volgende afbeeldingen.



Hier ziet dat de boeg niet vlekkeloos is. De bodemplanken heb ik niet allemaal stijf tegen elkaar gekregen. Maar met wat zaagsel vermengd met houtlijm is het nu wel dicht. Ik heb te laat opgemerkt dat de eerste gang die horizontaal tegen de boeg ligt niet precies gelijk ligt met die aan de andere kant. Maar met d etweede gang is dat gecorrigeerd.
Ook bij de achtersteven is niet alles vlekkeloos.



Hier ziet u dat twee gangen niet geheel in de sponning vallen. Daar kan ik twee redenen voor bedenken. De plank is geheel laser gesneden met één laser gesneden las. Als je nu de eindspanten minder schuin schuurt als de kitbouwer heeft gedaan is je omtrek van steven tot steven iets langer dus de plank te kort. Ook kan je de bolling bij de stevens iets boller hebben dan de kitbouwer wat ook tot iets grotere omtrek leidt. En dus tot te korte planken. In de vorige update gaf ik al aan dat ik de plank in drieën ga verdelen. Dat heb ik hier een paar keer gedaan en dat werkt een stuk makkelijker. Alleen los je hiermee het lengte probleem niet op, omdat alles op vaste lengte is gelaserd. In overleg met de kitbouwer gaat hij waarschijnlijk de latten minstens in drieën aanbieden met ietsje overlengte, zodat de lengte aangepast kan worden.
Hans Groenenberg, de eerste bouwer, met linden planken heeft hier in zijn verslag niets van gemeld. Kennelijk heeft hij de spanten dus meer afgeschuind dan ik.



Dit lengteprobleem leidt dus ook tot open lassen.

En ja hoor, er zit toch nog een kiertje ergens. Ik ga eerst proberen die nog te dichten door de plank en de naad goed nat te maken waardoor de lijm zacht wordt en er dan een klem opzetten.



Daar waar straks een opening moet komen heb ik de naad met plakband afgeplakt zodat daar de planken niet aan elkaar worden vastgelijmd.



En dat er hier en daar nog flink wat geschuurd moet worden is hier goed te zien.



Kortom, we zijn lekker bezig.

Wordt vervolgd

 

Moeilijke klus Jan.

 

Maar ook een leuke, Mees